Vísir - 13.10.1938, Page 3

VISIR
„ Tíminrí‘ flettir enn ofan af
álagningu kaupfélagsins.
Samsærid gegn vepslanarstéttisiÐi til @fl-
ingap inafiatningi kaupfélaganna, ei* víð-
tækara en alment er œtlad.
Greiiiin hér í blaSínu í fyrradag um álagningu
kaupfélagsins og fjörráð stjórnarflokkanna
við verslunarstéttina, hefir vakið óvenjulega
athygli. Þar var í fyrsta lagi sýnt fram á, að fullyrð-
ingar stjómarblaðanna um lágt verð og mikla kosti
kaupfélagsverslunarlnnar, hafa ekki við neitt að
styðjast. Það eru staðlausir stafir. I öðru lagi var í
greininni flett ofan af hinni sjaldgæfu frekju og ó-
svífni, sem lá á bak við árásir stjórnarblaðanna á versl-
unarstéttina. Frá því verður skýrt enn frekar nu.
Almenningur er forviða á þessu hvorttveggja. Þó
munu dýrkendur kaupfélagsins vera þyngst lostnir.
Tölurnar tala sínu máli. Þær verða ekki rengdar.
Engin gögn geta breytt þeirri staðreynd, að félagið er
orðið bert að því, sem „Tíminn“ kallar svívirðilegt
okur. „Tíminn“ einn getur þvegið af félaginu þennan
óhróðursstimpil, með því að viðurkenna að tölur sínar
hafi ekki við neitt að styðjast.
Nýjar sannanir „Tímans“.
Það slcal játað, að Vísi er ekki
Ijúft að taka út úr eitt kaupfé-
lag og leggja það á höggstokk-
inn út af árásum stjórnarblað-
anna. Trúlegt er að kaupfélög,
ekld síður en kaupmenn, ósld
þess að mega starfa í friði án
þess að dragast inn í liarðar
deilur. En liér er ekki hægt lijá
þessu að komast. Félaginu hefir
frá öndverðu verið stjórnað af
pólitískum ofstækismönnum, er
jafnan liafa liaft það mið, að
nota félagið sem verkfæri til að
útrýma kaupmannaversluninni
í Reykjavík. Félagið var stofn-
að af kommúnistum, síðan
gerðust sósíalistar þátttakendur
og nú síðast þegar félagið tók
sér núverandi nafn, söfnuðust
framsóknarmenn í kringum
það með fjármálaráðherra
landsins í broddi fylkingar. Fyr-
ir atbeina ráðherrans liafa fé-
laginu verið veitt stórfeld inn-
flutningsleyfi fyrir ýmsum vör-
um, sem hefir svo verið dregið
frá innflutningi annara. Þetta
hefir verið gert með hinni svo-
nefndu höfðatölureglu. Félagið
gefur upp tölu félagsmanna
sinna. Ekkert eftirlit er með því
hvort þetta er rétt gert. Hverj-
um félagsmanni er svo ætlað að
hafa 4—5 manns í heimili, þótt
vitanlegt sé að fjöldi þeirra, sem
hafa skráð sig í félagið er ein-
hleypt fólk. Þetta er því hin
herfilegasta blekking. -— En á
þennan hátt hefir verið komist
að þeirri niðustöðu að kaupfé-
laginu beri f jórði hlutinn af öll-
um innflutningi til Reykjavíkur.
Um leið og stjórnarblöðin
liafa við hvert tækifæri rægt og
svívirt verslunarstéttina fyrir
okur og brask, hafa þau horið
lof á kaupfélagið fyrir sann-
gjörn viðskifti. I þeim herbúð-
um þektist ekki orðið „álagn-
ing“. Alt var gert sem hægt var
til að telja almenningi trú um
að kaupmennirnir væri braskar-
ar og hlóðsugur en kaupfélagið
seldi alt með „sannvirði“. Kald-
hæðni örlaganna liefir nú vald-
ið því, að „Tíminn“ hefir orðið
lil þess að fletta ofan af álagn-
ingu kaupfélagsins og sýna full-
yrðingarnar um „sannvirði“ í
allri sinni fölslcu nekt. I fyrra-
dag birti „Tíminn“ skrá yfir
verðlag á 4 vörutegundum í
Reykjavík. Samkvæmt upplýs-
ingum hlaðsins um innkaups-
verð á þessum vöi’utegundum
og eftir útsöluverði þeirra í
kaupfélaginu, verður álagning
félagsins eins og hér segir, ef
farið er eftir útreikningi „Tím-
ans“.
KAUÞFÉLAQ REYKJAVlKUR
193ý AFSR.
'"k
lagið og „sannvirðis“ viðskifti
þess að vei’a óvenjulega frek-
lega sleginn blekkinga-vefur,
eða tölur „Tímans“ eru falskar.
Til þessa dags hafa menn
ekki orðið þess varir að „Tím-
inn“ væri vandur að virðingu
sinni. Til dæmis um hinn sjald-
gæfa vesældarskap blaðsins og
dómgreindarleysi má benda á,
að það Iiikar ekld við að hera
liinar vex-stu svívirðingar á heila
stétt manna um okur, án þess
að hafa nokkra leið til að sanna
að vörutegundir þær, sem Jxað
gefur upp iixnkaupsverð á, séu
hinar sömxx vörur og þær, senx
seldar eru í verslunum á liið til-
greinda útsölxxverð. Gæði var-
anna erxi svo breytileg og verðið
eftir því, að það þarf nákvæma
athugun og vandaðan saman-
hurð á vörunx og kaupreikning-
urn til að gera skýrslxx eins og
þá, sem „Tímimi“ í fáfræði
sinni hefir hirt, sjálfum sér til
lxáðungar en kaupfélaginu til
liins nxesta hnekkis.
Yíðtæk fjörráð.
Trúin á blekkingarnar.
Eins og sagt var frá hér í
blaðinu í fyri’adag, var árás
stjórnarblaðanna undirhúin
með það fyrir augum að svifta
vefnaðai'vöruverslanir innflutn-
ingnum og fá lxann í hendur
Álagning af miklu víðtækari. Það er nú hægt
Vöi’utegmid Innkaup skv. uppl Tímans Útsöluverð fcaupfélags. innk. skv. útr. Tíinans að fullyrða, að hin pólitíska
Sokkai’, karla ......... . Kr. 0.36 Iír. 1.25 218%. klíka, sem stendur að kaupfé-
Næi'föt, kvenna — 1.38 — 5.00 238 % laginu ætlar sér að ná undir fé-
Bollapör — 0.33 — 1.25 230% lagiS rnegin hluta innflutnings-
do — 0.22 — 0,75 185%, ins í skófatnaSi og búsáhöldum.
Til skýringar skal þess getið,
að álagning kemur xit með því
að dx-aga kostnaðarverð það,
sem gefi er upp í „Tímanum“
á þessunx vörum, frá útsölu-
vex’ði kaupfélagsins. Meðfylgj-
andi myndir af reikningum
frá félaginu sanna að útsölu-
verð það er rétt, sem ;hér er
geint.
Þegar tölur þessar eru athug-
aðar, hlýtur mönnum að koma í
hug, að annaðhvort hljóti alt lof
stjórnarblaðanna unt kaupfé-
Ráðagerðin er sú að sérvei’slun-
um í þessurn tveimur vörugrein-
greinum, auk vefnaðarvörunn-
ar, verði úthlutað svo litlum
leyfum, að þeim sé ógjörlegt að
starfa. Síðan á að nota þessar
vörur sem „álagníngar-vörur“
fyrir kaupfélagið (eins og sjá
má á ofangreindu verðlagí) til
þess að félagið geti staðist það,
að selja matvörurnar með inn-
kaupsverði meðan verið er að
drepa flestallar matvöruversl-
anir bæjarins. Þegar því er lok-
ið getur félagið ráðið vöruverð--
inu í hænum. Þá verður ekki
selt með „innkaupsverði". —
Kaupfélögin úti á Iandi áttu svo
á eftir að fá hækkaðan innflutn-
ing sinn í þessum vörunx.
Þannig er fyrirætlun komm-
únistanna, socialistanna og
fi’amsóknarmaimanna, sem
ætla sér að leggja vei’slanir bæj-
arins í rústir. En urn leið og
þetta er gert mun margt breyt-
ast í þessum bæ. Bestu tekju-
stofnar lians verða upprættir. í
staðinn kemur félag, sem enga
skatta greiðir. Bæjai’félagið get-
ur ekki staðið undir þeim þunga
og því öngþveiti sem a'f því
leiðir. Framkvæmdir bæjarins
mundu stöðvast og álögur á alla
hina rninni gjaldendur vaxa
stórlega. — Þetta yrði árangur-
inn, ef fjöri’áð framsóknar-
manna talcast.
Almenningsálitið fordænxir
framsóknarhræsixina, senx syng-
ur kaupfélagsviðskiftunum lof
eins og um helg málefni væri
að ræða, þótt sannanlegt sé,
saixikvænxt útreikningi þeirra
aðal-nxálgagxxs, að álagxxingin
keixxst upp i 288%. Þessir xxxeixn
trúa á mátt blekkinganna. —
Kaupfélagið, hér í Reykjavík er
ekki eitt urn það, að leggja á
vörurnar. Kaupfélög út um land
eru ekki eftirbátar í þeim sök-
um. Hinir skiixhelgu hræsnai’ar
F raixxsókxxarf lokksins munu
hráðum fá tækifæri til að horfa
fraxxian i staðreyndimar. Þá
fax’a kamxske suixxir að skilja
hvei’s vegna fraixisólcn lieldur
dauðalxaldi í innflutniixgshöftin
og hvaða gagn ósönnuð höfða-
tala getur liaft á afkonxu félag-
aixna.
En þessa dagana, síðan „Tím-
; inn“ fletti ofan af hinni sví-
i virðilegu álagningu kaupfélags-
| ins, stritast stjórnarblöðin við
; að þegja. Þau steinþegja sökum
þess, að þau geta ekki véfengt
einn staf um álagningu félags-
ins. Þau hafa tekið þann kost-
inn sem skyxxsamlegastur er. En
vansæmdin verður ekki af þeim
skafin og' fyrirlitning alrnenn-
ings fylgir þeirn eins og skuggi.
aðeiass JLíOftsiPr
LANDSMÁLAFÉLAGIÐ VÖRÐUR.
FUNDUR
verður haldinn í Varðarfélaginu i kvöld
klukkan 8ýz í VARÐARHÚSINU.
DAGSKRÁ:
Magnús Jónsson alþingismaður talar um
skattamál.
Gunnar Thoroddsen, erindreki flokkins, tal-
ar um st jórnmálahorfur utan Reykjavíkur.
Allir S.jálfstæðismenn eru velkomnir .
á fundinn meðan húsrúm leyfir.
STJÓRNIN.
GESTURINN GÆFUSAMI.
Sagaxx seixx liefst í hlaðinu
í dag, er eftir heimsfrægan
skáldsagnaliöfund, E.Phillips
Oppeiilieim, sem inun vera
mörgum kunnur hér á landi.
„Gesturinn gæfusami“ er ein
hin hesta af sögunx hans.
Hún fjallar um ungan vei’sl-
unai’mann, sem skyndilega
verður stói’auðugur, án þess
hann eigi þess nokkra von.
Alt lif hans breytist á svip-
stundu og í hinu nýja unx-
hverfi hefst æfintýri og ást-
arsaga sem vert er að fylgjast
með. —
Ötflutninpr íslenskra
afurða.
Samkvæmí skýrslum Hag-
stofunnar hefir útflutningur ís-
lenskra afui’ða til ágústloka á
þessu ái’i nunxið kr. 30,3 miljón-
unx, en það er 1,7 miljón minna
en útflutningurinn var á sama
tínxa í fyrra.
Á sanxa tínxa hefir innflutn-
ingur á vörunx til íslands nunxið
kr. 34.889.440,00, en á sönxu
íxiánuðum í fyrra nam innflutn-
ingurinn kr. 34.662.780,00, og
hefi því innflutningurinn til
ágústloka í ár verið kr. 0,2 nxilj.
nxeiri en á sanxa tíma í fyi’ra.
Til ágústloka í ár hefir út-
flutningurinn verið 4,6 milj.
lægri heldur en innflutningur-
inn, en á sanxa tíina í fyira var
útflutningurinn 2,7 miljón kr.
lægri en innflixtningurinn. þá.
i.o.o.F. 5
Veðrið í morgun.
I Reykjavík 7 st., heitast í gær
8, kaldast í nótt 4 st. Sólskin í gær
i,8 st. Heitast á landinu í morgun
7 st., hér; kaldast o st., í Bolung-
arvík. — Yfirlit: Alldjúp lægð fyr-
ir sunnan land á hreyfingu í norð-
austur. —- Horfur: Suðvesturland,
Faxaflói: Flvass austan, stormur
undir Eyjafjöllunx. Dálítil rigning.
Skipafregnir.
Gullfoss fór frá Isafirði kl. 10
í morgun, áleiðis hingað, Goðafoss
kenxur til Hanxhorgar kl. 6 í fyrra-
málið. Brúarfoss fer til Reyðar-
fjarðar og London í kveld. Detti-
foss er á leiÖ til Vestnxannaeyja frá
Kaupnxannahöfn. Kemur ekki við i
Englandi. Selfoss er í Reykjavik.
68 ára
er í dag Jóhanna Guðmundsdótt-
ir, Traðarkötssundi 3.
Hélt sig rændan.
Um 5-leytið í gær var lögreglunni
tilkynt, að maður hefði verið rænd-
ur í húsi við Frakkastíg. Lögregl-
an fór á vettvang, en þegar til kom
var maðurinn, senx kærði, svo
drukkinn, að hann vissi varla í þenn-
an heim né annan.
Leiðrétting.
Meinleg villa slæddist inn í grein-
ina um síldarsöluna til Ameríku í
Flngmál Svía
Samkvæmt skýi’slum Alþjóða-
flugnxálafélagsiiis er sænska
ílugfélagið sjöunda flugfélag
álfunnax- í í’öðinni, ef miðað er
við tonn-kílómetra, þ. e. tala
floginna kilómelra margfölduð
með snxálestatölu flutnings
(fax-þega, pósts og annai’s flutn-
ings).
Tonnldlómetiatala Sænska
flugfél. er 3.358.000 f. s. I. ár.
Sænska flugfélagið hefir fiug-
vélar i förum til London, París,
Amsterdam, Berlin, Oslo, Hels-
ingfors og Moskwa. Lengsta
flugleiðin er til Moskwa og flug-
samgöngui’nar milli Stokk-
lxólnxs og Moskwa er eina flug-
samband Vestux’-Evi’ópu við
liöfuðborg Rússlands. Með því
að ferðast um Stokkhólm geta
nxenn ferðast á einum degi frá
London iil Moskwa og mun
þetta vera lengsta farþega- og
pótflug álfunnar. Leiðin er
3000 ldlómetrar. Skýrslunxaxr
liernxa einnig, að flugsamgöng-
ur eru svo mildar til Málmeyj-
ar og Kaupmannahafnar, að
engin dænxi eru til í álfunni,
nehxa það, að milli Parísar og
London eru enn tíðar flugferð-
ir. I júlí og ágúst á yfirstand-
andi ái’i voru fluttir 8.530 far-
þegar xxxilli Málmeyjar og
Kaupniannahafnar. Flögið er
átta sinnuni á dag aðra leiðina
og 9 sinnum til baka. Á sunnu-
döguni eru farnar aukaflug-
ferðir — stundunx alt að því 10
aukaferðir. Sýnir þetta lxversu
vinsælar flugferðir geta orðið
til stuttra fei-ðalaga. Sundið
xxxilli boi’ganna er 20 mílur á
breidd og ferjurnar eru hálfa
aðra klukkustund yfir sundið,
en flugvélarnar eru aðeins tiu
mínúlur á leiðinni. SIPB—FB„
blaðinu í gær. Stóð í greinínnír
„Ennfremur mun hafa verið veitt-
ur afsláttur á 73 þúsund tunnum
af Faxasikl, sem seld var til Rúss-
lands“, en átti að vera: „Ennfrem-
ur nxiin hafa verið veittur afslátt-
ur, ca. 73.000 krónur, af FaxasíLd“
etc.
Spegillinn
kemur út á morgun..
Þýskur togari
kom í morgun með slasaðan
mann. Hafði hann mist franxan a£
fingri.
Reykjavíkur-stúkan
heldur fund föstudaginn 14. þ. ra
ki. 9 síðd. Deildarforsetinn flytur
erindi.
Háskólafyrirl. um byggingarlísí.
Næsti fyrirlestur fríherra von
Schwerins verður unx gríska hygg-
ingarlist. Fyrirlesturinn vei’ður
fluttu'r á nxorgun kl. 6, og verður
að þessu sinni ekki í háskólanum',
heldur í Rannsóknarstofu háskólans
við Barónsstíg. Ölluixx heimill að,-
gangur.
Útvarpið í kvöld. *
Kl. 19.30 Hljómplötur: Létt lögx
19.50 Fréttir. 20.15 Erindi: Meira
pi-jóixles! (frú Laufey Vilhjáims-
dóttir). 20.35 Einleikur á fiðlút
(Þórarinn Guðmuixdsson). 21.00
Frá útlöndum. 21.15 Utvarpshljóni-
sveitin leikur. 21.40 Hljómplötur;
Andleg tónlist.