Vísir - 07.01.1938, Síða 2

V í S IR
VtSIR
DAGBLAS
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
og afgreiðsla
Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Nýtt andlit!
I ÓNAS Jónsson flytur bæj-
arbúum dag eftir dag
þann gleðiboðskap í blaði sínu,
að nú ætli Framsóknarflokkur-
inn að fara að „snúa sér að höf-
uðstaðnum“, setja „sinn svip“
á hann, „setja nýtt andlit“ á
hann og gera hann að „betri
bæ“ og „fallegri bæ“! „1 tutt-
ugu ár“, segir hann, að flokkur-
inn hafi „starfað að þvi að setja
sinn svip á landið“, og nú sé
komið að því, að Reykjavik eigi
að fara að fá að njóta góðs af
hinu blessunarrika starfi
flokksins. — Og víst mætti
ætla, að tími væri til þess kom-
inn!
Tilefnið til þessara hugleið-
inga Jónasar er nú að sjálf-
sögðu það, að bæjarstjórnar-
kosningar fara nú í hönd, áð
hann er sjálfur efstur á fram-
boðslista flokksins hér i bæn-
um og gerir sér vonir um að
ná kosningu, „einn síns liðs“
af þessum lista.
Það dylst nú engum, sem les
þessi skrif Jónasar, að Fram-
sóknarfloklcurinn muni hafa
átt ærið að starfa í þessi 20 ár,
sem hann hefir verið að setja
svip sinn á landið. Hinsvegar er
það kunnugt, að honum liefir
þó einnig unnist timi til þess i
hjáverkum, að sinna nokkuð
málefnum höfuðstaðarins. Og
þó að Jónas viríist hafa gleymt
því í svipinn, þá hefir nú Fram-
sóknarflokkurinn átt fulltrúa í
bæjarstjórn Reykjavíkur í 8 ár,
af þessum 20, sem hann hefir
verið að „setja svip sinn á land-
ið“. Öll þessi 8 ár hefir núver-
andi forsætisráðherra átt sæti í
bæjarstjórn liöfuðstaðarins, þó
að liann liafi slegið nokkuð
slöku við bæjarfulltrúastarfið
síðustu 4 árin. Og þó að það sé
nú Jónas sjálfur, sem á að setj-
ast í sæti hans, þá er það lítil
kurteisi i garð forsætisráðherr-
ans, að gefa það í skyn, að það
sæli hafi mátt lieita óskipað til
þessa, og að nú fyrst sé í raun-
inni um það að ræða, að Fram-
sóknarflokkurinn ætti áð fara
að „snúa sér að“ málefnum höf-
uðstaðarins. Hitt má vel vera,
að lítill framsóknarflokkssvip-
ur sjáist enn á bænum, þrátt
fvrir 8 ára setu forsætisráðherr-
ans í bæjarstjórn. En er þá
nokkur von til þess, að Jónasi
takist betur?
Bæjarstjórnarkosningarnar,
sem nú fara í hönd, eru þriðju
bæjarstjórnarkosningarnar sem
Framsóknarflokkurinn tekur
þátt í hér í Reykjavík. Þrisvar
sinnum hefir flokkurinn látið
það boð út ganga, að nú ætlaði
hann að fara að „snúa sér að
höfuðstaðnum“, og lagfæra allt
sem aflaga færi í stjórn bæjar-
ins. Það hefir aldrei verið orðað
þannig fyr, að flokkurinn ætl-
aði að „setja nýtt andlit“ á bæ-
inn. Hinsvegar kannast bæjar-
búar nú orðið vel við „nýja and-
lilið“ á Framsóknarflokkinum,
kosningaandlilið, sem bann set-
ur á sig í livert sinn sem kosn-
ingar fara í hönd í bænum. En
það er orðið svo gamalt og af
sér gengið, að það getur engan
glapið, hvaða „fegurðarmeð-
ul“ sem notuð eru á það. En
„fegurðarmeðulin“, sem Jónas
Jónsson notar, lil þess að skinna
upp þetta gamla snjáldur
flokks síns, eru auk þess svo
léleg, að þau gera jafnvel ilt
verra.
Til þess að það verði „betra
að búa í bænum en núverandi
Reykjavík“, gefur Jónas í skyn,
að Framsóknarflokkurinn muni
gera mönnum kleift að „byggja
yfir sig liús með sæmilegum
liúsbúnaði, án þess að vera lifs-
þrælar alla ævi“. Hinsvegar er
það kunnugt, að það er einmitt
Framsóknarflokkurinn, sem
neytt hefir allra bragða til þess
að koma í veg fyrir það, að
menn geti bygt þannig yfir sig.
Fyrstu afskifti flokksins af
byggingarmálum Reykjavíkur
voru þau, að nota meirihluta-
vald sitt á Alþingi til þess að
„loka“ veðdeildinni fyrir
Reykvíkingum. Síðan beitti
flokkurinn sér að visu fyrir lög-
gjöfinni um samvinnubygging-
ar, en brátt þótti honum of mik-
ið gert að liúsabyggingum í
bænum með tilstyrk þeirra laga,
og þá var einnig þeirri leið lok-
að, með því að neita um ríkis-
ábyrgð á lánum til bygging-
anna. Og nú er jafnvel bannað-
ur innflutningur á byggingar-
efni.
Þannig er það „andlit“ Fram-
sóknarflokksins, sem lengst af
hefir snúið að Reykjavík. Og
það andlit hans þekkja Reyk-
víkingar svo vel, af langri
reynslu, að það kemur lionum
að engu haldi þó að hann reyni
að setja á sig eitthvert „spari“-
andlit um kosningar.
Þýskir, franskir og
belgiskir baakar
töpuöu á honum
tugum miljóna.
Kalundborg, 6. jan. — FÚ.
I nótt er leið andaðist í fang-
elsi í Briissel maður nokkur að
nafni Julius Barmat, var hann
rússneskur að ælt og varð eftir
ófriðinn mikla heimskunnur fé-
sýslumaður. Tók liann sér þá
bólfestu í Þýskalandi og komst
inn í fjölda viðskiftafyrirtækja
og iðnaðarfyrirtækja og gerðist
ærið umsvifamikill. Iiann var
það sem kalla mætli „typiskur"
eftirstríðs-gróðamaður, sýndist
á tímabili hafa óliemju fé milli
handa, en þar kom að öll fyrir-
tæki hans ruku um koll og töp-
uðu þýskir bankar á honum
tugum miljóna. Var liöfðað
mál á hendur lionum og hann
dæmdur í 11 mánaða fangelsi
og var lionum vísað úr landi er
hann hafði tekið út hegninguna.
Þá tólc Julius Barmat að
stunda fjárglæfra sína í Fralck-
landi og Belgíu. Var hann tek-
inn fastur í Brussel í desember
í fyrra og hafði þá komist yfir
óhemju fé frá belgiskum bönk-
um sem öllu hafði verið sóað í
Japanir veröa að fresta innrásinni í
Suður-Kfna vegna órða í Mansjuko.
Þeir flytja þangað 50 þús. manna lið I skyndi.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Japanir hafa orðið að fresta sókn sinni í Suður-
Kína, að því er segir í fregnum eftir áreiðan-
legum heimildum í Kanton. Hafa þeir nóg að
sýsla í Mansjúkó og hafa orðið að styrkja mjög setulið
sitt víðsvegar um landið. Er talið víst að Japanir sendi
30 þús. hermenn frá Shanghai, og 20 þús. hafa þeir
sent frá Formosaeyju. Hermennirnir, sem sendir verða
frá Formosa, voru fyrst sendir þangað vegna hinnar
væntanlegu innrásar í Suður-Kína. Höfðu þeir ekki
komið þangað fyrri en í síðastliðinni viku, en voru
svo skyndilega fluttir þaðan á nýjan leik til Mansjúkó.
United Press.
Goga fer í heimsókn til
Prag og Belgrad.
Stefna rúmensku stjórnarinnar
vekup tortrygni í nágranna-
löndunum.
Kalundborg, 6. janúai*. — FÚ.
Stjórnarskiftin í Rúmeníu hafa vakið talsverðan ugg og tor-
tryggni í nágrannaríkjunum. Gerir stjórnin sér því mikið far
um að lýsa því yfir, að breytingarnar innanlands tákni ekki að
neinu leyti breytingar á afstöðu ríkisins gagnvart öðrum rikj-
um. Hefir þetta verið tortrygt í blöðum nágrannaríkjanna og
er talið líklegt að það sé þess vegna sem þar er tilkynnt í dag',
að hinn nýji forsætisráðherra, Goga, muni bráðlega leggja af
stað í opinbera heimsókn til nágrannalandanna. Kemur hann
til Prag 9. janúar og dvelst þar í sólarliring og hefir viðræður
við stjórnmálaleiðtoga, en þaðan fer liann til Júgóslavíu.
í Róm var opinberlega tilkynnt í dag að liin nýja stjórn í
Rúmeníu hefði ákveðið að viðurkenna Abessiniu sem hluta
liins ítalska keisaradæmis.
Rúmenska stjórnin hefir skipað nefnd sem á að liafa það
verk með höndum að koma veilingahúsum í kaupstöðum í
Rúmeníu úr höndum Gyðinga, en önnur nefnd á að liafa eftir-
lit með útlendingum sem liafa fengið borgararéttindi í landinu.
Stjórnin í Rúmeníu hefir tilkynnt að liún muni lækka verð
á ýmsum nauðsynjavörum almennings, sérstaklega bænda.
London 7. jan. FÚ.
Stjórnin í Rúmeníu lýsir því
yfir, að hin opinbera tilkynn-
ing, sem birt var í Róm í gær,
þar sem sagt var að Rúmenía
hefði viðurkent Abessiníu sem
liluta hins ítalska keisara-
veldis, væri á misskilningi
bygð.
fjárglæfrafyrirtæki. Mál hans
var ekki að fullu rannsakað er
liann dó. Er opinberlega tilkynt
að hann liafi dáið úr tæringu, en
þar sem dauða hans hefir borið
svo snögglega að hendi verður
líkið krufið lil þess að ganga úr
skugga um dánarorsökina.
Van Zeeland er nú kominn
til Englands, en hann var
eins og- menn muna kallaður
heim á miðju Ermarsundi í
gær. Rif jast það nú upp, að
það var í sambandi við töp
belgiska þjóðbankans sem
Van Zeland varð að segja af
sér. Hafði bankinn tapað
óhemju fé á ýmsum gálaus-
legum ráðstöfunum, þar á
meðal hafði Julius Barmat
komist yfir mikið fé frá
bankanum. Engum hefir
dottið í hug að drótta neinu
óheiðarlegu að Van Zeeland,
en bankatöpin voru notuð svo
grimmilega á móti ,honum
og flokki hans, að hann taldi
rétt að draga sig í hlé.
Japanlr staðráSnir í að
halda striðinn áfran.
London, í gær. — FÚ.
Ulanrikisráðherra Japana,
hermálaráðherrann og flota-
málaráðherran komu saman á
fund í Tokio í dag, og að lokn-
um fundinum var gefin út yfir-
lýsing um að japanska stjórnin
væri ákveðin í því að lialda
styrjöldinni i Kína áfram, þar
til varanlegur friður yrði trygð-
ur.
STÓRKOSTLEG LOFTÁRÁS
Á HANKOW.
London, í gær. — FÚ.
32 japanskar sprengjuflug-
vélar og 16 orustuflugvélar
gerðu í dag loftárás á flugvöll-
inn og útvarpsstöðina í Hang-
kow. Loftvarnarbyssunum var
beitt gegn þeim, en engin þeirra
liæfð. Ekki hefir neitt fréttst
um það liverju tjóni árásin hefir
veldið.
London 7. jan. FÚ.
Ritslcoðun Japana við. rit-
simastöðvar í alþjóðaliverfinu
í Sliangliai, hefir ekki reynst
eins alger og fyrstu skeyti
hermdu, og virðist mcira að
segja ekki liafa komið til fram-
kvæmda nema að nokkru leyti
á þremur stöðum. Samt sem
áður hafa engar fregnir borist
um vörn Kínverja í Shaiitung-
fylki eða við Hangchow.
í einu dagblaði Tokíóborg-
Uiðræður stjónála-
manm.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
O tjórnmálaritstjóri Lund-
^ únablaðsins „Daily Her-
ald“ skrifar um það í morgun,
að Delbos, utanríkismálaráð-
herra Frakka, muni á næstunni
fara til Berlínar og sitja þar
verslunar og fjármálaráðstefnu
með Þjóðverjum. Eden og Del-
bos munu hittast í Genf í næstu
viku og ræða þá um ástand og
horfur í Evrópu, för Delbos til
Mið-Evrópuríkjanna og skýrslu
Van Zeelands. Að því búnu mun
verða tekin ákvörðun um Ber-
línarförina. Times lítur svo á,
að enda þótt skýrsla van Zee-
lands sé i raun og veru fullgerð,
muni hann ekki leggja hana
fram meðan hann dvelur nú í
London, heldur muni hann síð-
ar senda hana samtímis bæði til
London og París.
United Press.
Spánn.
BARDAGARNIR VIÐ TERUEL
LOFTORUSTUR.
London, í gær. — FÚ.
Uppreistarmenn segjast hafa
sótt fram sunnan við Teruel í
dag, en stjórnin ber á móti því
og segist sjálf hafa trygt að-
stöðu sína á þessum hluta vig-
stöðvanna. Flugvélar beggja að-
ila liafa haft sig mikið í frammi,
og segir stjórnin að flugsveitir
hennar liafi varpað sprengjum
yfir lið upreistarmanna norðan
við borgina. Einnig er sagt frá
því í dag í stjórnartilkynningu,
að flugvélar stjórnarinnar hafi
varpað sprengjum yfir her-
gagnageymslu uppreistarmanna
í grend við Saragossa.
HLUTLEYSISNEFNDIN
á að koma saman á fund í Lon-
don á þriðjudaginn kemur.
ar er ráðist á bæjarstjórnina
í Shanghai, og hún kölluð ensk-
ldnverskt samband, sem sé
fjandsamlegt Japönum, og er
þess krafist, að Japanir fái
fleiri sæti í bæjarstjórninni.
Skönimu áður en hinar jap-
önsku flugvélar gerðu árás á
flugvöllinn i Hankow í gær,
eins og sagt var frá í gær-
kveldi, liófu sjö kínverskar
sprengjuflugvélar sig til flugs
og komu síðan til baka, eftir
að árásinni var lokið.
í frétt frá Peiping er þvi
haldið fram, að Kínverjar hafi
pantað liergögn fyrir 20 milj-
ónir dollara frá einni her-
gagnaverksmiðju. En elcki er
þess getið, hvar hún sé, og er
sagt, að þetta séu vélbyssur,
rifflar og 100 þúsund gasgrím-
ur. Er sagt, að hergögnin eigi
að sendast lil Kína um tvær
leiðir, eða í gegnum Rússland
og franska Indó-Kína.
Mtrkir fomnlnjifisd-
nr f Eglptalanti.
London 7. jan. FÚ.
Frá Egiptalandi kemur fregn
um merkilegan fornleifafund.
Uhgur fornfræðingirr frá Lá-
verpool, Walter Emery að
nafni, hefir fundið gröf 40 míl-
ur fyrir sunnan Ivaíró í Nilár-
dalnum, og er álitið, að þetta
sé gröf Menesar konungs, þess
er sameinaði efra og neðra
Egiptaland, fyrir 5000 árum, og
var drepinn af flóðhesti þeg-
ar hann var áttræður að aldri.
I gröfinni hafa fundist marg-
ar gersemar, þar á meðal leir-
ker með konungsinnsigli Men-
esar.
Bókarfregn.
Ingólfur Árnason: Handbók í
bréfritun á þýsku. 127 bls.
ög fylgiblað. Isafoldar-
prentsmiðja h.f. Reykjavík
1937.
Bækur sem þessar eru hínaT
þörfustu, þvi að það er reynsla,
að vísu Ieiðinleg, að Islendingar
eru yfir höfuð mjög stopulir við
nám erlendra mála, svo að
langfæstir gefa sér tima til.eða
hafa elju til að nema nein þeirra
til hlítar, eins og oss smáþjóð-
inni er slíkt nauðsynlegt. Sem
flestir íslendingar þyrftu ef vel
væri, að kunna eitt stóru mál-
anna svo fullkomlega, að þeim
væri eins létt um það eins og
móðurmálið, og helst fleiri,
enda er það reynsla, að ef eitt
erlent mál er lært til hlítar,
lærast önnur þeim mun auð-
veldara. Bók sem þessi getur
orðið þeim bréfriturum að
miklu gagni, sem nokkuð eru
komnir niður i þýsku en enginn
skyldi ætla, að nein slík bók
geti komið i stað fullrar þekk-
ingar á rnálinu, því þýskan er,
eins og flest útlend mál, full af
gildrum, sem ekki er liægt að
varast, nema með fullri þekk-
ingu málsins, svo enginn skyldi
láta staðar numið með nám,
þrátt fyrir þessa bók. Eg efa
það ekki heldur, að þær smá-
breytingar, sem kann að þurfa
að gera á setningum, svo að
þær falli að tilgangi bréfritar-
ans, þvi þessi bók getur ekki
frekar en aðrar bækur náð til
allra hugsanaafbrigða, geti orð-
ið lítt kunnandi manni sæmi-
Iegur Þrándur í götu.
Niðurskipun efnisins virðist
vera hagkvæm og skynsamleg
og eins setningavalið, enda mun
livorttveggja sniðið eða tekið
eftir einhverri erlendri fyrir-
mynd, og er það síst til skaða.
Eitt og annað má vitanlega að
finna, svo notar höf. t. d. ýms
erlend orð að staðaldri, sem nú
eru lítið notuð í þýsku, svo sem
Telegram, Export o. s. frv.
fyrir Drahtanschrift og Aus-
fuhr, en þetta kemur þó ekki að
sök, og ekki heldur verulega
það, að íslenska þýðingin á
þýsku textunum er víða alllos-
araleg. Fleira smálegt mætti og
nefna.
Ilöf. hefir þó unnið þarft
verk með þessu, og eru nú
þýskunni, eftir kenslubækur dr.
Jóns ófeigssonar og dr. Keils og
Þýsk-íslensku orðabók dr. Jóns,
að minsta kosti þegar hin ís-
lensk-þýska orðabók mín er
fullprenluð, gerð svo sæmileg
skil, að kunnáttumenn ættu nú
að skjóta geiri sínum þangað,
sem önnur mál eru, sem ekki
Iiefir verið séð nægilega fyrir,
svo sem enska, franska, ítalska,
spánska og danska.
Guðb. Jónsson.