Vísir - 14.11.1939, Page 2

V I S I R
I
DA6BLA8
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hveifisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstrœti)
Símar: 2834, 3400, 4578 og 5377.
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Stjórnmála-
skólinn.
gtjórnmálaskóli sjálfstæðis-
manna var settur kl. 3 í
gær að viðstöddum flestum
nemendum, sem verða 26 að
tölu, formanni Sjálfstæðis-
flokksins og nokkrum flokks-
mönnum. Skólanum er stjórn-
að af þremur fulltrúum flokks-
ins, þeim Thor Tliors, Gunnari
Thoroddsen og Eyjólfi Jóhanns-
syni, en erindreki flokksins, Jó-
hann Hafstein lögfræðingur,
hefir daglega sljórn skólans
með liöndum, ásamt Gunnari
Thoroddsen.
Þeir piltar, sem að þessu sinni
sækja skólann, eru allir úr sveit-
um landsins, og flestir úr Sunn-
lendingafjórðungi, en undan-
farin ár hefir skólinn verið sótt-
ur úr öllum fjórðungum lands-
ins. í ráði er að taka upp svip-
aða fræðslu fyrir unga, áhuga-
sama menn hér í bænum, með
því að til þessa liafa þeir orðið
afskiftir, og mun slik fræðslu-
starfsemi verða hafin þegar að
þessu námskeiði loknu.
Sjálfstæðismenn tóku það
fyrstir upp allra flokka, að efna
til skóla sem þessa, og gefa
þannig ungum mönnum kost á
frekari fræðslu um þjóðmálin,
en unt er að afla sér greiðlega
úti í dreifbýlinu, og í skólanum
er ennfremur lögð megináhersla
á hitt, að þeir temji sér orðsins
list, þannig að þeir geti notað
þá þekkingu, sem þeir öðlast, til
þess að taka svari flokksins, ef
þörf gerist og hvar og hvenær
sem þess gerist þörf. Þeir ungu
menn, sem skólann hafa sótt,
hafa sýnt margir hverjir mikinn
dugnað og áhuga, er heim hefir
komið. Hafa þeir tekið að sér
forustu í flokksstarfseminni
meðal ungra manna, hver í sínu
héraði, stofnað félög og haldið
uppi baráttunni á hverjum stað,
eftir því sem kostur hefir ver-
ið á.
Nú er því svo farið, enda Iæt-
ur það að likum, að ungir menn
hafa sig Iítt í frammi á mann-
fundum, ef þeir hafa hyggindi
til að bera, með því að þeir vilja
ekki bera annað á borð fyrir al-
menning en þeim er sómi að og
flokki þeirra að gagni, en eng-
inn verður óbarinn biskup, og
það er eins með orðsins list og
allar aðrar, að hún kostar starf
og ástundun, þekkingu og
þroska, en grundvöll þann, sem
siðar verður bygt á, má leggja
með starfsemi stjórnmálaskól-
ans.
Það er enginn vafi á þvi, að
full þörf hefir verið fyrir þessa
slarfsemi, og þá ekki síst af því,
að í sveitum landsins hafa
þekkingarsnauðir veltinkollar
vaðið um of uppi, en fáir eða
engir hafa orðið til að andsvara
rnælgi þeirra, og hafa þeir því
forhertst í framferði sínu, er
þeir fundu að þeim hélst slíkt
uppi án verulegrar andstöðu frá
hendi ungra manna. Þetta van-
þroskaskeið er nú að baki, en
framundan er baráttan gegn
vanþekkingunni og siðleysinu,
og besta vopnið í þeirri bar-
áttu er þekkingin. Starfsemi
sljórnmálaskólans miðar að þvi,
að kynna hinum ungu mönnum
grundavallaratriði stjórnmál-
anna, en síðar geta þeir sjálfir
bygt á þeim grunni, sem lagður
hefir verið, með því að fylgjast
með rás viðburðanna og lesa
fræðandi rit og ritgerðir um
stjórnmál.
Undanfarin ár hefir Gunnar
Thoroddsen haft hina daglegu
stjórn skólans með höndum, og
mun færari maður ekki finnast
til slíks starfa, enda liefir hánn
aflað sér trausts og vinátlu allra
þeirra. er skólann hafa sótt.'—
Með starfi sínu hefir hann sýnt
og sannað, að slíkur skóli sem
þessi er í fylsta máta nauðsyn-
legur, og með því að störfum
skólans hefir verið rétt hagað
frá uphafi, hefir árangurinn
crðið miklu meiri, en menn
gátu gert sér vonir um.
Vísir vill að lokum bjóða hina
ungu menn, sem skólann sækja,
velkomna hingað til höfuðstað-
arins, og væntir þess, að er þeir
hverfa héðan, hafi þeir öðlast
nýja þekkingu, nýtt áræði og
nýjan baráttuhug, og að þeir
liggi ekki á liði sínu, hver í sínu
héraði, er heim kemur.
Frá Vestur-íslendingum
Sorglegt slys
á Winnipeg-
vatni.
Winnipeg, Man. Ivanada.
Það hörmulega slys varð í
nánd við fiskiverstöð nokkra,
norður á Winnipegvatni, að þar
druknaði íslenskur maður á
besta aldri, Kristján Finnsson,
frá Seíkirk. Var ineð öðrum
manni til á allstórum mótorbát.
Höfðu þeir kænu aftan í, er
slitnaði úr togi. Veður var afar
hvast og öldugangur mikill.
Voru þeir fél. i þann veginn að
ná í kænuna, er Kristjáni varð
skyndilega fótaskortur og féll
útbyrðis. Kallaði þá félagi hans
til hans, að halda sér uppi á
sundi og liann skyldi tafarlaust
koma björgunarkaðli til hans.
En í sömu svifum reið yfir
feikna mikil bylgja, er alt virt-
ist ætla að keyra í kaf. Þegar ó-
lag það var hjá farið, var Krist-
ján hvergi sjáanlegur, og sást
ekki koma upp aftur. Þetta
skeði að morgni hins 9. sept.
Leit var hafin tafarlaust og
fanst lík Kristjáns ekki fyrri en
þann 21. sept., og þá rekið upp
á smáeyju, tíu mílur í burtu
frá þeim stöðvum, þar sem slys-
ið vildi til. — Foreldrar Krist-
jáns eru þau Guðjón Finnsson
og Guðrún Grímsdóttir, hjón
búsett í Selkirk. Eftirlifandi
systkini eru>: Grímur, í Wyn-
yard; Einar, að Mozart; Óskar
Eggert, Grímur Ólafur Pá,
Finnur og Jón Friðfinnur,
heima með foreldrum sínum;
og Friðrika, lærð hjúkrunar-
kona, næst yngst systkinanna,
stundar lijúkrunarstörf í bæn-
um New Ulm, Minnesota. —
Kristján var einn af eldri bræðr-
unum, 39 ára gamall, röskleika
maður og vænn drengur. Mikil
hluttekning með foreldrum og
systkinum, í tilefni af þessu
sorglega slysi. Jarðarförin und-
ir umsjá útfararstofu Gilbarts,
fór fram frá heimili þeirra
Finnsonshjóna þ. 23. sept. Séra
Jóhann. Bjarnason jarðsöng
Greftrað var í reit Finnsons
fjölskyldunnar í grafreit Gimli-
safnaðar. — (Fréttarit. Lög-
bergs).
Sigurgeir Sigurðsson biskup:
Ný kirkja í
Laugarneshverfí.
Kirkjuþörfin í Reykjavík ev
flestum mönnum, scm til
þekkja, augljóst mál. Dómkirkj-
an, sem á sínum tíma var reist
handa 700—900 manna söfnuði,
stendur að vísu enn ldýleg og
vingjarnleg, og vinnur Iilulverk
sitt. Nokkuð hefir hún verið
stækkuð. En söfnuðurinn, sem
liana álli að sækja liefir vaxið
miklu meira. Nú eiga um 28
þúsundir manna sókn til þessar-
ar kirkju. Ef allar þessar þús-
undir leituðu að staðaldri til
kirkju sinnar, mundi þess eng-
inn kostur að hún gæti tekið á
móti þcim. Og þó ekki kæmi til
þess að slík ldrkjusókn ætti sér
stað, þá fara liér fram margar
guðsþjónustur og kirkjulegar
athafnir, er sennilega ekki nema
lítill liluti þeirra, sem þangað
vilja koma, geta sótt, vegna þess
hve kirkjan er lítil. Hér eigum
vér Reykvikingar stórt verkefni
framundan. Fyrir löngu síðan
liefði verið rík ástæða til þess
að fjölga kirkjum og prestum
hér í bænum, og við svo búið
má ekki lengur standa. Nú verð-
um vér að hefjast handa. Það er
nægilegt verkefni fyrir hvern
einstakan prest, að starfa í 4—
Séra Garðar Svavarsson.
5000 manna söfnnði. Prests-
þjónusta kemur ekki að fullum
notum, nema presturinn hafi
sem nánast persónulegt sam-
band við heimilin, geli fylgst
með þeim, og sérstaklega tekið
þátt í uppeldismálunum, fylgst
með börnunum, sem eru að
vaxa upp. Vonandi liður ekki
langt þar til sóknarskifting fer
fram í bænum og hygg eg að
þau mál fái meiri og meiri
skilning og samúð lijá stjórn-
málaflokkunum á Alþingi og að
því dragi, að lög um sóknar-
skiftingu verði gefin út. — Þá
kemur enn betur í ljós þörfin á
nýjum kirkjum.
Vér þurfum að eignast veg-
lega kirkju á Skólavörðuhæð-
inni, sem gnæfi hátt ög verði
aðalmusteri bæjarbúa og þjóð-
arinnar í heild. Um þá hugsjón
eigum vér öll að sameinast. En
auk þess þurfum vér að fá hér
minni kirkjur í úthverfum bæj-
arins og er sú þörf nú að verða
mjög aðkallandi.
í austasta hluta bæjarins, hef-
ir um nokkur undanfarin ár
verið unnið merkilegt ldrkju-
legt starf. Ungur prestur, síra
Garðar Svavarsson, gerist þar
brautryðjandi að þvi að mynda
nýjan söfnuð. Til að byrja með
voru öll skilyrði til starfsins
mjög fátækleg. En liann fór út
í starfið af einlægum og heitum
áhuga. Hann fær barnaskóla-
húsið til að halda í guðsþjón-
ustur og margir góðir menn og
konur safnast um hann og á-
hugamál hans og ganga i lið
með honum. Síðan liafa guðs-
þjónustur, sem oftast liafa ver-
ið fjölsóttar, verið fluttar þar,
og í sambandi við þær unnið
hlið fyrirhugaðrar Laugarnes-
kirkju.
allmikið starf, t. d. söngstarf.
Leynir það sér ekki að söng-
sveitin, sem við guðsþjónust-
urnar syngur liefir lagt mikinri
tíma í söngæfingarnar, því söng-
urinn er sérlega góður, og vel
æfður. Presturinn kemur iðu-
lega á heimilin og er mér kunn-
ugt um, að honum er þar vel
fagnað og er þar góður gestur,
enda hefir hann áunnið sér
traust og vinsældir.
Þeir sem í þessum bæjarhluta
búa eiga nú það áhugamál, að
reisa sér kirkju, sem kunnugt
er. Þeir munu standa fast sam-
an um að leiða þá hugsjón í
framkvæmd, svo fljótt sem því
verður við komið. Og eg efast
ekki um, að margir menn, viðs-
vegar liér í bænum, bregðast
| drengilega við og styðja og
í styrkja þessa fögru og mikil-
i vægu viðleitni þeirra, sem mið-
j ar að auknu lífi og starfi í
, kirkjumálum hér i Reykjavík i
framtið. Hin nýja kirkja er
tákn nýs áhuga um hin mikil-
vægustu mál og þótt nú séu
erfiðir tírnar til ytri fram-
kvæmda, efast eg ekki um að
margir muni vilja rétta fram
hönd sína, þessu máli til stuðn-
ings.
Það er holt og gott að safnast
um fagrar hugsjónir og sam-
einast um að leiða þær í fram-
kvæmd. Það verður ávalt ein-
hverjum til blessunar og sá sem
leggur skerf sinn til slíkra
framkvæmda, uppsker ávalt
sjálfur eitthvað gott af þvi
verki.
Hugsjón kirkjunnar er há
og fögur. Hún vill lieill og ham-
ingju allra manna.
Stefan Zweig:
MARIA ANTOINETTE.
Stefan Zweig er heimskunnur
ritliöfundur og eru ævisögnr
lians mjög rómaðar; og þá ekki
síst sú er hér liggur fyrir í is- |
lenskri þýðingu og fjallar um j
Mariu Antonielle, drotningu
Frakka, sem varð ein af píslar- ■
vottum byltingarinnar milclu. '
Marie Antoniette var fyrir
margra hluta sakir glæsileg
kona, en hætt er við að hún
Ávarp til Reykvíkinga.
Hin árlega f jársöfnun til nýrra kirkna í Reykjavik
hefir þetta haust fallið í hlut fyrirhugaðrar Laugar-
neskirkju. Þannig, að á þessu hausti verður eingöngu
safnað til kirkjunnar, sem ákveðið er að reist verði
fyrir austustu svæði bæjarins.
Oss er það ljóst, að all óvænlega horfir sakir ástands-
ins í heiminum, en oss var úthlutað þessu hausti og
förum þvi samt af stað, ekki til að knýja eða Iieimta
og ætlurn engum að ganga nærri sér, helcíur leitum vér
fulltingis bæjarbúa í þeirri von og í þvi trausti að þeir
sem sjá sér það fært vilji leggja því lið sitt, að viðunan-
leg lausn fáist um kirkjumál Reykjavikur.
Þess vegna leitum vér fulltingis yðar, góðir samborg-
arar, og biðjum yður vel við að bregðast.
I undirbúningsnefnd fyrirliugaðrar Laugarneskirkju.
Jón Ólafsson. Carl Olsen. Þórir Baldvinsson.
Emil Rokstad. Ólafur Jóhannsson.
Kristmundur Guðmundsson. Tryggvi Guðmundsson.
Skátar munu heimsækja bæjarbúa i kvöld með söfn-
nnarlista sina fyrir Laugarneskirkju og eru menn beðn-
ir að taka þeim vinsamlega.
Minningarsjóður til styrktar
munaðarlausum börnum.
Þarin 25. maí 1939 andaðist
Kristján Kristjánsson, járn-
smiður að lieimili sínu, Lindar-
götu 28 hér í bænum. Hann var
fæddur að Brunnastöðum á
Vatnsleysuströnd 5. apríl 1861,
en ólst upp í Borgarfirði frá
tveggja ára aldri. Sextán ára
fluttist Kristján til Reykjavíkur
og hóf jiárnsmiðanám er hann
lauk árið 1888, en þá lióf liann
þegar sjálfstæðan atvinnurekst-
ur sem járnsmiður og stundaði
liann til dánardægurs, lengst af
í liúsi sínu nr. 28 við Lindar-
götu hér í bænum. Var Kristján
einn hinn hæfasti maður i sinni
iðngrein og var það almanna-
rómur, að hann leysti öll verk
sín af hendi með snild og prýði
og svo sanngjarn var hann i
viðskiftum, að til var tekið.
Kristján var kvæntur Ing-
unni Knútsdóttur, ágætri konu
ættaðri úr Höfnum. Hún and-
aðist 8. september 1935. Eign-
uðust þali lijónin eina dóttur,
Sigríði, er andaðist 24. desem-
ber 1906, 17 ára að aldri.
Kristján var maður allvel
efnum búinn og mælti hann
svo fyrir i erfðaskrá sinni, að
öllum eignum sinum skyldi
varið til stofnunar sjóðs til
minningar um konu sína og
dóttur, er heita skyldi: Minn-
ingarsjóður Ingunnar Knúts-
dóttur og Sigríðar Kristjáns-
dóttur. Ér skiftum á húi Krist-
jiáris nú nýlokið og hefir sjóð-
urinn þegar verið stofnaður og
skipulagsskrá samin fyrir liann,
er lilotið hefir konungsstað-
festingu. Stofnfé sjóðsins eru
allar eignir Kristjáns, en þær
námu, að frádregnum öllum
skuldum og kostnaði kr.
25.065.76. Tilgangur sjóðsins er
að styrkja munaðarlaus börn
til dvalar á barnaheimili, er
ReykjavilcUrbær stofnar og
starfrækir svo og, þegar sér-
staklega stendur á, börn, er
notið bafa styrks úr sjóðnum á
barnaheimilinu, eftir að dvöl
þeirra þar lýkur fram til 18
ára aldurs þeirra. Má verja til
þess 4/5 hlutum af árlegum
vöxtum sjóðsins, en 1/5 liluti
þeirra skal árlega lagðui' við
höfuðstól lians. Stjórn sjóðsins
skipa: biskupinn yfir íslandi,
dómkirkjupresturinn í Reykja-
vík og lögmaðurinn í Reykja-
vík. Sjóðurinn skal þegar taka
til starfa, er barnaheimilið hefir
verið stofnað og sá hluti vaxta
hans, er ráðstafa miá nægir til
framfærslu eins barns á þvi.
Verði verulegur dráttur á því
að Reykjavíkurbær hefji starf-
rækslu barnalieimilis eða verði
ekki úr því eða leggist það nið-
ur, skal stjórn sjóðsins verja
4/5 hlutum vaxta lians til að
styrkja munðarlaus börn á
öðrU barnaheimili eða annars-
staðar í sem bestu samræmi við
tilgang sjóðsins.
hefði gleymst heiminum, eins
og hópur annara drolninga,
liefði hún eklci orðið að þola hin
grimmu örlög píslarvættisins,
og þá sýnt umheiminum livað i
henni bjó.
Stefan Zweig bindur sig ekki
við það eitt, sem fyrir liggur
um lif liennar í skjölum og
söfnum, heldur beitir liann
djarflega og í og með öðrum að-
ferðum, sálgreiningu og ein-
faldri túlkun studdri af stað-
reyndum, til þess að bregða
réttu Ijósi yfir líf og örlög
drotningarinnar.
Ýmsir þeir rithöfundar, sem
skrifað liafa um Maríu Antoi-
nettu, hafa ekki viljað viður-
kenna misbrestina i fari henn-
ar, og forðast með lúsarlegum
tepruskap að gera sér grein fyi*-
ir af hverju þeir stöfuðu, — eða
hinum svokallaða leyndardómi
lokrekkjunnar, —- ástæðunni til
þess að hún ól fyrst barn eftir
sjö ára hjúskap. Stefan Zweig
dregui’ alt þetta fram í dags-
Ijósið, leggur fram sögulegar
heimildir, bréf sjálfrar drotn-
ingarinnar til Maríu Theresiu,
sem draga á þetta enga dul, og
hér er ennfremur og að eg hygg
í fyrsta skifti skýrt til nokkurr-
ar lilítar frá trygðum drotning-
arinnar og Fersens greifa, og
menn verða miklu fróðari og
öðlast betri skilning á lífi og
stríði drotningarinnar, eftir að
senn sagnfræðirit og skemti-
lestur.
Magnús Magnússon ritstjóri
liefir snarað bókinni á íslenska
tungu, en stil hans og mál þarf
ekki að ræða um, það er livort-
tveggja meðmæli með bókinni.
Frágangurinn frá liendi ísa-
foldarprentsmiðju er góður, og
prentvillur ekki meinlegar ]x’)tt
nokkrar séu.
Bókin er fengur þeim, sem
bókmentum unna.
K. G.
Látið okkur
teikna fyrir yður: Auglýs-
ingamyndir, umbúðir, bóka-
kápur og bréfhausa.
%
Austurstræti 12.
Sími: 4292 og 4878.