Vísir - 23.03.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR II/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaug'sson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 166 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Jafndægra-
rabb.
jþ ETTA mjakast furðanlega.
Nú höfum við þraukað
Þorrann og Góuna og kominn
Einmánuður. Þessa dagana hef-
ir farið fram aðalkappleikur
milli Ijóssins og myrkursins.
Keppendur voru jafnir í fyrra-
dag. Nú hefir Ijósið sigrað og
við þykjumst vita með vissu,
að það hafi yfirhöndina, þang-
að til á haustmótinu. Þetta hefir
alt saman gengið rólega eins og
vera ber í páskavikunni. Yfir-
leitt ganga stórtíðindi rólega nú
á dögum. Ríki eru undirokuð
þegjandi og hljóðalaust og þyk-
ir það lcurteisi. Jafnvel heims-
styrjöldin mjakast áfram, eins
og alt annað. Frakkar skutu
niður spjald, sem Þjóðverjar
höfðu sett upp þeim til stork-
unar. Það var ekki tíðindalaust
á vesturvigstöðvunum þann
daginn. Og þá ekki heldur dag-
inn þann sem 5 Englendingar
börðust við 10 Þjóðverja og
unnu frægan sigur. Það farast
eins margir menn af umferðar-
slysum í Englandi eins og á vig-
stöðvunum. Og í New York og
Chicago eru álíka margir myrt-
ir. —
Nú er sumuni farið að leið-
ast þóf þetta. í Frakklandi hefir
Daladier látið af stjórnarfor-
ystunni. Það er talið, að Eng-
lendingar séu eitthvað að hugsa
um að stokka spilin að nýju. Og
það undarlega er, að þessar
þjóðir telja það elcki veildeika-
merki, heldur styrkleikavott, að
skifta um stjórnendur, eftir
því sem henta þykir. Jafnvel
á ófriðartímum er lýðræðinu
ekki stungið svefnþorn í þess-
um löndum. Á mestu háska-
tímum er .skift um ríkisstjórn-
ir, eins og fara gerir. Almenn-
ingsálitið fær að njóta sín þótt
barist sé upp á líf og dauða.
Þessar þjóðir telja það örugg-
ustu styrjaldarráðstöfunina, að
reyna að hafa hæfustu menn-
ina við völd, en bíta sig ekki
endilega í það, að það skuli alt-
af vera sömu mennirnir.
Einræðisþjóðirnar liafa á
þessu annað snið. Þar verða
sömu stjórnarhöfuðin, meðan
höfuðin sitja á stjórnendunum.
Ekkert nema bylting getur los-
að Rússa við Stalin eða Þjóð-
verja við Hitler. Þessir menn
trúa því máske sjálfir að þeir
einir geti stjórnað. En hvað sem
því líður, trúir allur almenn-
ingur því. í einræðislöndunum
trúa menn því, að þeir hafi á
hverjum tíma bestu menn við
forustu. í lýðræðislöndunum
vita menn, að ef bestu menn-
irnir eru ekki við völd, þá er
altaf reynandi að fá aðra betri
í staðinn. Þótt slíkar tilraunir
séu taldar veikleikamerki út á
við, eru þær taldar styrkleika-
merki inn á við og þar við situr.
Það er ekki gott að segja,
hvorumegin við íslendingar
stöndum i þessum efnum. Lík-
lega er það einskonar jafn-
dægraástand. Stjórnin, sem sit-
ur, hefir að baki sér meiri þing-
meirihluta en nokkur undan-
farin ríkisstjórn hér á landi.
Rannsóknir á íslenskum
hveraleir í lækningaskyni
Vidíal við Ki'istján IIauuei§íi§oii lækui.
Kristján Hannesson læknir var meðal farþega á Gullfossi
hingað til lands, en hann hefir dvalið síðustu fjögur árin á
sjúkrahúsum erlendis, og kynt sér einkum gigtsjúkdóma og með-
ferð þeirra. í fyrra skrifaði hann grein í Læknablaðið, sem mun
hafa vakið allmikla athygli hjá þeim, er greinina lásu, en hún
fjallaði um notkun íslensks hveraleirs, sem lækningarmeðals við
gigtsjúkdómum. IHafði Kristján látið framkvæma rannsóknir á
íslenskum sýnishomum, og skýrði frá árangri þeirra.
Eini andstöðuflokkurinn hefir
farið svo að ráði sínu, að allir
sómasamlegir menn hafa
skömm á honum. Vegna stjórn-
arandstöðunnar gætu valdhaf-
arnir þess vegna látið og leikið
sér eins og jjeim sýndist. Gagn-
rýni á gerðum stjórnarinnar
verður þess vegna að koma frá
síuðningsmönnum hennar. Þeir
eiga að láta hana njóta sann-
mælis. En þeir eiga ekki ein-
ungis að segja á henni kost,
heldur líka löst, alveg eftir því
sem á stendur, hverju sinni.
Það mun reynast svo, að þjóð-
inni er það fyrir bestu, að vakl-
hafarnir liafi hitann í haldinu,
alveg eins þó þeir hafi sterkan
þingmeirihluta. Þeir verða að
vita, að þjóðin hefir augun á
þeim, ef þeir hætta að halda sér
til. —
Það er af sumum talin goðgá,
að hróflað sé nokkuð við þeiin,
sem með völdin fara. Það eru
einræðisraddirnar, sem þannig
tala. En ef lokað er augunum
fyrir þvi, sem aflaga fer, er lýð-
ræðinu misboðið. Við höfum
fengið sæmilega stjórn, eftir
því sem um var að ræða. En
við skulum varast að leiða hana
í þá freistni, að láta sér til liug-
ar koma, að alt sé leyfilegt,
vegna þess, að stjórnarandstað-
an sé öll 1 höndum vandræða-
manna. Mestu lýðræðisþjóðir
Vesturlanda láta undan þunga
almenningsálitsins. Einræðið
siglir á næstu báru, ef almenn-
ingsálitinu er ekki haldið vak-
andi.
a
FRÁ VESTMANNAEYJUM.
JLíii með aíbrigð-
um lítill.
Frá fréttaritara Vísis.
Vestm.eyjum í morgun.
Undanfarna daga hefir verið
hér hin mesta veðurblíða og
hafa því allir bátar róið, en afli
hefir verið með afbrigðum litill.
Nokkrir bátar eru farnir að
róa með net, en hafa ekki aflað
neitt í þau heklur. Dragnótabát-
arnir eru þeir einu, sem telja
má, að hafi fengið sæmilegan
afla.
Loftur.
Aðalíundur Sparisjóðs
Reykjavíkur og
nágrennis
var Iialdinn í Raðstofu iðnaðar-
manna 14. þ. m.
Fyrir fundinum lágu endur-
skoðaðir reikningar sjóðsins
fyrir árið 1939, sem birtir eru
hér í blaðinu i dag, og voru þeir
samþyktir í einu hljóði. Enn-
fremur gerði formaður sjóðs-
ins, hr. bæjarstjórnarforseti
Guðmundur Ásbjörnsson, grein
fyrir starfsenii sjóðsins á sið-
asta ári. Gat hann þess meðal
annars, að veitt hefðu verið 108
ný lán á árinu að upphæð kr.
1.297.150.00 og sparisjóðsinn-
stæða hefði aukist um kr. 329.-
121.45.
Stjórnarkosning fór þannig,
að fyrverandi stjórnarmeðlimir
þeir Guðmundur Ásbjörnsson,
bæjarstjórnarforseti, .Tón Ás-
björnsson, liæstaréttarm.fl.m.,
og Jón Halldórsson, húsgagna-
smíðam., voru allir endurkosn-
ir. —
Ábyrgðarmenn létu í Ijósi á-
nægju sína yfir velgengni sjóðs-
ins og þökkuðu stjórninni vel
unnið starf.
Til fátæka heimilisins,
afhent Vísi: Kr. 2.00 frá Dúddu
og Gerðu.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 10 kr. gamalt áheit
frá Eribos.
Tíðindamaður Vísis hitti
Kristján að máli, nokkuru eftir
að liann steig af skipsfjöl, og
inti hann eftir rannsóknum
þessum, og lét hann blaðinu góð-
fúslega eftirfarandi upplýsingar
í té:
Eins og flestum mun kunn-
ugt hefir það lengi tíðkast, —
eiginlega alt frá ómuna tíð, að
menn notuðu hveraböð og leir-
böð sér til hressingar og heilsu-
bótar, og þótti þetta gefa góðan
árangur. Grikkir og Rómverjar
stunduðu þessi böð, og síðar
fluttist þessi siður til annara
landa Evrópu, svo sem Þýska-
lands, Teckoslovakíu, Ungverja-
lands og Frakklands, og fengu
menn bót meina sinna við þess-
ar lindir. Lengi vel gerðu menn
sér enga grein fyrir í liverju
þetta lá, og töluðu menn um
„guðlegan anda“ (Brunnen-
geist), sem hér væri að verki. Sá
siður að nota Jiessa lækninga-
aðferð við ýmsum sjúkdómum
og sérstaklega gigtsjúkdómum, f
hefir verið við lýði alt fram á
þennan dag, og nú er svo komið
að leir frá Tecltoslovakiu og ,
Ítalíu o. v. er útflutningsvara, *
sem seld er til f jölda landa, t. d.
til Danmerkur, og er hann not-
aður þar í þessu augnamiði, að-
allega til bakslra. Sá leir, sem
hér um ræðir er mjög fíngerður,
mjúkur og teygjanlegur og
heldur vel í sér hita, og fellur
þétt að hinum sjúka líkams-
hluta, sem meðhöndla þarf. Auk
þess telst hann radioauðugur
(radioaktiv), en þó er það mis-
munandi, alt eftir stöðum þeim,
sem leirinn er tekinn á. Telja
ýmsir að besti leirinn sé frá
Pistyan, smáþorpi í Tecko-
slovakiu.
Með því að eg hafði aðstöðu
til að kynnast þessum lækninga-
aðferðum og árangri þeirra,
kom mér í hug að nota mætli
islenska hveraleirinn í sama
augnamiði. Snéri eg mér þá til
Sambands jslenskra samvinnu-
félaga, og fékk fyrir milligöngu
þess, sýnisliom af ferskum leir,
sem eg lét í’annsaka á rannsókn-
arstofu ríkisins í Kaupmanna-
höfn, og varð árangurinn af því
mjög æskilegur, enda reyndust
sýnisliornin mjög fíngerð og
teygjanleg og stóðu í því efni
öðrum slíkum leir fyllilega á
sporði. Sama eraðsegjaumhita-
KRISTJÁN HANNESSON.
miðlun leirsins, en það er þýð-
ingarmikið atriði. Sjúklingar
þeir, sem leirinn var notaður
við fengu góðan bata, engu síð-
ur en af Pistyan-bökstrunum.
Sicilicium-sambönd, alumini-
um-sambönd og brennisteins-
sambönd voru aðalefnin í jæss-
í HEILSULINDARSTÖÐ.
um sýnisliornum, en auk þess ^
mörg efni önnur svo sem járn i
og ýms saltsambönd. Radium
reyndist hinsvegar ekkert, en
þrátt fyrir það er ekki útilokað
að leir geti verið radioaktiv
hér iá landi, þótt bann hafi ekki
reynst það á þeim stað, sem
sýnishornin voru tekin frá. Hefi
eg frétt um radioauðugan leir
hér á landi, en það mun alt verða
rannsakað á sínum tíma, og ;
bafa eflaust einhverjar athug-
anir verið gerðar auk þeirra,
sem mér er kunnugt um.
Hér á landi mun vera allmik-
ið um gigtsjúkdóma af ýmsu
lagi, enda þótt mér sé ekki um
það fullkunnugt, en óblítt veð-
urfar og illur aðbúnaður styður
að því að framkalla slíka sjúk-
dóma, að því er alment er talið.
Hér á landi er ekkert liæli fyrir
gigtsjúkt fólk, en þess mun þó
vera full þörf, og ætti þá að at-
huga livort ekki væri Iieppilegt
og sjálfsagt að nota hinar ís-
lensku heilsulindir og heilsu-
meðul þ. á. m. hveraleðjuna,
sem þegar hefir reynst vel. Hefi
eg lnigsað mér að nota sumarið
til þess að athuga þetta mál eitt-
bvað nánar eftir því sem tími og
aðstaða leyfir.
Skíðavikan
á ísafirði.
-O--
Fjöldi þátttakenda
úr Reykjavík.
Til Isafjarðar og Akureyrar
fór fjöldi farþega með Esju, á
skíðavikuna og landsmótið. Var
talið, að á fjórða hundrað
manns hefðu tekið þátt í för-
inni.
Frétlaritari Vísis á Isafirði
Ármann Dalmannsson setti
mótið með fáeinum orðum á
skírdag fyrir hönd mótsstjórn-
arinnar, en síðan hófst kepni í
svigi og bruni fyrir unglinga.
Fyrst var kept í svigi fyrir
drengi 13—15 ára og voru
keppendur alls 36 að tölu.
Þeir þrír, sem fyrstir urðu,
eru frá félaginu „Sameining“
frá Ólafsfirði.
Þá var kept í svigi fyrir
drengi 10—12 ára og voru þar
18 keppendur. Sigurvegarinn
var frá Skíðafélagi Siglufjarð-
ar, annar maður frá Samein-
ingu, Ólafsfirði, og sá þriðji frá
íþróttaráði Akureyrar.
Að því búnu var kept í svigi
fyrir drengi yngri en 10 ára og
voru keppendur þá 13. Voru all-
ir drengirnir nema einn frá Ak-
ureyri og áttu Akureyringar 3
þá fyrslu.
Síðan hófst kepni i bruni og
voru alls 52 þátttakendur í því.
I eldri flolcknum, 13—15 ára,
voru keppendur 34. Þar voru
þrír þeir fyrstu allir frá Ólafs-
firði.
I yngri flokknum, 10—12 ára,
voru keppendur 18. Þar áttu
Siglfirðingar fyrsta og þriðja,
en Ólafsfirðingar þann sem var ;
annar.
A morgun verður kept í bruni
og svigi karla og kvenna, en á
. annan páskadag verður kept í
stökkum. Verður þar kept í
í tveim flokkum, fyrir 20—32
; ára og 17—19 ára.
! Að undanförnu hefir verið
Guðrún Þorkelsdóttir
verslunarstjóri
andaðist í gær að lieimili sínu
hér í bænum. Hafði hún átt við
vanheilsu að stríða síðuslu árin,
og þótt hún leitaði lækninga
liérlendis og erlendis, fékk hún
enga bót meina sinna.
skýrir svo frá, að ferðin vestur
liafi gengið að óskum, — var
sléttur sjór að heita mátti og
engin sjóveiki.
Reykvíkingar hafa notað þá
Ivo daga, sem þeir hafa dvalið
á Isafirði, til skíðaferða um ná-
grennið, og svo munu þeir einn-
ig gera í dag og næstu daga.
Fara l>eir yfirleitt í smáhópum
og hafa ísfirska leiðsögumenn..
j Flestir dvelja í hinum nýja
skiðaskála Isfirðinga, en aðrir í
sumarbústöðum, eða hjá lcunn-
ingjum á ísafirði.
I gærkveldi var kvöldvaka
haldin i skiðaskálanum. Ólafur
Guðmundsson formaður skíða-
félagsins á ísafirði hélt ræðu,
en því næst skemtu þrjár stúlk-
ur með söng, skátar með söng
og leikjum, og hljómsveit lék
undir stjórn Karls Runólfsson-
ar. —
Veður hefir verið gott á ísa-
firði, en sólarlaust, og er svo
einnig í dag. öllum þátttalcend-
um líður vel, enginn hefir
veikst eða meiðst, og var Vísir
beðinn að flytja aðstandendum
skíðafólksins hér í bænum kær-
ar kveðjur ásamt þessari frá-
sögn af ferðinni.
krap og þíðviðri, en nú er frost
og útlit fyrir batnandi færi.
Rússar hafa tek-
ið við Hangö.
5000 manna setuliö.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Rússar tóku við Hangö í gær.
Finska setuliðið fór þaðanfylktu
liði, þegar lokið var að fullu
brottflutningi ibúanna en rúss-
neskar hersveitir fóru inn í
borgina. Viðbótarlið er væntan-
legt í dag og ætla menn, að Rúss-
ar muni liafa þarna 5000 manna
setulið.
Fer Molotov
til Berlin ?
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Fregnir þær, sem borist liafa
um, að Molotov forsætis- og ut-
anríkismálaráðherra Sovét-
Rússland, sé væntanlegur til
Berlínar, með hóp stjórnmála-
og hermálasérfræðinga, eru
ekki taldar hafa við rök að
styðjast í Berlín.
Fregnir hér að lútandi hafa
verið birtar í útvarpi og blöðum
fjölda landa.
Landsmóf skíðamanna
liefst á Akureyri i dag
Unglingamót fór fram á skírdag.
Landsmót skíðamanna, sem að þessu sinni fer fram hjá Akur-
eyri, hélt áfram í dag kl. 1.30 eftir hádegi. Hófst þá 15 og 18
km. skíðaganga í tveim flokkum. — Mótið var sett á skír-
dag og fór þá fram sá hluti þess, sem er fyrir unglinga alt að 15
ára. Mótið fer fram á svonefndum Miðhúsaklöppum, sem eru
fyrir ofan og sunnan Akureyri. Er þangað 20—30 mín. gangur
úr bænum.