Vísir - 11.09.1940, Page 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(GengiS inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á' mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Fjarstæður í
skattamálinu.
jþ AÐ ætti í rauninni að vera
óþarft að gera lausn skalta-
málanna að fjandskaparefni
milli . þeirra flokka, sem, fara
með stjórn landsins. Þessir
flokkar eru sammála um, að
skattafyrirkomulagið sé óliæft
eins og sakir standa, þótt þeir
að von.ym leggi mismunandi á-
Iierslu á það, sem breyta þarf.
Yirðist það standa nær stjórnar-
flokkui>um,.að benda á leiðir til
þess, -að hægt sé að mætast á
sameiginlegum grundvelli, en
að npta, hvert tækifæri til rógs-
mála og sundrungar. Alþýðu-
blaðið birti fyrir skömmu for-
ustugrein, þar sem ráðist var
á Sjiálfstæðisflokkinn fyrir tvö-
feldni og ólieilindi í þessum
málum,. Var þvi lialdið fram,
að kröfur sjálfstæðisblaðanna
um endurskoðun skattalöggjaf-
arinnar væri fyrirsláttur einn
og yekti ekki annað fyrir
flokknum en að lialda sem fast-
ast í þær ívilnanir, sem Alþingi
hefði samþykt stórútgerðinni
til handa. Slíkar getsakir eru
ekki til þess fallnar að finna
sameiginlega lausn i þessu
margþætta vandamáli og ó-
þarft að elta ólar við þessháttar
fullyrðingar.
★
Það er trúlegt, að fjarstæður
skattamálanna hafi aldrei koia-
ið eins áþreifanlega í Ijós og út-
lit er á að verði eftir árið í ár.
Ymsir hafa „grætt“ allmikið
fé. En hvað verður eftir af þeim
gróða, þegar búið er að greiða
skattinn? Við höfum heyrt um
stríðsgróðaskatt hernaðarþjóð-
anna. En höfuin við gert okkur
grein fyrir því, að við höfum
sjálfir verið að greiða „stríðs-
gróðaskatt“ á undanförnum ár-
um, þótt hvorki við né aðrir
hafi átt i ófriði? Við höfum
meira að segja í sumum tilfell-
um orðið að greiða hærri skatt,
en stríðsþjóðirnar leggja á
þegna sina. Þær hafa ekki kom-
ist Iengra en að telja 100% alt.
En við getum bent á dæmi þess,
að mönnum er ætlað að greiða
meira en 100% — meira en alt.
Hér er um að ræða slík öfug-
mæli, að engin vitiborin þjóð
getur .talið sér sæma, að láta
slikt viðgangast í löggjöf sinni.
*
Ef einhver segði: svart er
svarl, en hvítt er ennþá svartara,
þá er hætt við að sá hinn sami
þætti „tala svart“. En ef einhver
segði: tap er tap, en gróði er
ennþá meira tap, gæti hann i
mörgum tilfellum fært sönnur á
mál sitt. Svo er skattaskipan-
inni fyrir að þakka. En hver vill
halda því fram í fullri alvöru að
slík skipan sé réttlát? Er nokk-
urt vit í að láta svona fjarstæð-
ur þrífast í skjóli löggjafar, sem
snertir hvern einasla þjóðfélags
þegn og á að vera undirstaða
fjárhagsafkomu ríkisins? Við
höfum flest áhyggjur af því að
við höfum of litlar tekjur. En
þegar úr rætist, tekur stundúm
ekki betra við. Þá vaxa tekjurn-
ar mönnum yfir höfuð, svo að
þeir verða að borga með þeim.
Við teljum það þegnlega skyldu
Guðmundur Ásbjörnsson
forseti bæjarstjórnar--
60 ára í dag
dO uðmundur Ásb jörns-
son forseti bæjar-
stjórnar er sextugur í dag,
en hann er sá maðurinn,
sem lengst hefir komið við
sörgu bæjannálefna Reykja-
víkur, af þeim, sem nú eru
starfandi í bæjarstjórn, og
nýtur óskerts trausts allra
bæjarbúa, jafnt flokks-
bræðra sem andstæðinga.
Þessa verða menn fljótt varir
er störf Guðmundar Ásbjörns-
sonar bera á góma, og það er
engin tilviljun hvernig að hon-
um andar, heldur ávöxtur af
löngu og heillariku starfi.
Guðmundur Ásbjörnsson er
fæddur að Eyrarbakka og þar
ólst hann upp í foreldrahúsum.
Hneigðist liann rnjög til náms,
en átli þess ekki kost, og hóf
þá trésmíðanám lijá Sigurði
Ólafssyni á Eyrarbakka, þá 16
ára að aldri og lauk því er hann
var 19 ára.
Frá því er Guðmundur komst
á legg hefir liann unnið alla al-
genga vinnu til sveitar og sjáv-
ar, sem fyrir féll. Sem barn
dvaldi liann á sumrum í sveit
og vann fyrir sér, en á vetrum
stóð hann í beitingakrónum, og
fékk að launum, hálfan hlut,
sem síðan jókst í höndum hans
eftir því sem á leið, þardil heill
varð.
Því næst hófst sjósóknin
sjálf. Hefir Guðmundur stund-
að veiðar á opnum bátum frá
Eyrarbakka og Þorlákshöfn og
þilskipum frá Akranesi og
Reykjavík, eftir að hann fluttist
hingað. Stundaði hann m. a.
sjó á „Kútter Haraldi“ hjá Geir
Sigurðssjnii, og er einn af „kátu
körlunum“, sem kveðið var um
í þá daga og sungið er af al-
nxenningi enn í dag. Guðmund-
ur flultist til Reykjavíkur árið
1907 og var þá til sjós alt út-
haldið fram í september. Húsa-
smíðar stundaði hann svo hér
í bænunx og víðar, en réðist til
hvers manns að draga sem
mest í bú, en ef honum tekst
það bærilega, er honum refsað.
Skattaskipan, sem gerir gróð-
ann að tapi býður upp á svik og
undandrátt. Slíkt er eklci ein-
ungis ranglátt, heldur blátt á-
fram varhugavert fyrirkomu-
lag.
Um skattaívilnanir til togar-
anna er það að segja, að allir
núverandi stjórnarflokkar
stóðu sameiginlega að þeirri
löggjöf. Sú löggjöf var nauð-
synleg, ekki síst vegna þess, að
með skattaálögum hafði verið
gengið svo nærri útgerðinni, að
hún var að hruni komin. Ef nú
ætti að afnema ívilnunina, án
þess að skattafyrirkomulaginu
væri breytt, væri aftur tekið,
það sem ívilnunin fól í sér. Þá
gæti orðið lirun framundan að
nýju, óviðbjargandi, nema með
nýrri ívilnun — svikamylla í
fullum gangi.
Það er alveg sama hvort litið
er á skattafjTÍrkomuIagið frá
sjónarmiði atvinnurekandans
eða launamannsins. Fyrirkomu-
lagið er óhæft. Um þetta eru í
rauninni þeir flokkar, sem að
rikisstjórninni standa, sam-
mála. Lausn þessara mála verð-
ur aldrei sú, að öllum Iíki. En
það er hiklaust eitt af mikil-
vægustu hlutverkum stjórnar,
sem styðst við jafn öflugt þing-
fylgi og núverandi stjóm, að
leita sameiginlegra ráða út úr
þvi öngþveiti, sem í er komið.
a
Völundar haustið 1908. Þar
vann liann þar til i aprílmán-
uði árið 1913. Þá um haustið
setti hann á fót trésmíðavinnu-
stofu að Laugavegi 1 hér i bæn-
um, ásamt Hjálmari Þorsteins-
syni, og ráku þeir hana í félagi
þar til árið 1919, að Guðnxund-
ur keypti eignarhluta Hjálmars.
Árið 1914 byrjaði Guðmund-
ur að versla í smáum stíl, en i
árslok 1915 stofnaði hann í fé-
lagi við Sigurbjörn Þorkelsson
verslunina Vísi, sem þannig á
aldarfjórðungsafmæli á þessu
ári. Árið 1916 keyptu þeir svo
húseignina að Laugavegi 1, sem
þá stóð fjórum álnum innan við
götulínu, og fluttu þeir hana
nokkru síðar, og gengu frá hús-
inu eins og það er nú.
í öllu starfi sínu og viðskift-
um ávann Guðmundur sér hið
mesta traust manna. Ifneigðist
hann einnig snennna að félags-
málum og tók mikinn þátt í
starfsémi Heimastjórnarflokks-
ins meðan liann var við lýði,
og var handgenginn og góðvin-
ur ýmsra helstu foringja hans,
sem kunnu að meta kosti Guð-
mundar, gáfur hans og dugnað.
Árið 1918 var Guðmundur
kosinn í bæjarstjórn Reykjavík-
ur og hefir átt þar sæti æ siðan.
Var liann um skeið aðalmál-
svari flokks síns í bæjarstjórn,
enda er hann mælskur maður
og fylginn sér i besta lagi. Var
hann snemma kjörinn forseti
bæjarstjórnar og er þetta 15. ár-
ið, sem hann gegnir því starfi.
Þráfaldlega hefir hann verið
settur borgarstjóri, í forföllum
þeirra Knuts Zimsen og Jóns
lieitins Þorlákssonar og farist
það starf eins vel úr hendi og
öll önnur, sem hann hefir á
annað borð tekið í mál að sinna.
í starfi sínu í bæjarstjórn hefir
Guðmundur sýnt alla þá lcosti,
sem hann prýða. Hann er stór-
huga en ekki flasfenginn, fylgir
hverju máli fast fram, sem
liann Ijær fylgi, og öll hans orð
standa eins og stafur á bók,
hvort sem andstæðingar eiga í
hlut eða aðrir. Hefir Guðmundi
þótt gott að komast af við and-
stæðinga sina, ekki af þvi að
hann hafi slegið undan, -— síður
en svo, — heldur af hinu, að
hann hefir notið hins fylsta
trausts þeirra og trúnaðar í
öllu samstarfi og hefir það rutt
ýmsum erfiðleikum úr brautu.
Það hefir jafnan verið aðall
Guðmundar, að hann hefir Ijáð
hverju máli óskifta krafta, sem
hann hefir viljað styðja, og
einkmn hefir þessa gætt opin-
berlega i félagsmálefnum. Hef-
ir hann jafnan gegnt helslu
trúnaðarstörfum í öllum félags-
skap. Hefir hann þannig átt
sæti i stjórn Trésmiðafélagsins,
Kaupmannafélagsins, Verslun-
arráðsins og fleiri slíkum fé-
lagsskap, en lengst hefir hann
starfað fyrir K. F. U. M., sem
ávalt hefir notið styrks hans
og stuðnings frá því er liann
gekk í þann félagsskap árið
1903. Af öðrum félagsskap, sem
Guðmundur er við riðinn mætti
nefna Vinnuveitendafélagið, en
ha.nn er varaformaður þess, þá
á hann sæti í stjórn Eimskipa-
félags Islands, er einn af stofn-
endiun Sparisjóðs Reykjavíkur
og nágrennis, hefir verið þar í
stjórn frá byrjun og formaður
frá því er Jón Þorláksson lést.
í bankaráði (Utvegsbankans lief-
ir hann átt sæti frá þvi árið
1932, og í bæjarráði frá því er
það var stofnað og varaformað-
ur þess, en borgarstjóri er sjálf-
kjörinn formaður.
Við útgerð hefir Guðmundur
fengist allverulega um dagana.
Er liann einn af stofnendum
Iirannar h.f., sem gerir út tog-
arann Geir, og formaður fé-
lagsins liefir hann verið að
heita má frá byrjun. Hefir út-
gerðin gengið sænxilega, enda
verið rekin með mestu liygg-
indum.
Af öllu þessu má marka, að
Guðmundur liefir sint félags-
málefnum mjög um dagana, og
mun það mála sannast, að oft
liafa einkamálefni hans orðið
að víkja fyrir liinum. Þegar
hagsmunir almennings hafa
krafist, hefir hann verið reiðu-
búinn til að fórna sér og sínum
liagsmunum til lijálpar, og
sannaðist það ljóslega er
spánska veikin gekk liér árið
1918, og munu þau hjálparstörf
Guðmundar lengi í minnurn
höfð.
Þrátt fyrir stöðuga vinnu og
annríki hefir Guðmundur aflað
sér liinnar bestu sjálfmentunar
á mörgum sviðum. Þótt hann
hneigðist til menta í æsku og var
skólaganga hans öll partur úr
tveimur vetrum í barnaskóla.
Sjálfur hefir liann aflað sér
þeirrar tungumálakunnáttu, að
hann talar og ritar Norður-
landamálin, og les ensku sér til
gagns.
*
Eg hitti Guðnnmd Ásbjörns-
son að máli nú fyrir tveimur
dögum. Ilann vildi sem minst
um störf sín ræða, og gerði lít-
ið úr þeim: „Mér hefir verið ýtt
út i flest það, sem eg -liefi opin-
berlega haft afskifti af“, sagði
liann, „en það sem. eg kann per-
sónulega best að meta, er hve
allir samferðamenn minir hafa
verið mér góðir, og gildir það
í rauninni jafnt um flokksbræð-
ur mína og andstæðinga“. —-
Þakldæti fyrir þetta sagðist
Guðmundur vilja tjá mönnum
á þessum, merkisdegi í ævi hans.
Hin síðari árin hefir Guð-
mundur verið lieilsuveill og er
lasinn þessa dagana. Hann er
þó unglegur í besta lagi og óbil-
aður að starfsþreki og áhuga.
og finnur þar engin ellimörk.
Er enn að vænta frá lians hendi
mikilla starfa og góðra -— ánm
að lcemur ekki til greina.
Þeir, sem náð hafa vináttu
Guðm. Ásbjörnssonar, hafa átt
þar tryggan liauk i liorni. Þar
liefir liann verið heill og óskift-
ur eins og í öllu öðru, og úr
margra vanda hefir hann greitt
með ráðum og dáð. Hygg eg,
að enginn geti annað um Guð-
mund sagt, en að hann sé lieill
rnaður og hreinn, — drengur
góður í þess orð fylsta skilningi.
K. G.
Spor í rétta átt.
Þótt ekki liggi fyrir neinar opinberar skýrslur um það, hvern-
ig viðskiftajöfnuðurinn er nú við útlönd, er það á alþjóðar vit-
orði, að hann hefir gerbreyst okkur í hag. Hér er ekki ástæða
til að bera fram neinar ágiskanir um það, hverju nemi á versl-
unarjöfnuðinum nú og um sama leyti í fyrra, en það er óhætt
að fullyrða, að það er ekki undir tveimur tugum miljóna. —
Eins og þráfaldlega hefir sýnt
verið hér í blaðinu, er þess
vegna ekki lengur hægt að bera
við gjaldeyrisástæðum fyrir því
að ekki sé rýmkað um innflutn-
inginn.
Þá hagar einnig svo til, að
fyrirsjáanlegt er, að erlendar
vörur munu eiga eftir að hækka
stórkostlega.
Hvorttvegga þétta: gerbreyt-
ing á gjaldeyrisástandinu okk-
ur í hag og fyrirsjáanleg verð-
hækkun á aðfluttum vörum
hefir verið undirstaða þeirrar
kröfu, sem sjálfstæðisblöðin
hafa borið fram um afnám
haftanna.
Walterskepnin
heíst á sunnud.
Walterskepnin hefst á sunnu-
daginn kemur. Það er síðasta
knattspyrnukepni meistara-
flokks á árinu og fer hún fram
á sunnudögum uns mótinu er
lokið.
1 gær var dregið um livaða
félög mættu fyrst til kappleiks
og kom upp hlutur Fram og
Vals en K. R. og Víkingur Iceppa
eftir hálfa aðra vilcu. Það fé-
lag, sem tapar leik, keppir ekki
oftar á mótinu, svo að leikirnir
verða aðeins þrír.
Fram að þessu hefir við-
skiftamálaráðherrann skelt
skolleyrum við þessari kröfu,
blað hans farið lítilsvirðingar-
orðum um þessa „kramvöru-
stefnu“ og alt gert til þess að
láta líta svo út sem hér væri
aðeins um „sérkröfur“ kaup-
manna að ræða.
Það lilýtur því að vekja mikla
athygli, að viðskiftamálaráð-
herrann lýsir því yfir í grein,
sem hann skrifar í Timann i
gær, að liann muni nú „gera
ráðstafanir lil þess innan ríkis-
stjórnarinnar, að nokkrar
helstu nauðsynjavörutegundir,
sem elcld eru nú þegar á „frí-
Jista“, verði settar á sérstakan
„frilista“, þannig að leyft verði
að kaupa þær frá Bretlandi, án
leyfis Gjaldeyris- og innflutn-
ingsnefndar.“
Með þessu er sýnilegt, að við-
skiftamálaráðherrann hefir orð-
ið að taka til greina, það sem
Vísir liefir haldið fram i þessu
máli, þótt hingað til hafi engin
viðurkenning fengist.
Að svo stöddu verður ekki um
það sagt, hve víðtæk þessi
rýrnkun verður. Mun ríkis-
stjórnin láta það mál til sín taka
sameiginlega. En hvort sem
sporið, sem nú verður stígið, er
langt eða skamt, er það þó í
rétta átt.
Kvöldikóli
K. F. U. M.
Hinn góðkunni kvöldskóli Iv.
F. U. M. hefur starf sitt 1. okt.
n. k. Eins ög hæjarbúar vita nú
orðið, er skólinn ætlaður pilt-
um og stúlkum, sem lokið hafa
fullnaðarprófi barnafræðslunn-
ar. Eigi er krafisi inntökuprófs.
Skólinn starfar í byrjunar-
deildum og framlialdsdeild. Við
skólann starfa ágætis kennarar
og skólastjóri er Sigurður
Skúlason magister. Skólagjald
er mjög lágt. Skólinn hefir til
þessa vaxið jafnt og örugt og
náð mildum vinsældum.
Námsgreinar skólans eru: ís-
lenka, danska, enska, reikning-
ur, bókfærsla, handavinna fyrir
stúllcur, og í framhaldsdeild
ennfremur þýska. Þá má vekja
athygli á þvi, að kistinfræði er
kend í skólanum. Skólinn er
liinn lientugasti fyrir þá ung-
linga, sem vilja stunda gagnlegt
nám jafnhliða atvinnu sinni.
Námsmeyjar fá þar og tilsögn í
handavinnu. Ættu nemendur að
tryggja sér skólavist í tima.
Umsóknum er veitt móttaka
í versl. Vísir á Laugavegi 1, til
25. sept.
Snjóar norðanlands.
Um og eftir síðustu helgi hefir
snjóað niÖur undir bygð víða norð-
anlands, og aðfaranótt þriðjudags
gerði alhvítg jörð, víða alveg nið-
ur að sjó. Á Hólsf jöllum var snjór-
inn svo djúpur, að bílvegurinn var
með öllu ófær.
Knattspyrnukappleikur
var háður á íþrótavellinum í gær
milli starfsmanna Landsímans og
Ríkisútvarpsins um bikar, sem út-
varpsstjóri gaf. Starfsmenn Land-
símans sigruðu með 5:3.
L