Vísir - 14.02.1940, Blaðsíða 1

' Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Riotst jórnarskrifstof ur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
30. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 14. febrúar 1940.
37. tbl.
Verður Viktor Emmanuel
konungur Ungverjalands?
Italskt-ungverskt bandalag á uppsigiingu. |-
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Fregn frá Madrid hermir að nokkurar líkur séu til að innan
skamms komist á samskonar bandalag milli ítalíu og Ung-
verjalands og nú er milli ítalíu og Albaníu og verði Viktor
Emmanuel eftir það jafnframt konungur Ungverjalands.
* .í fregninni segir, að þetta sé
haft eftir spönskum stjórn-
málamönnum, sem fylgist gerla
með öllu því, sem fram fer
milli ítalskra og ungverskra
stjórnmálamanna. Nú sem
stendur er ungversk herfor-
ingjanefnd iá Italíu og starfar
hún með herforingjaráðinu
ítalska og ýmsum ítölskum
hernaðarsérfræðingum. Með
starfi nefndarinnar, segir i
hinni spönsku fregn, er verið að
taka fyrsta skrefið til að fram-
kvæma þau áform, sem Ciano
greifi, utanríkismálaráðherra
ítalíu, og Czaky greifi, utanrík-
ismálaráðherra Ungverjalands
ræddu á Feneyjarráðstefnunni.
Finnar hafa algerlega
yfirhöndiia á mtðvfg-
sföiraum
45. níssncKka. hcrfyllíið Minkring't
©§: nauðulcga sísati.
EINKASKEYTI frá United Press. — Khöfn í morgun.
Ralph Forte, fréttaritari United Press, sem nú dvelst
með f inska hernum á miðvígstöðvunum, símar í morg-
un:
Finska yfirherstjórnin til-
kynti í gærkveldi, að öllum á-
hlaupum Rússa á miðvígstöðv-
nnum hafi verið hrundið og 45.
rússneska herfylkið, sem í eru
a. m. k. 16.000 menn, sé næst-
um umkringt og í miklum
nauðum statt, sökum þess, að
tekist hefir að koma í veg fyrir
aðflutninga til þess. Hafa Rúss-
ar ekki önnur ráð en að flytja
eins mikið loftleiðis af matvæl-
um til hinna aðþrengdu rúss-
nesku hermanna og þeim er
auðið, en það er vitanlega ekki
hægt að flytja þannig til þeirra
alt, sem svo mannmargur her
þarfnast.
Finnar hafa Soumusalmi og Kuhmo algerlega á valdi sínu og
þjóðveginn þar á milli, þrátt fyrir það, að Rússar halda uppi
loftárásum á hann.
. .Rússar eru hættir að skjóta af fallbyssum á Kuhmo og bendir
það til, að þeir hafi hörfað undan með fallbyssur sínar í áttina
til landamæranna.
Á MANNERHEIMVlGSTÖÐVUNUM.
Þar er barist jafn ákaft og
áður og hafa Rússar nú haldið
þar uppi stöðugum árásum i
liálfan mánuð. Finnar halda því
stöðugt fram, að sigurfregnir
Rússa hafi ekki við neitt að
styðjast, og hafi þeim hvergi
tekist að ná fótfestu í víggirð-
ingunum, nema á einum stað,
en voru hraktir þaðan í skyndi-
gagnsókn Finna. Finnar viður-
kenna, að hinar síendurteknu
árásir Rússa þreyti mjög lið
þeirra, sem ekki er hægt að láta
fá næga hvíld. Leiða þeir enn
athygli annara þjóða að því, að
þeir þurfi sjálfboðaliða í stór-
um stíl, og virðist nú vera að
koma skriður á, að þeim verði
sendur öflugur liðsstyrkur. Þar
sem þeir og fá mikið af flug-
vélum og hergögnum, ætti að-
staða þeirra að hafa batnað að
mun fyrir vorið.
Rauði Krossinn
lcfir ítrekað umsókn sína vun áíS
felt ver'ði niöur meö öllu endurgjöld
fyrir afgrefö.slu qg akstur slökkvi-
li'Öimanna á ..sjukrabífrefcJunum.
BæjarráÖ ákva'ð á fundi sínurii síÖ-
astl. föstudág, a''N. léita umságuár
lökkviliSsstjóra.
og
nýsjálensk-
ar hersveitir
komnar fil
Palestinu.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Mikill her, að sögn nokkrir
tugir þúsunda, frá Ástralíu og
Nýja Sjálandi, er kominn til Su-
ez. Er feikna mikið skrifað um
þessa herflutninga i erlend blöð
og hafa fregnirnar um þessa
miklu herflutninga komið
mönnum víðast mjög á óvænt.
Eins og þegar kanadisku her-
sveitirnar voru fluttar til Rret-
lands fyrir nokkuru, var ekk-
ert látið uppskátt um flutning-
ana, fyrr en herliðið var komið
á ákvörðunarstað. Það er talið,
að hér sé um 40.000—50.000
manna her að ræða og er búist
við að margar tugþúsundir
muni koma á eftir. Mörg skip
þurfti til að flytja þetta lið og
nutu þau fyígdar breskra her-
skipa alla leið. Ekkert óhapp
kom fyrir á leiðinni. Við kom-
vma til Suez fögnuðu hersveit-
unum Anthony Eden, samveld-
ismálaráðherra Breta, sendi-
lierra Breta í Kairo, og fjöldi
hátt settra franskra, breskra og
egipskra herforingja og leið-
toga. Ávarp til hersveitanna frá
Georgi VI. Bretakonungi var
lesið upp. Hersveitirnar héldu
þvi næst áfram til Palestinu.
í heimsblöðunum er mikið
um það rætt, hvers vegna her-
sveitir þessar hafi ekki verið
sendar til Frakklands, og kom-
ast blöðin að þeirri niðurstöðu,
að Bretum og Frökkum þyki
nauðsynlegt að efla þann her,
sem þeir hafa i hinum nálægu
Austurlöndum, ef Rússar og
1 Þjóðverjar skyldi gera nokkra
I tilraun til þess að færa styrj-
! öldina á þær slóðir. Það er tal-
ið, að Ástralía og Nýja Sjáland
muni geta komið upp alt að
500.000 manna her, en ekki er
ráð fyrir gert, að svo mikill her-
afli verði sendur úr landi, þvi
að nauðsynlegt þykir að hafa
allsterkan her i báðum löndu'n-
um. í heimsstyrjöldinni sendu
Ástralíumenn um 325.000
manna her til vígstöðvanna og
Nýja-Sjálandsmenn um 125.000
og tóku þátt í mörgum stóror-
ustum og gátu sér frægðarorð
íyrir vasklega framgöngu.
ALÞINGI
verður sett á morgun kl. 1 og
! hefst athöfnin með guðsþjón-
| ustu eins og venja er til. Síra
I Friðrik Rafnar vígslubiskup
stígur í stólinn.
Síðan mun að líkindum fara
'¦ fram kosning forseta samem-
aðs þings, skifting i deildir,
kosningar forseta þeirra og
annarra starfsmanna.
FINNAR í STRÍÐI. — Myndin er frá finskri birgðastöð inni i skógi á miðvígstöðvunum. Rússarn-
ir, sem flestir eru frá steppunum óttast skógana, svo að þeir þora ekki að ferðast um þá nema i
stórhópum. Er því einstaklingurinn i rússneska hernum aldrei eins mikils virði og í finska hernum
JEÍresk:a stjóroin gefni*
mt tilsiclpun, sem beim-
ilar breskum mönnum
t í her FinnE.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Stjórnmjálamenn í London búast við því, að því er United
Press hefir fregnað, að breska stjórnin muni gefa út tilskipun
í dag, þess efnis, að breskum mönnum skuli heimilt að gerast
sjálfboðaliðar í her Finnlands. Samkvæmt gildandi lögum er
breskum mönnum á herskyldualdri óheimilt að gerast sjálf-
boðaliðar í herum erlendra ríkja og liggja þung hegningar-
ákvæði við, ef út af er brugðið. Það hefir þó verið gengið út
frá því, að breska stjórnin mundi m. a. styðja Finna með þeim
hætti, að leyfa breskum sjálfboðaliðum að fara til Finnlands,
en þar sem ekkert hefir verið tilkynt opinberlega um afstöðu
stjórnarinnar hafa þeir, sem til Finnlands vilja fara, að eins
getað látið skrásetja sig sem sjálfboðaliða í finsku sendisveit-
arskrifstofunni. Nú verður, eftir því sem að ofan greinir haf-
ist handa, svo að Finnar geti fengið þann mannafía frá Bret-
um, sem þeir geta í té látið. Talið er, að flestir sjálfboðaliðanna
hafi gegnt herþjónustu og meðal þeirra munu vera allmargir
flugmenn. Gert er ráð fyrir, að, frá Bretlandi fari a. m. k. 5000
sjálfboðaliðar til Finnlands.
Frá hæstarétti
Mílireksnr 1111
iri
í dag var í hæstarétti
kveðinn upp dómur í máli
er Ari Páll Hannesson
bóndi í Stóru-Sandvík hafði
höfðað gegn landbúnaðar-
ráðherra f. h. ríkissjóðs.
Málavextir eru þeir, að haust-
ið 1936 kom upp mæðiveiki i
sauðfé í Grimsneshreppi. Ari
bafði undanfarin sumur rekið
fé sitt á Grímsnessafrétt og var
honum vorið 1937 boðið, af
mæðiveikinefnd, að annaðhvort
yrði hann að reka fé sitt þá um
sumarið á Grimsnessafrétt og •
slátra því svo öllu um haustið .
eða halda fénu i girðingu i |
heimahögum um sumarið. Tók
hann þá, ásamt öðrum bænd-
um í Sandvíkurhreppi, þann I
kostinn að halda fénu heima. i
í ágústmánviði kom i ljós, að j
tvær kindur frá Litlu-Sandvik {
voru sýktar. Og um haustið
lagði mæðiveikisnefnd svo fyr-
ir, að öllu fé Páls skyldi slátr-
að og var það gert. Fékk hann
bætur úr ríkissjóði, eii hann
taldi það ekki fullar bætur og
krafðist mats á því hve miklu
tjóni hann hefði orðið fyrir.
Fór fram bæði undir- og yfir-
mat og varð niðurstaða þeirra
beggja sú, að Ari hefði fengið
fullar bætur fyrir tjón sitt. '—
Höfðaði hann síðan^mál þetta
og krafðist frekari bóta. Hér-
aðsdómarinn leit svo á, að Ari
ætti rétt til frekari bóta en á-
kveðið hefði verið í yfirmati
því, er fram fór og dæmdi rík-
issjóð til þess að greiða honum
til viðbótar kr. 364.37. Áfrýjaði
rikissjóður þessu máli þvi næst
til hæstaréttar.
í málinu hafði ríkissjóður
borið það fyrir sig, að tjón Ara
hefði þegar verið metið af dóm-
kvöddum mönnum samkv. 19.
gr. laga nr. 12 frá 1937 og gæti
hann ekki átt kröfu til frekari
bóta en þeirra, sem matsgerðin
ákvað. Leit hæstiréttur svo á,
að, að svo vöxnu máli, væru
dómstólarnir ekki bærir um
það, að kveða á um hæð fébót-
anna og ómerkti þvi ex officio
ákvæði héraðsdómsins um bóta-
hæðina og vísaði málinu að
þessu leyti frá héraðsdómi. Þá
taldi liæstiréttur og að mat yfir-
matsmannanna væri i tveimur
atriðum þeim annmörkum háð,
að Ara væri ekki skylt að hlita
52 þátttakendur í
sundmótinu á föstud.
Þátttakendur í fyrsta sund^
móti ársins, sem verður í Sund-
höllinni n. k. föstudag, verða
samtals 52 að tölu og verða
meðal þeirra allir bestu sund-
garpar Reykvíkinga.
Kepnin mun að líkindum
verða hörð i öllum greinum, en
þó langhörðust i 4x100 m. boð-
sundi. Þar senda félögin K. R.
og Ægir hvort sinn flokkinn, en
Glímufélagið Ármann tvo.
í 100 m., frjáls aðferð, fyrir
drengi verða átta þátttakendur,
alt efnilegir sundmenn. Þá
mun verða hörð hepni í 500 m.
bringusundi fyrir karla. Þar
sem þátttakendur verða fimm.
í työ hundruð m. bringu-
sundi fyrir konur vei^ða aðeins
þrír þátttakendur, en þær hafa
verið skæðir keppinautar á
hverju sundmóti undanfarið.
í 100 m. bringusundi fyrir
drengi innan 16 ára verða átta
þátttakendur og i 50 m. bringu-
sundi fyrir stúlkur innan 14 ára
verða 13 þátttakendur.
Handíðaskólinn.
Á næstu dögum hefst í Hand-
íðaskólanum trésmíðanómskeið,
sem ætlað er unglingum á aldr-
inum 14—18 ára. Kenslan verð-
ur ókeypis, en skólinn væntir
þess, að piltarnir sjálfir leggi
sér lil efni i smíðisgripi sína.
Kent verður tvo daga i viku,
tvær stundir i einu. Unglingar,
sem óska að taka þátt í námi
þessu, gefi sig nú þegar fram á
Ráðningarskrifstofu bæjarins
eða Vinnumiðlunarskrifstof-
unni. Að eins þeir koma til
greina, sem hafa ótvíræða hæfi-
leika til trésmíðanáms. Lúðv.
Guðmundsson skólastjóri biður
þess getið, að þeir sem hafa sótt
til hans um trésmiðakenslu
fyrir unglinga, skuli snúa sér til
áðurnefndra skrifstofa. —
— Þrjú námskeið fyrir al-
menning eru i þann veginn að
hefjast í skólanum. Eru þetta
námskeið í fríhandarteikningu,
myndskurði (linoleumprent) og
pappavinna.
þeim og yrðu þau að metast að
nýju.
Hrm. Sveinbjörn Jónsson
flutti málið af hálfu rikissjóðs,
en hrm. Pétur Magnússon af
hálfu Ara.