Vísir - 05.05.1939, Qupperneq 6

6
V I S J R
Föstudaginn 5. maí. 1939.
Ú tvarpið vikuna sem leið. |
Jón Þórarinsson stúdent,
aukaþulur Útvarpsins flutti
langt og merkilegt erindi um ís-
lensk þjóðlög fimtud. 27. apríl.
Það, sem sérstaka athygli vakti
imeS þetta erindi var, að hér var
ífalað um söngfræðiíeg efni með
þeim liætti. að ósöngfrótt fólk
skildi, hvað verið var að segja.
Jóni tókst að sigla fram hjá því
skerinu. sem söngfróðum
nnönnum hættir oft við að
str-anda á, þ. e. að tala eius og
áheyrendur væru allríflegri
þekkingu búnir í sönglistar-
íræðum. Um efnið er það að
segja, að það var hæði hugð-
næmt og þarft. Sannast að segja
er stór hluti þjóðarinnar ekki
búinn að átta sig á gildi þjóð-
Jtaga vorra. Eyra þeirrar kyn-
slóðar, sem nú lifir í landinu,
hefir samþýðst hljómlist og
söng, sem lengstum í öðrum
tóntegundum en inörg þjóðlag-
anna, svo menn þurfa, ef svo
anætti segja, að setja sig í aðrar
stellingar, er þeir hlýða á þjóð-
lögin. Erindi eins og það, sem
Jón Þorsteinsson flutti, eru vel
til þess fallin að koma mönnum
í þær stellingar. A.uk þess er
ekki ofmetið það menningar-
sögulega gildi sem þjóðlögin
hafa.
Á sunnudagskvöíd lauk út-
varpsvlku Sambands íslenskra
barnakennara. Útvarpskenslan,
sem farið hafði fram undanfar-
andi vikur var ekkí á venjuleg-
um dagskrártíma, svo ekki skal
hér um hana dæmt. En óneitan-
lega er þarna urn tnerkilega til-
raun að ræða. Um dagskrárefni
S. I, B. á sunuudagskvöldið skal
þess hinsvegar getið, að það
var á margan liátt vel úr garði
gert. Söngur barnanna i barna-
skólunum hér og á Akureyri
var i álieyrilegasta Iagi. Samtal
sjötugs -manns og 13 ára skóla-
drengs úr barnaskóla liefði get-
að tekist betur. Það var ekki
allskostar eðlilegt ineð köflum,
en þó hvergi lil stórra lýta. Af
erindunum var mestur mergur-
inn í erindi Aðalsteins Sig-
smindssonar keunara, um bæj-
arböm. Efni þeSs var í fylsta
máta átakanlegt. Sú lýsing,
sem Aðalsteinn gaf af andlegu
og siðferðilegu ástandi mikils
þorra harna í borginni, gefur
tilefni til alvarlegrar umhugs-
unar um uiipeldisliætti liöfuð-
staðarins. Að vísu er ekki grun-
laust um að fyrirlesaranum
hætti við öfgum á köflum, en
samt mun óhætt að segja, að
ástandið horfi svipað við flest-
um, sem fást við kenslu barna
og unglinga hér í borginni.
Eitthvert þróttleysi við nám,
sljó eftirtekt, og óskýrt minni
að viðbættri tilhneigingu til að
smeygja sér undan öllu erfiði
eru ískygglega algeng fyrir-
brig'ði meðal barnanna og ung-
linganna, og það jafnvel lijá
börnum, sem virðast vera greind
og góð börn að eðlisfari. Bót á
þessu vinst að eins með nánu
samstarfi heimila, skóla og
bæjarfélags.
Hér í hlaðinu hefir áður verið
minst á hina fáránlegu Útvarps-
dágskrá kvöldið 1. maí. Sú dag-
skrá hefði vel getað horið yf ir-
skriftina: „Föðurland vort er í
Rússlandi.“ Byrjað var og end-
að á þjóðsöng Ráðstjórnarríkj-
anna. Kommúnistisk smásaga
frá Rússlandi lesin upp úr tima-
ritinu Rétti af Þorsteini Ö.
Stephensen og til að kóróna
listaverkið var svo Sigurður
Einarsson látinn lesa upp leir-
hurð sinn, þar á ineðal áróðurs-
kvæðið Sortavala, þar sem lost-
ið er upp harmakveini yfir því,
að holsevikum skyldi ekki tak-
ast að liremma Finnland 1917-
18. Það mun nú vera leitun ó
þeim mönnum á Norðurlönd-
um (sem þá eru ekki kommún-
istar), sem ekki fagna því, að
Finnum tókst á þeim árum að
bjarga lýðræðinu í landi sínu,
er þeir bældu niður byltingu
rauðliða og afstýrðu því, að
Finnland yrði keyrt inn í Sov-
étríkjasambandið. Öllum hugs-
andi mönnum mun vera það
Ijóst, livaða þýðingu þau úrslit
höfðu fyrir sjálfstæði og lýð-
ræði hinna Norðurlandaríkj-
anna, En svo er islenska ríkis-
útvarpið látið „heiðra“ íslenska
yerkamannastétt með því að
flytja lienni harmagrát Sigurð-
ar Einarssonar lit af þessum
viðburðum, 1. maí 1939.
Gamla Bíó:
Ævintýramynd Walts Disney um
Mjallhvlt og dvergana sjö.
af henni, að hann bað hennar,
og eru þau nú lijón. Marjorie er
dóttir danskeimara í Holly-
wood. Dansfélagi liennar, Louis
Hightower, er fyi-irmynd að
prinsinum í kvikmyndinni.
Að síðustu nokkur orð um
kvikmyndina sjálfa:
Það var þriggja ára verk að
húa myndina til. Frumsýning
var 21. des. 1937 i Charthay
Circle leikhúsi í Los Angeles.
Það er 83 mínútur veríð að
renna myndinni í gegnum sýn-
ingarvél. Kvikmyndin saman-
stendur af 250.000 teiknuðum
myndum og var hver þeirra lit-
uð í fjórum grunnlitum. Áttatíu
manna liíjómsveit aðstoðar. —
570 teiknarar og aðrir unnu að
myndinni. Yið teiknun og litun
myndanna var notað svo mikið
af „tuschi“ og vatnslitum, að
nægt hefði til að mála 25 fimin
herbergja liús. — Kostnaður við
myndatökuna varð yfir 7 milj.
í íslenskum krónum.
164.000 MANNS KENT
BJÖRGUNARSUND.
Á aðalfundi slysavarnafé-
lagsins norska s.l. laugardag
var skýrt frá þvi, að undan-
gengin 33 ár liefði félagið styrkt
865 manns til þess að læra
björgunarsund og hefði þeir
kent alls 164.000 manns. NRP.
Ævintýrið um Mjallhvít og
dvergana sjö liafa allir lesið.
Með öllum þjóðum er það eilt-
* hvert vínsælasta ævintýri, sem
til er — ævintýri sem börnin
aldrei þreytast á og þau minnast
með gleði síðar meir í lífinu.
* „Mjallhvít“ birtist meðal ævin-
týra hinna heimskunnu
Grimm’s-hræðra í Þýskalandi
— árið 1812 — og nefndist
„Schneeweischen“. Ævintýri
þetta var þýtt á íslensku af
i Magnúsi Gíslasyni og liefir það
| verið gefið út ótal sinnum.
í Kvikmyndin, „Mjallhvít og
‘ dvergamir sjö“, sem sýnd verð-
‘ ur í næstu viku í Gamla Bíó
hyggist á ævintýrinu, en í nokk.
urum atriðum er frá því vikið.
Walt Disney hefir í kvikmynd-
inni lagt meiri áherslu á dverg-
ana — látið þá koma meira við
sögu — gefið hverjum um sig
sin sérkenni og heiti. Dauðdaga
galdranornarinnar er slept i
kvikmvndinni. Höfuðméðstarfs-
menn Walt Disney við undir-
búning kvikmyndarinnar voru
Ted Sears, Larry Morey og
Frank Churchill. Málið í sög-
unni er sem kunnugt er rímað
sumslaðar og eins er það i
kvikmyndinni og í lienni eru
tvö falleg kvæði. —
Walt Disney er fæddur i Chi-
cago 5. des. 1901 og liefir liann
lengi verið heimskunnur teikn-
ari. Það þarf ekki annað en
nefna „Mickey Mouse“ og
„Silly Symphony“ myndirnar,
sem sýndar eru um allan heim.
Disney fékk hugmynd að búa
til kvikmynd af „Mjallhvít“ árið
1934 og frá því hefir verið unnið
að settu marki. Hann sá brátt að
hann yrði að hafa lifandi
„Mjallhvít“ til að vera fyrir-
mynd sína og teiknara sinn.
Hann fann hana í Los Angeles
þessa „Mjalhlvít drauma sinna“
— hún hét Marjorie og var 18
ára — og einn teiknaranna —
Arthur Bahhitt varð svo hrifinn
Börn á aldrinum 8—14 ára (fædd 1925—
1931), sem ekki hafa sótt viðurkenda bama-
skóla í vetur, svo og 7 ára börn (fædd 1932),
sem ekki fá tilkynningu um annað, mæti til
prófs þriðjudaginn 9. þ. m. kl. 1 síðdegis í
skóla þess umdæmis, sem þau eiga heima í.
Sé um veikindaforföll að ræða, sendist til-
kynning, ásamt læknisvottorði, til hlutaðeig-
andi skólast jóra.
Ath. 7—10 ára börn (fædd 1929—1932) eru
skólaskyld til 15. júní, þarf því að sækja um
undanþágu og gera grein fyrir ástæðum, ef
ætlað er að láta jiau hætta skólagöngu fyrir
þann tíma. Ella er óvíst, að þau geti verið á-
fram í sínum bekkjum.
Skólastjórar barnaskólanna.
HRÓI HÖTTUR og menn hans.—• Sögur í myndum fyrir börn, 342. WYNNE LÁVARÐUR TALAR
Eiríkur er elskaður og virtur af öll- — HvaS hefir komið fyrir? spyr — Mér finst hann ékki alveg eins — Þá skal eg fara á kreik og hefna
um í kastalanum. Þjónarnir bera dóttir Wynne lávarðs. — Það fá- fölur og þegar þeir komu fyrst með mín grimmilega á þeim, sem ætlaði
hann varlega inn í kastalann. tim við ekki að vita, nema Eiríkur hann. Kannske hann vakni og geti að ráða Eirík af dögum.
nái heilsu aftur. sagt okkur hvað skeði.
HERKÚLES KEMUR TIL SKJALANNA.
geðtrufluð. Af tilviljun lókst þernu Pepitu, sem
liafði hinar mestu mætur á henni, að ná í bréf,
sém frænka frfi Varia hafði sent henni fra
París. Hér er bréfið.“
JHerkúles greip við því ákafur.
105, Rue St. Cloud, Passy.
JFrú!
Sem svar' við bréfi yðar vil eg taka
fram, að eg býst við að geta tekið við
ungu stúlkunni, sem þér viljið fela mér til
gæslu á næsta ári. Mér skilst af bréfi yðar
að hún sé ekki hættulega geðveik. Þér
getið treyst því, að eg mun engar upplýs-
3ngar láta óviðkomandi í té um þetta.
Vírðingarfylst, yðar
T ' L. Nantes.
Herkúles Popeau braut aftur saman liréfið
og afhenti það Argentinumanninum.
„Eruð þér alveg vissir um, að unnusta yðar
er ekki geðveik?“ spurði hann. „Að hún sé al-
lieil á geðsmununum?“
„Eins heil á geðsmunum og við,“ svaraði
Argentinumaðurinn. „Hún var í klausturskóla,
sem enskar nunnur stjóma, og samkvæmt
Jieírra vitnisburði hefir liún góðar gáfur og
ekkert óeðlilegt við framkomu hennar. Eg
Lefi leitað upplýsinga hjá þeim.“
„Hvað er hún gömul?“
„Nitján ára,“ sagði hann og þagnaði mjög
skyndilega, því að nú kom Madame Bonnefon
xneð vínið.
Þegar hún var farin sagði Popeau:
„Hvers vegna skyldi Varia og kona lians hafa
komið til Parísar með stúlkuna nú?“
„Til þess lá mikilvæg ástæða. í landi okkar,
Argentinu, eru þau lög, að stúlka verður mynd-
ug á brúðkaupsdegi sínum, og fær hún þá um-
íáð yfir því sem liún kann að eiga, enda þótt
liún sé ekki orðin tuttugu og eins ái* *s. Það var
þetta, sem kom þessum skötuhjúum, til þess
að brugga illráð þessi. Enginn mun skilja eða
nokkuru sinni fá skilið liverjar sálarkvalir eg
hefir orðið að þola — og verð enn að þola. Haf-
ið þér von um, að geta orðið mér að liði?“
„Eg er sannfærður um, að mér muni auðn-
íist jiað. En nú kem eg að mikilvægu atriði.
Gerum nú ráð fyrir, að mér hepnaðist að finna
stúlkuna og bjarga henni úr klóm lögráðanda
hennar — gætuð jiér þá komið því til Ieiðar, að
þið væruð gefin saman í hjónaband þegar í stað?
Hafið J>ér öll nauðsynleg gögn?“
„Vissulega! Öll mín skjöl eru í besta lagi.
Auk Jiess vill svo til, að sendihen-a Argentinu
cr frændi minn og hann mun greiða fyrir okk-
ur“.
Vð sjálfan sig sagði Herkúles:
„Fyrsta skrefið er að komast að því, hvort
lijónin hérna og stúlkan er fólk Jjað, sem við
crum að leita að. Þegar við höfum sannfærst
um J>að getum við látið til skarar skríða.“
Við gest sinn sagði liann svo vinsamlega, um
leið og hann Stóð upp:
„í fullu trausti þess, að eg geti orðið yður að
liði segi eg: Verið vongóðir! Lítið á sjálfan yður
sem gest minn sem stendur. Það er þröngt í
gistihúsinu eins og er, en vafalaust get eg feng-
ið yður einliverja vistarveru. Nú skuluð þér
vera eins og heima hjá yður í bili. Þarna er
GRÍMUMAÐURINN. 6
Silkikjólar hennar og ýmis annar fatnaður
liékk ]>ar og liann liafði oft farið J>ar inn, er
söknuður greip liann, og snert mjúkt silkið.
En svo var alt, sem J>ar var, tekið og farið á
brott með J>að.
Charles opnaði hægt skáphurðina — og rakt
mugguloft harst að vitum hans. Frú Lattery
hafði vissulega ekki verið mikið að hugsa um
„loftræstingu“ þarna, en hún var altaf að guma
af J>ví, hvað liún hugsaði vel um að liafa gott
loft alstaðar.
Charles læddist inn eftir skápnum og þreif-
aði hægt fyrir sér. Einu sinni hafði verið innan-
gengt úr setustofunni í skápinn — en svo var
hætt að nota þær dyr. Hurðinni var læs t, snerill-
inn tekinn af og einhverju troðið í skráargatið.
Charles inundi enn livérsu leiður hann liafði
verið yfir því, er skráargatið var fylt. Því að
það hafði verið gaman að því að liafa það,
þegar liann liafði verið að leika sér í skápnum.
Og hann liafði orðið feginn, er liann fann ann-
að gægigat. Það var fögur fet frá jörðu -—- í
hurðinni, þar sem kvistur hafði dottið úr, og
hafði verið fylt upp í með einhverju og málað
yfir — en með þolinmæði níu ára drengs hafði
honum tekist að búa svo um, að hann gat tekið
það, sem í gatinu var úr eins og tappa, án þess
þvi væri veitt eftirtekt, enda var herbergið lítið
sem ekkert notað. Það var endurminningin um
þetta gægigat. sem varð orsök þess, að Charles
fór inn í skápinn. Ólæst hlið — ólæst hús — og
menn, sem hann vissi engin deili á — i fyrrver-
andi einkasvefnherbergi móður hans — þetta
alt þurfti skýringar við.
Hann beygði sig niður og tók varlega „tapp-
«nn“ úr gægigatinu og leit inn í stofuna.
II. kapítuli.
Það, sem Charles Moray sá vakti furðu hans.
Sæmilega bjart var i öðrum helmingi stofunn-
ar, en dimt yfir hinum. Á rósviðarborðinu, sem
myndabækur móður hans stóðu á, var lampi
með skermi sem var hallað þannig, að ljósið
lagði aðallega að dyrunum.
Charies færði sig ósjálfrátt aftar — af ótta
við að grunur vaknaði um nærveru hans — en
er hann athugaði nánara hvernig ljósið féll
þóttist hann viss um, að enginn grunur mundi
\akna um að hann væri i skápnum.
Tveh’ menn sátu við borðið og sneri annar
haki að Charles. Hann var i dökkri kápu og
með flókahatt. Hinn maðurinn sat andspænis
honum, þar sem skugga har á. Gharles þóttist
sjá, að maðurinn væri með stífað brjóst, og
Iiann var í svörtum jakka, allvíðum. Höfuð
mannsins gat Charles að eins séð ógreinilega —
og það sem vakti ugg og furðu hans var það,
að það var engu líkara en að maðurinn væri
andlitslaus. Þrátt fyrir að skugga bar á hefði
átt að sjást mörkin, þar sem enni og liár mæt-
ast og kjálkaröndin.
Charles liélt niðri i sér andanum. Það var
eirís og maðurinn væri hárlaus og kjálkalaus.
Iiann var með stííað hrjóst og í einhverskonar
gráleitum kufli, sem hafði enga lögun. Honum
fanst mannvera þessi næsta skrímslislefí.
Maðurinn, sem sneri baki að honum saeði nú,
um leið og hann, klóraði sér aftan á hálsinum:
„En ef það skyldi nú vera til skírteini?“