Vísir - 26.04.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaug sson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Áuglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsfa
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 26. apríl 1940.
96. tbl.
Þjóðverjar tóku Röros, en urðu að
hverfa úr borginni aítur vegna
ákafrar skothríðar Bandamanna.
Bandamenn hafa mikinn her-
afla í Guðbrandísdal.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
^^amkvæmt fregnum, sem bárust í morgun frá landamærum Noregs lil Stokk-
^^ hólms, sóttu Þjóðverjar hratt fram til Röros og tókst 500 manna sveit sem
fremst fór að komast inn i borgina. En þetta lið Þjóðverja varð brátt að hverfa
úr borginni á ný, þar sem herlið Bandamanna, sem safnast hafði saman i hæðunum
fyrir norðan borgina, hóf ákafa skothríð á hið þýska lið, sem hélt undan, að þvi er
sagt er til Austurlands-þorpanna Os og Tolga. Os er 15 kílómetra fyrir sunnan Röros,
<en Tolga 23 kílómetra
Þar hraða Þjóðverjar sem mest að grafa skotgrafir og hlaða vamargarða.
Áður en Þ jóðverjar hófu undanhaldið höfðu framverðir þeirra komist að raun um,
að Bandamenn hefði mikinn liðsafla fyrir norðan Röros, en liðflutningi þangað höfðu
Bandamenn hraðað sem mest þeir máttu frá Stören. I fyrri fregnum var sagt, að Banda-
menn hefði sent lið frá Dombaas, áleiðis til Röros og Stören. 1 Dombaas hafa Banda-
menn komið sér sæmilega fyrir og hafa þeir þar mikinn liðsafla.
Það er talið, að vegna fannkomu og slæmrar færðar á vegum hafi Bandamenn ekki
getað komið liði sínu eins fljótt til Röros og þeir ætluðu, þótt þeir gerði alt, sem þeir
gátu, tii þess að hraða flutningunum.
Það mun hinsvegar hafa verið greiðara umferðar fyrir Þjóðverja þar sem þeir fóru,
og mættu þeir lítilli mótspyrnu, — að eins fáeinumsveitumnorskra,finskraogsænskra
sjálfboðaliða.
Hermálafréttðritori
ire Post ritar
Bandamenn hafa sótt nokkuð fram eftir þjóðbraut-
inni frá Ulsberg, tæpl. 90 kílómetra fyrir norðan Dom-
baas, og sækir lið þeirra fram í áttina til Tynset í Aust-
urdal, en til Tynset höfðu Þ jóðver jar komist úr annari
átt, meðan fannkomur hindruðu framsókn Banda-
manna.
Að því er hermt er í sænskum fregnum hafa Banda-
menn dregið að sér mjög mikið lið í Guðbrandsdal.
1 fregnum sem bárust i gær segir svo:
í símfregnum frá Stokkhólmi segir, að Þjóðverjar leggi nú
hina mestu áherslu á, að ná sambandi við herlið sitt í Niðarósi.
Eins og áður hefir verið getið í skeytum var lið Þjóðverja þar
búið að ná á sitt vald nokkrum stöðum á járnbrautinni til
sænsku landamæranna, en hið ramgerða Hegra-vígi var enn á
valdi Norðmanna, er síðast fréttist. Hinsvegar hermdu þýskar
fregnir í fyrrakvöld, að Þjóðverjar hefði tekið Steinkjær fyrir
botni fjarðarins. Er það smábær, 2—3000 íbúar, en allmikilvæg
járnbrautarstöð og Norðmenn hafa lengi haft þar hermanna-
skála og æfingastöðvar. f norskum og breskum fregnum var
einnig getið um snarpar viðureignir þarna og voru bandamenn
komnir suður fyrir Steinkjær, en svo virðist sem við töku Stein-
fcjær hafi Þjóðverjar notið stuðnings herskipa sinna á firðin-
um, Af breskum tilkynningum mátti ráða, að bandamenn------
þótt þeir hefði orðið að láta undan síga í bili — hefði aftur bætt
aðstöðu sína við Steinkjær. Aðrar fregnir hermdu, að herlið
bandamanna nálgaðist Niðarós að norðan og sunnan. Þrátt fyrir
töku Steinkjær, ef sönn reynist, er herlið Þjóðverja í Niðarósi í
hættu, og það er því mikilvægt fyrir Þjóðverja, að koma liðs-
auka norður þangað, vopnum og skotfærum. Leiðin, sem þeir
verða að fara, er um Austurdalinn. Herma Stokkhólmsfregn-
irnar, að Þjóðverjar leggi á það megináherslu, að sækja fram
norður á bóginn þessa leið, og hafi herliði þeirra miðað vel á-
fram. Haf a hersveitir þeirra vélknúin farartæki, bif h jól og bryn-
varðar bifreiðir, og auk þess skriðdreka. Liðið flytur stórar fall-
byssur með sér.
Þjóðverjar tilkyntu í gær, að þeir hefði brotið á bak aftur
mótspyrnu Norðmanna og sótt fram 90 kílómetra vegalengd, og
væri hersveitir Þjóðverja nú komnar til Storsjöen. Ennfremur
sækja hersveitir Þjóðverja fram til Röros og virðast ætla að gera
tilraun til þess að taka þá borg i leiftursókn. Áður höfðu borist
fregnir um, að lið bandamanna væri að sækja fram til Röros.
Sagt er, að Þjóðverjar hafi teflt fram mörgum herfylkjum til
þess að taka Rena, eftir að þeir náðu Elverum. Markmið þeirra
var að ná Blodek-brautinni til Röros, sem bandamenn voru
einnig að reyna að ná.
verjar hafa ekki tilkynt neina
verulega sókn í Guðbrandsdal.
Fyrir sunnan og norðan Nið-
arós virðist ekki hafa komið til
neinna stórkostlegra viðureigna,
né heldur hafa Þjóðverjar reynt
að sækja fram frá Steinkjær eða
á þeim slóðum í áttina til
Namsos.
Frá Narvik hafa borist fregn-
ir um, að allar hernaðarlegar að-
gerðir hafi stöðvast, vegna stór-
hríðar, sem nú hefir staðið yfir
í 6 daga. Eru horfur um betra
veður ekki góðar og hefir orðið
hlé á tilraunum bandamanna til
þess að ná Narvik úr höndum
Þjóðverja.
draga saman
lið í Eystra-
saltshöfnum
sínum.
Þjóðverjar hafa og tekið sér
stöðu í Melbos fyrir sunnan
Niðarós, 90 km. fyrir norðan
Röros, en eini vegurinn þaðan
liggur upp Guldal, en þar mun
vera fyrir mikið herlið banda-
manna.
Skæðir bardagar hafa orðið
milli Þjóðverja og bandamanna
í Guðbrandsdalnum en fyrri
fregnir hermdu, að bandamenn
hefði járnbrautina í dalnum á
sínu valdi næstum því að Hamri.
í Guðbrandsdal hafa Þjóðverjar
í fyrsta skifti átt í höggi við lið
útbúið nýtísku hergögnum, að
undantekinni orusíunni milli
Hamars og Litlahamars. Þjóð-
Talið er, að lið þetta
eigiað fara til Noregs.
Varúðarráðstafanir
Svía.
Einkaskeyti frá United Press.
London i gær.
Fregnir hafa borist um, að
Þjóðverjar hafi safnað miklu
liði í ýmsum höfnum við Eystra-
salt og herflutningasldpin bíði
þar reiðubúin, til þess að láta úr
höfn fyrirvaralaust. Er talið
sennilegt, að lið þetta eigi að
fara til vígstöðvanna í Noregi,
en hvaða leið Þjóðverjar ætla
vita menn að sjálfsögðu ekki.
Lausafregnir hafa borist um, að
nokkur herflutningaskipin hafi
þegar látið úr höfn, en að svo
stöddu verður ekkert fullyrt um.
hvort þær fregnir hafa við rök
að styðjast.
4 Svíþjóð er stöðugt verið að
styrlaldarhorturnar.
Útbreiðslumálaráðuneyti
Breta tilkynnir:
„Alt bendir til þess, að eins
ætli að fara fyrir Þjóðverjum í
þessu striði pg 1914—'18", seg-
ir hermálafréttaritari „York-
shire Post" í yfirlitsgrein um
styrjöldina.
Bendir hann á það veikleika-
merki Þjóðverja, að þeir seilast
eftir yfirráðum yfir hlutlaus-
um nágrannaríkjum, vegna þess
að efnahagur Þýskalands er svo
bágborinn, að þeir verða að
grípa til örþrifaráða, til þess að
velta hernaðarkostnaði sínum
yfir á aðrar þjóðir. Þetta hlýtur
að hafa það i för með sér, að
Þjóðverjar vekja óhug allra ná-
granna sinna, sem i sjálfsvarn-
arskyni hljóta fyrr eða síðar að
snúast gegn Þýskalandi. Eins
og stendur eru smáríkin ennþá
sundruð og samtakalaus, en
hver einasta innrás Þjóðverja
i hlutlaust land ýtir þeim meir
og meir saman og sannfærir þau
betur og betur um fánýti þess,
að trúa á virðingu Þjóðverja
fyrir alþjóðarétti.
Loks bendir hann á að allar
hernaðaráætlanir Þjóðverja séu
gerðar af gálausri bjartsýni og
að herstjórn þeirra hafi hvergi
reiknað með neinni alvarlegri
mótstöðu af hálfu þeirra, sem
ráðast átti á. Innrásin í Noreg
átti eftir áætluninni að ganga
eins vel og innrásin í Danmörku
og þegar Þjóðverjar höfðu náð
þessari aðstöðu átti vörn Svía
að vera þýðingarlaus. Herför-
in til Noregs hefir nú lent í
mestu handaskolum fyrir Þjóð-
verjum og eyðilagt möguleika
þeirra til að undiroka Svíþjóð
á sama hátt. En hernám Svi-
þjóðar var hið endanlega tak-
mark herstjórnarinnar í norð-
urátt, vegna þess að Svíþjóð
hefir miklu meiri hernaðarþýð-
ingu fyrir Þjóðverja en bæði
hin löndin til samans. „Tauga-
stríð" það, sem nasistar halda
nú uppi á hendur Svíum, er lík-
ast urrinu, áður en hundurinn
glefsar. Það er því ekki ólíklegt,
að Þjóðverjar leggi enn út i eitt
af hinum hættulegu hernaðar-
æfintýrum sínum og gangi einu
skrefinu lengra í áttina til fulln-
aðar-ósigurs.
gripa til æ víðtækari varúðar-
ráðstafana. Þannig hafa íbúar
Málmeyjar í Suður-Svíþjóð
fengið sldpun um, að vera við
því búnir, að flytja úr borginni.
Skylduvinna hefir verið ákveðin
og getur stjórnin nú skipað
vinnufærum körlum, að gegna
hverskonar störfum sem vera
skal, í þágu ríkisins. Pilta á aldr-
inum 16—17 ára er verið að æfa
til varnar fólkinu i þorpum og
bæjum, ef til loftárása skyldi
koma eða ef herlið verður selt á
land úr flugvélum. Eru piltarnr
Það liggur við að kalla megi þetta loftskip „varðskip". Það
er þýskt og er fylt gasi að baki þýsku víglínanna. Síðan er
það sent á loft og eiga „skipverjar" að hafa gát á liðsafnaði
Bandamanna.
SkothríO unilan
VestfjðrOum.
Um tíu-leytið í gærmorgun heyrðu menn á Flateyri við ön-
undarfjörð skotdynki utan af hafi. Ekki var hægt að greina,
hvort um eitt skip eða fleiri væri að ræða. Átti Vísir í morgun
tal við Ásgeir Guðnason, kaupmann á Flateyri og sagði hann
blaðinu svo frá þessu:
Fólk i landi heyrði um tólf
skot, en menn, sem voru að
yeiðum á trillubat úti i fjarðar-
mynninu, kváðust hafa heyrl alt
að tuttugu og fimm skot. Gerð-
ist þetta á 20 mínútum.
Maður einn í landi sá eitt skip
i sjónauka, en mennirnir á
trillubátunum sáu að eins reyk
úr skipi eða skipum. Yeður var
gott og sást alllangt á haf út.
Flotastjórnir ófriðarríkjanna
hafa ekki gefið út neinar til-
kynningar, sem geta gefið til
kynna að skipum þeirra hafi
lent saman á þessum slóðum.
KAFFIPOKAR
VEIÐAST Á LÓÐ.
t allan vetur hafa bátar, sem
farið hafa á veiðar frá Flateyri
og viðar þar i grend, oft fengið
kat'fipoka á lóðirnar. Eru þeir
fullir af kafíibaunum. Er lík-
legt að hér sé um að ræða farm-
inn úr „Bahia Blanca", sem fórst
undan Vestfjörðum fyrir ára-
mót.
Skipið var á leið frá Brasiliu
að ætlaði að komast heim norð-
ur um ísland, en lenti i is og
sökk. Bv. Hafstein, sem Ólafur
ófeigsson er skipstjóri á, bjarg-
aði skipshöfninni, 63 manns. —
Bahia Blanca hafði m. a. 40 þús.
sekki af kaffi innanborðs.
æfðir í skotfimi og er tilgangur-
inn, að hvarvetna verði vopnað
lið við hendina, ef til árása frá
slíku liði kemur.
1 þýskum blöðum og útvarpi
kemur fram mikil gremja í garð
Svía fyrir afstöðu þeirra, en
sænsk blöð láta það ekki á sig
fá, og kemur fram i þeim mikil
samúð í garð Norðmanna.
Þýskir fIugmenn halda áfram
að skerða hlutleysi Svía, með því
að fljúga yfir sænskt land. Mót-
mæli, sem sænska stjórnin hefir
lagt fram í Berlín, hafa ekki bor-
ið árangur.
AFLALEYSI.
Enginn afli er nú fyrir öllum
Vestfjörðum, hvort sem er á lóð
eða færi.
Veður hefir verið einstaklega
gott undanfarna tíu daga, still-
'ur miklar og blíðviðri. I morg-
un byrjaði dálítið að rigna.
Innrásin í Noreg
undirbúin fyrir
trara árura?
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
Bretar telja sig nú hafa
sannanir fyrir því, að Þjóð-
verjar hafi þegar fyrir tVeim
árum verið farnir að undir-
búa hertöku Noregs. Um það
litla, sem látið hefir verið
uppskátt um þetta, ritar
stjórnmálaritstjóri „Daily
Telegraph" á þessa leið:
Það lítur út fyrir, að her-
málaráðunautur þýsku sendi-
sveitarinnar í Osló hafi verið
valinn til starfans vegna þess,
hve þægilegur hann var í við-
móti og af því að hann Var
af göfugum ættum. Enda fór
það svo, að hann gerðist
hrókur alls fagnaðar í Osló,
kyntist fjölda fólks, sem
sýndi honum vinsemd og
trúnað. Það hefir nú komið í
ljós, að þessi herforingi hafði
það hlutverk að koma Há-
koni konungi fyrir kattarnef,
þegar Þjóðverjar réðust inn í
Noreg. Þessi maður var enn
starfandi í Osló, þegar inn-
rásin var gerð, en ýms atvik
urðu þess valdandi, að hann
gat ekki framkvæmt áform
sitt. —