Vísir - 22.11.1938, Blaðsíða 3

VISIR
Blaðaútgáfa Rauða Kross Islands
Unga ísland, barna og ung
lingablad, stofnað 1905«
Um næstu áramót verður
Unga ísland 33 ára gamalt. Að-
al-hvatamaður að stofnun þess
mun liafa verið hinn hugkvæmi
og víðsýni mentamaður cand.
phil. Einar Gunnarsson. Fyrsta
árið var Lárus Sigurjónsson
cand. phil. ritstjóri þess, eai síð-
ar tók svo Einar sjálfur rit-
stjómina í sínar hendur um
nokkra ára skeið.
Á þessu tímabili hefir blaðið
verið í eign ýmsra manna, og
lífi þess oft og einatt verið
hætta búm. En lengst af mmi
það hafa verið í eign og umsjá
hins góðkunna æfingastjóra
Kennaraskólans, hr. Stein-
gríms Arasonar, og mun það
mála sannast að hann hafi oft-
ar en einu sinni forðað blaðinu
frá fjörtjóni.
Öll þessi ár hefir blaðið þó
komið reglulega út, að undan-
teknum nokkrum mánuðum í
striðslokm, og var orsökin
pappirsskorlur.
í ársbyrjun 1932 keypti Rauði
Krossinn Unga Island, og gefur
nú blaðið út. Um þær mundir
munu kaupendur þess liafa ver-
ið nokkuð innan við 1000 tals-
ins. R. Kr. í. lióf þegar í stað
öflugt starf til útbreiðslu blaðs-
ins, og má liiklaust telja að það
hafi borið mikinn árangur, og
jafnvel gengið vonum betur,
þegar tillit er tekið til árferðis
og tiltölulega barðrar sam-
kepni á þeim markaði blaða og
bóka, sem sérstakléga er ætlað
börnum og unglingum. Eftir að
Rauði Krossinn hafði gefið
blaðið úí í eitt ár, var horfið
að þvi ráði, að breyta nokkuð
til um 'útlit og frágang þess, og
stækka það um helming, þ. e.
úr 8 síðum á mánuði í 16 síður.
Var stæklcun þess og breyt-
ing mikill léttir við útbreiðslu-
starfið — um leið og verði
blaðsins -—- kr. 2,50 árg. — var
haldið óbreyttu. Vegna stæklc-
unar blaðsms var nú liægra um
vik að fullnægja fjölbreyttum
kröfum lesendanna. Auk þeirr-
ar heilbrigðisfræðslu, sem blað-
inu að sjálfsögðu var ætlað að
flytja lesendum sinmn, var nú
hægt að taka 3 síðu rúm til
flutnings léttu og aðgengilegra
efni fyrii’ yngstu lesendur þess.
Auk l>essa efnis sem hér hefir
verið nefnt, er þó aðalefni þess
alment fróðleiks- og skemtiefni
-— valið við hæfi unglinga.
Arið 1934 hóf Unga ísland út-
gáfu „Ahnanaks skólabarna“
og gefur það út ennþá. Er það
lílið vasakver með ýmsum fróð-
leik og skemtiefni og fá kaup-
endur blaðsins almanak þetta
ókeypis. Hefir kver þetta náð
mjög miklum vinsældum. í því
hafa m. a. birzt heilbrigðisregl-
ur, umferðarreglur og leiðbein-
ingar um dagfar og almenna
framkomu.
Síðan Rauði Krossinn eignað-
ist blaðið liefir ritstjóri þess
verið Arngrímur Kristjánsson
skólástjóri, og annast það starf
með sérstakri óséiplægni og
hugkvæmni, og vinsældir blaðs-
ins aukist mjög undir hans
handleiðslu. Yfirlijúkrunarkona
Landspílalans frk. Krislín Thor-
oddsen liefir annast um heil-
brigðisfræðslu blaðsins.
U,nga Island er nú gefið út i
rúmlega 4000 eintökum, og
kemur úl í 9 sextán síðu heftum
og auk þess vandað jólablað.
Verð blaðsins er nú eins og áð-
ur hefir sagt verið, kr. 2,50. árg.
Dr. Símon Jóh. Ágústsson:
UM UNGA ÍSLAND.
Mér virðist Unga ísland vera
ágætt barnk- oíg ungljngablþð
og standa fyllilega jafnfætis
samskonar erlendum blöðum,
sem mér eru kunn. Það er fjöl-
breytt að efni, bæði skemtandi
•og fræðandi og flytur margar
Símon Jóh. Ágústsson.
myndir. Unga ísland er frjáls-
lynt og berst ekki fyrir neinum
sérslcoðunum, og þess vegna á
það erindi til allra barna. — Að-
aláhugamál Unga íslands er að
I þessu sambandi liefir okkur'
komið til liugar, livort eklci
megi tengja þessa tvo atburði
saman á þann hátt, sem nú skal
frá skýrt og viljum við skjóta
því til Olympíunefndarinnar, að
liún taki þetta mál til alvarlegr-
ar athugunar og reyni að fá því
lirundið i framkvæmd, ef þess
er nokkur kostur.
Enn hefir ekki verið fastá-
kveðið, hvaða daga Olympíu-
leikarnir fari fram, en með til-
liti til veðriáttunnar telja Finn-
ar heppilegasta tímann síðustu
daga í júlí og fyrstu daga
ágústmánaðar. Ætti þá hið nýja
skip E. I. að vera fullbúið fyi’ir
nokkuru og myndi varla til
ákjósanlegri auglýsing i fyrir
land og þjóð, en sú, að Olymp-
íunefndin tæki það á leigu og
sæi um ferð þess með íslenska
áhorfendur á leikana.
Mönnum verður ávalt star-
sýnt á íslensku skipín í erlend-
um höfnum vegna þess, hversu
bjart sé vfir þeim, skipin hrein-
leg og snyrtileg að öllu leyti.
Þarf ekki að efast um, að hið
nýja skip verður enginn eftir-
bátur liinna að því leyti og mun
því ekki síður vekja eftirtekt
hvar sem það fer.
Myndi það heppileg auglýs-
ing fyrir þjóðina og framtak
hennar, er hið nýja og fagra
skip flvtti hóp glæsilegra æsku-
mann og meyja til þeirrar borg-
ar þar sem blómi æskulýðs alls
heimsins kemur saman og reyn-
ir krafta sína i bróðurlegri óg
drcngilegri kepni og þúsundir
lcenna börnunum lireinlæti og
heilsusamlega lifnaðarhátlu, og
hefir það um langt skeið flutt
margar ágætar greinar um þetta
efni við hæfi barna og unglinga.
Ennfremur hefir Unga Island
oft birt leiðbeiningar um hegð-
un og framkomu barna og reynt
að útrýma ýmsum ósiðum, sem
hér eru landlægir. Það má og
telja stórt framfaraspor, þegar
Unga ísland hóf útgáfu Alman-
aks skólabarna. Hafa þar verið
birtar ýmsar reglur viðvikjandi
hegðun barna og framkomu og
hollum lifnaðarháttum. Sið-
ferðisfræðsla i þessari mynd
liefir nú verið tekin upp i flest-
unx löndum og reynst vel. 1
þessu efni er Unga ísland braut-
ryðjandi hér á landi.
En — „maðurinn lifir ekki á
einu saman brauði“. Hversu
nauðsynlegt sem það er, að
reyna að innræta börnunum
fágaða siðmenningu og liolla
lifnaðarháttu, má bai’nablað
aldrei einskorða sig við þess
háttar efni, heldur verður það
um leið að flytja fjölbreyttan
skeinlilestur, æfintýri, sögur og
dægradvalir og fallegar mynd-
ir. Þetta gerir Unga ísland, og
nxér sýnist, að það rati vel með-
alhóf í þessuixi efnum.
nxanna frá öllunx þjóðum
heinxsins vei'ða saxxxan komnar.
Eix eins og gjaldeyrisástandið
er nú og hætt er við að vei'ði
um sinn, nxá búast við því, að
að eins örlítill hluti þeirra, er
fýsir að sækja leikana, komist
þangað vegixa hins báglega á-
stands i þessum efnum. En með
því fyrirkomulagi, sem nokkuð
liefir verið vikið að hér að fram-
an, ætti ekki að þux’fa nema
sáralítið af ei'lendunx gjaldevri,
því að vitanlega nxundi búið í
skipinu nxeðan staðið væri við
í Helsingfors. Enda hafa Finnar
látið það í ljós, að þeir nxyixdi
sennilega ekki geta fullnægt
þeii’ri miklu húsnæðisþörf senx
skapaðist af leikunum. Tillögur
þessu líkar mxx sérstakan skipa-
kost hafa komið franx nxeðal
annara þjóða og fengið livar-
vetna góðar undirtektir.
Slílc ferð myndi einnig verða
nxiklum mun ódýrari fjTÍr
Iivern eínstalding, en ef þeir
fæi'ii lxver í sínu lagi.
Slík lxópferð til annai-a landa
hefir aldrei verið farin liéðan,
og myndi liún eflaust verða svo
viðburðarík og ánægjuleg, að
hún wði öllum þáttlakendum
ógleymanleg.
(Sakir rúmleysis varð grein
jiessi að bíða frá síðustu Iþr.s.).
aðeins Loftur,
Karlakór
lðnaðarmaDoa.
Samsöngur í Gamla Bíó 20. þ.m.
Þegar Karlakór Iðnaðar-
manna konx í Júlí í sumar úr
söngför sinni uixx Vestur- og
Norðurland, hélt liann söng-
skeixxtun hér í bænum og vai'ð
þá hverjunx nxanni ljóst, sem
fylgst hafði nxeð kórnunx frá
byrjun, að hann hafði tekið
geysinxiklunx framförum. Á
sunnudaginn var efndi hann
aftur til samsöngs nxeð sama
prógrammi og sýndi, að söngur
kórsins hefir enn tekið franxför-
unx. Þar sem svo stutt er siðan
að söng kórsins hefir verið lýst
hér í blaðinu, sé eg ekki ástæðu
til að fjölyrða unx lxann að þessu
sinni. Eg vil að eins laka það#
fram, að kórinn er á hraðri leið
að komast í fremstu röð nieðal
kai’lakóra okkar, og margt er
það senx bendir á að honunx
megi takast þetta, því söngstjór-
inn Páll Halldórsson er bæði öt-
ull og smekkvís, raddnxenn í
kórnunx eru góðir, sérstaklega
tenórar, og áhuginn er nxikill.
Einsöngvai'ar kórsins að þessu
sinni voru þeir Maríus Sölvason
(tenór) og Halldór Guðmunds-
son (barítónn), sem báðir lxafa
blæfagrar raddir og gerðu lxlut-
vex'kum sínum góð skil.
Aðsókn að söngskemtuninni
var góð og viðtökur voru hinar
bestu.
B. A.
Orð, sem þarf að hverfa.
Orðið hvítidauði er oft liaft í
eftirmælum, þegar þeirra er
minst, sem dáið liafa úr berkla-
veiki, og er best að eg láti nú
verða úr því sem mér oft hefir
konxið i hug, að mælast til þess,
að orð þetta verði látið niður
falla. Meðan verið var að róa að
því að koma hér upp liælum
fyrir berklaveika, gat orð þetta
átti nokkurn í'étt á sér; en nú
engan, og miðar eingöngu til að
auka á hræðslu þeirra senx á
þann hátt eru veikir orðnir. En
hins væri þó nxeiri þörf, að
minna á að flestum berklasjúk-
lingum batnar, ef ráð eru í tinxa
tekin.
17. nóv.
Helgi Pjeturss.
Hðtíðahfild stúdenta
1. desember.
Drög til dagskrár.
StúdentaráðHáskólans gengst
fyrir hátíðahöldunx 1. des. n. k.
eins og að undanförnu.
Er ætlast til að þessi liátíða-
höld verði svipmeiri að þessu
sinni en endranær, vegna 20 ára
afmælis fullveldis íslands.
/ Dagskrá hátíðahaldanna verð-
ur í aðalali'iðum þessi:
1. Stúdentablað verður gefið
út. Verður það stærsta stúdenta-
blað, sem út lxefir komið, um 40
bls. að lesmáli og prýtt fjölda
nxynda.
Er blaðið að nxiklu leyti helg-
að minningu 20 ára fullveldis-
ins.
I það rita m. a. alþingismenn
úr öllum þingflokkum. Fjalla
greinar þeirra um sjálfstæðis-
málin. Ennfrenxur rita þar há-
skólastúdentar unx ýnxsileg
efni.
2. Kl. 13.15. Stúdentar eldri
og yngri safnast sanxan að
Garði. Þaðan farin skrúðganga
upp í kirkjugarð og þar lagður
blómsveigur á leiði Jóns Sig-
urðssonai'. Foi'inaður stúdenta-
ráðs flytur þar stutta ræðu.
Lúðrasveit leikur.
3. Skrúðgöngunni lialdið til
Alþingshússins.
4. Kl. 13.55. Ávai-p háskólá-
stúdenta flutt úr útvarpssal. —
Formaður stúdentaráðs flytur
ávarpið.
5. Kl. 14. Ræða af svölum
Alþingishússins. — Lúðrasveit
leikur þjóðsönginn.
6. KI. 15. Fullveldissam-
koma í Gamla Bíó. Verður þar
flutt ræða, karlakór syngur,
upplestur o. fl.
7. Kl. 19. Hóf stúdenta að
Hótel Borg.
8. Sala hátíðarmei’kja sem
stúdentaráðið hefir látið gera í
tilefni 20 ára fullveldisins.
Vex'ða þau seld allan daginn.
9. Alþingishús og Austur-
völlur verða fánum skreytt og
eftir þvi sem tök eru á, revnt að
setja hátíðasvip á bæinn.
10. Stúdentaráðið lxefir far-
ið þess á leit við kenslumála-
ráðuneytið að það hlutaðist til
um, að fullveldisins verði minst
í öllum skólum landsins þann
30. nóv. Yrði það með þeim
hætti, að ræður yrðu fluttar fyr-
ir nemendum unx fullveldismál-
in og ættjarðarsöngvar sungnir.
Skólafólk sé og hvatt til þátt-
töku í hátíðahöldum er fram
kunna að fara á hverjum stað
sjálfan fullveldisdaginn.
Stúdentaráðið nxun og innan
skamms birta í útvarpi og blöð-
um, ávarp til stúdenta í sam-
bandi við hátíðahöldin.
Memi iiimeia-
deildar Siparnar-
féiogsins.
BlaðiS „Sæbjðrg" selt
á götonnm næsto daga.
Siðastliðinn sunnudag var
fundur haldinn i ungiixenna-
deild Slysavai-nafélags Islands
í K. R.-liúsinu liér i bænunx, en
starfsemi deildarinnar liefir ver-
ið dauf nú um nokkurt skeið,
en fyrir forgöngu umsjónaír-
manns deildarinnar, .Tóns O.
Jónssonar og nokkurra áliuga-
sanxra unglinga var þessi fund-
ur haldinn og starfsemin tekin
upp að nýju. Fundinn sóttu unx
eitt hundrað unglingar, en fund-
arefni var margþætt, ræður,
söngur, upplestur og hljóðfæra-
leikur.
I lok fundai'ins mintust fé-
lagsmenn skipverja á togaran-
um Ólafi með ræðu og vottuðu
þeinx virðingu sína.
Á fundinum var útdeilt blaði
deildarinnar Sæbjöi’gu, en út-
gáfu blaðsins höfðu þeir annast:
Hjörtur Pétui'sson, Benedikt
Antonsson og Bragi Ivi’istjáns-
son, ásanxt Jóni O. Jónssyni,
scm er ábyrgðarmaður blaðs-
ins. I blaðinu er efni fjölbreytt,
m. a. skýi-sla skipstjóra bjöi'g-
unarbátsins Sæbjargai', unx
starfsemi liennar, og kvæði um
skútuna eftir Sigurð skáld Sig-
urðsson frá Arnarholti. Þar er
einnig grein um sundíþróttina,
eftir Þórarinn Magnússon sund-
kennai'a og leikþáttur um slysa-
vanxir o. nx. fl.
Blaðið verður selt á götunx
bæjarins næstu daga og ættu
bæjarbxiar að bregðast vel við
og stvrkja starfsemi unglinga-
deildarinnar.
Þeir, sem vilja gerast með-
Barnaslúitan Dfans
nr. 54.
á 30 ára afnxæli þ. 22. þ. mu
Þann dag 1908 var liúrx stofnuð
af þáverandi stórgæslumamn»
Jóni Árnasyrxi, pi-entara. Vora
stofnendur 37.
Líklega eru margír þeirrai
orðnir mikilsmetnir menn á
einlxverju sviði, hver á símnn
stað. Langar mig að setja hér
nöfn þeirra, ef eitthvað af þehn
kynni að sjá það og minnast
forna samverustunda fyrir 30‘
árum. Kannske einhverjír þeirra
vildu minnast Díönu Etln ná,
senda henni kveðju, eða kann-
ske lika, ef þeir enn eru sama
buidindishugar og þeir voru þá,
að þeir vildu nxinnast þeirra
tíma með þvi að gerast ævifé-
lagar Díönu nú á þessum tíma-
mótunx, og styrkja Iiana meö
ævifélagagjaldi sinu (10 kr.)’.
Kannske einhverjum væri það
kleift að heimsækja stúkuna á
fundi föstud. 25. þ. m. kl. 6—*
8 i Templarahúsinu, uppi-
Munið að börn eru altaf börn
og þau gleður margt, sem full-
orðnum þykir oft snxóvægiIegL
Heimsókn fyrverandi félaga,
sem koma og nxinnast fornra
tíma og flytja kveðu sína eða
annara geta með því glatt ungft
geð.
Þessi .voru nöfn stofnencí-
anna:
Þói'unn Ólafsdóttír, Svein-
björg Brynjólfsdótth, Sigxxr-
laug Jónsdóttir, Gunnþórunn
Halldórsdóttir, Guðrún Jónas-
son, Þorgerður Gunnai'sdóttir,
Guðrún Einarsdóttír; Guðríðtur
Jósepsdóttir, Karólína Bene-
diktsdóttir, Helga G. Helgadótt-
ir, Margrét Einai'sdóttir, Elísa-
bet J. Árnadóttir, Guðrún Magii-
úsdóttir, Sigríður Magnúsdóttir,
Valdimar Stefánsson, Sveinn
Jónsson, Guðriður .Tósepsdóttir,
Bjarni Nikulásson, María Guð-
jónsdóttir, Elisabet Jónsdóttir,
Jón Benediktsson, HfeTgi Bjöms-
son, Jakobína Magnúsdóttir,
Jónina Sigr. Jóhannésdóttir,
Ingibjörg Pálsdóttir, Emilia
Pétursdóttir, Sigríður Jóhanns-
dóttir, Vilborg Guðvai'ðsdóttir,
Guðný Pálsdóttir, Vilnxundína
G. Lárusdóttir, Ófeigur EyjÓlfs-
son, Björn M. Björnsson, Guð-
mundur Eyjólfsson, Halldór
Guðmundsson, Sara Ólafsdóttir,
HeTgi Norðfj. Guðvarðsson og
Guðlaug Jónsdóttii'.
I stúkunnar nafni fæi'í eg
ykkur stofnendum hennar, og
öllum ykkur öðrunx, sem hafið
veitt henni af stai'fskröftuira
ykkar og áliuga, fyr eða síðar á
þessum liðnu 30 árunx, öllum
ykkur, senx þettá sjáið, bestis
kveðju „Díöixu" nr. 54, og bið
ykkur að sýna henni einnig ein-
livern minningarvott, svo sexn
ástæður og miimihgarhlýja
veita ykkur efni tiL <
Bróðurlegasf,
Gæslumaður.
limir deildarinnar, geta snúið
sér til skrifslofu Slysavamafé-
lagsins og látið skrá sig þar kl.
3—5 daglega..
Refaskinn.
hafa veriÖ flutt út 605 að tölu
þaÖ seni af er árinu, fyrir kr. 47.-
380.00. A sanxa tíma í fyrra narrs
þessi útflutningur 499 sldnnum fyT—
ir kr. 38.550.00. — 77 marÖaskima
hafa verið flutt út fyrir 1500 kr.,
í fyrra voru flutt út 363 marÖa-
skinn, fyrir 7.280 kr.
Næturlæknir:
Halldór Stefánsson, Ránargöha
12, sími 2234. Næturvöröur a
Laugavegs apóteki og Ingólfs apó“
teki.
Símon Jóh. Ágústsson.
Til Helsingfors 1940
með hinu nýja skipi
Eimskipafélagsins ?
Olympíuhefnd íslands hefir nú verið skipuð og er þegar
tekin til starfa. Og jafnframt því sem Finnar hafa boðið
okkur þátttöku í Olympíuleikunum í Helsingfors 1940,
berast okkur önnur gleðitíðindi: Að Eimskipafélag íslands
ráðgeri byggingu stórskips, er verði fullsnxíðað vorið 1940.