Vísir - 30.07.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Búskaparlag
Eysteins.
JJ ÉR á landi hefir það jafnan
þótt vottur um, góða bú-
mensku, að vera fornbýll. Góð-
um búhöldum hefir verið það
keppikefli og metnaðarmál, að
draga svo í búið, að þeir yrðu
ekki uppiskroppa, þótt eitthvað
bjátaði á. Þetta búskaparlag
hefir ekki einungis verið þeim
sjálfum bagkvæmt, lieldur
einnig öðrum. Góður búliöldur
hefir gætt þess umfram alt ann-
að, að liann hefði altaf nóg fyrir
sig að leggja, bæði handa mönn-
um og skepnum. I harðindum
og siglingateppum bafa þessir
menn getað miðlað öðrum.
Þannig hafa þeir oft orðið
bjargvættir sinnar sveitar. Altaf
hafa innanum verið húskussar,
fyrirhyggjulitlir menn, sem
ekki hafa baft neitt til neins,
hvenær sem út af hefir borið.
Þessir menn hafa ieitað til
hinna fyrirhyggjusamari i
þrengingum sínum og iðulega
ótt það undir hjálpsemi þeirra,
hvort þeir liafa bjargast af eða
ekki.
Síðan siglingar lil landsins
urðu öruggari og örari hefir bú-
skaparlagið víða breyst. 1 ein-
staka afskeklum sveitum eimir
þó eftir af iiinu gamla búskap-
arlagi. Þar er það enn venja, að
góðir bændur eigi ársbirgðir af
aðkeyptri vöru fyrir sig að
leggja. Þeir menn, sem þannig
búa, eru ekld enn farnir að
finna til vaxandi dýrtíðar á er-
lendum vörum vegna stríðsins.
Framsóknarflokkurinn telur
sig fulltrúa íslenskra bænda.
Hann lætur sivo, sem það sé
höfuðverkefni hans að viðhalda
því, sem haldhest hefir reynst í
islenskri hændamenningu. Sá
maður, sem mestu ræður um
aðdrætti til Iandsins, er úr
Framsóknarflokjtnum. Því tír
haldið fram, að þessi ráðsmað-
ur á þjóðarbúinu sé hinn mesti
búhöldur. En hvernig er bú-
skaparlagið hjá Eysteini Jóns-
syni? Er hann í tölu hinna fyr-
irhyggjusömu, fornhýlu manna,
sem gæta þess umfram alt, að
hafa jafnan nægar birgðir fyrir-
liggjandi?
Þvi miður verður að játa það,
að því fer mjög fjarri að Ey-
steinn Jónsson hafi hugsunar-
hátt hinna gömlu forsjálu hú-
hölda. Hann hefir ekki kept að
þvi, að þjóðin hefði jafnan næg-
ar birgðir fyrirliggjandi. Til
skamms tíma hefir hann haft
þá afsökun, að við hefðum haft
lir litlu að spila. Við höfum orð-
ið að lifa frá hendinni til
munnsins, vegna þess, að nægi-
legur gjaldeyrir hefir ekld verið
fyrir hendi. Gjaldeyrisskortur-
inn er eina ástæðan, sem færð
hefir verið fyrir því, að haldið
hefir verið sliku dauðahaldi i
innflutningshöftin, sem raun
er á.
Nú er talið óheimilt að birta
opinberlega upplýsingar um
gjaldeyrisástandið. En þótt svo
sé, þykjast menn vita með fullri
vissu, að það hafi tekið algerum
stakkaskiftum síðan styrjöldin
hófst. Með þessu eru i raun og
veru burtu fallnar þær ástæður
fyrir hinum ströngu viðskifta-
höftum, sem hingað til hefir
verið vitnað í.
En Eysteinn Jónsson virðist
ekki ætla að lála þetta á sig fá.
Þrátt fyrir fult samkomulag
um það, að innflutningshöftin
séu til stórtjóns og margendur-
teknar vfirlýsingar um að J.eim
verði létt af, þegar er gjaldeyr-
isástandið leyfir, virðist Ey-
steinn Jónsson staðráð.nn að
halda dauðahaldi í þau, hvað
sem tautar og raular.
Fleátir menn telja, að lítil
fyririivggja sé í þessu búskap-
arlagi Eysteins Jónssonar. Þaðer
fjarri því, að nokkuð bendi líl
þess, að framundan sé verð-
lækkun á erlendum vörum. Það
má þvert á móti búast við þvi,
að flestir aðkeyptir Idutir eigi
enn eftir að hækka stórkostlega
í verði, hver veit hvað. Það er
ekki sparnaður heldur bruðl, að
synja í dag um.kaup á hlut, sem
á morgun verður að kaupa
hærra verði.
Hvernig sem á þelta er litið,
verður að játa, að þær ástæður,
sem Eysteinn Jónsson hefir
hingað til borið fyrir sig, eru
burtu fallnar. Hann verður
þessvegna að finna eitthvað nýtt
fyrir sig að bera, ef hann ætlar
að halda áfram uppteknu bú-
skaparlagi.
Engin hátíðahöld á
írídegi verslunar-
manna.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Vísir hefir fengið hjá formanni
Verslunarmannafélags Reykja-
víkur, hefir félagið ákveðið að
láta öll hátíðahöld í sambandi
við frídag verslunarmanna falla
niður. Svo sem kunnugt er hefir
verið ákveðið að frídagur versl-
unarmanna skuli vera fyrsti
mánudagur í ágúst, og hefðu
þá hátíðahöldin farið fram um
næstu helgi, ef af hefði orðið.
Ástæður til þess, að hátíða-
höld falla niður, er hið óvenju-
lega ástand í landinu. Væntan-
lega notar fólkið þó fríið til
skemtiferða, eftir því sem við
verður komið.
Níðasii litlfillltvill-
ardagnr mat-
vælascðlanna
er si inorgpun.
Úthlutun matvæláseðlanna
hér í bæ fyrir mánuðina ágúst
og september hófst í gær. Um
8000 seðlum var úthlutað. —-
Sprengmg i
lyijaimoiniii
á Blöiicluósi.
ínlerbrot iir riiðuni þe^itnst
10-15 ni. si brott.
Mikil sprenging varð í lyfjabúðinni á Blönduósi á Iaugardag
og urðu skemdir allmiklar á húsinu. Ekkert slys varð af spreng-
ingunni og má það heita mesta mildi, áð því er Vísi var skýrt frá
í morgun í viðtali við Blönduós.
Frœkileg:
björgnn
á Isafírði.
17. þ. m. féll um fimm ára
gamall drengur, sonur hjón-
anna Lilju Sigurðardóttur og
Halldórs Sigurbjörnssonar, í
sjóinn við uppfyllinguna hjá
kolaporli KaupfélagsinfK hér i
bænnm. Enginn fullorðinn var
viðstaddur, þegar drengurinn
datt í sjóinn, en börn, sem við-
stödd voru, hrópuðu er liann
datt. Heyrðust hróp harnanna í
næstu hús. Brá Ásgeir Þor-
vaklsson á Felli (Hafnarstræti
3) strax við, er hann heyrði
hrópin, og tókst að ná drengn-
um með því að steypa sér á kaf
eftir hönum. Var dreijgurinn þá
svo langt leiddur, að Ásgeir
varð að géra lífgunartilraunir á
honum talsverða stund, áður en
barnið fékk rænu. Má telja vis't,’
að snarræði Ásgeirs liafi bjarg-
að lífi þess. (Vesturland.)
S.I. laugardag kom upp eld-
ur í lyfjabúð héraðslæknisins á
Blönduósi í húsi Guðmundar
Kolka. Þetta hús er svonefnt
Hemmerts-hús og flntti lyfja-
húðin í það í hyrjun júnímán-
aðar.
Ivviknaði í afgreiðsluklefa inn
af lyfjabúðinni, en þaðan var
gangur niður í kjallara hússins,
þar sem geymdar voru lyfja-
birgðir, þ. á m. ether og ýms
önnur eldfim efni.
Hafði afgreiðslumaðurinn
kveikt á litlum sprittlampa, sem
notaður er til þess að ná gler-
löppum úr flöskum, og gaus þá
upp eldur i afgreiðsluherberg-
inu. Afgreiðslumaðurinn hljóp
þegar fram í lyfjabúðina og
þaðan inn í húsið, til þess að
aðvara fólkið, sem þar var og
senda eftir slökkviliðinu, en í
sömu svifum varð mikil spreng-
ing í kjallaranum, sem sprengdi
upp gólfið yfir honum og þeytti
glerhrotum úr rúðum 10—15
m. á brott.
Ur eldhúsi hafði áður verið
dyraop i kjallara, en hleri hafði
verið negldur yfir það. Ilann
þeyttist upp og hraut horð og
stóla, sem stóðu yfir honum.
Kona læknisins, tengdadótlir og
tvær konur aðrar voru gengnar
'til stofu út úr eldhúsinu fyrir
1--2 mín., þegar sprengingin
varð.
Eldurinn varð greiðlega’slökt-
ur, en talsverðar skemdir urðu
á húsinu og lyfjabirgðir læknis-
ins, sem voru hlutfallslega
miklar, ónýttust að mestu.
Líklegt er talið, að etherguf-
ur, sem myndast höfðu, þegar
tappað var kamphoru- og hoff-
mannsdropum á allmörg glös,.
hafi orsakað sprenginguna.
Blæjalogn var, þegar spreng-
ingin varð og mannmargt í
þorpinu, því að vegavinnumenn
voru komnir heim vegna helg-
arinnar. Var þvi hægara að
slökkva eldinn. BÍönduós eign-
aðist í fyrra fullkomin slökkvi-
tæki, sem komu að góðu haldi
í fyrsta sinn við eldsvoða þenna.
Vörur lyfjabúðarinnar voru
vátrygðar, en sumt af þeim lyfj-
um, sem hún átti, munu nú vera
lítt fáanleg eða ófáanleg með
öllu.
Síldarsöltun —
á næstunni?
Ríkisstjórnin sat á fundi í
morgun með síldarútvegsnefnd
og var rætt um hvort síldarsölt-
un skyldi hef ja.
Engin endanleg ákvörðun var
tekin um söltunina á fundinum,
að því er Vísi hefir verið tjáð.
Umræður halda væntanlega á-
fram í dag.
Vegná þess að úthlutunin stend-
ur aðeins í dag og á morgun,
er fólk beðið að sækja skömt-
unarseðlana í tæka tíð og draga
það ekki um of. Afgreiðslutím-
inn er frá 10-—12 f. h. og 1—6
e. h.
imar
skaut 8. minkinn I nótt
"y arðmaðurinn við Elliða-
árnar, Valdimar Guð-
jónsson, skaut 8. minkinn í
nótt. Æskti lögreglustjóri
þess við hann í gær, að hann
héldi áfram að eyða minkun-
um í ánum.
Valdimar skaut 1. minkinn
19. þ. m. Sá, sem hann skaut
í nótt, var ung læða, en myndi
vafalaust hafa eignast unga
að vori. Læðurnar geta eign-
ast alt að 10 unga á ári, og er
því enn meira áríðandi að
koma þeim fyrir kattarnef.
Minkurinn var á sundi í
kvísl í eystri ánni, þegar
Valdimar skaut hann. Var
hann nýkominn úr kafi og
var að gæða sér á laxaseiði.
Síldaraflinn rúmlega 40 %
meiri ezt á sama tíma í
fyrra og 11% minni en
alla síðustu vertíð.
Síldaraflinn í bræðslu er nú (s. 1. laugardag) orðinn
1.001.1(58 liektolítrar og er það 40% meira en hann var
um sama leyti (29. júll) í fyrra. Þá var hann 708.158 hí.
80 júlí 1938, var hann hinsvegar aðeins 397.692 hl. — í
fyrra var aflinn alla vertíðina um 1.170.000 hl. og er
aflinn nú því orðinn rúml. 83% af heildarafla síðasta
árs.
Línu^eiðarinn Ólafur Bjarnason er ennþá aflahæsta
skipið. Heí'ir fengið 9724 mál. Næst koma m.s. Dagný
frá Siglufirði með 9676 mál og m.s. Gunnvör frá Siglu-
firði með 8980 mál.
Af þeim átta togurum, sem stunda síldveiðar er Garð-
ar frá Hafnarfirði hæstur með 5389 mál. Næstur er
Skallagrímur með 4882 mál og þriðji Rán með 4850 mál.
— Egill Skallagrímsson, Gyllir og Skallagrímur eru
hættir síldveiðum og koma hingað í dag.
Botnvörpuskip:
Egill Skallagrímsson 3917,
Garðar 5389, Gyllir 2354, Kári
4331, Rán 4850, Skallagrímur
4882, Surprise 1279, Tryggvi
gamli 5727.
Línugufuskip:
Aldan 3729, Alden 763, Andey
4446, Ármann 5148,Bjarki 4756,
Bjarnarey 2887, Björn austræni
2709, Fjölnir 7607, Freyja 5124,
Fróði 7022, Hringur 2926, ís-
leifur 2240, Málmey 2348, Ólaf
2726, Ólafur Bjarnason 9724,
Pétursey 3279, Reykjanes 4590,
Rifsnes 4475, Rúna 4827, Sigrún
3014, Skagfirðingúr 2362, Sæ-
borg 3257, Sæfari 3935.
Aðalfundur Loðdýra-
rækfarfélagsius sam-
þykti að leggja fram
fé tii útrýmingar villi-
Fjöldi loðdýra í landinu á siðasta liausti.
Aðalfundur Loðdýraræktar-
félags íslands hófst í Varðarhús-
inu kl. 10 á sunnudagsmorgun s.
I. Félagsmenn eru allir þeir, sem
loðdýr eiga og leyfi hafa til að
reka loðdýrabú.
Fyrir fundinum lá aðallega
það verkefni að setja félaginu
nýjar samþyktir í samræmi við
gildandi löggjöf, svo og að ræða
um ræktun og eldi loðdýra.
Samkvæmt hinum nýju sam-
þyktum félagsins, er lieimilt að
stofna deildarfélög, er ná yfir
afmörkuð félagssvæði og sem
annist merkingar á dýrum, loð-
dýrasýningar og annað slíkt. Er
Jietta mikið hagræði, t. d. með
tilliti til merkinga á dýrum, sem
geta orðið ódýrari við þessa
breytingu. Til þessa liefir sýn-
ingum verið þannig hagað að
ráðunautur ríkisins í loðdýra-
rækt, sem jafnframt er nú for-
maður Loðdýraræktarfélagsins,
H. J. Hólmjárn, hefir orðið að
sækja allar sýningar og dæmt
um gæði dýranna með fleirum,
en nú geta deildarfélögin fengið
menn innan deildarsvæðisins
löggilta af stjórn félagsins til að
annast þetta.
Samþykt var áskorun til fé-
lagsstjórnar um að láta sýningar
og merkingar fara fram í haust,
og ennfremur var samþykt á-
skorun til þings og stjórnar um
að hækka framlag til Loðdýra-
ræktarfélagsins. Einnig var
Samþykt tillaga er gekk í þá átt
að félagið legði fram alt að %
af árgjöldum minkaeigenda,
sem nemur ca. kr. 500.00 til að
útrýma villiminkum í Iandjnu.
Samþykt var áskorun til stjórn-
arinnar um að afla skýrslna um
skuldir refabúa, sem starfandi
eru. Á síðasta hausti voru 370
silfurrefabú í landinu, og silfur
refaeigendur 600. Fullorðin dýr
voru 2995, en vrðlingar 3803 eða
samtals 6798. Blárefabú voru
148 en blárefaeigendur 173.
Fullorðnir blárefir 622, yrðling-
ar 887 eða samtals 1509. Hvít-
refir voru 60 og yrðjingar 169
eða samlals 229. Minkabú voru
80 og miríkaeigendur nálega 100.
Fullorðnir minkar voru 1432 og
yrðlingar 2322 eða samt. 3754.
í stjórn félagsins voru kosnir
Einar Faresveit, Páll G. Þormar
og Sigurður Ágústsson. Fyrir
voru í stjórninni H. J. Hólmjárn
form. og Tryggvi Guðmundsson
varaformaður. í varastjórn eiga
sæli: Jón Dungal, Björn Kon-
ráðsson og Stefán Thorarensen.
Síldarskip í afgreiðslu
við allar verksmiðjur.
Síldveiðin helst stöðugt hin
sama á miðunum austanlands
og norðan og við allar síldar-
verksmiðjur á Norður- og
Austurlandi bíður fjöldi skipa
affermingar, og vinna þær ])ó
alla daga og nætur.
Skipin sækja veiði skamt
undan landi, þannig, að vænta
má, að kostnaður við úthald
þeirra verði með minna móti.
Skipin verða nú að( bíða dög-
um saman, en tilfinnanlegust
verður þó bið þeirra á Siglu-
firði. Síldin er mjög feit, og er
skipin liggja lengi við bryggj-
ur, rennur lýsi mjög úr síldinni
og fer til ónýtis.
Mólorskip:
Aldan 1293, Ágústa 2506, Ari
988, Árni Árnason 4037, Ársæll
2351, Arthur og Fanney 1572,
Ásbjöx-n 3911, Auðbjörn 2817,
Baldur 2935, Bangsi 1751, Bái'a
2039, Bii’kir 3341, Björn 5169,
Bris 3982, Dagný 9676, Dóra
2708, Eldey 6849, Einar Frið-
rik 855, Erna 4355, Flskaklett-
ur 4035, Freyja 2095, Fi-igg
1180, Fylkir 5074, Garðar 5338,
Gautur 1321, Geir 5054, Geir
goði 4425, Glaður 4347, Gotta
2096, Grótta 3030, Gulltoppur
3749, Gullveig3213, Gunnbjörn
3491, Gunnvör 8980, Gylfi 3284,
Hafþór 655, Haraldnr 2303,
Heimir 3752, Helga 4103, Helgi
4304, Hermóður (Akran.) 2438,
Iíermóður (Rvík) 2458, Hilmir
3037, Iljalteyrin 1699, Hrafn-
kell goði 3975, Ilrefna 5888,
Hrönn 3512, Huginn I. 4963,
Huginn II. 6444, Huginn III.
6643, Hvitingur 2344, Höskuld-
ur 2687, ísleifur 1770, .Takob
1341, Jón Þorláksson 3713, Kári
2811, Keflvíkingur 5333, Keilir
4740, Kolbrún 3553, Kristján
6717, Leó 2932, Liv 3933, Már
4123, Mars 1078, Meta 1435,
Minnie 4534, Nanna 3339, Njáll
2088, Olivette 2681, Rilot 2568,
Bafn 5271, Sigurfari 4984, Sild-
in 1294, Sjöfn 2638, Sjöstjarnan
3631, Sleipnir 2106, Snorri 2532,
Skaftfellingur 2374, Stella 5646,
Súlan 6337, Sæbjörn 4408, Sæ-
finnur 7455, Sæhrínmir 5718,
Sævar 2988, Valbjörn 2941, Vé-
bjöni 4243, Vestri 2083, Víðir
1461, Vöggur 1584, Þingey 2296,
Þorgeir goði 3008, Þórir 2813,
Þorsteinn 6077, Dagsbrún 233,
Sæunn 2900, Sævar 614, Valúr
566.
Mótorbátar (2 um nót):
Aage, Hjörtur Péturss. 2727,
Alda, Hilmir 1763, Aldan, Stat-
hav 2544, Arína, Einar Þver-
æingur 2517, Ásbjöx-g, Auðbjörg
1937, Baldur, Björgvin 2826,
Bax-ði, Vísir 3772, Bjarni Ólafs-
son, Bi-agi 3086, Björg, Magni
2508, Björn Jörundsson, Leifur
4412, Bliki, Muggur 2114,
Brynjar, Skúli fógeli 1485,
Christianne, Þór 2414, Eggert,
Ingólfur 4073, Einii’, Stuðlafoss
2390, Erlingur 1., Erlingur 2.
4175, Freyja, Skúli fógeli 2822,
Frigg, Lagarfoss 4284, Fylkir,
Gvllir 3197, Gísli J. Johnsen,
Veiga 4111, Haki, Þór 1245,
Gulltoppur, Hafaldan 3308,
Hannes Hafstein, Helgi 3135,
Hvanney, Síldin 1967, íslend-
ingur, Ki’istján 1881, Jón Finns-
son, Víðir 3142, Jón Stefánsson,
Vonin 3585, Karl, Svanur 285,
Muninn, Þór 1138, Muninn Æg-
ir 3170, Óðinn, Ófeigur 4690,
Reynir, Víðir 1671, Snarfari,
Villi 3141, Stígandi, Þráinn
2740,