Vísir - 22.12.1938, Side 1

28. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 22. desember 1938.
349. A. tbl.
á jólamarkaflinum.
Bækur
Byron lávarður :
MA N FRE D.
Byron lávarður: MANFRED
Matthías Jochumsson þýddi.
Útgef.: Magnús Matthíason.
Gamalt máltæki segir, að
fjarlægðin geri fjöllin blá og
mennina mikla, og það kann að
vera almenna reglan, en engin
xegla er án undantekningar,
enda má það fulllyrða, að Matt-
liías Joelmmsson var skáldjöfur
íslands, ixæði í nálægð og fjar-
lægð, og er það enn í dag.
Sem skáld var Mattliías uppá-
liald allrar alþýðu, meðan hans
xxaul við, og í dag læra börnin
ljóð Maltliíasar ‘ næst á eftir
Faðirvorinu, eða svo er það i
sveitum, og má telja víst, að
það verði svo um langan aldur.
Ýmsar útgáfur hafa komið af
verkum Matthíasar, en Magnús
sonur Iians hefir þó gert honum
hest skil, með útgáfu liinnar
jniklu ljóðabókar hans í fyi’ra
og Friðþjófs sögu, en á þessu
ári hefir hann gefið út ein-
.hvei’ja vönduðustu þýðingu
Matlhíasar, þá er að ofan grein-
ir. —
Matthías mun geta þess á
sinhverjum stað í endurminn-
ingum sínum, að er liann þýddi
Manfred, liafi sálarástand lians
verið þannig, að liann liafi fund-
ið sérstaka svölun í þýðingunni,
og telur hann sig þar hafa náð
lengst á því sviði, og eg liygg
að þar sé ekki ofmælt, enda
mun Manfi-ed vera hið mesta
meistaraverk frá lians liendi.
Það er tilgangslaust að fara
nákvæmlega út í samanlxurð á
enska textanum og þeini ís-
lenska, en háðir eru þeir prent-
aðir samhliða í útgáfu þessai’i,
enda er það svo að ]jóð á ekki
og má eklci þýða frá orði til
orðs, lxeldur ber lxins að gæta,
að andinn njóti sín, og efninu
geta verið gerð full slcil þótt þvi
sé vikið við að litlu leyti. Eftir
þvi sem eg fæ greint er þýðing
Matthíasar þó æði nákvæm, en
það sem mest er um vert: Hug-
myndaflug lians, ki-aftur og
kyngi nýtur sín til fulls. Það er
t. d. kyngi í þessu erindi:
Höggormsglott og hjarlað kalt,
lxeiftaræðið þiísundfalt,
sálarhræsnis svikataug,
svipurinn, sem di-engskap laug,
alt þitt lymsku yfirskin
argast þeim, sem hélt þig vin,
liróp uni annars óláns hag,
alt þitt Kains hróðurlag —
hrífi þetta, svo þín sál
sjálfs sin verði lieljarbál.
I
Eða þessi lýsing:
Iládegið er ei komið, boginn
blikar
sólröðlum fáður enn þá yfir
straumnum
og krýnir fossinn öllum lofts-
ins litum,
og iðan sveiflar silfurstólpaflóði
af hengiflugi fram og niður
hjargið
og þeytir glæstum leifturlita-
taumum,
er sveiflast líkt og hali
heljarfáksins,
þess ógna Bleiks, er engill
dauðans ríður,
sem opinherun hirti spámanns
anda.
1
En það þýðir ekki að taka
einstök dærni og slíta þau úr
samhengi, þótt þau gefi nokk-
ura hugmynd um hugmynda-
auðgi þýðandans og kyngi-
Yerkið er alt eins: Meistara-
verk frá liendi Byrons og meist-
araverk frá liendi Mattliíasar.
Bókin er *hin glæsilegasta að
öllum fi-ágangi, og frágangur-
inn samboðinn minningu
skáldsins mikla, Matthíasar Joc-
humssonar.
Í8LAND
ÍSLAND. Ljósmyndir af
landi og þjóð. Útgefandi:
Isafohlarprentsmiðja h.f.
Ein af þeim ágælu hókum,
sem ísafoldai’prentsmiðja hefir
sent fi’á sér á þessu ái’i er ofan-
greind hók, sem er óvenjuleg að
því leyti, að hér er landi og
jxjóð lýst í myndum, en það er
í senn vandasamt og kostnaðar-
samt verlc, en til þess liefir ekk-
ert verið sparað. Eg hefi aðeins
séð eina slika hók, sem þessari
tekur fram, en hún fjallar um
Sviss, ferðamannalandið lieims-
fræga. Það hefir koslað mikið
starf, að undirbúa úlgáfu hók-
arinnar, ekki síst að velja þær
myndir úr, sem teknar skyldu
þaunig að þær yrðu sem ágæt-
aslar, en lýstu um leið rnerki-
leguslu stöðum á landinu. Þeg-
ar þess er gæll, að liér er um
frumsmíð að ræða verður ekki
annað sagt, en að myndaval hafi
tekist vel, hæði livað fegurð og
fjölbreytni snertir, en þó er
þess rétt að gela, að er menn
hlaða í hókinni finna þeir sárt
lil þess live auðnin er víðáttu-
mikil í landinu, en lítill gróður.
Það her mest á snævi þöktum
fjöllum og jöldum, auðum
söndum og klöppum, en landið
er nú einu sinni svona, og eng-
inn myndatökumaður getur
gert það gróðurríkara en það
er, nema með því að villa á
landinu heimildir.
Þá má geta þess, a‘$ ekki hef-
ir öllum landslilutum verið gert
jafnt undir liöfði, og eg liygg
að óhætt sé að fullyrða að eng-
in mynd finnist í bókinni frá
Vestfjörðum, en þar eru marg-
ir staðir fagrir og sérkennileg-
ir, t. d. Hornhjarg, Dynjandi o.
fl., sem til eru ágætar myndir
af. Þá vil eg einnig geta þess,
að Breiðafirði liefir verið gert
frekar lágt undir höfði, en hann
er einhver fegursti fjörður
landsins, t. d. ef horft er frá
Klofning yfir fjörðinn, eða frá
Bjarnarhöfn og öðrum liinum
fegurstu stöðum í þessum liér-
uðum.
Þar, sem hér er um frum-
smíð að ræða er þess ekki að
vænta, að liún sé svo fullkomin,
að enginn geti neitt að henni
fundið, en’þá her þess að minn-
ast, að alt þetta stendur til hóta,
og þess má vænta að margar
útgáfur komi af þessari ágætu
hók, auknar og endurhættar,
þar til bókin er orðin einhver
merkilegasta íslands lýsing,
sem á þrykk liefir út gengið, —
en það er hún raunar livort
sem er.
Það er óþarfi að mæla með
þessari bók, það gerir hún sjálf,
en ef menn vilja senda vinum
sínum erlendis góða gjöf, er
hókin tilvalin sem slilc, og allir
innlendir nienn myndu óska sér
hana sem jólagjöf.
Þjtinostð, þrælkan
flðtti.
Aatami Kuortti: Þjónusta,
Þrælkun, Flótti. — Útgef.:
Kristilegt Bókmentafélag.
Bók þessi er frásögn prests
frá Ingermanlandi um starf sitt
og líf í Sovétríkjunum, en þar
starfaði liann um þriggja ára
skeið á vegum lútlierskra safn-
aða.
„í ráðstjórnarríkjunum rikir
trúarhragðafrelsi að nafninu
til, en kirkjan er ekki sludd af
rikinu, en í þess stað styður
ríkið boðun trúleysisins. Félags-
leg stofnún starfar að þessu
verki: Guðleysingjasambandið“
segir í upphafi hókarinnar.
Konunúnistarnir hafa bygt
starfsemi sína á þeim ummæl-
um Lenins, að trúarbrögðin
væru einskonar opium fyrir
fólkið, og þeir hafa reynt af öll-
um mætti að drepa trúarhneigð
þess, að því leyti, sem að æðri
máttarvöldum laut, en hafa í
stað guðstrúarinnar viljað inn-
leiða nýja trú á ofurmennin
Lenin og Stalin.
Kömmúnistunum liefir þó
gengið erfiðlega að uppræta
kristna trú i ráðstjórnarríkjun-
um, en þeim hefir tekist að
uppræta prestana, með því að
senda þá á einn og annan hátt
inn í eilífðina, en þá hefir fólk-
ið gripið til sinna ráða og leik-
prédikarar hafa gerst safnaðar-
stjórar og halda uppi barátt-
unni fyrir kristinni trú, þrátt
fyrir allar ofsóknir.
Um haráttu þessara manna
fjallar bókin, en þó aðallega
um starf prestsins sjálfs og við-
ureign lians við valdhafana í
Rússlandi. Fyrir það að veita
hörnunum fræðslu í kristinni
trú var höfundur hókarinnar
drcginn fyrir dómstóla, og upp
var kveðinn dauðadómur, en
lionum var þó breytt í 10 ára
þrælkunarvinnu. Lýsir höf. þvi
næst allri aðbúð sinni og þeim
þjáningum, sem hann og aðrir
fangar urðu að þola, en að lok-
um tókst lionum að flýja og
komast yfir finsku landamærin.
Bók þessi er vel rituð og hinn
hesti skemtilestur þótt átakan-
leg sé í ýmsum lýsingum, en
það sem mest er um vert er að
hókin er sönn lýsing á aðhúð-
inni í Rússlandi, en um þá
liluti ætlu allir að afta sér sem
mestrar og hestrar fræðslu.
Þýðinguna hefir sh’a Gunnar
Jóhannesson annast og er hún
vel af liendi leyst.
Kristilegt Bókmentafélag hef-
ir unnið þarft verk með útgáfu
hókar þessarar, og liana þyrftu
allir að lesa, hvaða afstöðu, sem
þeir taka til liinna konnnúnist-
isku skoðana, og mætti þá vel
svo fara, að þeir fengju réttari
hugmynd um ástandið í ráð-
stjórnarríkjunum, en þeir liafa
áður átt kost á að afla sér.
H. G. Wells:
VERALDARSAGA.
Guðm. Finnhogason ís-
lenskaði.
Þetta er að sumu leyli nýstár-
legt rit, en liöf. er fyrir löngu
orðinn lieimsfrægur maður
fyrir skáldsagnakenda sagnarit-
un sina, sem er að öðrum þræði
veraldleg, en hinum hátt upp í
skýjunum, þar eð höf. gengur
úl frá ákveðnum kennisetning-
um, til þess að ná að ákveðnu
marki, — einu allsherjar ríki á
socialistiska visu. Þó virðist
hann vera andstæðingur kenn-
inga Marx og telur að þær hafi
reynst harla ófrjóar.
Eftir sama liöfund liggur mik-
ið rit, sem nefnist á frummál-
inu „Outline of History“, og
fjallar það um sama efni og
þessi bók, sem hér liggur fyrir,
en höf. getur þess í formála að
hók þessi sé ekki útdráttur úr
hinni. Hún sé miklu almennara
yfirlit og samiri að nýju og geti
verið góður undirhúningur til
þess að lesa „Outline of Hist-
ory“.
Um þýðingu hókarinnar er
það að segja, að hún er leikandi
létt, eins og alt, sem Guðmund-
ur Finnhogason lætur frá sér
fara, enda er liann einhver
snjallasti þýðandi á óbundið
mál, sem nú er uppi hér á landi.
Gera má ráð fyrir að bók
þessi veki allverulega atliygh
hér á landi, og liún verðskuldar
það.
Bókin er útgefin af bókadeild
Menningarsjóðs og er frágang-
ur allur hinn vandaðasti.
Lífsferill
lausnarans.
Charles Dickens: Lífsferill
lausnarans. íslensk þýðing
eftir Theódór Árnason.
Bókaforlag Jóns Helgason-
ar. —
Dickens, liið lieimsfræga
skáld, hefir sem kuntiugt er,
ritað hinar merkustu bækur.
Meðal þeirra er hók sú, er hér
birtist í íslenskri þýðingu. Bók
þessi er safn af sögum, er Dick-
ens sagði börnum sínum, er
liann talaði við þau um líf og
starf Jesú. Færði liann sögu
þessa í letur 1849 og arfleiddi.
hörn sín að liandritinu. Yar það
fyrst birt á prenti árið 1934 og
kom þá frásögnin í ýmsum stór-
blöðum lieimsins. Voru svo
greinarnar gefnar út í hókar-
formi og þýddar á ýms tungu-
mál.
Er vel farið, að bók þessi
kemur nú fyrir augu islenskra
lesenda. Allur frágangur er hinn
prýðilegasti. Hefir útgefandi lát-
ið sér ant um, að bóldn væri á
allan hátt í hinum vandaðasta
búningi, prýdd einkar fögrum
myndum.
Theodór Árnason liefir þýtt
hókina og tekist ágætlega, eins
og vænta mátti, því að hann er
þaulvanur þýðandi, ágætlega að
sér í íslcnskri tungu og ritar
fagurt og lipurt mál. HefirTheo-
dór ritað margt, sem horfir til
fróðleiks og þekkingar og auðg-
að bókamarkaðinn með hollum
hókum.
Bók þessi er í alla staði svo
fögur og vönduð, að óskandi
er, að liún nái til margra heim-
ila og einstaklinga.
Bj. J.
Gjafir til Mæðrastyrksnefndarinnar.
Starfsfólk sjúkrasamlagsins 32
kr., Ónefnd kona 10 kr., Nilstibop
75 kr„ H. Valfells 50 kr„ E. G.
100 kr„ G. G. 5 kr„ Kr. M. 15 kr„
O. N. 10 kr„ Lúðvík Þorsteins-
son 20 kr„ Starfsfólk hjá Elling-
sen 25 kr„ H. Einarsd. 5 kr„ 1. S.
10 kr„ Della 5 kr„ Þ. x. x. 5 kr„
Guðjón 10 kr„ E. A. 5 kr„ Áheit
2 kr„ S. B. 10 kr„ N. N. 10 kr.
E. Guðmundsson nærfatapakki. Ás-
geir Ásgeirsson, H. Guðmundsson,
Hrefna, Sigrún Ólafsd., G. Páls-
dóttir: fatabögglar. Nafnlaus bögg-
ull. Hreinn 50 pk. smákerti, brjóst-
sykursdunkur. — Kærar þakkir —
Nefndin.
Munið Mæðrastyrksnefndina!
Hvar er pabbi — hver vill gefa
köldum fótum nýja skó?
Engan þyrfti ég um að biðja
ef hún mamma hefði nóg.
G. St.
Munið Mæðrastyrksnefndina!
Skrifstofan í Þingholtsstræti 18.,
opin frá kl. 4—7 e. h. Sími 4349.
Gamla Bíó
hefir frutnsýningu í kvöld á jóla-
mynd sinni, „ioo menn og ein
stúlka". Aðalhlutverkin leika De-
anna Durbin, sem fyrir löngu er
heimsfræg orðin fyrir hinn undur-
fagra söng sinn, Leopold Stokowski
og Adolphe Menjou, sem ekki þarf
að kynna fyrir Reykvíkingum. —
Myndin hefir hlotið mikið lof er-
lendis og á það fyllilega skilið (sjá
frekar í jólablaði Vísis, er kemur
út á aðfangadag jóla).
Hafnarfjörður.
Þessir togarar eru á heimleið
írá Englandi: Haukanes, Garðar,
Júni, Júpíter og Rán. Venus er að
veiðum, en Surprise, Sviði og Maí
liggja inni.
Blað lýðræðissinnaðra stúdenta
er nú út komið, átta síður, vand-
að að efni og frágangi. Hefst blað-
ið á hinni ágætu ræðu, er Pétur
Magnússon hrm. flutti af svölum
Alþingishússins 1. des s.l„ en síðan
kemur ræða sú, er Sig. Bjarnason,
form. Stúdentaráðs, flutti í Út-
varpssal. Þá kemur ræða Bárðar
Jakobssonar, flutt i Gamla Bió
sama dag, og margt fleira. Blaðið
er mjög læsilegt, bæði stúdentum
og öðrum.
Bakarastofur
bæjarins verða opnar til kl. 9 í
kveld.
í

HENNI
er kærkomnast að
fá í jólagiöf kassa
með
cimlö