Vísir - 12.09.1938, Blaðsíða 3

V1 S IR
Skýriogar Nýja-dagblaðsins á afskiit-
nm Skipaðtgerðar rikisins af miili-
iandasiglingum.
Einfeldni, sem leida kasm til afglap&e
Á undanförnum árum liafa ;
stjórnarflokkarnir lineigst að
því ráði, að láta ríkið fara
lengra inn á svið einstakling-
anna og taka sér eitt allan rétt
í ýmsum rekstri. Einhvern grun
liafa þó þessir ráðaflokkar haft
um það, að almenningur kynni
að sætta sig illa við óréttinn, og
hefir það því ávalt verið látið
heita svo, að þessar nauðungar-
ráðstafanir væru gerðar lands-
lýðnum til bjargar, en ekki af
liinu, að lineigðin til ríkisrekstr -
ar væri svo sterk hjá þessum
mönnum, að þeir sæu það eitt
bjargráð, en hirtu ekki um hvað
lagt væri í sölurnar til þess að
koma fram ríkisrekstrai’hug-
myndum sinum.
Nýlega birtist gi'ein í Nýja
dagblaðinu, sem nefndist
„Ferðamannaflutningar“, og
snýst hún aðallega um það, að
sanna, að ríkið liafi elcki farið
inn á eðlilegt starfsvið Eim-
skipafélags Islands li.f., þótt það
láti smiða hið nýja skip Pálma
Loftssonar og taki að sér ferða-
mannaflutninga frá útlöndum
yfir sumartímann.
Blaðið kemst meðal annars
svo að oi’ði um þetta atriði:
„Milli landa heldur Eimskipafé-
lagið föstum áætlunarferðum til
flutninga á vörum og því fólki,
sem á ákveðin erindi landa á
milli. Það hefir aldrei gert neitt
til þess að skipuleggja og haida
uppi ferðum fyrir þá erlenda
menn, karla og konur, sem
(gjarnan vildu koma hingað til
lands í sumarleyfum sínum, til
þess að kynnast landi og þjóð.“
Ofanrituð ummæli má kalla
hámark í óskammfeilni, þar
sem allri þjóðinni er kunnugt,
að Eimskipafélagið hefir í ald-
arfjórðung haldið uppi sigling-
um til landsins og haft alla for-
ystuna á þessu sviði. Hefir fé-
lagið sem stendur fimm far-
þegaskip í fax-þegaflutningi all-
an ársins hring milli landa, og
er auk þess í ráði að auka flot-
ann með stóru og vönduðu
fyrsta flokks skipi. Það, sem
rikisstjórnin liefir nú í hyggju
er að liindra eðlilega framþró-
un á starfi Eimskipafélagsis ein-
mitt á þeim tima, sem á ríður
að tryggja siglingar til landsins
með stóru og þar til hæfu skipi,
vegna yfirvofandi ófriðarhættu,
en með þessu liindrar ríkis-
stjórnin að viðunandi skip sé
bygt til millilandaferða. Með þvi
að byggja skip sem bæði á að
vex-ða í millilandasiglingum og
strandferðum, verður bygt við-
rini af skipi, sem bæfir hvorugu
hlutverkinu. Skipið þai’f að vera
hraðskreitt, en vegna smæðar
sinnar getur það ekki verið svo
liraðskreitt, að vel fax-i um far-
þega á haöldum Atlantshafsins,
hinsvegar er það of stórt til við-
komu á smáhöfnum landsins,
sérstaklega l>egar taka á tillit
til fjárliagslegrar afkomu.
Er Pálrni Loftsson bar fram
tillögu sína um sölu á Esju, var
gert ráð fyrir að hana mætti
selja fyrir kr. 600 þúsund. Sölu
verðið reyndist 25% lægi’a. Á
hinn bóginn var áætlað að
byggja skip fyrir 1200 þúsund
krónur en nú mun áætlunin
vera 1500 þúsund krónur. Hér
skeikar því áætluninni frá vori
til hausts um nær liálfa miljón
króna.
Með þeirri reynslu sem þjóð-
in liefir fengið af starfsemi
Páhna Loftssonar og loftköst-
ulum hans og rástöfunum get*
ur hún elckert traust til hans
böi'ið, og sem að ofan greinir
er hér á ný lagt út á sama af-
glapaveginn með því að ríkis-
stjórnin blandar sér að óþörfu
inn i málefni, sem eðlilega til-
heyra Eimskipafélagi Islands.
Er mikil liætta á, að áður en
lýkur verði þetta skip bæði því
lil hindrunar að viðunandi
fólksfutningaskip verði bygt og
að það auk þess verði þungur
baggi á ríkissjóði, því takist
Eimskipáfélaginu ekki að koma
fyrirætlan sinni í fi'amkvæmd,
er við þvi búið, að erlend skipa-
félög ráðist í að hafa fullkomið
farþegaskip í förum og þá mun
verða lítið um farþega í hinu
lilla skipi í'ikisstjórnarinnar.
Það vii'ðast vera örlög Pálma
Loftssonar, að útreikningar
lians standast ekki reynsluna,
hvort sem þetta stafar af hæfi-
leikaskorti eða hvort aðferð
hans er að gylla fyrirætlanir
sínar fyrir valdhöfum lands-
ins, sem engin skilyrði hafa til
að bera skyn á teknisk eða fjár-
hagsleg grundvallaratriði þess-
ara mála. Þegar búið er að
korna þessum ráðstöfunum
Pálma Loftssonar í framkvæmd
ber liann eða lians lið enga f jár-
hagslega ábjn’gð á fyrirtækinu,
cn landsmenn liafa þegar reynt
livað það er að súpa seiðið af
aðgerðum hans, skipakaupum
log öðrum slíkum ráðstöfunum.
Ríkisstjórnin veit vel, eða
ætti að vita, að landsmenn allir
kunna að meta starfsemi Einx-
skipafélags Islands, og menn
liafa ekki gleymt siglingum
þess á ófriðarárunum og þeim
afrekum, sem það inti þá af
liendi, og menn liafa heldur
ekki gleymt ninu, að Eimskipa-
félagið hefir ált í harðri sam-
kepni við erlend skipafélög og
bætt svo siglingar hér við land,
að ósambærilegt er við það, sem
áður var, en með eðlilegri þró-
un, og ef ríkið setur ekki stein
í götu félagsins, ætti það að efl-
ast svo með ári l.verju, að það
gæti int hlutverk sitt enn betur
af hendi.
Skrif Nýja-dagblaðsins um
mál þetta eru þess eðlis, að á-
stæða vii'ðist til að taka málið
alt til frekari athugunar, og þá
ekki síst söluna á Esju og bygg-
ingu hins nýja skips, sem nú
mun vera á döfinni, en ef frá-
sagnir blaðsins eru í fullu sam-
ræmi við skýi'ingu þess á nauð-
syn íhlutunar ríkisins af flutn-
ingi ferðafólks, má ætla, að ein-
feldni þessara manna kunni að
leiða til fullra afglap*.
Sumarstarfsemi íþrótta
skúlans á Álafossi.
Uppundir 100 börn hafa verið þar við íþróttanám í sumar,
en 1800 manns hafa nú lært sund og skynsamlega meðferð
líkama síns undir handleiðslu Sigurjóns Péturssonar og kenn-
ara hans.
Tíðindamaður frá Vísi hitti Sigurjón Pétursson íþrótta-
frömuð að máli í gær og bað hann segja lesendum
Vísis dálítið frá sumarstarfseminni á 'Álafossi, en hinn-
ar þjóðnýtu starfsemi þessa ágæta skóla telur Vísir nú sem
fyrrum rétt að kynna sem flestum. Hafa nú, í lok sumarstarf-
semi Iþróttaskólans, um 1800 manns lært að synda á Álafossi,
og með því hefir þessi stofnun unnið mikið afrek — á sviði
líkamsmenningar og björgunarmála, og verður þvi seint um
of á loft haldið. — Sigurjóni Péturssyni segist svo frá:
Kenslu og tilhögun allri í
Iþróttaskólanum að Álafossi
var hagað líkt og undangengin
ár. Námskeiðin voru þrjú, tvö
mánaðarnámskeið,en það þriðja
hálfsmánaðar, sem byrj-
uðu 1. júní, 1. júlí og 1. ágúst.
Hið fyrsta sóttu 24 drengir á
aldrinum 8—14 ára, júlínám-
skeiðið, telpur á sama aldri og
jafnmargar, en námskeiðið í
ágúst sóttu börn úr Garðinum,
Keflavík og fleh’i stöðum. Alls
24. Kenslu hafa notið nokkur-
ir fleiri en hér hafa verið taldir.
Um seinasta námskeiðið er
vert að taka fram, því að það
er mjög til fyrirmyndar, að það
var Kvennadeild Slysavarnafé-
lagsins í Garðinum sem kostaði
börnin þaðan á námskeiðið, nít-
ján talsins, drengi og telpur.
Kornrnar tóku sig fram um
þetla af sjálfsdáðun, af þvi að
þær skilja til blítar, að ein höf-
uðundirstaða allra slysavarna
er, að menn og konur kunni að
synda, og þær gerðu þetta því
í þvi augnamiði, að vinna að
björgunaröryggi í sínu bygðar-
lagi. Björgunarbátax’, björgun-
arhringar, björgunarlínur og
önnur tæki til björgunar eru
öll nauðsynleg, en oftast er það
kannske svo, að til þess að þessi
ágætu tæki komi að notum þarf
sá, sem bjai'ga á, að geta synt.
En mér er vel kunnugt, að
konurnar úr Garðinum, sem og
aðstandendur barnanna, sem
koma í skólann rfirleitt, skilja
til blitar liversu þroskandi áhrif
það hefir á líkama og sál, að
iðka sund. Mæður barnanna úr
Garðinum komu í heimsókn að
Álafossi í lolc námskeiðsins til
þess að sjá framfarir bamanna
sinna og ánægja þeima var mik-
il. En eftirtektarverðust fundust
mér ummæli þeirra kvenna,
sem eklci höfðu fengið tækifæri
lil þess í æsku sinni, að læra að
synda. Þær sögðust vera glaðar
yfir, að börnin þeirra fengju
þau tækifæri, sem þær liöfðu
ekki fengið — og létu í Ijós
mikla gleði vfir því. Sú gleði
grundvallaðist meðfram af því
— kannske mest — að þær
vissu framtiðaröryggi þeirra
meira, af þvi að þau kunna að
synda. Slíkur liugsunarháttur
mæðra íslenskra sjómannaefna
þarf að verða almennur.
En nú vil eg vikja að öðru,
sem kemur fram í hugann, þeg-
ar eg fer að spjalla um þetta.
Fyrir nokkurum árum voru
hjá mér börn úr Garðinum og
fleiri sjóplássum, og eg tók eft-
ir þvi þegar, að börnin sem nú
komu voru betur þroskuð lík-
amlega. Eg veit, að það stafar
mest af því að viðurværi barna
þar liefir hatnað, einkanlega að
þvi leyti, að þau liafa fjölbreytt-
ara og hollara fæði en áður, en
það stafar aftur af aulcinni
garðrækt. Meira af kartöflum,
rófum, kálmeti allskonar er á
borðum nú i þessu sjóplássi en
áður var. Aukin garðrækt og
grænmetisnámskeið — þar sem
mæðrunum er kent að matbúa
hverskonar grænmeti — alt er
það til framfara og aukinnar
líkamlegrar velliðunar og
lneysti. Fjörefnaríkari fæða —
það á að vera eiít af okkar ein-
kunnarorðum. Meira af garðá-
vöxturn, ekki sist grænkáli,
meira af mjólk og þorskalýsi,
rninna af mögru keti, og heil-
brigðin og velliðunin mun auk-
ast.
I íþróttaskólanum var sem
áður lögð áhersla á fjörefnarika
fæðu. Börnin fengu góðan, holl-
an mat — niikið af garðávöxt-
um, mjólk, lýsi og nýjum fiski.
Þeim fór vel fram — þyngdust
um y2 kg. upp í 1,8 kg. livert
barn á einum mánuði, þrátt
fyrir talsverða áreynslu við
íþróttaiðkanirnar.
Börnum var kent bringu-
sund, baksund, björgunarsund
og dýfingar. Þau voru öll vel
synd að námskeiðunum lokn-
um.
Kensluna höfðu með höndum
Klara Klængsdóttir sundkenn-
ari og Halldór Erlendsson leik-
fimiskennari.
I haust liafa ungmennafélög-
in í Kjós og Mosfellssveit sund-
námskeið á Álafossi. Höfðu þau
námskeið þar í fyrrahaust og
er það vegna liins ágæta árang-
urs þá, sem þau hafa nú ákveð-
ið að koma aftur — til sund-
iðkunar og framhaldsnáms —
og með nýja nemendur.
Danssýning i Iðnð.
Fjeldgaard &
Flatau.
Kl. 9 í gærkveldi liófst fyrsta
danssýnig þeirra frk.Fjeldgaard
og Aage Flatau magisters, en
svo var aðsóknin mikil, að hvert
sæti var skipað og fjöldi áhorf-
enda stóð meðfram bekkjunum
beggja vegna í liúsinu, og fögn-
uðu áhorfendur dansendunum
með dynjandi lófataki eftir
Iivern dans.
Frk. Fjeldgaard hefir ýmsa
ágæta eiginleika til að bera sem
dansmær, fagurt vaxtarlag,
mýkt og stælingu i lireyfingum,
ör tilþrif og blæbrigði í sam-
ræmi við stíganda hljómfalls-
ins. Aage Flatau er einnig við-
feldinn dansari, öruggur og
styrkur, liefir góð svipbrigði og
léttar hreyfingar.
Má segja að danssýning þessi
hafi tekist mjög vel, en einkan-
lega mætti nefna Czardas,
Step-Parodier (skopstælingar)
og ýmsa step-dansa.
Bára Sigurjónsdóttir, sem
lært hefir dans undir hand-
leiðslu ofangreindra dansenda,
sýndi einnig dans við góðar við-
tökur.
í
Sextugs-
afmæli.
L. Kaaber, bankastjórf, tsr
sextugur i dag. Hann er fyrir
löngu þjóðkunnur maður sem
einn af brautrvð j endum is-
lenskrar heildverslunar og síðar
sem bankastjóri í Landsbankan-
um. Hann kom ungur lihigað
til lands og liefir átt hér heimili
jafnan síðan, enda dregur hann
enga dul á, að hann telur ísland
sitt annað fósturland. Þrátt1 fyr-
ir miklar annir við dagleg störf,
hefi hann gefið sig mjög að fé-
lagsmálum og andlegum efnum,
sem hann hefir unnið að af mik-
illi elju og einlægni. Fyrir þau
störf munu margir þakka hon-
um í dag, er notið hafa áhuga
hans, álirifa og heilinda í þeim
málum. Vinsældir hans hér eru
miklar og eiga djúpar rætur og
vinir hans um alt land munu
í dag senda honum lilýjar lcveðj-
ur. BL
Yfirlýsing frá
bresku stjðrninni.
London 12. sept. FÚ.
Breska stjórnin litur svo á,
að siðustu tillögur tékknesku
stjórnarinnar liafi mjög veru-
lega minkað þann ágreining,
sem er milli tékknesku stjórn-
arinnar og Súdeta. Breska
stjórnin lítur þvi svo á, að
engin réttmæt ástæða sé fyrir
hendi til þess að hætta samn-
ingatilraununum og grfpa tll
annara gerræðislegri lausna.
Þó að stöðvun liafi orðið á
samningunum, er Runciman
lávarður enn í Prag, reiðubú-
inn til þess að verða báðum
málsaðilum að liði, ef þess er
beiðst.
Ef gripið verður til árásar,
hlýtpr Frakkland að dragast
inn i málið vegna skuldbind-
inga sinna, og þetta riki getur
ekki staðið lilutlaust hjá, ef al-
menn styrjöld brytist út, svo
að öryggi Frakklands væri
hætta búin. Þýskaland getur
þvi ekki búist við skanim-
vinnri styrjöld, án þess að til
ihlutunar annara rikja komi,
fyrst Frakklands og því næst
Bretlands.
Stefna bresku stjórnarinnar
í þessu máli var fyrst gerð
heyrum kunn í ræðu, sem for-
sætisráðherrann hélt 24. mars
og aftur nýlega í ræðu, sem Sir
John Simon liélt. Nú liafa sjón-
armið bresku stjórnarinnar
enn á ný verið skilmerkilega
tjáð þýsku stjórninni af Sir
Neville Henderson, sendilierra
Breta í Berlín. Hefir hann átt
viðræður við alla leiðtoga
Þýskalands nema Hitler, svo
að þýska stjórnin ætti ekki að
vera í neinuni vafa um hver
stefna Bretlands er. Samveld-
islöndin liafa staðið í stöðugu
sambandi við stjórnina og
þekkja stefnu liennar, sömu-
leiðis Frakkland. Samúð ann-
ars stórveldis, sem sé Banda-
Dæsynii.
Fjeldg a d
og
Flatan
verður endurtekin annaS
kvöld þriðjudag kl. 91
í Iðnó.
Aðgöngumiðar í Hljóð-
færahúsinu og Bókaversl-
un Eymundsen og Verslun
Einai's Þorgilssonar, Hafn-
arfirði.
rikja Norður-Ameríku, er oss :
sérstaklega dýrmæt, og einkum
á tímum sem þessum. Þess
vegna liefir stjórn Bandaríkj-
anna, sem aldrei hefir verið
oss vinsamlegri en nú, einnig,
verið látin vita um stefnu vora
i þessum málum.
Breska stjórnin álítur á-
standið mjög alvarlegt, en þó
ekki svo, að ástæða sé til að-
örvænta. Ef Evrópustyrjöld
brytist út, væri það að vísti
ægileg hörmung, en breska
stjórnin lítur svo á, að frá þess-
ari liörmungu megi forða, og.
mun ekkert láta ógert til þess
að afstýra henni. — (FÚ.).
Veðrið 1 morgun.
1 Reykjavík 6 st., heitast í gær'
io, kaldast i nótt 6 st. Úrkoma 4.0
mm. Heitast á landinu í morgun
8 st., á Reykjanesi, kaldast 5, Dala-
tanga, Sandi 0.5. — Yfirlit: Grunn,
lægð yfir norðanyerðu Islandi £\
hægri hreyfingu í austur et5a suS-
austur. — Horfur: SuSvesturland c-
Vestan og norðvestan gola eSa kaldi..
Smáskúrir. Norðurland, norðaust-
urland: Vestan og norðvestan.
gola. Rigning öSru hverju.
Tónlistaskólinn
biSur eldri nemendur sina, sem-
ætla að stunda nám í vetur, að koma
til viðtals í Hljómskálann annað
kveld milli kl. 8 og 10.
Hjúskapur.
S.l. laugardag voru gefin saman.
í hjónaband af sr. Jóni Thoraren-'
sen í Hruna, ungfrú Ragna Eiríks-
dóttir frá Vorsabæ á SkeiÖum og
Hermann Bæringsson, vélstjóri á
e.s. Selfossi. Þau fara utan með
Selfossi.
Gísli Guðmundsson,
sem auglýsir enskukenslu í blað-
inu í dag, er til viðtals i sima nr.
5020 kl. 11—12)4.
Ludvig Kaaber,
bankastjóri er sextugur í dag.;
Hæsti vinningurinn
í happdrættinu á laugardag var
•eldur í umboðinu á Akureyri og
var heilmiði.
Aðalræðismaður Svía,
Otto Johanson verður fjarver-
andi til 19. nóvember. 1 fjarveru
hans gegnir Magnús Kjaran, vara-
ræðismaður Svía, aðalræðismanns-'
störfúnum. (F.B.).
Næturlæknir
Karl S. Jónasson, Sóleyjargötn
13, sími 3925. — Næturvörður í
Laugavegs apóteki og Ingólfs apó.- •
teki.
Danssýningu
Fjeldgaard og Flatau í Iðnó í '
gærkvöldi var tekið afar vel. Að-
göngumiðar að þeirri sýningu seld'-
ust á skömmum tíma, svo að fjöldt
manns varð frá að hverfa. Nú verð- ,
ur danssýningin endurtekin annaðó
kvöld í Iðnó og ættu menn að ’
tryggja sér miða í tíma. Sjá augl. t
á öðrum stað í blaðinu.
Útvarpið í kvöld.
19.20 Hljómpl, : Göngulög. 20.15;
Sumarþættir (V. Þ. G.). 20.40 Ein-
söngur (Gunnar Pálsson). 21.05
Útvarpshljómsveitin leikur aljiýðú-
lög. 21.30 Hljómplötur: Kvartett i*
Des-dúr, eftir Dohnany.