Vísir - 21.07.1938, Blaðsíða 3

V ÍSIR
Réftlætið undir mælikeri -
Útvarpsstjórahneyksiið.
í fyrradag birtist grein hér í blaðinu, sem nefndist „Syndir
Útvarpsstjórans“, og greinin var stutt, með því að þar var að
eins ein synd tekin til athugunar, sem Alþýðublaðið hafði ljóst-
að upp í einfeldni sinni, en ekki haft manndáð til að ræða, þrátt
fyrir ásakanir Nýja-dagblaðsins. Ef dæma mátti eftir grein Al-
þýðublaðsins hafði forsætisráðherra, Hermanni Jónassyni, bor-
ist kæra á hendur útvarpsstjóra, sökum þess að hann hefði
„misnotað stöðu sína gagnvart starfsfólkinu“, en um efni kær-
unnar var ekki getið að öðru leyti.
Út af ofangreindri grein Vísis birtist grein í Nýja-dagblaðinu
með því frumlega heiti „Rógur undir rós“, og þótt greinin sé
ekki skrifuð undir nafni ber hún á sér rósaroða forsætisráð-
herrans sem örlög útvarpsstjórans hefir í hendi sér, og sting-
ur þar allverulega í stúf við fyrri greinar Nýja-dagblaðsins í
þessu efni.
Afstaða Nýja dagblaðsins.
Þegar Alþýðublaðið skýrði
frá því á dögunum, að forsætis-
ráðherra liefði borist rökstudd
ákæra á hendur einum forstjóra
ríkisslofnananna, en að ráð-
herrarin íliyndi stinga henni
undir stól, brást Nýja dagblaðið
hið versta við, og deildi fast á
ritstjóra Alþýðublaðsins fyrir
það, að hann færi með slúð-
ursögur, sem liann gæti ekki
rökstudd, enda „virtist hann
ekki hafa nein gögn í |höndum“,
er hann gæti borið fram fyrir
almenning. Blaðið lét svo, sem
því væri ókunnugt um „gegn
hvaða manni þessari aðdróttun
væri beint, og meðan maður-
inn sé ónafngreindur liggi allir
forstjórar ríkisstofnananna
undir þessari álcæru“.
Nýja dagblaðið gerir m. ö. o.
eitt af tvennu, að neita því að
nokkur kæra bafi borist for-
sætisráðherra á hendur forstjór-
um ríkisstofnananna, eða að
það viðurkennir, að ákærur hafi
borist ráðherranum á hendur
öllum forstjórunum, fyrir að
þeir liafi „mistnotað stöðu sína
ga,gnvart starfsfólkinu“, og af
þessurn sökum verði ekki um
það sagt við hvern þeirra sé átt,
ogí séu þeir því allir undir sömu
sökina seldir.
Af þessum orðum blaðsins
má einnig draga þá ályktun, að
með því að ritstjóri Alþýðu-
blaðsixxs liafði ekki full sönnun-
argögn í höndum, hafi verið
ætlunin að þagga mál þetta nið-
ur með öllu þegar í upphafi.
Afstaða forsætisráðherra.
Ritstjóri Alþýðublaðsins gafst
upp og lúpaðist niður, og vakti
þá Vísir athygli almennings á
þessari einkennilegxx deilu, sem
komið liafði upp milli stjórn-
ai’blaðanna. Benti Vísir á það,
að almenningur teldi að liér í
landi gilti tvenskonar i'éllai'far,
annað sniðið eftir þörfum brot-
legra framsóknarmanna, en hitt
hefði til skamms tíma vexáð
notað til þess að gei’a stjórnar-
andstæðinga brollega við lögin.
Nú var forsælis- og dóxns-
málaráðherranum nóg boðið,
og ritar liann þá greinina „Róg-
ur undir rós“.
í uppbafi þeirrar greinar
kemst hann svo að orði, að Vís-
ir beiti þeirri aðfei'ð „að koma
aldx’ei fram með neitt, sem liægt
sé að festa hendur á, ef mál-
staður blaðsins sé veikui-, en
gefi hinsvegar í skyn eitt og
annað“. Þetta ei-xx í sjálfu sér
lofsvex’ð umnxæli, en þau brjóta
hinsvegar i bág við siðari full-
yrðingar ráðherrans unx „að rit-
stjóra Vísis hafi verið fullkunn-
ugt unx öll atriði þessa máls í
nokkrar vikur og hafi sennilega
liaft afi’it af umræddunx plögg-
um (kærubréfum) fyrir fram-
an sig er hann ritaði greinina
Syxxdir Útvarpsstjórans“.
Það er vitað að allir hafa elcld
saixia siðferðisþroska, og það
má gera ráð fyrir, að hann sé
allólíkxxr hjá fraxxisókxxarixiönn-
um og sjálfstæðismönnunx, en
mat á veikleika eða styrkleika
málstaðarins fer að sjálfsögðu
fyrst og fremst eftir siðferði og
sjálfsvirðingu þeiri’a nxanna,
senx uixi xxxálin fjalla. Þetta er
því útúrdúr hjá ráðherranum,
en aðalalriðið er hitt, að ráðr
herrann viðurkennir að - fyrir
liggi, í ráðuneyti hans, kæra á
hendur útvarpsstjóranum fyrir
að hafa „misnotað stöðu sína
gagnvart starfsfólkinu“.
Vísir hefir því kixúð fram
þessa viðurkenningu ráðherr-
ans, og xir því að hún liggur op-
inbei’lega fyrir, er það hlutverk
ráðherrans að ákveða hvað
hann gerir í nxálinu, en sú á-
kvörðun hlýtur að byggjast á
því hvort ráðherrann er gædd-
ur sama siðferðisþroska og út-
varpsstjórinn eða ekki, og mat
ráðherrans á ekki að velta á því
hvort Vísir hefir fullnægjandi
göjgn í höndum eða ekki.
k
Misbeiting stöðunnar gagnvart
starfsfólkinu.
Meðan Haraldur Guðmunds-
son var ráðherra og hafði æðstu
völd um íxxálefni útvarpsixxs,
komu þar upp nxargvíslegar
deilur, sem sýndu og sönnxiðu
að útvarpsstjórinn var ekki
stöðxx sinni vaxinn. Sumt af
starfsfólkinu — og raunar
starfsfóllcið alt — reis gegn hon-
xxnx, myndaði xxieð sér öflugan
félagsskap, og kúgaði útvarps-
stjórann til hlýðni, enda þóttist
bann ekki að fullu öraggur með
lembætti sitt meðan Haraldur
Guðmundsson var yfirmaður
baxxs og drottinn.
Vegna hinna sifeldu deilu-
xxiála innan útvarpsins fór lika
svo að lokunx að Haraldur Gxið-
mundsson veitti flestum starfs-
mönnum útvarpsins skipxxnar-
bréf fyrir stöðxxnum, og gerði
þessa starfsmenn því óháðari
útvai’psstjói’anum, en áðxxr
hafði verið. Má svo lieita, að
útvarpsstjórinn hafi íxú aðeixxs
full i*áð yfir skrifstofustúlkum
þeim, senx á útvai’piixu vinna, en
þó elcki öllum, og gagnvart
þeim eiixxxm liefir liamx því get-
að nxisbeilt aðstöðu sinni.
Kærumál þau, sem nú eru
fram komin á hendur útvarps-
stjóra, liljóta því að hafa borist
ráðherranum frá starfsstúllcum
útvarpsins, eixda segir almanna-
rómxirinn að svo sé, og að hér
sé um stórfelt hneykslismál að
ræða.
Hér ber þess að gæta, að
stai’fsstúlkur á skrifstofu út-
varpsins erxx flestar unglingax*,
og á þeim erfiðu tímum, sem
nú standa yfir, og foi’sætisráð-
lierrann liefir átt sinn dfjúga
þátt í að skapa, er ekki sagt, að
stúlkunx standi aði’ar stöður
opnar, er þær hi-ekjast frá út-
varpinu, af þeinx sökum að út-
varpsstjóri „misbeitir stöðu
sinni gagixvart þeinx“, eða reyixir
það.
Forsætisi’áðhei’rann verður
því fyllilega að gæta sónxa síns
í þessu máli, sökuxxx þess að al-
íxienningi verður gefinn kostur
á að fylgjast með þvi, og i'áð-
heiTann nxá vita það, að Vísir
mun í þessu máli sem öðruxxx
gera sitt til að rétta við hag þess
aðilans, senx órétti er beittur,
þólt hér vex-ði látið staðar num-
ið í bili.
Ef forsætisráðherrann vill og
telur það viðeigaixdi er það hans j
að birta kæruna á hendur út- j
Tveir norskir leiðangrar fara
innan skamms til Austur-Græn-
lands á skipunxxm „Polarbjöi’n“
og „Veiding“. Fréttai-itari út-
varpsins í Kaxipnxannahöfn hef-
ir fengið eftirfarandi xxpplýsing-
ar lijá forstjóra „Nox-ges Sval-
bards og Ishavsundersökelser“.
Það er íxoi’ska félagið Aiktisk
Næringsdrift A/S, seixi leigir
Polarbjörn, en félag þetta hefir
látið stunda veiðiskap við Aust-
ur-Grænland frá áririu 1929 og
sendir félagið ár hvert leiðang-
ur til stöðvar félagsins þar
(Myggbukta), til þess að leysa
þá menn, sem fyrir eru, af
lxólmi. Polarbjörn-leiðangurinn
er einvörðungu sendur í þessu
augnamiði. Þar að auki fara 4
menn frá Tromsö til norsku
stöðvanna frá Ardenoaple-firð-
inum norður til Kap Beurnxann.
Þessar stöðvar voru reistar 1932
og voru í ixotkxin til ársins 1934,
en ekki eftir það. Leiðangurs-
mennirnir frá Trornsö eiga að
nota þessar stöðvar næstu tvö
ár.
Leiðangurinn með gufuskip-
inu Veiding fer með nýja menn
til veðurstöðvar norska ríkisins
í Torgilsbu við Oyfjoi’d, í’étt
fyi’ir norðan Linendenowfjörð.
Stöð þessi var sett á stofn 1932
og liefir verið i notkun síðaii.
Þar er enginn veiðiskapur
stundaður að heitið getur. Þar
á að reisa nýtt stöðvai-lxús. —
Gamla húsið var eklci lengur
talið Iiæft senx maxxnabústaður.
Axxk þeirra tveggja leiðangi’a,
sem forstjóriiin, Adolf Hoel,
getur um i svari sínu, fei', einn-
ig um þetta leyti norsk-fransk-
ur leiðangur áleiðis til Austux’-
Grænlands. Leiðangur þessi á-
formar að hafa með höndum
vísindalegar rannsóknir við Ing-
ófsfjörð, auk þess, sem í’áðgert
er að taka myndir úr flugvél,
nxeð kortagerð fyrir augum.
Ennfremur ætlar leiðangurinn
að koma upp veðurathuguixar-
stöð á 81. gi’áðu ixoi’ðlægi’ar
breiddar og setja á stofn þrjár
veiðistöðvar. Áætlaður kostnað-
xxr við leiðangur þennan er 200
þúsund krónur, og greiðir helm-
ing lians fraklcneskur greifi,
Micard að nafni. í leiðángrinum
taka þátt vísindamenn frá ýms-
um þjóðunx. Leiðangursixxenn
bafa íxieð sér flugvél, senx fyr
varpsstjóranuixx og gerast íxxál-
svai’i þess manns, og Vísir er
reiðubúinn til að ræða íxxálið frá
sínum sjónai’hól, en það verður
almenningur sem uppkveður
úrslitaúrskurðinn um það livort
foi’sætisi’áðliei’ra Islands á að
vera gæddur siðferðisþroska út-
varpsstjórans og gerir sig saixx-
sekan lionuni í þessu leiðinda-
máli.
Niðurlagsorð.
Nýja dagblaðið eða ráðherr-
ann gefa Visi það kostaboð, að
borga auglýsingu, senx á að vera
einskonar innköllun á lögbrjót-
xmx ixxxxan Framsóknarflokks-
ixxs. Vísir vill ekki eiga samneyti
við þá nxenn og afþakkar boðið.
Vísir vill hinsvegar beina þeim
leiðbeinixxgum til ráðherrans og
blaðsins, að reynandi sé að
síxxxa til eins af fyi’stu lærisvein-
um Jónasar Jónssonar, sem er
dænxdur maður og aðalsprauta
Fi’amsóknar í einu kauptúni
þessa lands, og spyrja að nxeð
hvaða kjörum hann hafi tekið
út hegxxinguna. Þessi leiðbeining
kostar elckert nenia símtalið.
var að vikið og tvö skip, en auk
þess ætla þeir sér að xxota græn-
lenska kvexxnabáta, seixx verða
útbúnir með hreyflum. Leið-
aixgursmenn ætla sér að athuga
þær breytingar, sem eru að
vei’ða á Iandinu, en auk þess
lxafa þeir með liöxxdunx forxx-
menjarannsóknir og þjóðfræði-
legar raxxnsókixir. M. a. fei-ðalög
Eskimóa. Ennfrenxur fer til
Austur-Græxxlands íxorsk-amer-
ískur leiðaixgur, sem Miss Boyd,
slórauðug, amerisk kona, stofn-
ar til. Hefir hún leigt skip til
ferðarinnar. Leiðangursnxenn
framkvæma vísindalegar rann-
sóknir, er til Grænlaxxds kemtir
og taka þar lcvikmyndir.
Enn er þess að geta, að Nor-
egs Svalbards og Ishavskontor
hefir samvinnu við leiðangur
þýska vísindaixiannsins dr. Her-
manixs, sem xxú er konximx til
Svalbai’ða og Grænlands og ætl-
ar einnig að fraixxkvænxa athug-
anir vai’ðaxxdx hinar svo kölluðu
„Fata Morgana eyjar“ við
Grænland. — Leiðaxxgursmenn
lxafa með sér flugvél, senx er
sögð þannig útbúin, að auðvelt
er að fljúga í henni stuttan spöl
í einu, af eixxunx jaka á axxnaxx,
og er talið að liér sé unx nýtt
tæki að ræða, seixx xxxuni lcoma
að xxxiklu gagni við í-annsóknir
á íxorðurlijara lieinxs. (FÚ).
Sonja Henie hylt
1 Oslo'
Oslo 20. júli
Sonja Hénie og móðir lieixnar
koixxu loftleiðis frá Englaxxdi til
Ivjeller í gær. Mikill maxxnfjöldi
liafði safxxast sanxaxx til þess að
lxylla Sonju fyrir framaxx Brist-
ol-gistihúsið, þar senx húix dvel-
ur unx stundarsakir. Fer hún
bi’áðleg'a til sunxai’bústaðar síns
í Gjeilo. Blöðin i Oslo birta löng
viðtöl við hana. Hún segir nx. a.
fi’á seinustu kviknxyndinni, sem
hún lék í. Nefnist liún „My
lucky star“ og verður frumsýn-
ing á lienni 20. ágúst. — Sonja
verður viðstödd frumsýningu i
Oslo á kvikmynd hennar
„Ilappy landing“ 22. ágúst. —
NRP—FB.
Norskir leidangrar til
Austur-Grænlands.

&£ iMWIM lil"1 1

Jarðarför mannsins nxíns,
Benedikts Þ. Gröndal,
fer franx frá dómkirkjunni föstudaginn 22. þ. m. og hefst
með bæn á heinxili liins látna, Ránargötu 24, kl. 1 e. h.
Sigurlaug G. Gröndal.
Jarðarför elsku litla drengsins okkar,
Jóhanns Páls,
fer fram frá dómkirkjunni og hefst með lhiskveðju að
heinxili okkar, Bjarnarstíg 9, föstudaginn 22. júlí, kl. 3%
eftir hádegi.
Hildur og Stefán A. Pálsson.
Merktir laxar.
Síðastliðinn mánudag voru
þeir Magnús Jörgensson, öku-
maður frá Reykjavík, Jón Tóm-
asson, bóndi í Hrútatungu, og
Jón Jóhannsson, bóndi á Bálka-
stöðunx í Hrútafirði, staddir á
brúnni yfir Sigá. Sáu þeir tvo
stóra laxa í hyl undir brúnni,
senx voru greinilega merktir
nxeð stóru spjaldi. Merkinguna
gátu þeir ekki greint, en telja,
að liægt sé að ná löxununx með
ádrætti eða með öðrum hætti.
Heinxildarmaður er Magnús
Jörgensson, Seljalandi við Rvík.
— F|Ú.
Ponl Rtumert um
íslenska tungu.
EINKASKEYTI FRÁ KBH.
FÚ. 20. júlí.
Blaðið Dagens nyheter í
Stokkhólmi birtir viðtal við
Poul Reumert um ísland. Segir
Poul Reumert m. a., að islensk
tunga sé fegurri og nxýki'i en
frakknesk tunga. „Það er
hneyksli“, segir Reunxert, „að
næstum engir Danir, að nxál-
fi’æðingunx einunx undantekn-
um, tala islensku, þar senx 90
af hverjuixx 100 Islendingunx
tala dönsku“.
Háskóla-
borgin viö
Reykjavík.
EINKASIŒYTI FRÁ KBII.
FÚ. 20. júlí.
Kaupniannahafnarblaðið
„Börsen“ og „Morgenposten“ i
Oslo birta langar greinir með
myndum um liina nýju háskóla-
borg senx verið er að reisa við
Reykjavík. Benda blöðin m. a.
á, lxversu nxikið viðfangsefni lxér
sé um að ræða. íslendingar,
minsla Norðurlandaþjóðin, sé
að koma upp heilli háskólaborg,
sem liafi meira landrýnxi en
nokkur annar háskóh á Norður-
löndum, enda sé hér bygt fyrir
framtíðina og hin nxiklu við-
fangsefni liennar. Leggja blöðin
álxerslu á það, að nxenn geri sér
vonir um, að háskólinn hafi í
franxtíðinni víðtæk áhrif á þró-
un atvinnulífsins í landinu.
Oslo 20. júlí
Samkvæmt bráðabirgðayfir-
liti um tjón af völdum lands-
skjálftanna i Grikklandi, hafa
50 menn farist i Attikahéraði.
NRP—FB.
Leiðrétting
og athnga-
semd.
Stjórn Raf tæk j averksnxiðý+
unnar h.f. hefir sent Visi eftixv
farandi til birtingar:
„Það or ósatt, sem dagblaðið
Vísir skýrir frá i fyrradag, aS
Raftækjavei’ksnxiðjunni í Hafn-
arfirði hafi verið lokað vegna
efnisskorts. Hinsvegar var mest-
um liluta starfsmannanna gefið
suxxxarfri samkvæmt samningL
Vegna tafar á einum hlut frá út-
löndum i ca. 100 rafsuðuvélaiv
sem voi’u að öðru leyti fullgerð-
ar, hefír ekki verið hæg[t að
afgreiða þær frá verksmiðjunnl.
Nú er sá hlutur konxinn og hafa
nú þegar tvö bílhlöss af raf-
suðuvélum verið send frá verk-
smiðjunni og ca. 80 vélar verða
tilbúnar næstu daga.
Það er því eiimíg ósatt, að
vænta megi frekari dráttar á
rafsuðuvéluixi frá vei'ksnxiðj-
unni. Ráðstafanir liafa' veriS
gerðar til þess að franxleiða 200
rafsuðuvélar á mánuði fyrst umi
sinn. Er það langt franx yfir það
sem forráðanxenn Raíveitu
Reykjavíkui' liafa áætlað aS
þurfa niundi til þess að svara
eftirspurn x-afsuðuvéla vegna
Sogsvii’kjunai’imiar.
Verksmið justjórnin.“
V
Til skýringar ofanrituðu skal
það tekið fram, að verksmiðjil—
stjórnhi lirekur ekki með einux
ox-ði þá fullyrðingu Vísis,. aS
Raftækjavei’ksmiðjan lxJf. hafi
ekki getað afgreitt lxinar eftir-
spurðu rafsuðuvélar um þriggja
vikna slceið, lieldur viðurkennir
hún það fyllilega og telur ástæS-
una þá, að stykki hafi vantað í
vélarnar. Hitt geta nxenn þakk-
að Vísi, að verksmiðjustjómiii
hefir brugðið við og leyst þau
stykki út, sem vöntuðu, og get-
ur því vonandi fulhxægt eftir-
spurninni framvegis, en á það
lagði blaðið ríkasta áherslu..
Síidveiöin
glæöist ekkL
Níu skip hafa komið til Siglu-
fjarðar siðan i gær með alls
1400 mál síldar. Sumt af sild-
inni var orðið allgamalt. Lítils-
liáttar varð sildarvart í Kálfs-
hamarsvík í gærkvöldi. Nokkur
skip veiddu lítið eitt. Þar er mi
þungur sjór og ekki gott veiði-
veður. — 1 dag hefir orðið lít-
ið eitt sildarvart við Grínxsey,
en nxjög lítið hefir veiðsL Þarr
er gott veiðiveður og sönxuleiðis
út af Siglufirði. FÚ.