Vísir - 17.11.1939, Blaðsíða 4

VISIR
Skáldiö
(og gagnrýnin.
TÞa?S ccar anægjnlegt á 75 iára
gjfmaáR Ijóðskáldsins Einars
íBeijEeðíkt ssnn a r a'ð sjá þær
txnárgu *yg göðu greinar, sem
Ibírtusl í blöðunum til viður-
lcenmngar á skáldskap lians. En
anér, sem þetta rita datt þá í
Lkug, að það hafa ekki altaf ver-
iíS þeir límar að skáldið væri
viðurkent. Mikill hluti almenn-
ings og mentainanna liafði i
leina tið, fyrir svo sem aldar-
jfjörðnngi, ekki augun o])in fyr
3r verðleikum lians. Þótti þá
ymslim Einar vera lítt skiljan-
legnr &g þunglamalegur o. fl. í
•skáldskap sínum. En svo urðu
ismárci samanstraumlivöi'fíþess-
um efnum, mönnum tók að
skiljast giidi skáldsins æ betur.
3Eg ibefi fylgst talsvert með
gagnrýni á erlenduni skáldverk-
sim. t öðrum löndum er ritað
ítarlega Um ævi mikilla skálda
og þróun, og liverjir hafi við
sögu þeirra komið og eflt þá að
eínhverju leyti á braut þeirra.
JÞeíta hefir nú lítið verið gert
Ehér a landi enn sem komið er,
<en mun verða rrieira eftir því
sem stundir líða. Með þessuni
forsendum hygg eg að það sé
«kkí að öfyrirsynju að minst sé
át fHrm, sem eg hygg að mestu
Thafí valdið um strauinhvörfin
m meiri skilnings en áður á
ékáldinu Einari Benediktssyni.
Svo er sem sé mál með vexti,
áð árið 1914 ritáðí Valtýr lieit.
<&uðmundsson prófessor áfellis-
dóm um „Hrannir“ eftir E. B.
og þá var það að Guðmundur
Finnbogasori, landsbókavörður
reís upp til andinæla. Reit Guð-
jmmdiir myndarlega svargrein í
fimarítið Sldrni, þar sem hann
jöfskýrði ýans kvæði Einars skýrt
og ákílmerkilega og varð ]>essi
greín hans mörgurn leiðarljós
fíl meiri skilnings á skáldinu.
'Og af þessurn ástæðum liýgg eg
að G. F. hafi öðrum fremur
rutt skáldinu hraut á meðal
þjóðarinnar.
Þetta atriði, seiu eg liefi hér
gert að umtalsefní viðvíkjandi
skáldinu E. B. og Guðm. Finn-
Jbogasyni vona eg að gleymist
rekki þegar farið verður að rita
aim sögu og þróun nútímaskáld-
skapar vors — þegar bökmenta-
saga vorra líma verður rituð.
Árni Ólafsson.
3áVAR ÞÝSKALANDS.
Svar Þýskalauds íil Wilhelm-
áuti Hollandsdrottningar og
Leopolds Belgíukonungs liefir
nú verið afhent rikisstjórnum
'Hoflands og Belgíu. Tilboð
»drotningar og konungs er þakk-
að, en sagt, að það geti ekki hor-
iðjárangur vegna afstöðu Breta
og Frakka. NRP. — FB.
Athugasemd
Það liefir sjálfsagt orðið
mörgum gleðiefni, að frétta
það, í sambandi við sölu á
Gamla-Bió, að Háskóli Islands
hefir yfir að róða allmiklu fé,
sem nauðsynlegt er að koma
fyrir í einhverjum arðvænleg-
um atvinnurekstri. Það er ekki
nema gott lil þess að vita, að
Háskólinn er vel efnum búinn,
og eðlilegt að forráðamenn lians
skuli vilja koma efnum lians
iiaganlega fyrir. En rekstur
kvikmyndahúsa er, eins og
kunnugt er, mjög arðvænlegur,
og einkar vel til fundið, að ágóði
af lionum verði að einhverju
leyti látinn renna til menning-
arstarfseími. Og allir geta vísl
verið sammála um það, að Há-
skólann beri að styrkja framar
öðrum menningarstofnunum
landsins.
En það, að láta ágóða af kvilc-
myndahúsi renna til styrktar
menningarstarfsemi, er ekki ný
liugmynd, og eg vildi í tilefni af
umræðum um þetta mál vekja
atliygli á þörfum og framtíð
annarar menningarstofnunar,
eða réttara sagt stofnunar, sem
ætti að vera menningarstofnun,
en Iiefir nú mjög takmarkaða
möguleika til að sinna þeirri
köllun, einkum vegna fjár-
skorts, en það er leikhúsið.
í samhandi við byggingu
Þjóðleikhússins hefir löngum
verið gert ráð fyrir því, að þar
yrði starfrækt kvikmyndahús,
samliliða leikstarfseminni, til
þess að afla leikhúsinu tekna.
Að vísu mun ekki liggja fyrir
neitt loforð frá bæjarstjórn um
það, að leikliúsið fái leyfi til að
starfrækja kvikmyndahús, en
mér skilst, að meðan kvik-
myndahúsin eru rekin sem
einkafyrirtæki, þá séu miklar
líkur til að leyfið fáist. En fái
Háskólinn nú sérleyfi til að reka
Gamla Bíó, kann að fara svo,
að það dragi úr líkum fyrir þvi,
að leikhúsið fái leyfi síðar.
Ef til vill væii vert að taka til
athugunar, hvort ekki mundi
verá. hægt að sameina hagsmuni
þessara tveggja menningar-
stofnana, á þánn hátt, að Há-
skólinn með fjármagni sínu
styrkti liina fátækari stofnun til
þess að fullgera þjóðleikliúsið,
gegn því, að liann fengi svo leyfi
til að starfrækja kvikmyndahús
þar, og stofnanirnar fengju
þannig báðar liúsið til afnota,
enda Iiefðu þá sjóðir heggja
hjálpast að við að koma því
upp.
Það er ekki tilgangurinn með
þessuin línum að leggja á móti
því, að Háskólinn fái leyfið nú,
lieldur aðeins að koma í veg
fyrir að leikhúsinu verði
gleymt, þegar ákvörðun er tek-
in um þetta mál.
Hjörl. Hjörl.
Bœtar
íréfftr
Veðrið í morgun.
í Reykjavik —2 st., minst frost
í gær —4, mest í nótt •—8 st. Sól-
skin í gær 4.2 st. Heitast á land-
inu i morgun 1 st., í Vestmanna-
eyjum, kaldast —10 st., á Akureyri.
— Yfirlit: Lægð IsuÍSvestur af
Reykjanesi á hreyfingu i norðaust-
ur. — Horfnr: Suðvesturland : All-
livass austan eða suðaustan. Sums-
staðar snjókoma i nótt. Faxaflói:
Stinningskaldi á austan. Úrkomu-
laust.
Vilhelm Jakobsson cand. phil.
auglýsir i dag smábarnaskóla, þar
sem enska verður eingöngu kend,
og sérstök áhersla lögð á að tala
málið. Skólinn hefir aðsetur i húsi
K.F.U.M. og verða tímar þrisvar
i viku frá kl. 6—7 á kvöldin. Vil-
helm hélt uppi slíkum skóla í fyrra-
vetur og var þá aðsókn ágæt og
menn ánægðir með árangurinn.
Bogi Ólafsson Mentaskólakennari
lét í fyrra í ljós álit sitt um nauð-
syn þessa starfs og hvatti menn
til að notfæra sér þetta tækifæri,
enda gaf hann Vilhelm hin bestu
meðmæli sem kennara.
Enski sendikennarinn,
dr. J. McKenzie, heldur áfram
háskólafyrirlestri sínum „Castles,
mansions and cottages" kl. 8 stund-
víslega í kvöld. Nokkrar skugga-
myndir verða sýndar.
Þú bíður mín,
heitir nýtt danslag, vals, sem er
nýkomið út efir ungan mann, Bald-
ur Kristjánsson, bróðir Einars ópr
erusöngvara. Lagið var leikið á
Hótel ísland fyrir skemstu og söng
Hermann Guðmundsson textann.
Var hvorutveggja vel tekið. Va?nt-
anlega verður „Þú bíður mín“ leik-
ið og sungið að Hótel Borg á
næstunni. Innan skamms er væntan-
leg rumba, eftir þennan sama höf-
und. Mun það vera annað rumba-
lagið, sem hér er gefið út.
Verslunarskólanemendur
1936—1939 koma saman í kvöld
á skemtifund i Oddfellowhöllinni
(níðri) kl. 8 J4. Til skemtunar verð-
dr meðal annars: Ræðuhöld, söng-
ur, upplestur (gamlir og nýir
brandarar), og að lokum verður
dans stiginn.
Póstferðir á morgun.
Frá Rvík: Laugarvatn, Gríins-
uess- og Biskupstungnapóstar,
Akranes, Fljótshliðarpóstur. — Til
Rvíkur: Austanpóstur, Akranes,
Snæfellsnespóstur.
Næturakstur.
Bs. Steindórs, Hafnarstræti, sími
1580, hefir opið í nótt.
Næturlæknir. ,
Kristín ólafsdóttir. Ingólfsstræti
14, sími 2161. Næturvörður í Lyfja-
búðinni Iðunni og Reykjavíkur apó-
teki.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.40 Þýskukensla, 2. fl. 19.20
Þingfréttir. 19.50 Fréttir. 20.15
Vegna stríðsins: Erindi. 20.30 Út-
varpssagan: „Ljósið, sem hvarf“,
eftir Kipling: 21.00 Hljómplötur:
Létt lög. 21.05 Æskulýðsþáttur
(Halldór Kristjánsson frá Kirkju-
bóli). 21.25 Píanókvartett útvarps-
ins: Píanókvartett nr. 20, eftir
Mozart.
tfflfÖMUMAÐURINN.
mefra frá bakhliðínu við hús Freddy Pelham.
'Kamiske hann liafi líka farið til þess að kveðja
•Freddy Pelham? Margaret fór og hún hefir
■aSúé. feomið aftilr. Gharles hefir heldur ekki
feomíð aftur. Það kann að vera hreinasta fjar-
iStaÆa í annara auguin, en eg get ekki annað en
ályfelað, að hann kunni að liafa farið þangað
SíkaÚ-
Ungfrú Silver hóstaði enn — en snögglegar
<én aS vanda.
JEn sskýringin liggur kaimske í öðru,“ sagði
Hún og spurði svo skyndilega:
„Hvar er Freddy Pelham?"
„Farlnn til útlanda. Eg sagði yður, að Marga-
fcet liefði farið til þess að kveðja hann. Utaná-
sferlft hans er Bosterestante París. Með öðrum
orðum, efefeert á því að græða.“
-,Fj*uS þér að gefa í skyn, að við ættum að
fara Fram á, að húsrannsókn yrði gerð í húsi
IFreddy Pelliam?“
JNei, fjarriþvL Mér er alt annað í hug. Eg
vfíl, aS við brjótumst inn í kofann. Heyi-ið mig,
smgfrú Sllver, þér misvirðið það ekki — en er-
c^j jþer til í að brjótast ircn méð mér? Eg sting
upp á því að við förum á vettvang, göngum
djarflega að dyrunum, opnum þær með þjófa-
lykli eða einhverju öðru, meitli eða járnkarli eða
einhverjum fjandanUm, og leitum í kofanum
hátt og lágt. Eg er reiðubúinn. Spurningin er
bara: Viljið þér vera innbrotsfélagi minn?“
„Eg verð að hugsa um álit mitt,“ sagði ung-
frú Silver og hóstaði dálítið. „Ef þér gætuð
komist inn um glugga — og eg kæmi svo og
liringdi dyrabjöllunni og þér opnuðuð dyrnar,
mundi þetta líta betur út. Og þá væri eg sak-
laus af að hafa brotist inn. Starfs míns vegna
get eg ekfei farið inn á það svið, skiljið þér.“
„Gott og vel,“ sagði Arcliie djarflega. „Við
liöfum það þá svona. Komið með mér.“
Klukkustund síðar skreið Arcliie Millar inn
um glugga á uppþvottaherbergi. Reif hann föt
sin dálítið á rúðubrotunum en skeytti ekkert
um það og fór upp á loft. Gekk liann þar að
glugga einum gegnt Georgegötu og liorfði út
milli rimlanna á gluggahleranum og sá ungfrú
Silver með dagblað í liendi ganga hægt eftir
gangstéttinni.
Arcliie fór því næst niður og beið við inn-
göngudyrnar, en ungfrú Silver kom brátt og
FJELAGSPRENTSHIÐJUNNAR
ÖESTtP
Matrosfötin
■i ■■
Fatabúðinni
1 ÍK—m
. Lai fer hé< vestur c til útlai
garfoss 5an annað kvöld )g norður um land ída.
Endur
50 endur til sölu ódýrt. —
Sími: 3392.
Stormur
er kominn út. Lesið grein-
ma: Landsreikningurinn
1937 og fylgist með greinun-
um um liann, sem verða í
allmörgum næstu blöðum.
Ferðasagan o. m. fl. Blaðið
fæst lijá Eymundsson og í
Bókav. ísafoldar.
Svið
BÚRFELL
Skjaldborg. Sími 1506.
Trippakjöt
í buff og gullasch.
Nýreykt hestahjúgu.
Reykt sauðakjöt.
Frosið dilkakjöt.
Mör — Svið — Harðfiskur.
Reyktur rauðmagi.
Kjötbúðin
Njálsgötu 23. — Sími: 5265.
t er miðstöð verðbréfaviÖ-
skiftanna. —
FULLKOMN AST A
GÚMMÍVIÐGERÐAR-
STOFA BÆJARINS.
Allar gúmmíviðgerðir.
Sími 5113.
Sækjum. ---- Sendum.
Gúmmískógerðin
Laugavegi 68.
I®/
(lltefls-perflr
lýsa best og eru ódýrastar.
Helgi Magnússon & Co
HÁRFLÉTTIJR
við ísl. og útlendan búning
í miklu úrvali. Keypt sítt,
afklipt hár.
Hðrgreiðslustofan
PERLA
Bergstaðastr. 1. Sími 3895
Málflutningsskrifstofa
FREYMÓÐUR
ÞORSTEINSSON.
Viðtalstími kl. 10—6.
KRISTJÁN
GUÐLAUGSSON.
Viðtalstími 3—4‘. Annars
eftir samkomulagi.
Hverfisgata 12. — Sími 5377.
Blll
TAPAST liefir blár trefill
með hvítum röndum í, s.l. laug-
ardagskvöld, frá Hótel Borg út
Austurstræti. Finnandi vinsam-
lega heðinn að skila honum á
Hótel Borg (fatageymsluna). —
(299
Hlcnslar
MÁLAKENSLA
KENNI íslensku, dönsku,
ensku, frakknesku, þýsku, lat-
ínu. Tíminn 1,50. Páll Bjarnar-
son, cand. Pliilos, Skólastr. 1.
(94
wmmmM
FORSTOFUHERBERGI til
leigu. A. v. á. (378
HERBERGI til leigu með að-
gangi að eldhúsi, leiga 25 kr. á
mánuði. Uppl. eftir 7, Grund-
arstíg 12. (380
EITT eða tvö herbergi og
eldhús óskast strax, sem næst
miðbænum. Uppl. í síma 3223.
________________(383
LÍTIÐ herhergi til leigu
Njálsgötu 108, niðri. (385
SENDIÐ Nýju Efnalauginni,
sími 4263, fatnað yðar og ann-
að sem þarf að kemisk hreinsa,
lita eða gufupressa. (19
KOMIÐ með jólapantanir áð-
ur en það er of seint. — Sam-
kvæmiskjólar, kápur og einn-
ig drengjaföt saumað með
sanngjörnu verði. Saumastofan
Hverfisgötu 92, sími 4940. (384
DUGLEG og vön prjónakona
óskast nú þegar. Prjónastofa
Þórdisar Jensen, Laugavegi
20 A. (387
HÚSSTÖRF
STÚLKA óskast í árdegisvist
strax. Uppl. Vesturgötu 18. (377
STÚLKA utan af landi óskar
eftir vist hálfan daginn, lielst í
austurbænum. Uppl. síma 1269.
(375
VIÐGERÐIR ALLSK.
REYKJAVÍKUR elsta kem-
iska fatahreinsunar- og við-
gerðarverkstæði breytir öllum
fötum. Allskonar viðgerðir og
pressun. Pressunarvélar eru
ekki notaðar. Komið til fag-
mannsins Rydelsborg, klæð-
skera, Skólavörðustig 19, sími
3510.____________(439
SPARIÐ KOLIN.
Geri við og lireinsa miðstöðv-
arkatla og önnur eldfæri, enn-
fremur klosetkassa og skálar.
Sími 3624. " (255
Kkjuipskanir
VÖRUR ALLSKONAR
DÖMUFRAIÍKAR ávalt fyrir-
liggjandi. Guðm. Guðmundsson
klæðskeri, Kirkjuhvoli. (45
SALTVÍKUR-GULRÓFUR,
góðar og óskemdar af flugu og
maðki, seldar í heilum og hálf-
um pokum. Sendar heim. —
Hringið í síma 1619. (208
DRENGJAFATAEFNI, inn-
lend og erlend. Fóður, svart og
mislitt — Millifóður —- Vasa-
efni — Tölur. Versl. „Dyngja“.
____________________(370
DÚNLÉREFT, mislit. Versl.
„Dyngja“.___________(371
KÁPUTAU — Kápufóður —
Káputölur — Spennur — Skinn-
helti. — Versl. „Dyngja“. (372
SKINNHANSKAR — Lúffur
— Skinnliúfur — „Skinnkjus-
ur“. Versl. „Dyngja“. (373
SAMKVÆMISTÖSKUR, nýj-
asta tíska. — Versl. „Dyngja“.
____________________(374
HJÁLPIÐ blindum. Kaupið
gólfmottur, er þeir framleiða.
Fást í Ingólfsstræti 16. (266
Fjallkonu - gljávaxið góða.
Landsins besta gólfbón. (227
MUNIÐ, að Nýja Efnalaugin,
sími 4263, hefir ávalt á boðstól-
um allar stærðir af dömu-,
herra- og barna-rykfrökkum og
regnkápum. (18
BRÚÐUR — Brúðuhausar
með liári — Brúður á íslensk-
um húning. Versl. „Dyngja“.
(388
TELPUBOLIR, með ermum
og ermalausir. Versl. „Dyngja“.
___________________(389
SKÓFÓÐUR — Lastingur —
Krókapör — Flauelsbönd. —
Versl. „Dyngja“.____(390
UNGBARNAKJÓLAR, Ung-
harnahosur — Ullarhosur á
hörn og fullorðna. —- Versl.
„Dyngja“. (391
NOTAÐIR MUNIR
TIL SÖLU
DÖKT refaskinn til sölu. —
Verð 35 krónur. Framnesveg
64, niðri. (376
VETRARFRAIÍKI á ungan
pilt lil sölu. Uppl. á Marargötu
4, sími 4036. (381
NÝR lilla-rauður georgette-
kjóll, síður, til sölu Hringbraut
181.________________(386
VETRARFRAKKI og smok-
ingföt til sölu f jæir liálfvirði hjá
Hannesi Erlendssyni klæðslcera,
Laugavegi 21. (393
NOTAÐIR MUNIR
________KEYPTIR_________
KOLAELDAVÉL óskast. —
Uppl. Vesturgötu 32. (379
VANTAR nokkrar kolaelda-
vélar. Uppl. í síma 4433. (382
ALT er keypt: Húsgögn, fatn-
aður, bækur o. fl. — Fornsalan
Grettisgötu 45. (392
*