Vísir - 29.03.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
I.IM.II.......
Alger fiotti í liði hennar.
EINKASIŒYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Juan Negrin hélt ræðu í útvarpið í Barcelona í
gærkveldi. Kvaðst hann verða að játa, að út-
litið hefði aldrei verið eins hörmulegt fyrir
stjórnina sem nú um þessar mundir. Sagði hann að
stjórnin ætti við ofurefli að etja, þar sem andstæðing-
arnir hefði gnótt allra nýtísku hernaðartækja, einkan-
lega flugvéla.
Negrin sagði einnig, að Italir og Þjóðverjar legði alla
áherslu á að binda skjótan enda á stríðið, þar sem allar
tafir væri eingöngu stjórninni í hag. Negrin var mjög
þungorður í garð lýðræðisríkjanna og sagði að þau
gerði Spáni litlu minni skaða með deyfð sinni, en ítalir
og Þjóðverjar með íhlutun sinni. I lok ræðu sinnar bað
hann þegna spænska lýðveldisins að verjast til síðasta
blóðdropa og lofaði því að fyrri en verði myndi stjórn-
in hafa kappnóg af flugvélum og öðrum hernaðar-
tækjum.
Foringjar uppreistarmanna í Saragossa segja, að
vörn stjórnarhersveitanna við Kataloníu-landamærin
sé algjörlega brotin á bak aftur. Benda þeir sérstaklega
á eitt atriði sem sönnun þessa, nefnilega að þeir hafi
ekki gert tilraun til að verja hina svonefndu Hinden-
burg-víglínu sína við fljótið Cinca, sem rennur á landa-
mærum Katalóniu. Eru þessar stöðvar hinar rambyggi-
legustu og því vekur það enn meiri grun um að vörnin
sé í molum, að uppreistarmenn komust yfir ána, án
þess að þurfa að hleypa af einu einasta skoti eða því
sem næst. Sé þetta besta sönnun þess að viðnámsþrótt-
ur og kjarkur stjórnarsinna sé þrotinn.
Spá uppreistarmenn, að endalok stríðsins sé nú að
eins tímaspurning og álasa stjórninni fyrir að vera að
lengja styrjöldina að óþörfu með því að þrjóskast við
Caballero.
Miaja.
De Llano.
Franco,
United Press
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Kitstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
| Austurstræti 12.
•C afereiðsla J
Biatr:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
VerS 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Grandaleysi.
1 LÞÝÐUBLAÐIÐ barmar sér
" mjög yfir því í gær, aS
kommúnistar og Héöinn Valdi-
marsson séu nú í þann veginn
að sölsa undir sig öll völd í
Kaupfélagi Reykjavíkur og ná-
grennis. Þeir hafi, á aðalfundi
félagsins í fyrradag, fært enn
eina sönnun fyrir því, að þeir
svífist þess ekki, „að sundra og
kljúfa samtök alþýðunnar hvar
sem þeir komast höndum und-
ir“ og þeir hafi framið „það
óþokkabragð að leiða klofn-
ingsstarfsemi sína inn í kaupfé-
lagið“. En þetta „óþokkabragð“
var í þvi fólgið að kjósa „svo
að segja eingöngu kommún-
ista og hina svonefndu sam-
fylkingarmenn“ í nefndir á
fundinum og trúnaðarstöður
fyrir félagið“.
Af frásögn blaðsins var það
augljóst, að kommúnistarnir og
Héðinn muni hafa öll ráð kaup-
félagsins í hendi sér. En þó að
félagið eigi að vísu að heita
„ópólitiskt“, þá er það vitan-
legt, að það er fyrst og fremst
fyrirtæki Alþýðuflokksmanna,
kommúnista og framsóknar-
manna og ef Alþýðuflokkurinn
væri það sem hann var, hefði
mátt vænta þess, að þó að til
slíkra pólitískra átaka kæmi
innan félagsins, yrði það fram-
sóknarmenn og Alþýðuflokks-
menn, sem bæru hærra hlut. En
á aðalfundinum i fyrradag varð
það þveröfugt.
Alþýðiiblaðíð reynir að láta
lita svo út, sem Alþýðuflokks-
mennimir hafi verið þvi alveg
óviðbúnir, að kosningar i nefnd-
ir og trúnaðarstöður á fundi
þessum, yrðu „pólitiskar“. En
það hafi þegar i upphafi komið
i ljós, „að kommúnistar og
Héðinn Valdimarsson höfðu
liaí't pólitískan áróður“ í sam-
bandi við kosningar þessar, „og
þar sem aðrir fundarmenn vör-
uðu sig ekki á því“, hafi nær
eingöngu kommúnistar og Héð-
insmenn náð kosningu!
En verður þá þetta „granda-
leysi“ þeirra Alþýðuf lokksmanna
„tekið fyrir góða og gilda
vöru“? Fæst nokkur maður til
þess að trúa því, að þeir hafi
ekki haft alveg samskonar við-
búnað á fundinum, eins og
kommúnistarnir og Héðinn?
Það er kunnugt, að Héðinn
og kommúnistar hafa yfirleitt
borið hærra hlut í viðskiftum
við Alþýðuflokksmennina, hvar
sem til opinberra átaka hefir
komið á milli þeirra innan
„samtaka alþýðunnar“ hér í
bænum, Þannig var það í trún-
aðarmannaráði Dagsbrúnar,
fulltrúaráði verklýðsfélaganna
og Jafnaðarmannafélaginu. I
kaupfélaginu hefir farið á sömu
leið. Verkakvennafélagið er eina
undantekningin, sem vitað er
um með nokkurri vissu.
Héðinn Valdimarsson hefh'
slegið eign sinni á „Alþýðu-
flokkinn i Reykjavik“. Kunn-
ugt er, að lionum fylgir einnig
mikill liluti fólksins úti um
land. En hvað er þá eftir handa
Alþýðuflokknum sjálfum?
Forsætisráðlierrann liefir
undanfarna daga verið að
„grenslast eftir“ því hvort hann
muni geta aflað sér nægilegs
þingfylgis til að mynda nýja
stjórn. Fullyrt er, að liann hafi
beint eftirgrenslan sinni ein-
göngu að Alþýðuflokknum á
Alþingi. En væri það ekki þess
vert, að liann grenslaðist einn-
ig eftir því, livað líði afstöðu
Alþýðuflokksins utan þings?
Getur það yfirleitt komið til
mála, eins og nú er komið, að
endurnýja stjórnarsamvinnu
Alþýðuflokksins og Framsókn-
arflokksins, án þess að gengið
verði úr skugga um það, hvað
kjósendafylgi Alþýðuflokksins
líði?
ERLEND VÍÐSJÁ;
EMIL FEY.
Fey var eitt sinn kallaSur á-
hrifamesti maður í stjórnmálum
Austurríkis. Eins og kunnugt er af
skeytum framdi hann sjálfsmorS
skömmu eftir, aö Þjóöverjar inn-
limuöu Austurríki í Þýskaland. í
Daily Mail er frá þessu sagt á þá
leiö, að Fey hafi fyrst skotið konu
sína, og því næst sjálfan sig, en
sonur hans, nítján ára að aldri,
framdi sjálfsmorð samtímis. Þessi
hörmulegi atburöur gerðist í íbúð
Fey í Vínarborg. í íbúðinni fund-
ust tvö bréf frá Fey, annað til
lögreglunnar, hitt til einkavinar
hans. Efni bréfanna hefir lögregl-
an haldið leyndu. Frú Wulften,
systir Fey, segir frá því, að sama
daginn hafi hún verið hjá bróður
sínum og fjölskyldu hans, og hafi
því farið fjarri, að nokkuð benti
til hversu hörmulegur atburður
væri í aðsigi. „Fyrir nokkuru",
sagði systir hans, „átti bróðir
minn tal við mig og hann gerði
þá ráð fyrir að hefja virka þátt-
töku í stjórnmálum aftur áður
langt liði, því að mjög hefði verið
lagt að sér að gera það, frá ýms-
um hliðum. Kvaðst hann hafa til-
lögur um þetta til athugunar".
Hinsvegar vissi systir hans, að
rétt áður en Fey framdi sjálfs-
morð, hafði hann áhyggjur miklar
og þungar. Kona Fey sagði við
hana 12. mars: „Við búumst við
því, að maðurinn minn verði hand-
tekinn þá og þegar. Við getum
ekki komist héðan loftleiðis — og
virðist ekki undankomu auðið“.
Sonur Fey var nemandi í her-
skólanum í Wiener Neustadt. Dag-
inn, sem hinn hörmulegi atburður
gerðist, kom hann heim klæddur
einkennisbúningi sínum. Fjölda
mörg liðsforingjaefni í herskólan-
um höfðu neitað að sverja Hitler
hollustueiða — og var sonur Fey
einn þeirra.
Norðmenn leggja fram hálfa
milj. kr. til sýningarinnar í
New York.
Oslo 29. mars.
StórþingiS samþykti s.l. laug •
ardag tillögur utanríldsmála-
nefndar um aS veita 500.000 kr.
til þátttöku NorSmanna í
lieimssýningunni í New York
1939. NRP—FB.
að gefast upp.
London 28. mars. FÚ.
Uppreistarmenn telja sér sig-
ur á tveimur vígstöSvum í Ara-
goniu og eru nú komnir inn í
Kataloniu á einum stað. 1 nótt
sem leið gerSu þeir skyndiá-
hlaup og komust yfir um fljót
nokkurt, sem myndar landa-
merki Kataloniu á einum staS.
Stjórnin hafSi sent þangaS 39
herdeildir, en þær virSast ekki
bafa gert neina tilraun til aS
verjast. Var flóttinn svo hraður
og eftirför uppreistarmanna svo
greiS, aS stórskotaliS þeirra átti
fult í fangi meS aS fylgja eftir
framvarðasveitunum. Þá hafa
uppreistarmenn tekið Fraga, en
sú borg er skamt frá Levida,
sem er næststærsta borgin í
Kataloniu, og aðeins um 125
kilómetra frá Barcelona. Sá
hluti uppreistarhersins sem
sækir fram frá Huesca hefir
tekið Barbastrá en þaðan liggur
járnbraut til Lerida.
Á suðurvígstövunum í Ara-
goniu, eða í grend við Caspé
Styrjöldin í Kína:
Engar sigurfregnip
frá Japönum.
London. 28 mars. FÚ.
Frá Kina berast fréttir um
sigurvinninga ldnverska hersins
á þremur vígstöðvum og það
sem virðist benda til að um
sannar fregnir sé að ræða er
það, að frá Shanghai hafa ekki
borist neinar fréttir um sigur-
vinninga Japana í síðustu fjóra
til fimm daga.
Við járnbrautina frá Tientsin
til Pukow segjast Kínverjar
liafa hrakið japanska herinn
af tur á balc, með nýrri sókn sem
hafin var á föstudaginn var. í
Suður-Shantung fylki hafa Kin-
verjar aftur komist austur yfir
skipaskurðinn og eru japanskar
hersveitir þar á undanhaldi.
Norðar í Shantung hefir kin-
verski herinn komist á lilið við
Japani og náð úr höndum
þeirra borginni Lin-tsing. Enn-
fremur hefir þeim tekist að
eyðileggja járnbrautina þar fyr-
ir norðan og hefta flótta Jap-
ana.
Fréttir frá Peiping staðfesta
þessar fregnir í aðalatriðum.
Frá Tokio berast engar stríðs-
fréttir.
Japanskur gjaldeyrir féll í
verði á peningamarkaðinum í
Shanghai 1 dag eða úr einum
shilling og tveimur pence yenið
niður í einn shilling og jafnvel
lOVz pence utan markaðar.
mæta uppreistarmenn aftur á
móti talsverðri mótspyrnu.
Frh. á 3. bls.
Leikhúsið. -
„Skírn, sem segir sex“.
Gamanleikur í 3 þáttumy
eftir Oskar Braaten. —
Síðastliðinn fimtudag hafði
Leikfélag Reykjavíkur frum-
sýningu á leikriti með þessu
nafni og var það sýnt í annað
sinn á sunnudagskvöld. Er það
skemst af að segja, að leikurinn
er skemtilegur frá upphafi til
enda. Kunnu og leikhúsgestir að
meta leikritið og góða meðferð
þess og þökkuðu með lófataki
bæði fyrir einstakar setningar,
einstök atriði og við þáttalok.
Leikritið fjallar um árekstur
verksmiðjustúlkna við kirkj-
unnar menn. Segja þær sig úr
kirkjunni, en hafa þá engan
frið fyrir sálnaveiðurum sértrú-
arflokka. Jafnframt reynir
kirkjuvörðurinn að fá þær til að
ganga í kirkjuna aftur.
Hlutverkin eru mörg og mis-
jafnlega stór. Stærsta hlutverkið
er Evensen kirkjuvörður, og
leikur Brynjólfur Jóhannesson
það hlutverk. Er leikur lians
prýðilegur og smellinn frá upp-
hafi til enda. Jómfrú Jahr leikur
Arndís Björnsdóttir. Er hlut-
verkið lítið en Arndís tekst að
skemta áhorfendum eins og
endra nær.
Nordal hinn gamla prest, sem
lífið hefir kent mannúð og
mildi, leikur Valur Gislason,
svo blátt áfram og trúlega, að
unun er að. En honum getur
líka runnið í skap. — Ingibjörg
Steinsdóttir leikur prestsfrúna.
Hefði verið viðkunnanlegra, að
hún hefði verið eldri í útliti, þvi
að hún á gjafvaxta dóttur.
Prestsdótturina leikur Regina
Þórðardóttir. Er hin unga
unga stúlka ljúf og góð i henn-
ar höndum. Unnusta liennar,
Storm aðstoðarprest, leikur
Ævar Kvaran og er hann nýliði
hjá leikfélaginu, þó að liann
hafi eittlivað komið á leiksvið
áður. Hann talar skýrt og hæfi-
lega hratt. Útlit hans og leikur
fer hinum unga vandlætinga-
sama presti vel og er ekkert
sem bendir á nýliðann, nema ef
til vill nokkur ókyrð i þriðja
þætti í samtali hans við Even-
sen.
Ragnar Kvaran og Soffía
Guðlaugsdóttir leika sálnaveið-
arana. Er Ragnar ísmeygilegur
og ágengur, en Soffía allfyrir-
ferðarmikil í skapinu. Hlógu á-
horfendur dátt að þessum atrið-
um leiksins.
Emilia Borg leikur Tvíbreiðu
Petru. Vakti útlit hennar og
góðlátleg gamansemi mikla
gleði hjá áhorfendum. Hinn
taugaveiklaða vara-barnsföður
og atvinnuleysingjá Harald leik-
ur Indriði Waage prýðilega.
Gaukurinn er „skrítinn fugl“,
leikinn af Willielm Norðfjörð.
Þóra Borg leikur Þóröldu. Það
er stúlka sem veit hvað hún vill