Vísir - 27.08.1938, Blaðsíða 4

VlSIR
V'-,. :NÝIR HEIMAR.
‘Eins og kunnugt er s tækka al-
aierunu' smásjár ekki öllu meira
ten um 2000 sinnum. Stækkunin
er bundin viö bylgjulengd ljóss-
íins og töldu menn víst, að lengra
yrði ekld komist. Nokkru varð
gjó við þetta bætt með því að
Eiota ofbláa (ultrabláa), ósýni-
3cga Ijósgeisla, en þá varð að
Ijósmynda það, sem sýna skyldi.
Það leið þó ekki á löngu áður
en mönnum tækist að ryðja
mýja braut. Allir þekkja „arið“,
®r sjá má, er sól skín inn i
dimt herbergi. Arið eru örsmá
fis, er annars sjást ekki með
ijerum augum. Á þessum grund-
welli tókst að byggja „yfirsmá-
sjána“, en hún stækkaði mun
meira en almennar smásjár.
Hlutirnir sáust þó óglögt, hæði
lag þeirra og annað.
-Smásjárnar opnuðu mönnum
nýjan lieim. Þær sýndu mönn-
mn undrin öll af dýrum og jurt-
um, sem ekki sáust með berum
augum.
F.n þó þessi áhöld væru mestu
listaverk, þá fór því þó fjarri,
að memi sæu alt, sem þeir vildu.
Sumar sóttkveikjur eru t. d. svo
liilar, að þær sjást alls ekki í
•smásjá. Yfir 100 sjúkdómar
þekkjast, sem slíkar sóttkveikj-
ur valda. Ekkert er líklegra en
að enn mvndi opnast nýr lieim-
ur, ef unt væri að sjá miklu
Sietur en tekist hefir hingáð til.
. .Fyrir skömmu kom sú fregn,
að þýskir vísindamenn hafi
smíðað nýja smásjá, sem
stækki 30000 sinnum! Það er
jafnvel sagt, að takast muni að
sfækka 100000 sinnum. Reynist
þetta rétt, má geta nærri, hver
áhrif sllkt hefir. Það fer ekki
hjá því, að þekking á ótal hlut-
,um vex stórkostlega.
vOg eftir nokkur ár hafa Ame-
rikumenn lokið smiði á hinum
suikla stj örnukíki,sem þeir hafa
;l smíðum. Hann á að stækka
hálfu meira en bestu stjörnu-
Idkar gera nú. Hann segir því
væntanlega margar fréttir utan
dr himingeimnum og margar
óvæntar.
„HUMOR“.
Fyri i skömmu þurfti eg að
leggja út orðið „humor“ á ís-
lensku. I orðabók Freysteins
íGunnarssonar eru gefnar þess-
ar þýðingar: Kimni, fyndni.
Orðið „humorist“ er lagt þar úl:
ffimnisskáld; fyndinn maður og
igamansamur. Eg held að flestir
telji þessar þýðingar ná þeirri
merkingu, sem í hinuin útlendu
orðum felast. Flestir munu
sennilega lialda, að sá maður sé
„húmoristi**, sem altaf hefir á
takteinum fyndni, gamansemi,
kíinnissögur og þvi líkt.
I erlendri alfræðiorðabók
stendur að „humor“ sé sá hæfi-
leiki að sjá jafnan björtu hliðar
lifsins. Ef mótlæti ber að hönd-
um, skilur „humoristinn“ það
til hlítar, en sér þó altaf eitt-
livert ljós í myrkrinu. Sama
hugsunin felst í einkunnarorð-
um, sem sænskt kímnisblað
hefir valið sér, en þau eru þessi:
„Þoldu ekkert ilt; gerðu gott úr
öllu illu“.
Samkvæmt þessu felst ekki
það í orðinu „humor“ að vera
gamansamur eða spaugsamur.
„Humor“ er sérstök eðlisgáfa.
Menn og málefni koma okkur
misjafnt fyrir sjónir. Sumu
tökum við flestir vel; öðru illa.
Sumt er okkur geðfelt, annað
ekki. Sumt þykir okkur leiðin-
legt, annað skemtilegt o. s. frv.
En hinn sanni „humoristi“ læt-
ur ekkert á sig bíta. Hann gerir
sér gott úr öllu.
Þýðingar Freysteins eru ekki
sem bestar. Finnur nokkur
betri ?
Bæjap
fréiitr
Veðrið í morgun.
1 Reykjavík 9 st., heitast í gær
12, kaldast í nótt 7 st. Úrkoma í
gær og nótt 3.8 mm. Sólskin í-gær
2.1 st. Heitast á landinu í morgun
12 st., á Dalatanga; kaldast 4 st., á
Kjörvogi. —■ Yfirlit: Lægðin er við
austurströnd Islands og hreyfist
hægt í austur. ■— Horfur: Suðvest-
urlancl: Stinningskaldi á norðvest-
an og norðan í dag, en lægir í nótt.
Léttir til. Norðurland, norðaustur-
I land: Norðvestan og norðan kaldi.
Ðálítil rigning.
Farþeg-ar rneð Goðafossi
frá útlöndum í morgun: Jón Ól-
afsson og frú, Egill Árnason og
frú, Halldór Kjartansson, Sonja
Pétursson, Liselotte Guðjónsson,
Skarphéðinn Jónsson, Oddur Guð-
jónsson, Páll Ófeigsson, Gísli Ól-
afsson, Ágústa Pétursson, Guð-
munda Erlendsdóttir, Sigríður
Þórðardóttir, Bjarni Einarsson,
Kristrún Jónsdóttir, Ólöf Magnús-
dóttir og fjöldi útlendinga.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína á Siglufirði ungfrú Málfriður
L. Eyjólfsdóttir, Smyrilsveg 26, og
Halldór Dagbjartsson, sjómaður.
Þorbirni Þórðarsyni,
héraðslækni i Bíldudalshéraði,
hefir verið veitt lausn frá embætti
frá 1. sept. þ. á.
Næturlæknir í nótt.
Alfreð Gíslason, Brávallagötu 22,
sími 3894. — Næturvörður í
Reykjavíkur apóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunni.
Helgidagslæknir.
Katrín Thoroddsen, Egilsgötu 12,
sími 4561.
Næturlæknir aðra nótt.
Bergsveinn Ólafsson, Plávallag.
47, sími 4985. — Næturvörður alla
næstu viku i Laugavegs apóteki og
Ingólfs apóteki.
„Den lille Verden“,
leikrit Tryggva Sveinbjörnssonar,
verður leikið á frumsýningu næst-
komandi fimtudag 1. sept., á kon-
unglega leikhúsinu í Höfn.
Börnin
frá Silungapolli koma heim kl.
11 árd. á morgun.
Einar Arnórsson,
hæstaréttardómari, hefir verið
kjörinn forseti Hæstaréttar frá 1.
sept. 1938 til jafnlengdar 1939.
Messur á morgun.
I dómkirkjunni kl. 11, síra Frið-
rik Hallgrímsson.
I Laugarnesskóla kl. 2, síra Fr.
Hallgrímsson.
Engin messa í fríkirkjunni.
Meistaramót í.S.f.
hefst á morgun kl. 2 á Iþrótta-
vellinum. — Framlcvæmdarnefndin
biður alla keppendur og starfsmenn
að mæta eigi siðar en lcl. iþL
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.20 Hljómplötur: Létt
klassisk lög. 20.15 Upplestur:
„Brimlending“, sögukafli (Guð-
jnundur Gíslason Hagalín rithöf.).
20.45 Hljómplötur: a) Celló-són-
ata í A-dúr, eftir Beethoven. b)
(21.10) Kórlög. 21.35 Danslög.
Útvarpið á morguii.
Kl. 11.00 Messa í dómkirkjunúi
(síra Friðrik Hallgrímsson). 12.15
Hádegisútvarp. 17.40 Útvarp til út-
landa (24.52111). 19.20 Hljómplöt-
ur: Menúettar. 20.15 Erindi: Torfi
í Ólafsdal, aldarminning (Metúsal-
em Stefánsson). 20.45 Hljómplöt-
ur: a) Tvísöngvar úr óperum. b)
(21.10) Fiðlukonsert, eftir Vivaldi.
21.30 Danslög.
aðeiiis UoftMLPs
STOFA til lcigu í nýju húsi,
Vífilsgötu 5. FæSi og þjónusta
getur koinið til greina. (543
ÍBÚÐ óskast, 2—3 herbergi,
strax eða 1. októher. Fernt í.
heimili. Sími 4032. (535
VANTAR. . einhleypingsher-
bergi, lielst í austurbænum. —
Uppl. í sima 1882 frá 10—12 í
fyrramálið. (550
GÓÐ stofa eða 2 lítil herhergi
og eldhús óskast 1. okt. Ábyggi-
leg greiðsla. Uppl. í síma 1348.
(551
4—5 HERBERGJA íhúð ósk-
ast á Eiríksgötu, Leifsgötu eða
þar í nágrenni. Uppl. í síma
4602. (553
SKIPSTJÓRA vantar góða
íhúð á SólvöIIum eða í nágrenni.
Fyrirframgreiðsla. A. v. á. (554
EFRI hæðin í Suðurgötu 18
er til leigu 1. október. Uppl. í
síma 2207. (555
3ja HERBERGJA íbúð (2—4
herh. og stúlknaherhergi) með
öllum þægindum óskast 1. okt.
eða fyr. K. Bruun, símar 2222
og 3413. (562
2—3 HERBERGJA íbúð, sem
næst miðbænum vantar 1. sept.
eða 1. okt. Uppl. í síma 3238. —
(556
STÓR stofa og eldliús eða 2
minni óskast 1. okt. Tilboð
iiierkt „Þrent“ sendist Vísi fyr-
ir 1. séptembei'. (557
I ■ IH—II
STÆRRI og SMÆRRI íbúðir
til leigu. Béýkjavikurvegi 7,
Skerjafirði. (560
HERBERGI með húsgögiíúm
óskast nærri miðhænum yfir
septemhermánuð. Uppl. i síma
2653. (565
TILKYMiNGAR
ST. FRÓN nr. 227 fer i berja-
för að Þingvöllum sunnudaginn
28. þ. m. ld. 9 f. li. Fargjaldið
kostar 4 krónur fyrir manninn.
Lagt af stað frá Góðtemplara-
húsinu. Mætið stundvíslega. —
(540
TEK AÐ MÉR að gera hrein-
ar skrifstofur. Sími 4824, frá
9—10 f. h. (542
STÚLKA óskast mánaðar-
tíma á fáment heimili. — Öll
þægindi. Gæti orðið yfir vef-
urinn ef vildi. Uppl. í síma 9202.
_________________ (549
UNGLINGSSTÚLKA ókast til
að gæta harna frá 1. sept. Guð-
rún Sigurðardóttir, Barónsstíg
59. (564
(fWQMNlNMfil
HEIMATRÚBOÐ LEIK-
MANNA, Bergstaðastræti 12 B.
Samkoma á morgun kl. 8 e. h.
Hafnarfirði, Linnetsstíg 2.
Samkoma á morgun ld. 4 e. h.
Allir velkomnir. (548
BETANÍA. Samkoma á morg-
un, sunnudag, kl. 8% siðdegis.
Ólafur (Ólafsson lcristnihoði tal-
ar. Allir velkomnir. (561
HÚS í AUSTURBÆNUM,
með tyeimur eða þremur ihúð-
um, óskast til kaups, án milli-
iiða. Útborgun 4—6 þúsund. —•
Tilboð með greinilegum upplýs-
ingum óskast send á afgreiðslu
Vísis fyrir þriðjudagskvöld,
merkt „Ferðamaður“. (563
SAUMAVÉL, stígin, sem ný,
til sölu. Lágt verð, ef samið er
strax, Óðinsgötu 18. (559
KAUPI gull og silfur til
bræðslu. Einnig gull og silfur-
peninga. Jón Sigmundsson,
gullsmiður, Laugavegi 8. (491
NÝ SVUNTUEFNI tekin upp
i gær. Slifsi og Slifsisborðar í
fjölhreyttu, ódýru úrvali. —
Svuntu- og Upplilutsskyrtuefni
í miklu úrvali. Versl. „Dyngja“.
(546
HafnapsíFætt 18
selur með sérstöku tækifæris-
verði ný og notuð húsgögn og
lítið notaða karlmannafatnaði.
Gráfíkjur, Vanillestengur,
Hellukandís svartur, Síróp. —
Þorsteinsbúð, Grundarstíg 12.
Sími 3247. Hringbraut 61. Sími
2803. (432
SILKIFLÖJELIÐ er komið.
Satin í peysuföt, 3 teg. Alt til-
legg til peysufata. Herrasilki í
uppliluta. All tillegg til upp-
liluta. Versl. „Dyngja“. (545
KAUPUM flöskur, flestar teg-
undir, soyuglös, dropaglös með
sla’úfuðu loki, Whisky-pela og
hóndósir. Sækjum heim. Versl-
unin Hafnarstræti 23 (áður B.
S. I.). Sími 5333. (231
ÍSLENSKT högglasmjör, glæ-
nýtt. Þorsteinsbúð, Grimdarstíg
12. Sími 3247. Hringbraut 61.
Síiiii 2803. (433
KJÓLASILIH og hlússusilki
nýkomin. Versl. „Dyngja“. (547
LÍTIÐ ftötuð kölavél (Skan-
dia 910) er til sölu Mjölnisvegí
46. (541
SILKIN ÁTTK J ÓL AR — Und-
irkjólar — Silkibuxur — Und-
irföt á fermingartelpur — Nátt-
kjólar á fermingai’telpur. —
Undirföt frá 5,30 settið. Versl.
„Dyngja“. (544
TIL SÖLU rúm með fjaðra-
madressu og náttborðum. Uppl.
í síma 4111. (558
Rauðstakkur stekkur á bogmann- En Wynne lávarður vill ekki yf- .... við skógarmennina, en þeir — Slíðrið sverðið, Wynne lá-
inn, sem næstur er, heíir hann und- irgefa Rauðstakk, sem bjargað hef- leggja þá ör á streng, draga fyrir varður. Mótspyrna er árangurslaus.
ir 0& hvíslar að honúm: Segðu jr Jóttur hans, og vill leggja til odd örvanna og miða á Wynne, Við getum alls ekki komist undan
Hróa, að við séum á leið til fó- bardaga .... Ivan og Eiríku .... örvum þeirra.
getans. __________________________________________________
miMin 1 r-mmmmmmammmmmmmm^am^mmammmmmammmmmmammmmmmmm^mmamammmmmmmmmmmmmmmmmm tmmmmmmammmmmmmmmmammmmmmmmmmKmmmtmmmmmmmmmmmmmmmammmmBumaammamaBmmmmmmmmaa
XíEYNDARMÁL 57
HERTOGAFRÚARINNAR
emburg giltu önnur lög. Aðeins stórhertogi af
Xautenburg getur sest í konungshásæti Wurt-
ernburg. Þess vegna, ef eg átti að verða drotn-
íng í Wurteniburg, varð eg að giftast Friðriki
Ágústusi, með því að gera hann að stórhertoga
af Lautenhurg-Detmold. Höfuðtilgangui'inn
aneð .hréfj föður míns var að sætta mig við þá
ItEDmgsun.
JEg er smeyk um, að í svari mínu, sem eg
kom af stað tafarlaust, liafi eg gleymt að sýna
fföðor mínum tilhlýðilega virðingu. En yður
mun skiljast liversu mér leið, er svo átti að
leika mig sárt. Öðru sinni átti að neyða mig
tíl þess að giftast þýskum prinsi? Og kannske
jþeim þriðja, ef svo vildi verkast? Það var
skemtilegt tilhugsunarefni fyrir konu, sem
iíiafði verið s taðráðin í að giftast aldrei.
Vilca leið og mér harst hréf frá keisarafrúnni.
Hún mun liafa kallað mig „kæra barn“ og far-
ið um mig hinunl vinsamlegustu lofsorðum, en
mér var ljóst, að höfuðtilgangurinn var óbein
isn ákveðin skipun um að koma til Berlinar ....
JÞér munuð skilja, að er eg lét nndan, var
það frekar af því, að eg vildi komast að ráða-
hrugginu við liirðina, en að eg hefði löngun til
að hlýða skipun keisarafrúarinnar.
Eg tók Melusine og von Hagen með mér. Og
eg'þarf ekki að taka það fram, að tilgangur
keisarafrúarinnar var að hrýna það fyrir mér,
að æðsta skylda prinsessunnar er að hlýða og
sætta sig við örlög sín.
Elska, hlýða! Það var tilgangslaust fyrir mig
að reyna að sannfæra liana um, að röksemda-
færsla hennar væri út i bláinn. Að eg hefði
aldrei elskað neinn — og að eg lief ði alls eklci
gifst i fyrsta sinn til þess að hlýða. Og eg gat
ekki sannað eða reynt að sanna hvert var einka-
samkomulag mitt og Budolfs. Og þegar alt kom
til alls var ekki hægt að deila við liina tignu frú,
sem að eins var að endurtalca það, sem henni
hafði verið kent.
Eg beit á jaxl og hlustaði á hana án þess að
mæla orð af vörum. Henni fórst óliönduglega
að ræða þetta, og þegar hún hafði lokið máli
sínu spurði eg:
„Leyfist mér að s]iyrj a yðar hátign hvort
hrúðkaupsdagur minn og Friðriks Augustusar
liefir verið ákveðinn?“
Hún sagði að keisarinn hefði alls ekki haft í
liuga, að hraða málinu, og brúðkaupsdagurinn
hefði ekki verið ákveðinn.
„Að eins öx-lög mín“, sagði eg.
Hún svaraði engu.
Eg fór aftur til herhergja minna, róleg, á-
kveðin.
„Eg legg af stað til Aslitrakan í kvöld“, sagði
eg við Melusine og von Hagen, sem liöfðu beðið
mín með óþreyju.
„Gangið frá farangri mínum. Þeir, sem elska
mig, geta komið með mér.“
Yron Hagen afhenti mér Bréf, sem send höfðu
verið á eftir mér frá Bei’lin. Bréfin vora fimrn
eða sex og á einu að eins voru rússnesk frí-
rnei’ki. Menn liöfðu sannarlega notað sér það,
að mig hafði eklci grunað neitt. Eg komst að
því síðar, að það hréf, sem eg hafði skrifað
honum fyrir hálfum mánuði, hafði verið stöðv-
að að sérstakri skipun sjálfs keisarans. Og það
hefði ekki þurft að beita neinni stjórnmála-
kænsku til þess að liafa áhif á föður minn. Hin
fræga Wurtemhurg-kóróna hafði liaft töfraá-
lirif sem fyrrnm. Hann skrifaði mér hverjar
væri óskir sínar. „Gifstu Friðriki Ágústusi
eða ....“
Eg las ekld. meira og reif bréfið í tætlur. Og
samstundis skrifaði eg símskeyti til lians —
þrjátíu orða skeyti — en með þessum orðum
hað eg hann innilega í öðru orðinu — ógnaði
honum, Tumene-prinsinum, í hinu —
Þú manst, Melusine, að við grunuðum síma-
stjórnina í Berlin, og þú fórst til Köpenick, og
sendir skevtið þaðan. Þegar þú varst farin, gat
eg ekki Iengur haft vald á tilfinningum mínum.
Eg fór að gráta ofsalega og það var hatur, sem
ríkti í huga mínum. Eg sé sjálfa mig fyrir hug-
skotsaugum mínum þarna’ í Berlín. Yon Hagen
lá grátandi við fætur mér.
Hann greip hendur mínar — kysti þær grát-
andi. „Eg skal fara með yður hvert sem vera
skal“, sagði hann. Og eg vei’ð að kannast við,
að eg var stolt af því, að prússneskur liðsfor-
ingi var reiðubúinn til þess að leggja alt í söl-
ui’nar mín vegna, jafnvel föðurland sitt. En
þegar eg fann efrivarai’skegg lxans snerta hör-
und mitt, var sem eg áttaði mig. Eg mmidi
eftir Louisu af Saxlandi og öllum hinum þý-
l>uidu elskliugum drotningax’innar, sem liöfðu