Vísir - 27.10.1938, Blaðsíða 3

V I S I R
Lækningakraftur hvera-
gufunnar og hveraleirsins.
Býr Island yfir ónotndnm lieilsubrimn-
nm? — Bnfnbödin vid skidaskálann i
Hveradölum og- dvöl manna i Hvera-
gferdi i 01fnsi.
Flestir þeir, sem íarið hafa til útlanda hafa af eigin raun
kynst gufuböðum og hollustu þeirra og hressingu, og á síðari
árum hefir mönnum hér í bæ einnig gefist kostur á að kynnast
þeim. íþróttafrömuðurinn Jón Þorsteinsson hefir komið upp
slíku baði í husi sínu við Lindargötu, og eins og skýrt var frá
hér í blaðinu um daginn, hefir Golfklúbbur fslands einnig kom-
ið fyrir slíku baði í húsi sínu. En þött menn þekki ekki af eigin
raun dásemd gufubaðanna hafa margir hyerjir lesið lýsingu
Þórbergs Þórðarsonar á þeim, og hafa fengið um það nokkra
liugmynd, að hér er um merra en venjuleg vatnsböð að ræða.
Þeir, sem hafa átt leið austur
yfir Hellisheiði hafa éfalaust
veitt því eftirtekt, að rétt ofan
við rústimar af húsi Höyers í
IJveradölum hefir risíð upp lít-
ill og snotur kofi. Yfir hann og
all um kring leggur eiminn frá
hrennisteinshvernum. en rör
liggja úr hvernum sjálfuíti og
inn í húsið og út um það að
nýju, en þetta mun vera Tyrsta
baðhús á íslandi, þar sem ein-
göngu er notast við irveragúfu
til að oma mönnum og baða þá.
I>etta er nýjung, sem verðskuld-
ar fulla athygli, ekki síst fyrir
Reykvikinga, sem búa í riá-
grenninu og geta auðvéldlega
orðið baðanna aðnjótandi, og þá
einkum sldðagarpar vorir, sem
þarna iðka íþróttina niikinn
hluta vetrar.
Hús það, sem hér um ræðir
er liðugar 6 álnir á lengd og 4
álnir á breidd, og er því ékkert
stórhýsi, en það nægir því hlut-
verki, sem því er ætlað áð leysa.
Þegar inn í húsið kemur verður
fyrst fyrir búningsherbergi, og
er þar bekkjum- fyrir komið,
þannig að menn geta legið þar
og fengið nudd sér til héilsu-
bótar og hressingar, bvort sem
um íþróttamenn eða sjúklinga
ei' að ræða, en að því verður vik-
ið síðar.
Innar af baðherberginu er
gangur, sem liggur ínn í bað-
klefann og er þar komið fyrir
köldu steypibaði, en það er ann-
ar þáttur gufubaðsins og engu
ónauðsynlegri til þess að baðs-
ins verði notið til fulls. Insl d
liúsinu er svo baðklefinn sjálf-
ur. Hann er ekki stór, en nóg-
ur til þess að nokkrir menn geta
tekið bað í einu. Lággja
frá hvemum í gegnum hann og
á þeim er handfang, þanníg að
iþægt er með einu handtakí að
Shleypa frá gufunni eða loka fyr-
:jr hana að fullu eða tempra
!hapa eftir vild. Ef svo skyldi
íara. að gufan yrði fullmikil má
’hieypa henni út um loftsgat í
iheriherginu, þar til hún er orðin
hæfiSleg að nýju.
iSvéinn Steindórsson frá Ás-
ium í Hveragerði hefir reist bað-
*kála þfcjnnan og gengið hagan-
Slega frá ð’llum útbúnaði hans
eíns og að íframan greinir.
Ýmsum héfir gefist kostur á
að reyna þetta nýja gufubað og
láta þeír mjög vel af. Sá er þetta
rítar átti tal við einn þeirra
manna, sem dvalíð hafa i Skiða-
skálanum sér til hressingar í
sumar, og hefir liann að stað-
aldri notið hveragufunnar. Þeg-
ar liann kom upp eftír þjáðist
hann af taugagigt, og var m. a.
orðinn svo máttlaus í hendínni,
að iiann gat ekki haft vald á
smæstu jhjutum, og réði alls
ekki yfir hreyfingum handar-
innar, hgpn Jeitað ýpisra
ráða til úrlausnar, en litla bót
fengið á þessum vankvæðum.
Þegar hann hafði notið hvera-
gufunnar mn nokkurt skeið,
tók að rakna úr fyrir honum og
líðan hans að batna, og nú er
svo komið, að hann hefir fengið
það mikinn styrk í hendina, að
liann getur notað hana til allra
starfa, þótt hann sé enn ekki
búinn að fá fullan bata. Skýrði
maður þessi svo frá, að læknar
teldu að að gufuböðin við
brennisteinshverinn væri ef-
laust margra meina bót, og
mætti vænta alls góðs af þeim,
enda hafa þau lengi verið notuð
sjúklingum til hressingar í öðr-
um löndum, þótt þau liafi lítt
tíðkast til þessa hér i landi.
I Tékkóslóvakíu og ef til vill
víðar eru leirböð einnig mjög
tíðkuð í lælcningaskyni, einkan-
lega við gigt, lömun og tauga-
sjúkdómum. Streymir fjöldi
fólks árlega til baðstaðanna þar
í landi og dvelur þar yfir sum-
límann. Þykja böð þessi hafa
mjög bætandi áhrif á lieilsu
manna, en skilyrði til slíkra
léirbaða eru svipuð í Tékksló-
vakiu og líér á landi. Hér á landi
liöfum við litla reynslu af slík-
um böðum, en þó munu þan
nókkuð liafa verið reynd í
Hveragerði í Ölfusi. Góður og
gamáll Reykvíkingur, Helgi
Mateno.
Héiðriíðu lesendur.
Margir! hafa þráð, að sá tími
'maötti'.koma,;að þjóðirnar eign-
.ifðust (éitt sameiginlegt tungu-
nn'ál. 'Ámsir ihofa lagt drjúgan
skei’f til iþess að þetta mætti
'verða, aðririháfa talið það slíka
fjai’Stæðu, íáð ídraumóramenn
Pinir Mtu ssér plikt til hugar
ikoma-
Maimvíniitma iog. hugsuðin-
uin mikla L. L. 'Zamenof hefir
tekist að uppfý-Ha Þrá hinna
möí’gu og gefa þjöðunum sam-
eígirjlegt lunguntall, þar sem
Esperanto er. Og er ’þegar feng-
ín reyissia fyrir, að það mál
fullnægír öilum þeim kröfum,
sem gera verður til áilþj óða-
máls.
Okkur íslendingum er ekki
hvað síst þörf á því, að við ger-
um okkur greín fyrir þeim
miklu notum, sem við menníng-
ar- og viðskiftalega getum haft
af alþjóðamálinu og er okkur
því skylt að leggja kapp á að
nema það og útbreiða meðal
okkar.
. Hér á landi eru þó nokkurir,
sem þegar hafa numið Esper-
anto að nokkuru eða öllu leyti,
en þá vantar algerlega málgagn,
sem ræði áhugamál þeirra,
lengí þ.4 ííl sameiginlegra átaka
Árnason safnhúsvörður, hafði
lengi átt við erfiða vanheilsu að
húa er liann fluttist til Hvera-
gerðis, en eftir nokkra dvöl þar
hafði hann fengið fulla bót
meina sinna og er nú heill heilsu
og hinn hressasti. Þakkar hann
lieilsuhót sína höðunum og
hveragufunni þar austur frá.
Prófessor Magnús Jónsson,
Sveinn Björnsson sendiherra,
og ef til vill ýmsir fleiri liafa
opinberlega rætt um þá leið, að
lcomið væri upp baðstöðum við
hverasvæðin hér á landi. Þess
her að gæta, að til þess að vænta
mætti mikillar aðsóknar er-
lendra manna að slíkum bað-
stöðum, myndi allur undirbún-
ingur þar kosta mikið fé, ef þeir
ættu að standa jafnfætis er-
lendum hressingarstöðum, en
til þess að við íslendingar sjálf-
ir gætum notfært okkur þau
gæði, sem jörðin hefir gefið
okkur, ætti ekki að þurfa að
leggja í ýkjamikinn lcostnað, af
þeim sökum að við erum öllu
vanir og gerum engar óhófs-
kröfur til Iífsins. Ef það sýnir
sig að dvöi við jarðhitasvæðin
er jafn heilnæm, og talið er af
ýmsum, fást með reynslunni öll
önnur skilyrði lil frekari at-
liafna, og mætti þá vel svo fara
að Island yrði hressingarstaður
erlendra manna, sem færði
þeim flestra meina hót, og væri
þá auðveldara um öll vik eftir
en áður.
Það væri æskilegt að læknar
gerðu opinherlega grein fjrrir á-
liti sínu á þessum málum, enda
ætti það fyrst og frernst að vera
innan þeirra verkahrings að
beita sér fyrir framkvæmdum
þessu að lútandi, ef mikils má
af vænta fyrir ýmsa sjúklinga.
fyrir útbreiðslu málsins og auki
leikni þeirra í málinu.
Úr þessu viljum við nú reyna
að bæta, með því að hefjast
lianda um útgáfu á blaði rituðu
á Esperanto.
Eins og að likindum Iætur er
útgáfa slíks blaðs miklum erf-
iðleikum bundin fjárliagslega,
þar sem ekki er hægt að gera
ráð fyrir miklurn kaupenda-
fjölda fyrst í stað að minsta
kosti.
Við vonum, að allir þeir, sem
esperantölireyfingunni unna
geri sér þétta ljóst og leggi þvi
frahi alla krafta sína, svo að
hér á landi megi takast að halda
úti esperanfoMaði.
Esperantistar og esperanto-
unnendur, bestan skilning ykk-
ar á þörfinni fyrir esperanto-
blaði sýnið þið með Iþví að ger-
ast áskrifendur og fjárhags-
styrktarmenn þess og fá aðra
til þess að veita því stuðning á
einn eða annan hátt.
Blað okkar MATENO lióf
göngu sina í miðjum þessum
mánuði. Það er 4 síður 15x21.5
cm. að stærð og er því ætlað að
koma út miánaðarlega. Árgang-
urinn á að kosta tvær krónur.
Þau fjögur blöð, sem út koma
til áramóta kosta eina krónu
og greiðist fyrirfram.
Það er trygt, að blaðið kemur
HITLER I SÚRETENHÉRUÐUNUM.
Myndin er tekin er Hitler var á ferð sinni um 2. umráðasvæði Súdetenbéraðanna, og er hama
að athuga hin rambyggilegu vígi Tékka.
Málverkasýning
Þorvaldar
Skúlasonar.
Þorvaldur Skúlason sýnir
þessa daga tuttugu málverk og
allmargar vatnslitamyndir og
teikningar í gamla Liverpool-
liúsinu á Vesturgtu 3 (uppi).
Það er með töluverðri eftir-
væntingu að maður skoðar
þessa sýningu. Þorvaldur hefir
verið lengi utanlands, fyrst í
ÞORVALDUR SKÚLASON.
Noregi, síðan í Danmörku og
loks í Frakklandi og á Ítalíu. En
hann liefir lengi verið talinn
meðal hinna fremstu ungra
listamanna hér, enda hefir hann
hlotið marga viðurkenningu ut-
anlands.
Það er auðsætt af þessari sýn-
ingu, að vonir þær, sem menn
hafa frá upphafi gert sér um
Þorvald, hafa að fullu ræst, þó
að það sé með nokkuð öðru
móti en margan grunaði. Flest-
ir bjuggust við, að hann myndi
halda áfram á braut sinna
fyrstu lærimeistara, íslensku
landslagsmálaranna, en liann
út til áramóta, en frekari fram-
tíð þess er háð því, að nægilega
margir sýni það mikinn áliuga
fyrir útkomu þess, að það beri
sig fjárhagslega, en til þess þarf
400 skiivísa áskrifendur fyrir
áramót.
Esperantistar, hér er unnið
starf, sem auðvelt er að leysa
af liöndum, ef við leggum öll
saman. Munið það.
ísafirði, 25. sept. 1938.
Helgi Hannesson.
óskar Jensen.
Utanáskrift blaðsins er:
Mateno, Box 116.
ísafirði.
liefir kosið að ryðja sér sína
braut sjálfur.
Myndir sínar byggir hann
markvist og vinnur verkefnin
út með miklum dugnaði. Hann
býr yfir mikilli þekkingu, leikni
og þroska. En liitt er meira um
vert. Hann hefir ekki glatað
neinu af hinum upprunalegu
tilþrifum sínum. Hann málar
enn eins og hinn fæddi málari,
sem málar af því að liann getur
ekki að sér gert. Nú eru hug-
lirif bans aftur á mótí háð
sterkum sjálfaga og verk hans
fullkomnuð með sjálfsgagnrýni
hins þroskaða listamanns.
Um hvert einstakt hinna
mörgu málverka mætti skrifa
langt mál, en mig brestur því
miður leikni til að lýsa þeim í
orðum. Efnisval lians er nýstár-
legt fyrir íslensk augu. Hann
virðist hafa mesta ánægju af að
mála skip og mannvirki, lifandi
fólk og „natura morte“. Stíllinn
er fastui' og djarfur og mótaður
sterkum persónuleika. Litirnir
eru þrungnir af hinni ósviknu
gleði listamannsins og ást Iians
á Ijósi og yl, því að þrátt fyrir
mentun sína, hefir liann varð-
veitt óskerta hina hreinu gleði
barnsins yfir sterkum, heitum
litum og ljósbrigðum.
Eg vil ljúka þessum línum
með því að bjóða Þorvald vel-
kominn heim og óska honum
alls góðs á listabrautinni. Hann
gaf sig ungur listinni á vald og
hefir lagt á sig óhemju mikið
erfiði og sjálfsafneitun til að
fullkomna sig, eins og allir
aðrir góðir listamenn og hann á
það fyllilega skilið að honum
verði veitt verðug athygli, sem
einum af okkar bestu lista-
mönnum.
Bjarni Guðmundsson.
Farsóttatilfelli
í september urðu samtals
1921. þar af í Reykjavílt 994, á
Suðurlandi 260, á Vesturlandi
94, á Norðurlandi 422 og Aust-
itrlandi 151. — Farsóttatilfellin
voru sem hér segir (tölur í svig-
um frá Rvik, nema annars sé
getið: Kverkabólga 628 (369).
Ifvefsótt 982 (524). Barnsfarar-
sótt 1 (0). Gigtsótt 12 (7). Iðra-
kvef 140 (52). Inflúensa 27
(Austurl. 18, Norðurl. 9). Kvef-
lungnabólga 17 (8). Taksótt 11
(5). Skarlatssótt 10 (1 NT., 9-
Rvik). Heimakoma 1 (0j.
Þrimlasótt 1 (0). Kossageit 10
(0). Mænusótt 41 (Rvik, 3 Sl.,
29 NL). Munnangur 23 (3).
HJaupabóIa 14 (6). Ristill 3 (2).
Franco teknr corskt
skip.
Oslo, 26. október.
Herskip Franco hafa tekið
tankskipið Petter 2 frá Aren-
dal og flutt til Palma á Balear-
eyjum. Skipið fór frá Konstanza
12. október áleiðis til Algier meS
olíufarm fyrir Standard QiL
Undir eins og norskpr viðskifta-
fulltrúi Iiefir verið skipaður viS
stjórn Franco verður mál þetta
tekið fyrir, og önnur slík, að því
er utanríkismálaráðneytið til—
kynnir. NRP. — FB.
Bæj op
fréffír
I.O.O F 5 = 12010278' ,=9.IÍ
Veðrið i morgun.
í Reykjavík 6 stig, heitast í gær
6 stig, kaldast í nótt o stig. tír-
konia í gær og nótt 3.7 mtn. Sól-
skin í gær í 2.5 stundir. Heitast á
landinu i morgun 9 stig, á Siglu-
nesi og Kjörvogi, kaldast 3 stig,
Hólum i HornafirÖi. Yfirlit: Lægð
fyrir vestan land á hreyfingu í
norðaustur. Horfur: SuÖvesturland
til NorÖurlands: Suðvestan átt me?S
allhvössum skúrum eÖa éljurn.
Skipafregnir.
Gullfoss var í Gautaborg í rnorg-
un. Goðafoss kom frá útlöndum í
morgun. Brúarfoss feir £rá Leifch í
kvöld, áleiðis hingað. Dettifoss var
í Vestmannaeyjum í morgutr.. Lag-
arfoss er á leið til Bergen frá Aust-
fjörðum. Selfoss er á leið til Ah-
erdeen.
Frú Elisabeth Göhtsdorf
ætlar að lesa upp úr sjónleikn—
um Faust eftir Goethe annað kvöldi
og 2 næstu föstudagskvöld í há^
skólanum. Kaflar þeir, sem frúins
fer með, eru þessir: j. upplestrar-
kvöld Prolog im Himmel — Stu-
dienzimmer — Pakt mit Mefisto'
— Hexenkúche. 2.. upplestrar-
kvöld: Gretchentragödie. 3,. upp—
lestrarkvöld: Aus dent. 2. Teii;
Fausts. Aðgagnur ókeypis. Upp-
lesturinn hefst kl. 8.
Frú Göhlsdorf hefir nokkrunsi
sinnum áður lesið hér upp ojánber-
lega, bæði í háskólanum og annar-
staðar og hefir verið rnjög, rórnu‘5
fyrir nákvæma meðferð og dj,úpan
skilning á viðfangsefnunt sírramt.
Má þvi vænta, að allir þeir, sem
nokkuð þykir vert um listfenga
meðferð á þessu höfuðriti heíms-
bókmenntanna, sitji sig ekki úr færi
urn að hlusta á frú. Göhlsdorf., —
Farþegar með Dettifossi:
til útlanda í gærkveldi:: Miss
Pearl Pálmason, Ragnheiður L,
Háfstein, Kristján Fjeldsted, Hörð-
ur Þórhallsson, síra Jón ÞorvaldS-
son, Helgi Tryggvason, Ridiard
Thors, Har. Árnasón, Gísli Jónssoiii.
Inga Andrésdóttir, Ragnheiður
Jónsdó'ttir, Broddi Jóhannsson, Ein-
ar Vigfússon, Guðrún Sænmnds-
dóttir, Þórdís Andfésdóttir, Rann-
veig Erlendsdóttir, ÞorMfur Síg-
urbjörnsson.