Vísir - 03.03.1938, Blaðsíða 3

VlSIR
Sáttasemjari ríkisins, dr. Björn Þórðarson, lagði
í gær fyrir sjómenn og útgerðarmenn miðl-
unartillögu er fól i sér hækkun á tveimur lið-
um kaups aðallega:
a)
b)
Kaup lægst launuðu háset-
anna á saltfiskveiðum
hækki um kr. 6.00 á mán-
uði.
Kaup á síldveiðum sé stig-
hækkandi þegar verðmæti
síldar er komið upp fyrir
ákveðið mark.
Þessi miölunartillaga var
rædd af háðum aðilum í gær-
kvöldi og nótt. Fulltrúar sjó-
manna höfnuðu tillögunni.
Fundur útgerðarmanna sam-
þykti að afhenda sáttasemjara
svohljóðandi svar, sem ber það
með sér, að útgeröarmenn
halda fast við fyrri afstöðu sína
í málinu:
2. mars 1938.
Vér höfum lagt tillögur
sáttasemjara, þær er oss voru
afhentar í dag, fyrir fund um-
bjóðenda vorra, með þeim á-
rangri, að hafnað var að ganga
að greindum tillögum.
Meðan samningaumleitanir
hafa farið fram, hafa útgerð-
armenn lagt fram kröfur sinar
um ráðstafanir til liagsbóta
fyrir hinn aðþrengda atvinnu-
veg vorn fyrir fulltrúa stjórn-
málaflokkanna, þá, er ríkis-
stjórnin hefir skipað til að at-
huga ástæður útvegsins, og hafa
þær undirtektir sem kröfur
vorar enn hafa mætt, mót von
vorri, verið mjög daufar.
Eins og horfur eru enn á þvi
máli, og með hliðsjón af sölu-
horfum afurðanna og mark-
aðsástandinu yfirleitt hvað sjáv-
arafurðir snertir, verðum vér
að tilkynna yður, að oss virð-
ist sem ekki verði unnt að reka
togaraútgerðina, jafnvel með
óbreyttum kjörum frá því, sem
var áður en samningum var
sagt upp, nema Alþingi fallist
í öllum verulegum atriðum á
þær hagsbætur útveginum til
handa, sem vér höfum fram-
sett og rökstutt í kröfuskjali
því, er áðurnefndum fulltrúum
flokkanna hefir verið aflient-
Fundurinn samþykkti því að
bjóðast til að endurnýja sið-
asta samning óbreyttan, gegn
því, að Alþingi fallist í öll-
um verulegum atriðum, á um-
ræddar kröfur vorar útvegin-
um til hagsbóta.
Virðingarfylst,
í samninganefnd
botnvörpuskipaeigenda
(Undirskr.).
Gjafir
til Slysavarnafélags Islands.
Daginn eftir að björgunar-
skipið „Sæhjörg“ kom hingað
til Reykjavíkur færði „óþektur
sjómaður“, sem verið hafði í
tedrykkju þeirri er félagið hélt
að Hótel Borg komudag skips-
ins, Magnús Sigurðssyni, banka-
stjóra, gjaldkera félagsins, kr.
1000,00 að gjöf, til starfsemi
Slysavarnafélagsins. Fyrir þessa
höfðinglegu gjöf færi eg gef-
andanum mínar bestu þakkir
og tárnaðaróskh'. F. h. Slysa-
vax-nafélags íslands. — J. E. B.
Álit félaganna mun
skiftast í tvö liorn.
ú er beðið eftir áliti frá verk-
n lýðsfélögunum út um land
um frumvarp það um stéttar-
félög og vinnudeilur, sem sam-
ið hefir verið af nefnd þeirri
sem atvinnumálaráðherra skip-
aði.
Vinnuveitendafélag íslands
sendi atvinnumiálaráðherra í
gær ítarlegt álit um hið nýja
frumvarp, en það er nú til um-
ræðu hjá verklýðsfélögunum.
Álit félaganha mun ekki vera á
einn veg. Allmörg félög munu
vera á móti frumvarpinu og er_
á meðal þeirra „Dagshrún“
undir stjórn Héðins.
Hvar sem álirif kommúnista
ná til eru gerðar samþyktir á
móti allri vinnulöggjöf í hvaða
mynd sem hún er, en þau félög
þar sem kommúnistar og Héð-
inn eru í minni hluta eru frem-
ur meðniælt löggjöfinni.
Það er ekkert efamál að örlög
málsins velta á þvi livernig
undirtektir verklýðsfélaganna
verða. Verði niðurstöður fund-
anna í félögunum á þá leið, að
vinnulöggjöf verði liafnað, þá
munu sósialistar ekki treystast
til að fylgja málinu fram og
framsóknarmenn láta J>að um
leið niður falla.
Alt tal Alþýðuhlaðsins um
það, að ef verklýðsfélögin ekki
samþykki till. hinnar stjórn-
skipuðu nefndar þá semji sjálf-
stæðismenn og Tímamenn um
málið, er út í loftið. ,
Snúist liinsvegar a. m. k.
verulegur hluti verklýðsfélag-
anna á sveif með löggjöfinni er
sennilegt að atvinnumálaráð-
herra leggi frv. nefndarinnar
fyrir þingið sem stjórnarfrum-
varp.
Einskonar undipbúningsþing til
léttis fyrip Alþingi.
adeias Loftnp.
RI itt í öllu aðgerðaleysinu hef-
ir Alþingi nú fengið til með-
ferðar frumvarp um liéraðs-
þing, er fari í þá átt að heimila
að slík þing, sem lialdin eru í
sýslum landsins skuli eiga
heimtingu á því, að sérstakt til-
lit sé tckið til þeirra á Alþingi.
Kemur það óneitanlega dálítið
einlcennilega fyrir nú á þeim
tímum, sem Alþingi er orðin
sviplaus og aðgerðalítil stofnun,
ef miðað er við þann tíma, sem
það tekur og það fé, sem það
eyðir, ef stofna á nú til eins-
konar úliltúa frá Alþingi út um
sýslur landsins, sem taki mikið
til meðferðar af þeim söniu
málum, sem hingað til liafa að
fullu og öllu legið fyrir Alþingi
til undirbúnings og samþyktar.
Frv. þetta, sem er flutt af þing-
mönnum úr öllum flokkum er
í stuttu máli á þá leið,að liéraðs-
þing megi setja á stofn og sé til
þeirra kosið „eftir lýðræðisleg-
um reglum“ þ. e. að fulltrúatal-
an miðist við styrk stjórnmála-
flokka í viðkomandi héraði eins
og hlutföllin reynast við J>ing-
kosningar og er skv. frumvarp-
inu alt fyrirkomulag eingöngu
miðað við flolcka og stjórnmála-
fylgi og hreppum skift niður í
pólitískar herbúðir með um-
boðsmönnum og fulltrúum
floklca o. s. frv. Þessi þing eiga
siðan að ræða liéraðs- og lands-
mál og skal senda Alþingi sam-
]>yktirnar og skal þeim vísað
þar til viðkomandi nefnda til
sérstakrar ályktunar.
Fyrirmyndin að þeim héraðs-
þingum, sem hér ræðir um, er
sótt til héraðsfunda sem haldn-
ir liafa verið i ísafjarðarsýslum
um nokkurt skeið.
Þessi umhyggja Alþingis fyr-
ir þinghöldum og pólitískum
samkomum úti á landi til um-
ræðu um liéraðs og landsmál er
ef til vill góðra gjalda verð, en
þó næði þetta þá fyrst tilgangi
sínurn ef þessi þinghöld reynd-
ust aðgerðameiri í þeim málum
sem þeim eru fengin til með-
ferðar heldur en Alþingi er í
nauðsynjamálum lands og
þjóðar. Ef til vill má segja, að
þingmönnum hefði staðið fult
eins nærri, að þessu máli ólöst-
uðu, að snúa sér að því að finna
ráð til þess að koma í veg fyrir
að Alþingi gæti setið auðum
höndum svo vikum skiftir og
eytt fé almennings til litils
gagns.
Farþegar
meS e.s. Gullfoss frá útlöndum
í gær: S. Jónsson og frú, G. Þor-
steinsson og frú, H. Andersen, frú
og 2 börn, frú Inga Sörensen, Jó-
hanna ;Helgadóttir, Valger'Sur
Helgadóttir, Þorv. Benjamínsson,
Rich. Thors frkvstj., ungfrú Daisy
Jósefsson, ungfrú Hekla Jósefs-
son, frú Haldórsson, Adolf Frede-
riksen, Martin Hansen, Guhlaug-
ur Magnússon, E. Larsen, frú Þ.
Thorlacius, Kristín Hálfdánardótt-
ir, FrícSa Ólafsdóttir, Chr. Fr. Niel-
sen, Petrína Þorvaröardóttir, Guö-
mundur Jónsson o. fl.
V erslunar skólanemendur,
sem útskrifuöust vorið 1934,
hald’a skemtifund anna'S kvöld kl.
8,30 að Hótel Borg, uppi.
Jarðarför mansins míns,
Jóns Jönssonar,
verkstjóra (Hól), fer fram frá dómkirkjunni föstudaginn
4. þ. m. og liefst kl. 1 e. li. á heimili lians, Bræðrahorgar-
stíg 21. —
F. li. mína og annara aðstandenda.
Þóra Pétursdóttir.
Maðurinn minn, faðir og tengdafáðir,
Jón Jónasson Straumfjörö,
andaðist 2. rnars. —
Ragnheiður J. Straumf jörð,
Guðrún Jónsdóttir, Ólafur Þórðarson,
Bóksala og
búraháttap.
Við Islendingar höfðum ávalt
verið smælingjar iá meðal þjóð-
anna og ekki liaft þar af mörgu
að státa. En eitt er það, sem við
liöfum lengst af fundið til með
nokkrum metnaði og líka hlot-
ið virðingu annara þjóða fyrir,
en það er, að við vorum bók-
mentaþjóð; og J>egar við hætl-
um að vera það, þá fækkar
skrautfjöðrunum. Að skapa
bókmentir og njóta þeirra var
löngum hugsjón hinna bestu
manna, jafnt hinna auðugustu
sem hinna snauðustu.
Arason móti exi sneri.
andans sterka vígabrandi,
Hallgi'ímur kvað í lieljar
nauðum
heilaga glóð í freðnar þjóðir.
Meðan eftir eimir af þeim
hugsunarhætti blæðir íslenslcu
hjarta J>egar það minnist Gísla
Konráðssonar, sem ekki vissi
hvað hann átti að gera við korn-
ið úr ]>ví enginn fékst pappír-
inn. Meðan sú liugarstefna
er til verður líka til einhver
Matthías, sem kveður um
Símon Dalaskáld látinn, og
einliver Grímur, sem yrkir um
Daða fróða helfrosinn í norð-
lensku stórhríðinni.
En J>ess sjást nú raunalega
mörg xnerkin, að þjóðin sé tck-
in að afrækja bókmentirnar og
leita sálu sinni svölunar ann-
ai'staðar. Jafnvel er svo komið,
að íslenslc löggjöf leggur í
skilningsleysi sínu lxömlur á
hókaversluix og tollar bækur
(að eg nú ekki tali um efni til
bóka), sem ]>ó þykir skrælingja-
háttur. Að Reykvikingum und-
anskildum gera menn alnxent
oi'ðið lítið að bókakaupum. Ef
þeir vilja lesa bók, ]>á er snapað
eftir Jxvældu eintaki i lestrai'fé-
laginu, en lestrarfélagið á, eins
og flest annað nú á timum, að
lifa á „opinberu“ fé.
Hingað til hefir J>ó Jxetta
burthvarf frá bókmentunum
einkum lýst sér í kæruleysi eða
óvirkri andúð. En nú er farið að
hóla á öðru, sem ákveðnara er.
I einu dagblaðanna í dag er
grein um „hvimleiða gesti“, og
þessir hvimleiðu gestir eru far-
andbóksalar Jxeir, sem enn hera
við að láta sjá sig í sveitum.
Höfundur greinarinnar nefnir
sig Teit Eyjólfsson, og verður
því nafnsins vegna að ætla að
hann sé Islendingur. Honuxn er
ákaflega illa við Jxessa menn,
sem fyrir „bókarusl“, „rímna-
og sögurusl“ og jafnvel „guðs-
orð“ æra fé út úr einföldum
og saldausum sveitamanninum.
„Mikil verða hermdarverk;
ek hefi spunnit tólf álna garn,
en þú hefir vegit Kjartan.“
„Sveitabóndi” leggur á sig
ferðalag til Reykjavíkur til
Jxess í gær að brýna íbúa hennar
unx að sækja skemtanir, og í
dag keniur (að því er mér
skilst) annar sveilamaður og
varar við, ekki falsspámönnum
heldur farandbóksölum. Marg-
hreytilegar verða þær enn sáhx-
hj álparleiðirnar.
I uppvexti mínum voru mér
tveir nxenn kærari en flestir
aðrir. Annar var Sigurður Krist-
jánsson, fyrir bókarusl sitt,
sögurusl (ekki síst Islendinga-
sögurnar) og rímur; hinn var
Valdimar Ásmundsson fyrir
samskonar rusl þar sem var
Fjallkonan. Eg unni báðunx. Nú
liggja æskuárin óralangt að
baki, en liugur minn til Jxessara
manna er enn í dag óbreyttur
með öllu.
Eg ólst upp á fátækum sveita-
hæ og í uppvextinum lxlakkaði
eg sí og æ nxest til þx-iggja hátíða
ársins. Ein Jxeirra var jólin,
önnur var sumardagurinn fyrsti,
en sú Jxriðja og ekki sísta var
komudagur farandhóksalans
Sigurðar Erlendssonar, sem á
hverjum vetri kom og gisti hjá
foreldrum minum. Hann kom
snxátt og snxátt með allar íslend-
ingasögurnar ásamt mörgu
öðru, og af honum keypti eg
bækur fyrir fyrsta peninginn,
sem eg eignaðist: Tíbrá Torf-
hildar gömlu og Varabálk Sig-
urðar Guðmundssonar. Þær
bækur á eg ennjxá. Það var dýr-
legur dagur þcgar Sigurður
konx kjagaixdi, oft í ófærð og
slæmu veðri, með stóra sldrrn-
klædda kofortið sitt á hakinu,
og blessuð veri ávalt nxinning
þessa vandaða og góðviljaða
Ijósbera nxeð saklausa barns-
lijartað.
Daði Níelsson, Jón Borgfirð-
ingur, Sigurður Erlendsson og
Jxeirra stallbræður, ]>að eru
mennirnir, sem Teitur þessi
leyfir sér að tala um með fyrir-
litningu og andúð og íiefna
flakkara. En á lxverjum ætli ó
virðingin skelli hér, þeim eða
honum sjálfum?
Þá eru það sértrúarflokkarn
ir, sem láta fara með rit sín urn
landið. Þeir koma nú ekki til
vinarhúsa þar sem Teitur er, og
læst hann þó vei’a gestrisinn.
Líklega eru þeir fáir, sem minni
nxætur lxafi á sértrúarkreddunx
en eg. En það vil eg, að sértrú
armaðurinn liafi það nxálfrelsi
og atliafnafrelsi, sem eg heinxta
fyrir sjálfan nxig. Engan
kredduflokk veit eg lxaixxpa fá-
ránlegri kenningum en advent-
ista, en þegar eg var að alast
upp voru úr þeii'ra hóp tveir
farandbóksalar, senx heita nxáttu
tíðir gistivinir hjá foreldrum
nxínunx, og mjög voru þeir báð-
ir hjartanlega velkomnir gestir
enda þótt enginn á heinxilinu
hallaðist að trúarskoðunum
þeirra. Amxar var sænskur á-
gætismaður, sexxx eg veit ekki
hvort nú er lifs eða liðinn. Hinn
var íxiætismaður af stórmerkri
Unx leið og Jxér eignist
tækifæri til stórliappa, styrk-
ið þér Háskólann til þess að
eignast þak yfir höfuðið.
Hver hreppir næsta stór-
happ? Ekki sá, sem engan
happdrættismiða á.
Frá starfsemi
Happdrættisins.
27. Stoð og stytta mannsins
síns.
1936, í 4. flokki, vann ung, ný-
gift kona, 5000 krónur. Hún lét
manninn sinn fá þessa peninga
til þess að koma fótum undir ný-
byrjað starf hans.
28. Nánxsstyrkur.
1937, í 10. flokki, vann fátæk-
ur námsma'ður 1000 krónur.
29. Stúlkan, sem tapaði
í happdrættinu.
Á N.firði bar það við, að stúlka
ein, vel efnum búin, en talin
nokkuð samhaldssöm i fjármál-
um, keypti % miða. Daginn áð-
ur en dregið var, sendi umboðs-
maður til hennar með þau skila-
boð, að nú yrði hún að endur-
nýja. Sendillinn konx aftur með
þau skilaboð, að hún væri ekki
að fleygja peningum í happdrætt-
ið, það ynni enginn hvort sem
væri. Daginn eftir drátt var
stúlkan við dyrnar hjá umboðs-
manni, og kvaðst nú ætla að end-
urnýja. Umboðsmaður sagði
henni, að nú væri það of seint.
En þegar að var gáð, hafði núm-
er hennar komið upp með 500
krónur.
30. Óánægður maður vinnur.
Ýmsir kvarta undan óhepixni
sinni og þykjast ætla að hætta að
spila. Einn af þessum mönnum
var A. á Akureyri. Var hann gjör-
samlega trúlaus á að geta unnið
og var fastákveðinn að hætta. En
fyrir fortölur umboðsmanns, tók
liann þó númer sitt með illu. Á
þetta núnxer vann hann i 10.
flokki 1937 1000 krónur, og er
nú hinn ánægðasti.
Fleira ber aö
kaupa en
krofid eit
ATH.
Vegna óvaiialegrar eftir-
sóknar tilkyiinist heiðruðum
viðskiftavinum Happdrættis-
iixs, að paixtaðir miðar hjá
umboðsmönnum voruin,
verða að skrásetjast og sækj-
ast í siðasta lagi 5. mars,
annars eiga viðskiftamenn
vorir á hættu að liinir pönt-
uðu miðar verði seldir öðr-
um. —
UMBOÐSMENN í Reykjavík
hafa opið á laugardag 5. mars
til kl. 10 e. h. —