Alþýðublaðið - 31.07.1928, Qupperneq 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Brunnvatnið i Kaplaskjóli.
Vatnið inniheldur 50 sinnum meira af salti
en Gvendárbrunnavatn og 185 sinnum
meira af járni.
!ALÞÝÐUBLAÐIÐ j
kemur út á hverjum virkum degi.
J Algreiðsla i Alþýðuhúsinu við [
i Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. I
J tíl kl. 7 síðd. |
« Skrifstofa á sama stað opin kl. í
J S'/j — lO'/, árd. og kl. 8 — 9 síðd. i
i Sisnar: 988 (afgreiðslan) og 2394 ►
J (skrifstofan). [
; Vorðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á £
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 {
< hver mm. eindálka. !
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan |
Í (i sama húsi, simi 1294). !
Áfram!
fGrein sú, er hér fer á eftir,
birtist í aðafblaði norskra jafn-
aðarmanna nýJega. Sýnir hún hug
norsku verkamannanna, styrk
peirra og áhuga.
„ „Tugthúslögin" eru úr sög-
unni. Verkalýðnum hefir tekist að
eyðileggja pau með öllu. Auðvalds-
herrarnir standa uppi beygðir og
ráðþrota; — pað virðist ekkert
vera til undir sólunni, er fjrygt
geti örugglega vald þeirra. Þau
lög, sem þeir setja, en verkalýð--
urinn vill ekki hlýða, þýðir ekki
að setja. Verklýðssamtökin eru
það afl, er auðvaidsdrottnana
skortir þrek til að standast.
Barátta byggingarverkamanna
er að enda; hún hefir verið tví-
þætt og heit á stundum, ekki færri
en 1400 félagar eiga að greiða
sektir fyrir að styrkja verkamenn-
ina með einni krónu. Enginn
þeirra mun greiða nokkra sekt;.
annað hvort verða þjónar auð-
valdsins, dómararnir, að setja þá
alla i fangelsi, eða sleppa þeim
' að fulíu, — hvorug leiðin er
fýsileg fyrir auðvaklið, en beðið
er eftir því með óþreyju í her
búðum jafnaðarmanna, hvor verð-
ur valin.
Sagt var, að baráttan hefð-i ver-
ið tvíþætt, og það er rétt. Að-
allega var henni stefnt gegn „tugt-
húslögunum“, en auðvaldið varð-
ist. Á þessu sviði hafa verka-
menn sigrað glæsilega. „Tugthús-
lögin" verða upp frá þessari
stundu svipur hjá sjón, og líkast
til verða þau afnumín á iiæsta
þingi.
Baráttan var lika launadeila.
Gerðardómur auðvaldsins' hafði
dæmt svo, að laun verkamanna
skyldu lækka um 12%; en endi
deilunnar mun sýna, að þeim
dómi hlýta ekki aðilar.
Þó að þessari deifu sé að verða
■lokið með sigri verkalýðsins/ þá
er baráttan ekki á enda. Stéttabar-
áttan geysar áfram jaín bitur og
áður.
Verkamenn! Áfram! Áfram til
ötullar- baráttu gegn auðvalds-
skipulaginu. Áfram gegn auð-
valdsdómurunum, gegn auðvalds-
ríkinu, gegn auðvaldsblöðunum,
gegn öllum auðvaldsstofnunum.
Áfram til ötuíiar eflingar vea*k-
lýðssamtakanna, til aukningar
blaðakosli jafnaðarmanna, t:!
Efnarann sóknars tofa ríkisins
hefir nú athugað nokkuð sýnis-
horn þau af brunnvatninu í
Kaplaskjóli, sem Titstjóri Alþbl.
og Bjami Jósefsson tóku á laug-
ardaginin.
Vatnið úr almenningsbrunninum
var gruggugt nijög, blandað aur
og leðju, enda er, eins og áður
hefir sagt verið, brunnurinn svo
að segja alveg þurr, að eims
nokltrar dreggjar í botninum.
Salt eða jám var ekki meira í
vatninu en góðu hófi gegnir. Sé
va'tnið ekki blandað sóttkveikjum
eða skaðlegum lífi'ænium efnum,
en það hefir enn ekki verið rann-
sakað til hlítar, virðist það skársta
neyzluvatnið þar, ef það er vel
síað. En nú er brunmurinn, sem
sagt, þurr.
Vatnið úr bruinni Halldórs Mél-
stað á Sólbakka var og mjög
gruggugt, enda er sá brunnur
einnig svo að segja tómur; í því
var talsvert af salti, þó ekki til
skaða, og mjög greinilegur vottur
saltpéturssýru.
Vatnið úr hiinum. tveim brunn-
unum, þeim einu, sem vatn er í,
reyndist alveg óhæfilega salt og
járnborið.
I vatminu úr brunni Halldórs í
Austurkoti inniheldur því um 130
milligröm af járni í hverjum lít-
er. Megnt óbragð er af vatniinu
og verður það rauðbrúnt á lit
og gruggugt ef það stendur i’
nokkra tíma. Elnarannsóknarstof-
an lætur þess getið, að yfirleitt
sé álitið, að í góðu neyzluvatni
eigi ékki að vera meira járn en
sem svarar 0,3 milligröm í hverj-
um líter. Vatnið úr brunninum í
Austurikoti inniheldur því um 150
sinnurn meira járn en hæfitegt er
talið. Brunnur Halldórs stendur
lágt og er allstór mýri skamt það-
an. Vatnið í henini virðist mjög
járnborið.
í brunni Guðmundar í Hrjsakoti
er tært og fallegt vatn að sjá. En
rannsóknin sýndi, að í hverjum
líter af því er hvorki meira né
minna en 830—840 milligröm af
klór, eða sern svarar 1500 milli-
gröm af salti; auk þess varð mjög
greinilega vart v®ð saltpéturssýru
í vatnimu. Telja fróðir menn, að
í sæmilegu neyzluvatni megi alls
ekki vera meira en sem svarar
400 milligrömum af salti í líter.
Er því nærri ferfalt rneira salt í
vatninu en leyfílegt þykir. Brunn-
ur þessi stendur svo hátt, að ó-
styrktar hinum pólitíska flokki
norskra öreiga.
Áfram ,þangað til ekki stendur
Steinn yfir steini í valdamusteri
norska auðvaldsins.
Áfram til látlausrar starfsemi."
líklegt er að sjávarselta geti kom-
ist í hanji. En fiskreitar eru þar
í kring og er hugsanlegt að selt-
an stafi þaðam. í engum hinnia
brunnanna er vatnið nándar nærri
jafnsalt.
Til samanburðar má geta 'þess,
að í Gvendarbruninavatni er að
eins 0,2 milligröm af járni og
15—20 milligröm af klór í hverj-
um líter. Austurkotsvatnið inni-
heldur því 185 sinnum meira járn
og Hrísakotsvatnið um 50 sinn-
um meira salt en Gvendarbrunna-
vatn.
Er vatnið skaðlegt heilsu neyt-
enda/þegar svona mikið er í því
af járni og salti? spurði ritstjóri
Alþýðublaðsins efnafræðingana.
Svör þeirra voru þessi:
Saltið er í sjálfu sér ekki hættu-
tegt, en sé mjög mikið af því í
vatninu og meira en hæfitegt er
talið, spillir það bragðinu. Og sé
ekki fullvíst hvaðan seltan stafar,
er alt af hætta á, að ýms önnur
efni hafi slæðst með saltinu, t.
d. getur seltan stafað af því, að
saltlögur eða bráðið úrsalt komist
í brunninn gegn um jarðveginn
eða frárensli frá mannabústöðum
blandist vatninu. Hvort tveggja er
auðvitað mjög hættutegt, einkum
þó hið síðara.
Járnið sjálft er heldur ekki
heilsuspillandi. En vatnið verður
svo gruggugt og bragðvont, að
það er ódrekkandi ef mikið er
af járni í því. Það spillir þiá
matnum og er ónotandi til þvotta.
Ef járnborið mýrarvatn hefirkom-
Iist í brunninn, má telja víst, að í
því sé, allmikið af lífrænum efna-
saniböndum, en þau eru jafnan
ákaflega varhugaverð í drykkjar-
vatni.
Saltpéturssýran er aftur á móti
beinlínis skaðleg, sé mikið af
henni. I þessu vatni er þó ekki
svo mikið af henni, að hún sé
hættuleg sjálf. En það þykir jafn-
an ákaflega grunsamlegt, þegar
saltpéturssýru verðpr vart í
neyzluvatni. Það bendir til þess
lað í vatninu séu lífræn efnasam-
bönd, sem gerlar hafi sundur
greint. Meðal þeirra er alt af hætt
við að séu ýmsir skaðlcgir gerl-
ar, sóttkveikjur og þess háttar.
Við teljurn sjálfsagt að rannsak-
að sé, hve mikið af lífrænum
efnasamböndum er í vatninu og
hverrar tegundar. E-inmitt frá
þeim, hálfrotnum leifum jurta og
dýra, saur og þess háttar, stafax.
aðaihættan, þar þrífast sóttkveikj-
urnar bezt. Rannsóknarstofa há-
skólans ætti líka að rannsaka
gerlagróðurinn í vatninu.
Við Reykvíkingar eigum því
lání að fagna að eiga vatnsból,
Gvendarbrunna, flestum öðrum
betri. En þeim Reykvikingum, sem
Kaplaskjól byggja, er samt ætlað'
að gexa sér að góðu vatn, sem
er óhæfilegt til neyzlu og þvotta
og enginn veit nema úi og grúi
af alls konar sóttkveikjum, — eða
sækja ella vatn í tunnum inin í
bæ. — Alt til þess að spara nokk-
ur hundruð metra vatnsleiðslu.
Khöfn, FB„ 30. júli.
Móðir Malmgrens trúirZappi.
Frá Stokkhólmi er símað:
Zappi hefir heimsótt móður
Malmgrens og skýrt henni frá
því, að’ Malmgren hafi verið orð-
ihn örmagna og hafl hann óskað
þess, að verða skilinn eftir þar
á isnum. Zappi kvað Malmgrem
enga dagbók hafa haft. Frúin og
tengdaáonur hennar, dr. Fager-
sten, segjast taka frásögn Zappí
trúanlega. Zappi sagði að skinn-
buxur hefði legiö á ísjakanum, er
Sjuknovski flaug þama yfir, þar
sem þeir voru Zappl og- Maríemo.
og hafi þess vegna haldið, að
þeir væri þrír. 1
Þing Jugoslavíu spryngur.
Frá Berlín er, símað: Nýja
stjórnin í Jugoslavíu fylgir senn-
lega stefnu fyrverandi stjórnar.
Hefir hún ákveðiö að kalla sam-
an þingið þrátt fyrir þlngrofs-
kröfu Kroata. Búast menn þess
vegna við, að Króatar stofni sitt
eigið þing í Agrain. Allir króa-
tisku þingmennirnir eru farnir
þangað frá Belgrad.
Frá Ólympiu-leikjunum.
Frá Amsterdam er simað:
Olympisku leikirnir byrjuðu í
gser, Iþröttamenn frá fjörutíu og
fimm löndum taka þátt í þeim.
Finnlendingurinn Nurmi vann tíu
í!