Vísir - 05.05.1939, Page 3

Föstudaginn 5. maí 1939.
VlSIR
3
BjörgunarskHtan Sæbjörg
liefir veitt fjélda mörgum
bátum og skipum mikiivæga
aðstoð á vertíðinni.
Viðtal við Kristján Kristjánsson skipstjóra og Theódór Gísla-
son stýrimann.
Það er nú komið á annað ár síðan er björgunarskútan Sæ-
björg kom hingað til lands — en hún er fyrsta björgunarskúta
landsmanna. Kom hún hingað til Reykjavíkur 20. febrúar 19381
«g 25. mars s. á. hóf hún eftirlit með skipum og bátum hétf
i Faxaflóa og björgunarstarfsemi. Til Norðurlands fór hún
svo 23 júní og var við strandgæslu fram á liaust eða til 5. októ-
ber, og við komuna suður fór fram á henni hreinsun. Fór hún
svo út aftur 24. nóv. til eftirlits með skipum og bátum o. s. frv.
©g var við það fram undir miðjan desember, en á yfirstandandi
ári byrjaði hún eftirlits- og björgunarstarfsemi þann 16. jan.
og hafa þeir Sæbjargarmenn haft ærið að starfa yfir vertíðina.
Kom Sæbjörg inn 30. apríl og þar sem nú eru „þáttaskifti“ í
starfinu fór tíðindamaður Vísis á fund þeirra Kristjáns Krist-
jánssonar skipstjóra og Theódórs Gíslasonar stýrimanns og
rabbaði við þá í káetú þeirra um starfsemi Sæbjargar að und-
anfömu. — Segist þeim svo frá:
Skátarnir bjóda sumarbústað
fyrir eina krónu.
I janúannánuði var veitt að-
stoð fimm vélbátum og þeir
dregnir að landi vegna vélbilun-
ar. Á þeim voru 24 menn. Enn-
fremur leitað að trillubát.
í febrúarmánuði voru dregn-
ir að iandi 3 bátar vegna vélbil-
unar og fimm bátar aðrir að-
stoðaðir. Gátu þeir ekki náð
landi í Grindavík og var fylgt
til Keflavikur. Á þessum bátum
v'oru 34 menn. — Aðfaranótt
þess 14. febr. fór Sæbjörg á
vettvang, er Hannes ráðherra
strandaði við Músarnes og tók
skipshöfnina, 18 menn, um borð
og flutti þá til Reykjavíkur.
I marsmánuði voru 6 bátar
dregnir að landi vegna vélbil-
unar, þar af 2 um 60 smálesta
bátar. Á þessum bátum voru 48
ínenn samtals. Auk þess var
Í3Tlgt 2 trillubátum. Voru þeir
frá Stafnesi, en gátu ekki lent
þar, og var fylgt til Sandgerðis.
Á þeim voru 14 menn. Alls 62.
í áprilmánuði voru átta bátar
dregnir að landi. Á þeim voru
38 menn.
Auk þess er að framan segir
var þennan tírna iðulega leitað
að bátum og blustað eftir mörg-
um bátum, til þess að geta veitt
þeim aðstoð ef þörf krefði, en
þessir bátar komust að landi
bjálparlaust.
Þá bafá nokkurum bátum
verið gefnar miðanir, sem hafa
reynst ágætlega í öllum tilfell-
um. Mörg færeysk skip hafa
fengið miðanir og aðra aðstoð.
„Hvernig hefir skipið reynst
og tæki þess?“
„Skipið er gott sjóskip og
tæki þess, svo sem taltæki og
miðunartæki, hafa reynst ágæt-
lega. Hefir skipið til þessa kom-
ið fyllilega að þeim notum, sem
menn gerðu sér vonir um, þar
sem upphaflega var gert ráð
fvrir, að höfuðhlutverk þess
yrði að vera til aðstoðar fiski-
bátaflotanum, en á þessum
stutta tíma, sem liðinn er, siðan
er skútan tók til starfa, hefir
hún lijálpað litlum og stórum
bátum aulc björgunarstarfsem-
innar, er Hannes ráðherra
strandaði.“
„Hvert er næsta verkefnið?“
„Fullnaðarákvörðun hefir
ekki verið tekin um það. í
fvrrasumar vorum við við
strandgæslu við Norðurland, og
áturannsóknir, að tilhlutan rík-
isstjórnarinnar. Hér má geta
þess, að meðal sjómanna liafa
komið fram eindregnar óskir
um, að skipið f>Tlgdi fiskibáta-
flotanum, þ. e. að skútan yrði
eingöngu notuð í þarfir fiski-
bátaflotans á síldveiðunum til
þess að draga báta, ef þörf
krefur, leita að síld og átu og
yfirleitt vera sjómönnum til að-
stoðar og leiðbeiningar á sild-
veiðunum.“
Að því er talið er munu vera
liátt á annað hundrað innlendir
fiskibátar og skip á Faxaflóa
vetrarvertíðina og mikill hluti
þessa flota er við Norðurland á
sumrin meðan síldveiðitíminn
stendur. Verður það ekki dregið
í efa að sjómennirnir á fiski-
bátaflotanum hafa mikið til sins
máls, er þeir óska þess, að Sæ-
björg starfi eingöngu í þarfir
fiskibátaflotans.
Sæbjörg hefir þegar komið að
mildu gagm eins og sjá má af
því, sem að framan greinir, að
á vertíðinni, sem nú er á enda,
hefir hún hjálpað bátum og
skipum, sem á eru upp undir
200 manns.
Eins og kunnugt er ltafa
Norðlehdingar safnað allmiklu
fé til þess að smiða björgunar-
skútu er starfaði við Norður-
land. Þar sem tíðindamaður
Vísis hefir orðið þess var, að
ólíkar skoðanir munu uppi um
það, hvaða stefnu beri að taka
í þessum málum, hvort hafa
skuli eina björgunarskútu eða
fleiri, spurði hann þá Kristján
Kristjánsson og Theódór Gísla-
son um álit þeirra í þessu efni.
Komust þeir svo að orði:
„Skoðun okkar er, að heppi-
legast væri, að deildir Slysa-
varnafélagsins fyrir norðan og
hér sunnanlands, sameinuðust
um eina vandaða, vel út búna
björgunarskútu, og rökstyðjum
það með þvi, að bátar að norð-
an koma ltingað suður á vetrar-
vertíðinni, en á sumrin leitar
meginið af Suðurlandsflotanum
og yfirleitt að kalla allur fiski-
floti landsmanna norður. GeLur
því sama björgunarskip stavfað
með fiskiflotanum vetur og
sumar. Hér kemur einnig til
greina, að deildirnar hafa ekki
yfir meira f jármagni en svo að
ráða, að þær geti gert út nema
eina vandaða björgunarskútu“.
Hún hefir verið nefnd undra-
barn, þessi liálf-íslenska stúlka,
Valdine Conde, sem enn er ekki
nema tíu ára gömul, og hún ber
líka fyllilega nafn með réttu;
liún var tæpra fjögra ára er hún
fyrst vakti athygli á sér fyrir
píanóspil; liún naut sinnar
fyrstu tilsagnar hjá móðursyst-
ur sinni, frú Guðrúnu Helgason
píanólcennara hér í Winnepeg.
Nú hefir Valdine leikið með
tveimur frægustu symphóníu-
orkestrum á þessu meginlandi í
New York og Toronto, og getið
sér slíkan orðstír, að með fá-
gætum telst; Ijúka hljómlistar-
dómendur upp einum munni
um það, að Valdine sé hvorki
meira né minna en verulegt af-
brigði; hún er dótturdóttir hr.
Sigvalda Nordals í Selkirk, sem
er föðurbróðir Sigurðar Nor-
dals prófessors við Háskóla fs-
lands. (Lögberg).
Til Hallgrímskirkju í Saurbœ:
Áheit frá G. B. 5 kr. Afh. af sr.
Sigurjóni Guðjónssyni áheit frá ó-
nefndum kr. 10.00. Kærar þakkir.
— Ól. Björnsson.
Á síðastliðnu ári hafa skáta-
félögin í landinu eflst svo að fé-
lagatölu að furðu sætir. Alls eru
meðlimir Skátabandalagsins nú
nær 1200. Skátunum hefir þvi
á einu ári fjölgað um 600, auk
þess eru um 420 kvenskátar, en
þær liafa með sér sérstakt sam-
band.
Hvað veldur þvi að drengir
og stúlkur sækjast svo eftir því
að verða meðlimir þessa al-
heimsfélagsskapar, mun marg-
ur spyrja? Svarið er, að skáta-
félagsskapurinn veitir ungling-
um hagkvæma og skemtilega
fræðslu. Um leið og skátunum
er kent að meta gildi félagslegs
þroska, er hverjum einstakling
kent og gefið tækifæri til þess
að bjarga sjálfum sér i lífsbar-
áttunni. Sterkasti þátturinn í
þessari þjálfun eru ferðalög
skátanna. Á bverju laugardags-
kveldi yfir sumartímann fara
skátaflokkarnir með tjöld sín
og malpoka og ferðast um f jöll
og firnindi, þeir læra alt er við-
kemur útilegum og fjallgöng-
um, matreiða sjálfir mat sinn,
þeir æfa sig í að veita særðum
mönnum lið auk margs annars
sem of langt yrði upp að telja,
en kjörorð skátanna um allan
heim er „Vertu viðbúinn“, og
eftir því vilja þeir starfa. Sum-
artíminn er besti tími skátanna,
þá liafa þeir nóg starfssvið og
nógan útbúnað, en á vetrum,
þegar æfingar verða að fara
fram innanhúss, eru þeir ver
settir, þvi húsrúm þau er skát-
arnir ráða yfir hér í Reykjavík
eru vægast sagt mjög slæm til
þess að verulegur árangur náist
af þeirri kenslu, er félagsskap-
urinn liefir fram að færa.
Skátarnir hyggjast nú að
ráða algera bót á þessu húsnæð-
.is-vandamáli sinu með því að
reisa sitt eigið hús liér í höf-
uðstaðnum. Til þess að koma
þessu aðaláhugamáli sinu í
framkvæmd hafa skátarnir efnt
til happdrættis, og er aðalvinn-
ingurinn vandaður sumarbú-
staður. — Happdrættismiðana
selja skátarnir á aðeins eina
krónu.
Sumarbústaðinn, sem er að-
alvinningurinn í þessu liapp-
drætti, liafa skátarnir reist
sjálfir með sinum alkunna
dugnaði. Bústaðurinn heitir
„Arnai’ból“ og stendur í Mos-
fellssveit. Fylgir honum eignar-
lóð. Fasteignamat sumarbú.
staðarins er 9500 krónur, svo
þetta vei'ður einn glæsilegasti
happdrættisvinningur, sem hér
hefir þekst hjá fátækum fé-
lagsskap. Bústaðurinu er með
steinsteyptum kjallara, með
góðum geymslum. Á liæðinni
eru tvö góð herbergi auk ágæt-
is eldhúss, með góðri eldavél.
Auk þess er uppi mjög vandað
svefnloft, þar sem hæglega geta
sofið 50 skátar. Fyrir framan
bústaðinn eru stórar svalii', sem
snúa í suður út að litlu vatni
skamt frá bústaðnum. Skálinn
var bygður af Skátafélaginu
Ernir. Skátunum þykir slæmt
aðþurfa að sjá á bak þessum
ágæta sumai’skála sínum, en
þeir vilja mikið til vinna að sjá
Skátahöllina í’ísa upp hér í
bænum, og þannig geta veitt
enn fleiri unglingum þessa bæj-
ar tækifæri til þess að stai’fa í
þessum ágæta félagsskap.
Hvex-nig myndu svo skátam-
ir nota þetta liús sitt? Þar yrði
miðstöð fyrir alt skátastarf í
landinu, með því að þar yrðu
skrifstofur beggja skátasam-
bandanna auk þess sem skáta-
félögin i Reykjavík hefðu þar
sínar skrifstofur. Mest j'i’ði
luisið notað til æfinga fyrir
Kvenskátafélag Reykjavíkur og
Skátafélag Reykjavikur. Stór
salur 3Trði í húsinu til sameig-
inlegi-a fundahalda og annara
æfinga. Á vetrum dvelur hér
oft margt af skátum utan af
landi; þessir skátar myndu fá
til sinna nota hentugt pláss i
húsinu. Skátarnir hafa mikinn
áhuga á að auka kenslu i ýmsri
handavinnu og bafa þvi hugsað
Afstaða Norðmanna til Þjóða-
bandalagsins.
Afstaða Noi-egs til Þjóða-
bandalagsins var rædd í Stór-
þinginu i gær og spurt um það
hvort þátttaka Noi’egs í banda-
laginu gæti ekki leitt af sér
hættu fyi’ir hlutleysisstefnu
Norðmanna, vegna þess að þeir
yi’ði neyddir til — ef til .styi'j-
aldar kæmi — að taka þátt i
refsiaðgei'ðum. Mowinckel
svaraði fyrirspurninni og liélt
þvi fram, að Noregi gæti engin
hætta stafað af að vera í Þjóða-
bandalaginu, þar sem ekki væri
hægt að halda fram lengur með
rökum að Þjóðabandalagið væri
„pólitískt vei’kfæri“. Harnbro
minti á, að ákvæðin um refsiað-
gerðir væri ekki fram-
kvæmd. Koht utanríkismála-
ráðherra staðfesti, að ákvæðin
um refsiaðgerðir væri látin
liggja i þagnargildi og ekki ætti
að beita þeim framar. Hambro
sagði, að Ivoht utanríkismála-
sér að koma á fót í hinu nýja
búsi kenslu- og vinnustofum
fyrir þá skáta, sem einkum
hafa áhuga í þeim efnum. Tal-
að hefir og verið um að hafa
þar kveldskóla fyrir skáta svo
sem i tungumálakenslu og öðr-
um almennum fræðigreinum.
Skátaverslun verður einnig í
Skátahöllinni, þar sem seldar
verða allar skátavörur og sú
handavinna er skátarnir fram-
leiða. Skátarnir hyggjast að
vinna að húsbyggingunni sem
mest sjálfir og spara með þvi
aðkeypta vinnu að svo miklu
leyti sem liægt er. Hvar húsið
á að standa i bænum er enn
ekki ákveðið.
Skátarnir vænta þess, að ef
þeir geti komið upp Skátahöll-
inni, þá verði þeir færari en áð-
ur um að ala upp góða og nýta
þjóðfélagsborgara fyrir hið ís-
lenska þjóðfélag. Þeir vænta
þess, að bæjarbiiar bregðist nú
vel við og kaupi liappdrættis-
miða skátanna. Miðarnir vei’ða
seldir næstkomand sunnudag
og úr þvi til 1. júní en þann dag
verður dregið um vinningana,
sem ei’u 9500 króna sumarbú-
staðui- og auk þess 200 la*ónur
í peningum.
ráðherra liefði átt að svara Hitl-
er því, vegna ræðu hans, að eft-
ir það, sem gerst hefði, hlyti all-
ir að líta svo á, að Þýskaland
ógnaði þeim. — Utanríkismála-
ráðlierrann vitti harðlega stuðn-
inginn við áróðurs-stuttbylgju-
sendingamar, sem fyr var sim-
að um. NRP,
BRETAR BANNA
SKIPASÖLU VEGNA
ÓFRIÐARHÆTTUNNAR.
Breski vei'slunarmálaráðherr-
ann hefir farið fram á það, að
breskir skipaeigendur liætti að
selja skip beint til útlanda. Hef-
ir verið boðað í neðri málstof-
unni, að sérhver skipaeigandi,
sem vilji selja skip, verði að
bjóða rikisstjórninni það áður
en liann geri út um sölu á þvi,
þar sem ríkisstjórnin vinnur að
því, að liafa vara-skipakost, ef
til ófriðar kynni að koma. —
Auk þess starfs, sem um getur í meðfylgjandi grein, var Sæ_
björg eitt þeirra skipa, sem leitaði að b.v. Ólafi, sem fórst s. 1.
desember út af Vestfjörðum. Á meðfylgjandi uppdraétti er
markað svæði það, sem Sæbjörg og v.b. Óðinn leituðu á að tog-
aranum.
Utanríkismálaráöherrar Norðarlandi
koma saman í Stokkhðlmi 9. maí
til fiess að ræða tilboð Hitlers.
Oslo, 4. maí. FB.
Vegna tilboðs Þýskalands til Noregs, Danmerkur, Svíþjóðar
og Finnlands um ekki-árásar sáttmála hefir verið ákveðið að
utanríkismálaráðherrar þessara fjögnrra landa komi saman á
fund í Stokkhólmi 9. maí, til þess að ganga frá sameiginlegu
svari. Menn gera ráð fyrir, að tilboði þýsku stjórnarinnar verði
tekið. —