Vísir - 06.06.1940, Blaðsíða 4

VÍSIR
íl
Fánadagfnrinn
verdnr Imldinu n.k. §nnuadag: 9. jiiní á ÁLAFOSNL
Mfarit styrjaldarinnar á
jafnvægið í Austurlöndum
Fan-Islamisminn og frelsisbarátta Indverja
eru Bandamönnum áhyggjuefni.
EFTIR REYNOLDSPACKARD,
'R«s,moTds Packard, forstjóri Rómaborg'arfréttastofu United Press og
giaaíWssjanr striðsfréttaritari, hefir farið í mjög nákvæma kynnisför um
ftín. uráSægari Austurlönd og Indland, fyrstur amerískra blaðamanna
«ftír aS sryrjöldin hófst. ltitaði Packard greinaflokk um för sína og
ftaðj. s<sm er að gerast að baki ritskoðunar herstjórnanna. Fer hér á
«ftzr{ fyrsta grein Packard’s, og mun Vísir birta fleiri þeirra, eftir því
sem. riim leyfir. (Það breytir að vísu nokkuru, að greinarnar eru
.■skrxfálSar fyrir innrásina í Holland og Belgíu).
P&ÍS er alls ekki óhugsandi, að úrslitahríð styrjaldar-
inBar verði háð í nálægari eða Mið-Austurlöndum. Þar
iiefir styrjöldin komið af stað allskonar kynflokka-,
tróar-, |>jóðemis- og stjórnmálahreyfingum, sem virð-
.ast ætla að hafa mikil áhrif á baráttuna i Vestur-Evrópu.
íPasft-Islamisminn og frelsis-
iwEátla Indverja em langveiga-
mesSa wandamálin, sem Bretar
<og KcaOkkar eiga við að stríða,
sjtwi a® '|i3_n mál eru viðkomandi
InxQdnáðum miljóna manna.
f fjekirl ]>riggja tnánaða för
amÍBaai eim þessi landflæmi, sem
«eg ÍKeSí ztii nylokið. komst eg að
fþvfc, Br&tar gera sér alt far
mna a® fiiéisla þessar hreyfingar
og ferafia þeirra í sína þágu. Mo-
ihamdðslrúarmennirnir virðasl
fusír til þess að standa með
:BreSum. Foringjar þeirra eru
Ivmb^gaaaair Il>n Saud og Fa-
'muk,. og Jinnah, eri þeir missa
þó aldrei sjónar á eigin liags-
■mbbmvd. En Hindúamir á Ind-
{JairáSfl sem er stjórnað af Ma-
Sbafma ‘Gandi, Nehru og Bose,
í&afa filhnseigingu ti! þess að hag-
nýfæ ser styrjöldina og bjóða
Bretom byrgin.
&»nunn
m und'anhaldi.
2i(misminn, sem fengið hefir
aðseárinr á Palestinu, virðist vera
'fjnrsla Kireyfingin í Austurlönd-
ms, sem verður fyrir linekki af
■rsöldmn styrjaldarinnar. Sam-
kvæmt þvi sem Ben Gurion, for-
ilngi Zionista, segir, hefir harátt-
an milli Gyðinga og Araba leitt
til þess, að Bretar liafa gert þeim
síSarnefndu hærra undir höfði,
wegjaa þess að þeir eru voldugri
«og þýSingarmei ri frá liernaðar-
3egu sjónarmiði.
Eg átti samtal við Ben Gurion
rí skrifsíofu hans í Jerúsalem um
!þaS leyíi, sem Bretar gáfu út til-
skipun sina urn jarðakaup Gyð-
ángis, en samkvæmt lienni var
'€*y®lnguim bannað að kaupa
jarSir af Aröbuin í mörgum
iandshhitum Palesþnu. Gurion
rsagSi:
.J&iS þvi er læst verður séð,
Ihafa Bnetar ákveðið að vingast
víS Araba, af því að þeir eru
ifjölmennari en Gyðingar í Aust-
urlöndum. Gyðingar verða að
kenna á þvi, að Bretar vilja fá
Araba á sitt band.“
I þessu „samsulli“ hreyfinga
í hinum nálægari Austurlönd-
um, þar sem hver höndin virð-
ist vera uppi á móti annari, virð-
ist pan-Arabisminn vera að
vinna á, en pan-Islamisminn,
sem var allöflugur fyrir fáum
árum, virðist vera að klofna i
hópa eftir þjóðum. Eg komst til
dæmis að raun um það, að Mo-
hameðstrúarmenn í Indlandi
létu sig lítið varða vandamál
trúbræðra sinna í Tyrklandi, Ir-
ak, Arabíu og öfugt. Menn virð-
ast alveg vera búnir að missa
trúna á að nokkur von sé á, að
einhver leiðtogi Múhameðs-
manna verði kalífi — þ. e. yfir-
maður allra áhangenda Mú-
hameðs.
Tveir konungar
eru keppinautar.
Vegna þess að Tyrkland er
lýðveldi, er að eins hægt að
kjósa kalifa frá Egiptalandi eða
Saudi Arabíu. Bæði Ibn SaUd,
sem er orðinn reyndur stjórn-
ari, og Farouk, sem enn er ungur
og óreyndur, hafa hug á að ná
þessum 'titli, en livorugur mun
vilja víkja fvrir hinum, og án
þess virðist sameining undir
einn kalifa útilokuð.
Jinnah, sem er forseti sam-
bands Mohameðstrúarmanna i
Indlandi. sagði mér hreinskiln-
islega í tveggja klukkustunda
samtali, sem eg átti við liann í
Dellii, að hann liefði eingöngu
áliuga fyrir vandamálum Mo-
hameðstrúarmanna i Indlandi.
„Eg hugsa,“ sagði hann, „að
geysimikill áhangendafjöldi geri
hreyfinguna að eins þunglama-
lega. Eg vil að eins skapa óháð
ríki fyrir þær 90 milj. Moham-
eðstrúarmanna, sem búa í Ind-
landi.“
Vegna þess hversu lönd Araba
og Mohameðsmanna eru rnikil-
væg fyrir Bandamenn er búist
við að ýms þeirra, eins og t. d.
Egiptaland og Saudi-Ai-abia
verði látin njóta meira sjálf-
stæðis framvegis en til þessa.
Egiptar fá
kannske Súdan.
Farouk Egiptakonungur gerir
sér alveg ljóst, hversu mikilli
liættu Egiptaland mundi verða
í, ef ítalir dragast inn í styrjöld-
ina með Þjóðverjum og hann
reynir þvi eftir megni að gera
land sitt sem óháðast Bretum. í
þessu sambandi heyrði eg þess
getið i Kairo, að það sé ekki ó-
liklegt, að egipska stjómin fái
algera stjórn i Sudan, en þar
Rauðsldnnar.
Af öllum kynflokkum í Banda-
ríkjunum fjölgar RauSskinnum
nú langmest. í einu héraði var
fæöingatalan 55.4 á 1000 íbúa, en
meSalfæSingatala allrar þjóðar-
innar er 16.7 á 1000. ÞaS eru Na-
vajo-rauöskinnarnir í S.-Utah og
N. Arizona, sem fjölgar mest.
★
Hraði í Ástraliu.
Nú er hægt að ferðast í 33/2 sól-
arhring meS járnbrautarlest frá
Sydney til Perth á noröurströnd-
inni. LeiSin er rúml. 4400 km. ÞaS
tefur mjög ferSina, aS sporbraut-
irnar á járnbrautinni eru þrenns-
konar á leiSinni.
★
Handtók Hitler.
Carroll Boswell, aSstoSar-bæjar-
verkfræSingur í Saranap í Kali-
forniu, segir oft kunningjum sín-
um frá því, þegar hann var í am-
eríska setuliSinu í RínarhéruSum,
eftir striSiS og handtók Hitler. —
Boswell var í borginni Mayen (50
þús. íbúar) og átti flokkur hans
m. a. aS gæta skotfærabirgSa og
brúar á fljóti einu, sem rennur
um borgina. Var því hver æsinga-
maSur, sem kom til borgarinnar,
rekinn á brott í snatri. — Eitt
kveld var Boswell á gangi meS
öSrum liSþjálfa, Jeffries, og lá þá
leiS þeirra framhjá ölstofu, sem
liafa Bretar og Egiptar stjórnað
í sameiningu að undanförnu.
Á hinn bóginn koma Egiptar
fram alveg eins og }>eir væri
bandamenn Breta í styrjöldinni,
þótt þeir liafi að eins slitið
stjórnmálsambandi við Þýska-
land, en ekki sagt þvi stríð á
liendur. Stjórnin í Kairo liefir
ekki einungis lagt blessun sína
yfir að breskt herlið hafi bæki-
stöðvar í landinu, heldur hefir
hún einnig sett f jölda Þjóðverja
í fangabúðir og gert eigur þeirra
og fyrirtæki upptæk.
Ef ítalir fara í stríðið gegn
Bretum verða allir ítalir i land-
inu liandteknir, en þeir eru
mörgum sinnum fleiri í Egipta-
landi en Þjóðverjarnir voru.
taþn var „hættuleg”. Venjulega
var þar fult gesta þangaS til eftir
miSnætti, en þó aS þetta væri kl.
8.30 aS kveldi, voru allar dyr
ramlega læstar og hlerar fyrir
gluggum. Þeir félagar sáu þó inn
um rifu á gluggahlera og var þá
fundur innifyrir. Rétt í því var
vinflösku varpaS á ræSumanninn
og alt lenti í uppnámi. Hermenn- ,
irnir gátu handtekiS ræSumanninn
og kvaSst hann heita Adolf Hitler. '
— Boswell fór heimleiSis tveim
mánuSum síSar og heyrSi ekki ,
nafniS Adolf Hitler aftur fyrri en
1926. Þegar hann sá mynd hans i
blöSum, kannaSist hann strax viS
kunningja sinn frá Mayen.
★
Alþýðuvagninn.
ÞaS hefir legi veriS dtaumur
bifreiSaframleiSenda, aS framleiSa
bíl, sem sé svo ódýr, aS næstum
hver maSur geti átt hann. Nú hef-
ir 18 ára gamall Itali, Marcello
Creti, smíSaS bíl, sem fer 160 km.
á einu galloni (tæpl. 4 1.) af ben-
síni. Bíllinn er fyrir tvo, og á jafn-
sléttu á ekillinn aS hjálpa honum |
áfram meS því aS stíga hann eins
og reiShjól. Bíllinn er aS öllu leyii
bygSur úr málrni, sem heitir „avi-
onal“ og er jafnsterkur og stál, en
jafnléttur og aluminium. Vagninn
hitir ,,Pedalauto“ og á aS fara meS
alt aS 65 km. hraSa á klst.
| Félagslíf |
TIL FÉLAGA INNAN I. S. I.
Þátttöku í íþróttakepninni 17.
júní á að tilkynna fyrir föstu-
dagskvöld 7. júní til formanns
17. júní-nefndarinnar, hr. Stef-
áns Runólfssonar. — 17.-júni-
nefndin.
! lulðFfUNlif]
1 RAUÐBLÁTT kjólbelti tap-
oðist síðastliðinn fimtudag.
- Finnandi geri aðvart í síma
3220.______________ OTl
HJÓL var tekið í misgripum
fyrir annað við versl. Brynju i
gær. Uppl. í síma 1133. (113
i PENINGABUDDA hefir tap-
ast í austurbænum i gær. Skil-
ist gegn fundarlaunum á Leifs-
götu 8, fyrstu hæð. (117
KHCISNÆElJ
LÍTIÐ sumarhús í Hvítár-
siðu til leigu í sumar. Uppl. í
Fatabúðinni. (110
LÍTIÐ loftherbergi til leigu
nú þegar. Laugahiti. Sími 2213,
eftir kl. 6._______(108
lB|ÚÐ óskast. Sími 1254. (110
TIL LEIGU nú þegar góð
kjallarail>úð í nýlegu húsi, 2
herbergi og eldhús. Sérmiðstöð.
I Uppl. síma 4502. (114
! GÓÐUR barnavagn til sölu
| Laugavegi 160 eftir kl. 6. (115
SKATTA- og útsvarskærur
skrifar Þorsteinn Bjarnason,
Freyjugötu 16. (1690
PRESSUÐ föt ódýrt á Hverf-
isgötu 102, uppi. (112
MÁLNINGIN GERIR GAM-
ALT SEM NÝTT. — Málara-
stofa Ingþórs, Njálsgötu 22. —-
Sótt. Sent. — Sími 5164. (1239
UTSVARS- og skattakærur
skrifar Pétur Jakobsson, Kára-
stig 12, Sími 4492. (35
SKRIFA útsvars- og skatta-
kærur. Jón Björnsson, Klapp-
arstíg 5 A. Viðtalstími eftir kl. 7
(106
IKAUPSKAPURI
VÖRUR ALLSKONAR
l'JTSÆÐISKARTÖFLUR,
spíraðar, lieilbrigðar, tilbúnar
til að setja niður.
ÞORSTEIN SBÚÐ,
Grundarstíg 12. — Sími 3247.
Hringbraut 61 . — Sími 2803.
HNOÐAÐUR mör 1.25 % kg.
Tólg 1.25 V2 kg. Skyrhákarl.
Harðfiskur. Bögglasmjör. VON,
sími 4448. (116
NOTAÐIR MUNIR
_________KEYPTIR___________
NOTAÐ barnareiðhjól ósk-
ast. Uppl. í 1540 frá 8—12 f. h.
(109
NOKKUR notuð dömureið-
hjól óskast til kaups, sími 5394.
KAUPUM FLÖSKUR, stórar
og smáar, whiskypela, glös og
bóndósir. Flöskubúðin, Berg-
staðastræti 10. Sími 5395. —
Sækjum. — Opið allan daginn.
(1668
NOTAÐIR MUNIR
TIL SÖLU
JAFNSTRAUMS-útvarpstæki
til sölu. Sími 5013. (108
SEM NÝR barnavagn til sölu
með tækifærisverði á Njálsgötu
13 A.___________________(111
SEM NÝ smokingföt til sölu,
ódýr. Til sýnis á Hringbraut
190.____________________(107
BARNAVAGN til sölu Ing-
ólfsstræti 4. (109
LÍTIÐ notað píanó til sölu
(Gi-otrian Steinweg). Uppl. i
síma 3727. (67
Nitt af Hterjii
HRÓI HÖTTUR OG MENN HANS. 509. VARúðarráÐSTAFANIR.
— Óuei, komdu með fötin strax.
Það er óþarfi fyrir þig að ætla
að fara að leika einhver þorpara-
brögð.
— Eg tef hann dálitla stund, með
því að spyrja hann frétta um hitt
og þetta, rneðan þið náið í liðs-
auka.
•— Hérna eru alfatnaðir handa
þrem mönnum, herra. — Það er
ágætt. Eg er búinn að borga þér.
Sestu í stólinn!
— Mér þykir mjög leiðinlegt að
þurfa að gera þetta, en eg sá að
þú gaust augunum svo girndarlega
til peninganna minna.
'W Sœnierset Maugham: 68'
l'ÖXUMUM LEIÐUM.
]því, af Irve rriikilli grimd og liarðýðgi þú komst
-Irasa víð þá menn, sem eg hafði falið þér umsjá
,me8. Ef vg hefði ekki komið í tæka tið, mundu
þeár 3ia£a ("drepið þíg og látið greipar sóplá í
ibírgðasiöðinni.“
.JSÞúammflir hafa reíðst illa, ef þeir hefði rænt
(öllmn birgðunum.“
^Hefirðu enga aðra athugasemd að gera?“
^JÞú trúlr þeim alt af frekara en mér,“
ý,Það var ekki hægt að efast, er einn hlölcku-
aaanna sýndi mér alblóðugt bak sitt — og þú
hsfSSr látið ‘kaghýða hann, af því að hann hafði
ÆÍclti eldað handa þér eins og þér líkaði.“
JEg gaf lýrirskipunina í augnabliks reiði.
Mezöa era ekki ábyrgir gerða sinna, er þeir hafa
liiíiasoltý
„Það var of seint að senda þig til strandar
]þá — eg varð að taka þig með mér. Og nú er
Ikomið að lelkslokum. Af því að þú myrtir þessa
\kioím vofa hin ógurlegustu örlög yfir okkur
ölímn. Það er þér að kenna, að Richardson og
‘Sliompson eru fallnir og um 20 blökkumenn.
Við erum eins nálæg't þvi, að hin ógurlegustu
örlög híði okkar og hugsast getur, og á morg-
un — ef við verðum drepnir — biða sömu ör-
lög þess eina flokks, sem enn heldur trygð við
okkur. Þá verður árás gerð á þorp lians. Húsin
verða brend og karlar, konur og börn seld
mansali."
Georg virtist að lokuni skilja hvfersu hræði-
legar afleiðingar framkoma hans hafði haft —
og hvað við blasti. Hann fór að örvænta.
„Hvað ætlarðu að gera?“ spurði hann og var
framkoma hans gerbreytt.
„Við erum fjarri ströndinni og eg verð að
taka lögin i mínar eigin hendur.“
„Þú ætlav ekki að drepa mig“, sagði Georg
dauðskellcaður.
„Nei“, sagði Alec liáðulega.
Alec sat á litla tjaldborðinu, til þess að vera
sem næst Georgi.
„Þér þykir vænt um Lucy?“ spurði hann.
Georg fór að gráta.
„Guð veit, að mér þykir vænt um hana“, vein-
aði hann. „Því ertu að minna mig á hana? Eg
hefi orðið til vandræða og það er best að eg
hverfi úr allra augsýn. Hugsaðu um vanvirðuna.
Lucy fengi aldrei afborið þetta. Og hún von-
aði, að eg myndi vinna afrek.“
Hann huldi andlitið i höndum sér og grét af
ekka. Alec varð gripinn einkennilegri við-
kvæmni og lagði liönd sína á öxl lians.
Hlýddu á það, sem eg hefi að segja“, sagði
liann. „Eg hefi sent Deacon og Rogers til þess
að safna saman eins mörgum Latukamönnum
og hægt er að ná í. Ef við getum bjargasl til
morguns getum við kannske sigrast á Aröbum.
En við verðum að ná valdi á vaðinu yfir ána.
Arabar hafa það á valdi sínu. Eina von okkar
er að gera skyndiárás á þá í kvöld, áður en hinir
innfæddu sameinast þeim. Þeir eru miklu Mð-
fleiri, en við getum, gert mikinn usla í liði
þeirra, ef við komum þeim á óvænt. Náum við
valdi á varnarstað þeirra við vaðið, komast þeir
Rogers og Deacon til okkar. Richardson og
Thompson eru okkur glataðir og Perkins liggur
í hitasótt. Af livítum mönnum eru að eins eftir
Walker, læknirinn, Condamine, Mason, þú og
eg. Eg get treyst Swahilum — en engum inn-
fæddum öðrum. Nú ætla eg að leggja af stað
tafarlaust til varnarstöðva Araba. Arabar koma
út úr stokkavígi sinu til þess að hindra ferð okk-
ar. En það verður dimt og eg ætla að komast
undan með hina hvítu menn og Swahilana eft-
ir krókastíg, til þess að komast aftan að þeim.
Þeir geta ekki gert árásina fyrr en við komum
að vaðinu — og eg ætla að verða fyrri til. Skil-
urðu hvað eg á við?“
Georg kinkaði kolli, en hann skildi ekki hvað
Alec var að fara. Það var eins og orðin bærist
til hans Ianga leið og hann heyrði þau óglögt.
„Einn hinna hvítu manna verður að vera
fyrirliði þeirra Turkanamanna, sem enn fylgja
mér. Það er hið hættumesta starf .... eg mundi
taka það að mér sjálfur, ef Swahilar neituðu
ekki að berjast nema eg stjórni þeim.----------
Vilt þú taka þetta að þér?“
Það var eins og alt hringsnerist fyrir eyrum
Georgs.
„Eg?“
»Eg get skipað þér að fara, en lilutverkið er
liættulegra en svo, að eg geti neytt nokkurn
mann til þess að taka það að sér. Ef þú neitar,
kalla eg hina á fund minn og bið einhvern þeirra
að gefa sig frain sem sjálfboðaliða.“
Georg svaraði engu.