Vísir - 02.10.1940, Blaðsíða 2

V í S I R
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprenlsmiðjan h/f.
Tíminn og
áfengis-
skömtunin.
þ ESSA DAGANA er Áfengis-
verslunin lokuð og verður
þangað til búið er að ganga frá
fyrirlcomulagi því um skömtun
áfengis, sem nú er upptekið.
Fátt hefir oftar Itorið á góma
í opinberum umræðum síðustu
ára, en hvernig draga mætti eitt-
hvað úr drykkjuskapnum í
landinu. Er þrátt fyrir mörg
orð og fögur hafa undanfarnar
ríkisstjórnir elcki treyst sér til
þess að gera neinar ráðstafanir,
sem að haldi gæti komið í þess-
um efnum. Hefir ástæðan vafa-
laust verið sú, að ríkissjóður
liefir ekki verið talinn mega
missa neins af hinum mikla
áfengisgróða. Það er á allra vit-
orði, að þótt Áfengisverslun
ríkisins hafi aðeins verið opin á
daginn, þá liefir áfengisverslun
engu að síður verið rekin dag
og nótt. Leynivínsalarnir hafa
séð fyrir því.
Með skömtun þeirri, sem nú
er upptekin, er gerð tilraun lil
þess að draga úr drykkjyskapn-
um og ekki síst leynisölunni. Er
vonandi að þessar ráðstafanir
nái tilgangi sínum.
Enginn efi er á því, að allir
hugsandi menn taka því fegins
hendi, að loksins skuli þó eitt-
hvað aðhafst til að stemma á-
fengisflóðið. Þessvegna hlýtur
það að vekja athygli, að eitt
stjórnarblaðið, Tíminn, notar
þetla tækifæri til þess að hella
úr sér þvílíkum óþverra, að
undrum sætir. Blaðið leitast við
að koma því inn hjá mönnum,
að sjálfstæðismenn eigi sökina
á þvi, að áfengið hefir flætt yf-
ir landið á seinni árum, svo sem
raun er á. Allir vita að afnám
bannlaganna var samþykt með
miklum rneiri hluta við alþjóð-
aratkvæðagreiðslu. Innan allra
flokka greiddu menn atkvæði
sitt á hvað. Það sem olli því, að
svo mikill meirihluti var með
afnáminu, var það, að árum
saman hafði smyglað áfengi og
heimabrugg verið drulckið jöfn-
um höndum bæði i bæjum og
sveitum,
Tíminn veit það fullvel, að
einlægustu og áhrifamestu bind-
indisfrömuðir landsins, utan
þings og innan, eru í Sjálfstæð-
isflokknum. Það er þessvegna
elcki annað en svívirðilegur róg-
ur, þegar blaðið heldur því
fram að sjálfslæðismenn eigi
sök á því, að drykkjuskapur
landsmanna er svo sem raun er
á. Blaðið telur að skemtisam-
komur flokksins hér í Reykja-
vik séu drykkjusamkomur. Þús-
undir manna úr öllum sléttum
liafa á undanförnum árum sólt
þessar samkomur flokksins og
geta allir um jjað borið, að eng-
ar samkomur, sem hér eru
haldnar, fara betur fram.
Tíminn segir um áfengissöl-
una á undanförnum árum;
„Lnda gerði Framsóknarflokk-
urinn ekkert annað í áfengis-
málinu en að framfylgja sigri
Sjálfstæðisflokksins í atkvæða-
greiðslunni um bannlögin.“
Svona rógur er ekki svaraverð-
ur. Hann sannar það eitt, að ill-
Trésmiðafélag Reykjavík-
ur boðar vinnustöðvun hjá
HÖjgaard & Schultz.
Agreiningup um flutning trésmida
sem vinna utanbaejap hjá flrmanu.
Trésmíðafélag Reykjavíkur hefir sent Vísi eftirfarandi bréf
og æskt birtingar:
í tilefni af bréfi Vinnuveitendafélags íslands til Trésmiðafé-
Iagsins, sem birtist í Morgunblaðinu. s. 1. þriðjudag væntir Tré-
smíðafélagið að blað yðar birti eftirfarandi:
kvitni þeirra manna, sem þann-
ig tala, eru engin takmörk sett.
Þá segir Tíminn að Jakob
Möller hafi „tekist“ að gera á-
fengíssöluna að meiri féþúfu en
dæmá séu til áður. Þetta eiga
menn að skilja svo, að .Takob
Mölíer liafi lagt sig sérstaklega
fram um að koma út áfengi.
Þetta er því rætnara, þegar
jafnframt er á það bent, að
Jakob Möller er „liáttsettur em-
bættismaður í stórstúkunni“,
eins og Tíminn segir. Allir vita,
að hinar auknu tekjur af áfeng-
issölunni upp á síðkastið stafa
af því tvennu, að almenningur
hefir haft meiri fjárráð og auk
þess að nxjög liefir bæst við
„neytendahópinn“ við tilkomu
erlendra manna. Er vonandi að
með hinu nýja fyrirkomulagi
takist að uppræta þann ósóma,
að íslenskir menn geri sér það
að féþúfu að selja vopnuðum
útlendingum áfengi.
Menn munu yfirleitt fagna
því, að leitast er við að draga
úr drykkjuskapnum m,eð því
að taka upp skömtun áfengis.
Hilt er aítur nijög trúlegt, að
Tíminn eigi einhverntíma eftir
að hrigsla Jakob Möller um það,
að hann hafi vanrækt 'að sjá
hag ríkissjóðs borgið með því
að draga úr áfengissölunni. Og
þá getur Tíminn sagt með full-
urn rétti, að öðruvísi hafi þetta
verið meðan Eysteinn var fjár-
málaráðherra.
a
Mikil verðlækk-
un á innf lutnings-
matvörum.
Félag Matvörukaupmanna
hér í bænum auglýsir í dag hér í
blaðinu allmikla verðlækkun á
ýmsum nauðsynjavörum. Stafar
verðlækkunin af því að mjög
hagstæð innkaup hafa tekist
á vörum þessum í Ameríku, og
kemur verðlækkunin strax til
framkvæmd^. Er verið að flytja
vörurnar sem óðast í búðimar
og mun því lokið í dag.
Verðlækkunin er sú, er hér
greinir: Strausykur lækkar úr
50 aurum á kg. í 45 aura, mola-
sykur úr 63 í 58, liveiti úr 35 í
30, haframjöl úr 50 í 40, hrís-
grjpn úr 55 í 45, rúgmjöl úr 30
í 23. Nær lækkunin jafnf til
smærri sem stærri kaupa.
Það er óhætt að fullyrða að
þessi lækkun á erlendum nauð-
synjum kemur alnienningi vel,
þegar innlendar matvöruteg-
undir hækka stöðugt í verði,
þannig að launþega’r verða að
spara alt við sig til þess að draga
fram lífið. Eiga matvörukaup-
menn þakkir skilið fyrir það
hve fljótt þeir hafa brugðið við,
og láti almenning njóta góðs
af verðlækkuninni, einkum þar
sem finnn mánaða úthlutunin
kom til framkvæmda í gær.
Áf þessari verðlækkun hlýtur
einnig að leiða veruleg verð-
lækkun á brauði, hverju nafni
sem nefnist, og veitir síst af þvi.
Verið að velja nýju
lögr egluþ j ónana.
Þessa dagana er verið að velja
hina 16 nýju lögregluþjóna, að
því er Vísi var tjáð af lögreglu-
stjóra í morgun. Eins og lesend-
ur blaðsins muna, sóttu um 200
manns um þessar stöður.
Búið er að skilja „sauðina frá
höfrunum“, þ. e. velja þá, sem
tíí greína geta komíð. Þessír
menn munu þó ekki byrja starf
sitt strax á götunum, því að þeir
verða Iátnir ganga á námskeið
fyrst. Vart munu þeir taka við
stöðum sínum fyrri en um
næstu mánaðamót.
Það hefir verið föst venja um
lengri tíma hér í bænum, að at-
vinnurekendur flyttu smiði, er
þeir þurfa að senda til vinnu
utan við bæinn aðra leiðina í
tíma atvinnurekandans og þá
með fullu kaupi, en hina leið-
ina í tíma smiðsins, án kaups.
Allir meðlimir Vinnuveitenda-
félags íslands liafa fylgt þess-
ari reglu og talið sig bundna af
henni nema hið danska firma,
Höjgaard & Schultz, sem nú
leitar eftir að brjóta regluna
með stuðningi Vinnuveitenda-
félags íslands.
Það mun ekki liafa verið fyr
en undir lok aprílmánaðar s.l„
að vinna trésmiða hófst að
nokkru ráði við Ilitaveitu
Reylcjavíkur innan við Elliðaár.
Fyrir þann tíma var alls ekki
um það að ræða, að flytja tré-
smiði til vinnu við Hitaveituna
burt úr bænum. Trésmiðafélag-
inu var i fyrstu með öllu ókunn-
ugt um það, hvort trésmiðirnir
voru fluttir að eða frá vinnu-
stað í tíma atvinnurekenda.
En með þvi að engin umkvört-
un barst frá smiðunum sjálf-
um til félagsins, var gengið út
frá því sem gefnu, að liér væri
farið eftir venju og smiðirnir
fluttir aðra leiðina í tíma at-
vinnurekenda.
Um mánaðamótin maí og
júní s.l. barst Trésmiðafélaginu
kæra frá meðhmum félagsins,
er unnu við Hitaveitu Reykja-
víkur, út af því, að þeir væru
fluttir að og frá vinnustað á
bekkjum í opnum bifreiðuin.
Formaður Trésmiðafélagsins
fór þegar á vinnustaðinn til að
kynna sér málavexti og kemst
þá að því, að smiðirnir eru
fluttir að og frá vinnustað í
eigin tíma. |Út af kæru smið-
anna og flutningi þeirra að og
frá vinnustað átti stjórn Tré-
smiðafélagsins viðtal við full-
trúa Höjgaard & Schultz, hr.
Lundgaard verkfræðing, strax
sama daginn og formaður
Trésnúðafélagsins komst að
þvi, hvernig flulningnum var
háttað. Mótmælti stjórn^ Tré-
smiðafélagsins því, að smiðirn-
ir voru fluttir í opnum bifreið-
um og í þeirra eigin tima og
krafðist þess, að þessu yrði
breytt og mennirnir flutlir aðra
leiðina í tíma atvinnurekenda
svo sem venja stæði til. Út af
brottfarartímanum fóru ekki
fram nein bréfaskifti á milli
firmans og félagsins, heldur
aðeins viðtöl. Vænti Trésmiða-
félagið, að þessu yrði komið í
Iag strax og .kvartað var, þó
reynslan yrði önnur.
í s.I. ágústmánuði varð á-
greiningur milli Dagsbrúnar og
Höjgaard & Schultz um flutn-
ing verkamanna að og frá
vinnustað. Gerðu verkamenn
verkfall út af þessum ágrein-
ingi, er stóð til 2,. sept. Verkfall
þeíía gerði Dagsbrún fyrirvara-
laust og án þess að fylgja að
öðru leyti fyrirmælum laga um
stéttarfélög og vinnudeilur um
verkföll. Verkfall Dagsbrúnar
virðist því hafa verið ólöglegt,
enda hefir framkv.stj. Vinnu-
veitendafélags íslands lialdið
því fram í blaðagrein, að svo
hafi verið. En vegna þess að
Trésmiðafélagið efaðist um lög-
mæti Dagsbrúnarverkfallsins
tók félagið engan þátt í því og
lét meðlimi sína mæta til vinn
unnar. Virðist það næsta und-
arlegt er stjórn Vinnuveitenda-
félagsins telur nú, að Trésmiða-
félagið hafi glatað einhverjum
rétti með því, að taka ekki þátt
í verkfalli, er framkvæmdap-
stjóri Vinnuveitendafélagsins,
Iir. E. Claessen, telur að verið
hafi ólöglegt.
Á meðan stóð á deilunni á
milli Dagsbrúnar og Höjgaard
& Scliultz voru nokkrar líkur
til þess, að hún myndi enda með
samningum um að flytja
verkamennina aðra leiðina í
tíma atvinnurekenda. Þegar
samningar komust á þann 2.
september s.l. fór þetta á ann-
an veg og var þá nauðsynlegt
fyrir Trésmiðafélagið að hefj-
ast handa sjálft og var það gert
með bréfi dags. 4. f. m. Eftir
það fóru fram nokkrar árang-
urslausar umræður um málið,
og er nú hafinn undirbúningur
undir löglega vinnustöðvun af
hálfu Trésmiðafélagsins.
Að því er varðar þá staðliæf-
ingu Vinnuveitendafélags ís-
lands, að Trésmiðafélagið sé
bundið af samningi Dagsbrún-
ar og Höjgaard & Schultz frá
21. olct. sl., þá er slíkt alrangt.
Dagsbrún hafði ekkert umboð
til að semja fyrir Trésmiðafé-
lagið og Trésmiðafélaginu var
með öllu ókunnugt um tilvist
samningsins, enda er hann
gerður 6 mánuðum áður en ut-
anbæjarvinna smiða hófst. Það
er því rangt, að samningi þess-
um hafi verið breytt gagnvart
trésmiðum í hérumbil 10 mán-
uði. Vinna trésmiða innan við
Elliðaár bófst vart fyr en sein-
ast í april og Trésmiðafélagið
mótmælti flutningsfyrirkomu-
laginu strax og því var kunnugt
um það og þá — í byrjun júní
— hafði enginn huglcvæmni til
þess gagnvart Trésmiðafélaginu
að réttlæta fyrirkomulagið með
Dagsbrúnarsamningnum.
í bréfi Vinnuveitendafélags
íslands frá 29. f. m. eru orð
látin liggja að því, að Trésmiða-
félagið vísi til þess stuðnings
kröfum sínum, að breska setu-
liðið flytji trésiniði til vinnu-
staða utanbæjar aðra leiðina í
tima atvinnurekenda. Út af
þessu vill Trésmiðafélagið al-
veg sérstaklega undirstrika, að
það er gömul föst venja hér í
bæ, að vinnuveitandi flytji
smiðina þannig aðra leiðina í
sínum tíma. Þessari venju hafa
allir atvinnurekendur hér í bæ
fylgt athugasemdalaust og þar
á meðal að sjálfsögðu allir með-
limir Vinnuveitendafélags ís-
lands, Það er því hrein fjar-
stæða að liugsa {sér, að Tré-
smiðafélagið geti þolað það, að
erlendu firma megi haldast uppi
að brjóta þessa reglu, enda hrein
ósanngirni að gera vægari kröf-
ur til Höjgaard & Schultz en
innlendra atvinnurekenda.
Að því er varðar frásögn bréfs
Vinnuveitendafélags Islands um
vinnuskýlin, þá er rangt sagt
frá um það, sem fram fór á
fundinum, en með því að hér
er um atriði að ræða, sem ekki
snertir sjálfa deiluna, þá sjáum
við ekki ástæðu til að draga það
inn í umræðurnar.
Ofanritað hefir Trésmiðafé-
laginu þótt rétt að talca fram
vegna bréfs Vimíuveitendafé-
lags Islands í Morgunblaðinu sl.
þriðjudag.
Virðingarfylst,
Trésmiðafélag Reykjavíkur.
Handíðaskólinn.
Annnð stai-fsár Ilandíðaskól-
ans er um það bil að liefjast.
Verður kent sjö mánuði í vet-
ur og 36 stundir á viku í kenn-
aradeildinni. Kenslan er ókeyp-
is, en neméndur greiði efnis-
kostnað, enda verða munir þeir,
er þeir gera, eign þeirra að
loknu náminu.
Þá heldur Handíðaskólinn
uppi lcenslu í handíðum í öll-
um bekkjum Kennaraskólans;
sömuleiðis kenslu fyrir öryrkja
og almenning, er fer fram síð-
degis og á kvöldin.
Unglingum 14—18 ára að
aldri eru kendar trésmíðar, 2
klst. í viku og er sú kensla ó-
keypis að öðru leyti en því, að
nemendurnir leggja sér sjalfir
til efni.
Kvöldkenslan fyrir ahnenn-
ing hefst 1. okt. og endar 30.
mars. Verður henni hagað sem
hér segir:
Teikning. Kvöldkensla í teikn-
ingu liefst 1. október og stend-
ur yfir til loka marsmánaðar.
Kent verður í tveim flokkum,
4 stundir í viku í hvorum flokki.
Til þess að sem flestum, er
áhuga hafa á teikningu, gefist
kostur á að taka þátt í námi
þessu, fer það fram kl. 8—10
á kvöldin.
1. Almenn teikning og með-
ferð lita. Kent verður á mánud.
| og fimtud. kl. 8—10 e. h. Meg-
ináhersla verður lögð á fríhend-
isteikningu (með blýantj, krít
og penna). Vei'ður teiknað m.
a. eftir ýmsum munum, lifandi
plöntum, landslagi, likama
mannsins o. fl. Kend verður
meðferð vatns og olíulita; enn-
fremur teikning vefnaðar- og
útsaumsgerða (Mönster-teikn-
ing), dúkmyndagerð (I.inole-
um-skurður) o. fl.
Er eigi gert ráð fyrir því, að
þátttakendur stundi allar þess-
ar greinir jöfnum höndum,
heldur séræfi þeir sig liver á
kjörsviði sínu, þegar komið er
yfir byrjunarstigin.
2. Fjarvíddarteikning. Kent
verður á þriðjud. og föstud. kl.
8—10 e. h. Kend verður fjar-
víddarteikning (Parallelper-
spektiv og Cenlralperspektiv)
og hagnýting hennar við vinnu-
teikningar og tillöguuppdrætti.
Ennfremur stílteikning, eftir
byggingum, húsgögnum, mun-
um og myndum.
Kensla í þessum flokki er
fyrst og fremst ætluð þeim, sem
hafa áhuga á sögu og þróun
myndlistar og stíls í liandíðum,
listiðnaði og byggingarlist, svo
og þeim, sem sjálfir stunda
þessar greinir, eða liafa í liyggju
að leggja þær fyrir sig.
SJOMENN,
LÆRIÐ AÐ SYNDA.
Ókeypis kensla,
Næstkomandi föstudag liefst
ókeypis suiidkensla fyrir sjó-
menn í björgunarsundi, í Sund-
liöll Reykjavíkur, og stendur
kenslan yfir í 12 daga.
Allir þeir sjómenn, sem nú
eru í landi, milli ferða, ættu að
nota sér þetta ágæta tækifæri
til þess að læra björgunarsund
hjá góðum kennurum. Það slcal
tekið fram, að þeir, sem vilja
læra björgunarsund, verða að
vera allvel syndir. Ennfremur
skal bent á, að það er nauðsyn-
legt að tilkynna þátttöku sína
i dag eða á morgun, til Sund-
hallarinnar.
I ráði var að kensla i almennu
sundi færi fram um sömu
mundir fyrir sjómenn, i Sund-
laugunum, en vegna anna þar
verður ekki hægt að byrja á
kenslu fyr en í næsta mánuði.
Lifgun úr dauðadái er kend í
sambandi við þessi námskeið.
Námskeiðum þessum fyrir
sjómenn hefir verið komið á
fyrir atbeina Slysavarnafélags-
ins, með þáttöku Sundliallar-
innar og bæjarins, og er það vel
farið, því oft er þörf, en nú er
nauðsyn, að sjómenn vorir séu
vel syndir.
Opel-Blit;
VÖRUBIFREIÐ TIL SÖLU.
Ágætis nýstandsett „Opel-
Blitz“ yfirbygð vörubifreið,
með mjög nýlegum hjól-
börðum, er til sölu.
PAPPÍRSPOKAGERÐIN h.f.
Vitastíg 3.
MÚ8IK
Kensla í píanóleik, hljóm-
fræði, stílfræði, komposition.
Tilsögn í flutningi sönglaga
— (Correpetition) og undir-
leik. —
Robert
Abpaham.
Upplýsingar í síma 3760, milli
kl. 12—1 og eftir kl. 7 e. h. —
F. Ú. S. HEIMDALLUR.
Skemtikvöld
í Oddfellowhúsinu laugardaginn 5. okt. n. k.
Mjög f jölbreytt skemtiskrá.
Aðgöngumiðar seldir á afgr. Morgunblaðsins fimtu-
dag og föstudag kl. 4—6.
%