Vísir - 29.06.1939, Blaðsíða 3

lauk í gærkvöldi.
PreitafélagifHndur I dag.
Synodus var slitið í gær. Var þá margt að starfa og taka á-
kvarðanir um, og var öllu til skila haldið, að tími væri nægur.
Um morguninn kl. 9 annaðist
sr. Halldór Kolbeins morgun-
bænir.
Þá las biskup messuskýrslur
síðasta árs, og voru messurnar
á öllu landinu 3675. Þá lagði
biskup fram ársreikning presta-
ekknasjóðs. Urðu umræður
nokkrar um sjóðinn, og biskupi
síðan falið að ræða við prófasta
um efling sjóðsins.
Þá hófust á ný umræður um
framtíðarstarf kirltjunnar fyrir
æskulýðinn. Yar að þeim lokn-
um fyrst samþ. till. frá sr.
Gunnari Árnasyni þess efnis, að
biskupi sé falið að fá tvo full-
trúa kirkjunnar í nefnd þá, sem
vinnur að undirbúningi nýrra
fræðslulaga.
Því næst voru samþyktar til-
lögur þær, sem nefndin hafði
borið fram í máli þessu, og eru
tillögurnar þessar:
1. Að kosnir séu 4 menn í
nefnd ásamt biskupi til þess að
atliuga, hvernig best mætti
haga kristindómsfræðslu í
skólum landsins eða í sambandi
við þá, og ræði við kenslumála-
ráðherrann og fræðslumála-
stjórann um þá úrlausn þess
máls, er æskileg sé frá sjónar-
miði kirkjunnar.
2. Að biskup sé beðinn að
skox-a á alla prófasta landsins
að hafa vakandi auga á kristin-
dómsfræðslu barna og ung-
linga i prófastsdæmum sínum
og vinna að því eftir megni, að
barnaguðsþjónustum eða
sunnudagaskólum og kristilegu
æskulýðsstaxfi verði komið á,
þar sem þess er kostur.
3. Að guðfræðideild Háskól-
ans sé beðin um að leggja sem
mesta rækt við undirbúning
prestaefna undir lcristindóms-
fræðslu og sálgæslu rneðal
æksulýðsins.
4. Prestastefnan biður ldrkju-
ráðið að athuga, hvort völ sé
á hæfum manni tii að vinna að
kristilegum æskulýðsmálum
sem leiðbeinandi, og þá hlutast
til um, að liann geti starfað á
þvi sviði.
5. Prestastefnan skorar á
fræsðlumálastjórnina að hlutast
til um, að þar sem bai-naskólar
verði reistir i sveitum landsins
í framtíðinni, verði þeim, með
tilliti til kristindóixisfræðslunn-
ar, fremur valinn staður í nánd
við prestsetur en annarsstaðar,
ef þar er eigi verri aðstaða til.
Allar þessar tillögur voru
samþyktar í einu hljóði. Um
nefnd þá sem um getur í 1. til-
lögunni, voru kosnir ásamt
biskupi:
Prófessor Ásm. Guðmundss.
Séra Ingimar Jónsson.
Séra Þorsteinn Briem.
Séra Hálfdán Helgason.
Þá bófst Biblíufélagsfundur,
og var þar rætt um endurskoð-
un á þýðingu Nýja testamentis-
sins, og tillaga samþykt um það
frá sr. Guðni. Einarssyni og sr.
Árna Sigurðssyni. Þá var og
samþ. till. um að athuga mögu-
leika á útgáfu alþýðlegra skýr-
inga á rítningunni og nefnd kos-
up, próf. Ásm. Guðmundsson
og sr. Guðm. Einarsson).
Kl. 4 liófst svo lokafundur
prestastefnunnar. Sr. Friðrik
Rafnar flutti og rökstuddi með
stuttu erindi svofelda tillögu, er
saniþ. var í einu liljóði:
Prestastefnan beinir þeirri
ósk til ldrkjuniálaráðherra, að
hann skipi tvo menn, biskup^
landsins og annan með honum,
lil þess að endurskoða lög um
skipun prestakalla frá 1907 og
gera tillögur um þær breyting-
ar í skipun þeirra, sem ýmisleg-
ar breyttar aðstæður krefjast,
svo og gera tillögur um þær
breytingar á sóknaskipun í
landinu, sem tilflutningur fólks-
ins, vega- og brúagerðir, hafa
gert æskilegar. Skulu liinir
stjórnskipuðu menn vinna að
þessu í samráði við prófastana
i hverju prófastsdæmi og taka
eftir fönguni tillit. til óska safn-
aðanna á hverjum stað. Ætla
skal nefndinni rúman tímia til
starfsins, svo að kostur sé að
kynna sér alla aðstöðu sem best,
og leggja tillögur hennar að
þeim gerðum undir samþykki
kirkjuráðs og prestastefnu.
Til viðbótar var samþykt
þessi tillaga frá sr. Þorsteini
Briem:
Jafnframt sé nefndinni falið
að atliuga í samr. við fræðslu-
málastjórnina, hvort lientugt
muni vera að sameina að meira
eða minna leyti kennarastörf og
prestastörf.
Ennfremur saniþ. þessi við-
bótartillaga frá sr. Guðm. Ein-
arssyni og sr. Garðari Svavars-
syni:
Synodus mæhr eindregið með
að Alþingi samþykki, svo fljótt
sem kostur er á, frumvarp til
laga um prestakallaskipun í
Reykjavík, sem lagt var fyrir
Alþinig i vetur sem leið.
Þá var aftur tekið fyrir
sálmabókarmálið, er frestað var
frá deginum áður. Lagðar voru
fram tillögur, sem prófastar
höfðu samið ásamt biskupi.
Voru þær ræddar af miklu fjöri
og áliuga og síðan samþyktar,
en þær eru svofátandi:
Prestastefnan htur svo á, að
þótt sálmabók vor vóeri ómet-
anleg framför frá fyrri sálma-
bókum, þá sé nú tími til kom-
inn að hefja undirbúning að
endurskoðun sálmabókarinnar.
Telur prestastefnan rétt, að
leitað sé fyrst upplýsinga hjá
prestum landsins, um hverjir
sálmar séu notaðir við guðs-
þjónustur og kirkjulegar at-
liafnir, svo og um sálma, er
trúrækið safnaðarfólk þeirra
liafi miklar mætur á, að því
er þeim sé kunnugt, og sendi
prestarnir skýrslur þessar bisk-
upi, ásamt tillögum sínum.
I tilefni af tilmælum kirkju-
málaráðherra, um að presta-
stefnan kjósi tvo menn í nefnd
til að undirbúa nýja útgáfu
sálmabókarinnar, samþykkir
prestastefnan að vísa málinu til
kirkjuráðs til afgreiðslu.
Þá voru samþyktar áslcoranir
til innflutnings- og gjaldeyrís-
nefndar um að leyfa nægan
gjaldeyri til kaupa á erlendu
byggingarefni fyrir Akureyrar-
kirkju og nýja kirkju í Laugar-
neshverfi í Reykjavík,- svo að
ÞAKKIR ISLAND!
44

Tveir Englendinganna, sem hér eru í liði Islington Corin-
thians og fóru umhverfis jörðina með félaginu, þeir J. Brailh-
waite, hægri innherji, og C. Longman, markmaður, hafa skrif-
að þessi kveðjuorð, sem hér fara á eftir:
Áður en við snúum okkur að j
íþróttalilið þessarar heimsókn- j
ar, viljum við ljúka lofsorði á
móttökurnar, vináttuna, sem
við höfum mætt og liina ágætu
gestrisni, sem okkur liefir verið
sýnd þessa stuttu dvöl okkar á
íslandi.
Okkur er ennþá minnisstæð
för okkar umhverfis jörðina og
móttökurnar, sem við fenguni
í Honululu, Malajalöndum,
Kaliforniu og víðar, en Island
stendur jieim miklu framar.
Við verðum að kannast við það,
að við áttum ekki von á, að
knattspyrnan hér væri svo
þroskuð, sem raun ber vitni,
enda þótt íslendingar sé ekki
alveg eins sterldr og suniar aðr-
ar þjóðir, sem við lieimsóttum
í förinni umhverfis hnöttinn.
En þegar við athugum, hversu
munurinn i hverjum leik er lit-
ill, þá dirfumst!! við ekki að
gagnrýna ykkur.
Tæknin og samleikurinn er
fyrir hendi og þarf aðeins frek-
ari þróun með aukinni reynslu.
Grasvellir myndi bæta mjög úr
knattmeðferð, því að á malar-
bygging þeirra þurfi ekki að
tefjast.
Loks var samþykt áskorun til
kirkj umálastj órnarinnar um
að gera Hóla í Hjaltadal að
prestsetri svo fljótt sem kostur
er á.
Þá voru futidarlok. Las bisk-
upj upp Róm. 12, 9—21,flutti
síðan innileg og bjartnæm á-
varpsorð til presta, bað bænar,
og lauk svo stundinni með
völlum, eins og þeim, sem hér
er notast við, er hún altaf undir
nokkurri hepni komin og óviss.
Ilver þjóð sþilur knattspyrnu-
reglurnar á sinn hátt, en við
höfum veitt því eftirtekt, að því
eru allrúm takmörk sett, hvað
leikmanni er leyfilegt gagnvart
andstæðingi sínum. Við vorum
neyddir til að liaga okkur eftir
þessu, breyta leikaðferðum okk-
ar, og okkur er sagt, að við höf-
um verið gagnrýndir fyrir
þetta.
Við hörmuin að slíkt skuli
geta komið fyrir, en viljum,
með allri virðingu fyxir hlutað-
eigendum, stinga upp á því, að
þessum reglum verði strang-
lega framfylgt.
Að lokum viljum við taka
það fram, að við höfum allir
notið hverrar mínútu af veru
okkar hér og við alla knatt-
spyrnumenn, — kennara og á-
hugamenn viljum við segja
þetta:
— Áfram að sameiginlegu
marki: Fullkomnun knatt-
spyrnunnar!
vor

og
liljóðri bæn, „faðir
drottinlegri blessun.
Um kvöldið liöfðu prestar
saniverustund með biskupi og
frú hans í Oddfellowhöllinni.
Rikti þar gleði og einingarandi,
margar ræður voru fluttar, þar
sem biskups og vigslubiskup-
anna beggja var lilýlega minst.
Svo er þessari prestastefnu
lokið, sem verið liefir fjölmenn
og mun með guðs hjálp verða
prestum hvatning í starfi þeirra
lieima hjá sér.
Síldveiði í
Skagafirði.
Fréttarítarí Visis á Siglufirði
símar blaðinu i morgu, aðnokk-
ur skip hafi fengið síld á Skaga-
firði í nótt, en mestan afla hafi
þeir fengið Hermóður frá
Reykjavik og ísbjörn frá ísa-
firði, eða um 200 mál livor.
Síldin veiddist á mjög grunnu
vatni, að þvi er talið er ca. 7
föðum.
Annars hefir hvergi orðið
síldarvai't í nótt, svo að vitað sé.
Merki Vestmannadagsins,
sem haldinn verÖur á Þingvöll-
uni næstkomandi sunnudag, verÖa
sekl á götum bæjarins á föstudag
og laugardag ög gilda sem aðgöngu-
miÖar að hátíðinni á Þingvöllum.
Söluhörn komi í Miðbæjarskólann,
stofu 3, kl. I á morgun.
Fimtugur í dag
Friðrik Guiuiarssom
íramkvæmdast|ósi.
Friðrik Gunnarsson fram—
kvæmdastjóri i Ásgarði, ts
fimtugur í dag.
Hann er fæddur að Hjáltcypl
við Eyjafjörð. en fluttist híngálS
til Reykjavikur ásamt föður
sínum. Nám stundaði iumiB
fyrst í Danmörku en síðan s
Belgíu, og gekk þar á verslmtar-
háskóla. Málamaður er FríSrík
mikill, og mun liann tafa aníc
Norðurlandamálanna þváoi,
frönsku, ensku og spönsku, og
öll þau mál prýðilega.
Fyrst eftir að Friðrik Gmm-
arsson kom hingað til Iands áS
námi loknu, vann hann á skríi—
stofu franska ræ'ðisuiamisin%
og að verslunarstörfum. Sfofw-
aði bann heildsölufirmaS Frið-
rik Magnússon & Co., og fiafði
með höndum víðtæka vecsfim-
arstarfsemi á stríðsárunmnu.
Síðar stofnaði hann sm.jörlíkís-
gerðina Ásgarð, og hefir Iiefgað
alla krafta sina relcstri hennar>
Fór liann in. a. til Þýskafands
og nam þar efnafræði að eín-
hverju leyti. og á liið ágætasta.'
bókasafn, sem- völ er á hér á
landi í þeirrf grein.
Friðrik er kvæntur Iiínm á-
gætustu konu, Oddnýju Jösefs-
dóttur, og hefir þeim orðíð
þriggja barna auðið, sem öH
eru uppkomin og hin mann-
vænlegustu.
Friðrik Gunnarsson er eng-
inn liávaðamaður, en vinmir
störf síii í kyrjiei. Allfr, sems
honum hafa kjmst kunna að
meta liina miklu niannkosfS
hans, og i dag mun fnmn sja
þess vott að hann á margra
manna þakklæti og vinsemdL
EIRÍKUR ALBERTSSON:
Kirkjan og skólarnir.
Prédikun ílutt á Hvanneyri á hálfrar aldar
afmæli Hvanneyrarskólans.
Mt. 7, 29: Hann kendi þeim eins og sd sem
vald hafði, en ekki eins og fræðimenn þeirra.
Menn láta oft í ljós velþókn-
un sina eða vanþóknun á ræðu-
mönnum. Þeir eru ýmist hyltir
af hrifnum fjöldanum eða liið
máttuga vald tilheyrendanna
birtist í fálæti eða ákafri van-
þóknun.
í þeim orðum heilagrar ritn-
ingar, er lesin voru, lieyrist enn
í gegnum aldirnar máttug
lirifning mannfjöldans, er hlýtt
hafði á ágætustu ræðuna, er vér
vitum til að flutt hafi verið.
1 fagurri fjallshlíð hefir
mannfjöldinn safnast saman
og fram á klett ofar í hlíðinni
gengur farandprédikarinn á
Gyðingalandi, er talaði svo und-
ursamlega ástúðlega og fagur-
lega um þau mál, er mannshug-
urinn þráði sterkast dýpst inni
skýringu á og mannshjartanu
gat svalað og göfgað það.
Hann hefur upp rödd sína og
flytur ræðuna frægu, einu
lengri ræðuna, sem varðveitst
hefir af ræðum lians, fjallræð-
una. Hann byrjar á að tala um
sælu mannlífsins: „Sælir eru
þeir, sem hungrar og þyrstir
eftir réttlætinu .... Sælir eru
miskunsamir .... Sælir eru
hjartahreinir .... Og í gegnum
aldirnar skynjum vér hina
miklu þögn mannfjöldans,
þögnina er rikir meðan á ræð-
unni stendur. Og að henni lok-
inni „undrast mannfjöldinn
mjög kenningu lians; því að
„hann kendi þeim eins og sá er
vald hafði, og ekki eins og
fræðimenn þeirra“, eins og að-
alheimildarmaður lýsir þessu.
Og öllum frásögnum ritn-
ingarinnar ber saman um það,
að Jesús Kristur liafi verið af-
hurða ræðumaður. Hann kendi
eins og sá, sem vald liafði
mætti óhikað setja sem einkun-
arorð að þeim lýsingum frá-
sagnanna, er þar að lúta. En uni
leið er því lýst, til hvers liann
notaði sína áhrifamiklu
mælskulist. Hann notaði hana
til þess að fræða aðra. Ilann
var liinn mikli kennari. Og efni
kenningar hans var þann veg
farið, að með honum hefst ekki
aðeins nýtt tímabil. Með honum
befst ný öld æðri og göfugri
menningar. Eftir þvi sem andi
Krists, viðhorf hans og áhrif,
breiðist út um veröldina, sjáum
vér og ótal merki hinnar æðri
menningar koma í ljós, —
menningar, sem væri óhugs-
andi án þess að Jesús Kristur
liefði talað, liefði kent eins og
sá, er vald hafði og ekki eins
og hinir.
Sú stofnun, er haft hefir for-
ystuna á hendi um að breiða út
og bera hátt lífsverðmæti kenn-
ingar Krists, er kirkjan. Um
sumt má draga í efa, hvort
henni liafi tekist að boða rétt
kenningu Jesú Krists, en um
það eru fyrir hendi hin gildustu
sagnfræðilegu rök, að í lieild
sirini hafi kirkjan verið voldug
og áhrifarík menningarstofnun,
er hafi verið mótuð af anda
kristindómsins i nieginatriðum
öllum. Kristin kirkja hefir því
ætíð átt mikið af einkénnum
bins mikla meistara og getað
talað með myndugleika um bin
æðstu menningarmál. Hún lief-
ir því talað eins og sá, sem vald
liefir. Og hún hefir trúlega tek-
ist á hendur eitt megin við-
fangsefni Krists sjálfs, fræðslu-
starfsemina. Kirkjan liefir inn-
an vébanda þeirra þjóðfélaga,
sem hún hefir stárfað í, verið
liinn mesti og áhrifarikasti
inenningarskóli, er sagan þekk-
ir. Álirif hennar liafa bæði ver-
ið viðtæk og djúptæk. Hún bef-
ir náð til allra sviða mannlífs-
ins og haft þar sín stórmiklu á-
brif til siðfegrunar og siðbæt-
ingar. Og liún hefir náð inn til
leyndustu fylgsna mannssáln*
anna og flutt þangað inn ljós
andlegrar lífsskoðunar og guð-
legrar. Þann veg náði hún að
rótum hins andlega lífs, svo að
meiiAing hennar óx fram vegna
innri nauðsynjar, liinnar and-
legu, siðrænu göfgunar og
varð því siðmenning í æðsta
skilningi, en ekki ytri gylling
eða hálf-menning.
Fyrir því hefir kirkjan tíðum
átt á að skipa afburða og á-
gætismönnuni, er mjög hafa
orkað á menningarþróunina
alment. Ivirkjan hefir breytt ó-
hrjálegum hugsunarliætti í göf-
ugan, vakið áhuga, þar sem áð-
ur ríkþ sinnuleysi og afskifta-
leysi, snúið grimd og harð-
neskju hugarfarsins til mann-
úðar og mildi. Hún hefir breytt
Inygð í fögnuð, sorg í sælu.
Hún hefir annast um lítilmagn-
ann og gert lilut hans rneiri.
Ilún hefir snúíð sér til hins fá-
fróða manns og frætt hann.
Fræðslustarfsemi hennar og af-
rek í uppeldismálum hafa á
ýmsum tímum verið stórmerki-
leg. Og liún hefir gefið lista-
mönnum innblástur og efnivið
og veitt þeim hið traustasta
brautargengi vegna hins skýra
skilnings hennar á ágæti list-
anna og Uþpalandi gildi þeirra
í þágu trúarlegrar göfgunar og
siðrænnar hámenningar. Hún
liefir reist stórfeldar vísindaleg-
ar hugsmiðar og unnið visind-
um á ýmsum tímum verulegt
gagn bæði beint og óbeint. Hún
hefir eftir margvíslegum leið-
um flutt anda Krists inn í fé-
lagsmál og félagslíf kristinna
þjóða. Hún hefir haldið á lofti
háum liugsjónum og sett
mannsandann í órofasamband
við guðleg máttarvöld. Þann
veg hefir hún átt mátt til að
Ievsa guðleg öfl mannssálriannœ
úr læðingi, sem fjötruS faafa
verið í helsi mannlegs vamnátt—
ar og syndsamlegra. tiílmclg-
inga. Þann veg hefir bún verik-
að sem endurleysandi inátfar-
vald með mönnunum. HúmfidP-
ir látið hvelfast yfir niaimsfang-
anum vonar- og trúarbímm ó-
dauðleikans og þann veg; fáesrf
mannlífi æðri tilgang og sfcyn-
samlegan. Og þann veg .heffr
hún dýpkað siðgæðistilfmnuig^
una og veitt siðrænnm Iögmál-
um öndvegissess: Eins og maS-
urinn sáir, þann veg mun IianiH
og upp skera-
★
Hin íslenska kirkja Iiefísr
fvllilega staðið liinni almenniE
kirkju á sporði sem niermíng-
arstofnun, þvi að íslenska kirkf;-
an hefir fyrst og fremsí vuriS
menningarkirkja. Á fslán®
skapaðist undir álirifavaliffi
kirkjunnar göfug mennmg og
góð. Menn undrast stundum,
með þjóð vorri skuli hafa sfiap--
ast og viðhaldist jafn rófsfyrií
og glæsileg mennirig og sagi.
þjóðarinnar ber vitni um. Og
menn Iáta sér þá ógurlega mikl--
ást i augum, að hér sé um skóla-
lausa þjóð að ræða fram til sííi-
ustu tíma og fyrir þvi sé þeftei
cnn merkilegra. Eri þess er féi