Vísir - 10.12.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
VISIR
DAGBLAÐ
Útgcfandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
30 ár.
INN 14. þ. ni. verður dag-
blaðið Vísir 30 ára, og er
þannig elsta dagblaðið, sem út
er gefið á íslandi. Reynt hafði
verið áður, — jafnvel nokkru
fyrir aldamót, — að hefja út-
gáfu dagblaðs liér í Reykjavik,
en það reyndist ókleift að halda
slíkri útgáfu uppi og entist til-
raunin aðeins skamma stund.
Þegar litið er yfir þetta þrjá-
tíu ára skeið sést glögglega hve
ör þróunin liefir verið i öllu
þjóðlífi tslendinga á þessum ár-
um, og er blaðaútgáfa aðeins
einn þáttur í þeirri þróun, en þó
glögt'dæmi um aukið framlak
og tækni. Fyrstu blöðin, og
raunar fyrstu árgangarnir af
Vísi voru allir handsettir, —
setjaravélar voru ekki til í
landinu. Prentvélin, sem Vísir
var prentaður í lengi framan af
var handsnúin, og segir það sig
sjálft, að mikill seinagangur
var á útgáfunni. Verkið var erf-
itt og er ekki ósennilegt, að nú
á dögum væri það ekki talið
nokkrum manni bjóðandi, en
fyrir 30 árum var þetta talin
góð latina og ekki amast við.
Þegar litið er yfir liina 30 ór-
ganga blaðsins gela menn enn-
fremur gert sér glögga hugmynd
um, bæjarlífið í heild siiini öll
þessi ár, og má margt af því
læra. Blaðið ber með sér allar
þær sveiflur, sem orðið liafa í
viðskiftalífinu, hagur þess mót-
ast af hag ahnennings og ber
að öllu liinn sama svip.
Vísir byrjaði smátt i fjrrstu,
enda lét.hann ekki rnikið yfir
sér. Fyrsia ll!aðið bar heitið
„Vísir til dagblaðs í Reykjavik“
og þótl menn gerðu sér í fyrstu
litlar vonir um að blaðið gæti
eflst og dafnað, varð raunin öll
önnur. Bar þar fyrst og fremst
til, að almenningur tók blaðinu
fegins liendi og kaupmenn
kunnu fyllilega að meta það, —
styrktu það með auglýsingum
og unnu þannig að eigin hag.
Eftir að byrjað var að auglýsa
kom það fljótt í ljós, að það
var hin auðveldasta leið til þess
að kynna almenningi vörurnar
og vörugæðin, og almenningur
keypti blaðið jafnvel í fyrstu
vegna auglýsinganna, ekki síst
smáauglýsinganna, sem teknar
voru strax upp í blaðinu, og
hefir Vísir öll þessi ár veríð á-
gætasti boðberinn millum selj-
enda og kaupenda, veitepda og
neytenda, og það hefir öll al-
þýða manna kunnað að meta.
Þegar það sýndi sig, að dag-
blað gat borið sig hér í bænum,
komu fleiri á eftir, er tóku að
stunda þennan atvinnurekstur,
og svo vel hefir liann þrifist,
að dagblöðin má telja mikil
fyrirtæki á okkar mælikvarða.
Þau eru komin yfir alla barna-
sjúkdómana, en framundan er
þroski fullorðinsáranna, og
vonandi sjást aldrei á þeim elli-
m/irk.
Þótt jiegar liafi sóst vel á veg,
er allur dagblaðarekstur háður
miklum erfiðleikum, og véla-
kostur og annað þarf að batna
til mikilla muna, ef vel á að
vera. Þótt tækninni fleygi fram,
aukast kröfurnar að sama
skapi, og þessi vélaöld, sem við
lifumá, heimtar fyrst og fremst
meiri liraða, og kaupendurnir
sjá um það, að engin kyrstaða
verði í þróun blaðanna.
Stríðið hefir bitnað með mikl-
um þunga á allri blaðaútgáfu,
.og verð á öllum nauðsynjum til
liennar liefir margfaldast og
vinnulaun hækkað til stórra
inuna, en allur liefir reksturinn
þó gengið slysalaust jiað sem af
er, — livað sem kánn að vera
framundan.
Vísir liefir ákveðið að minn-
ast 30 ára afmælis síns lítillega,
en vegna annríkis eru ekki tök
á því, ef gefa út sérstakt afmæl-
isrit að þessu sinni, lieldur mun
saga blaðsins og þróun verða
rakin að nokkru í jólablaði Vís-
is, sem er nú sem óðast verið að
undirbúa.
Alþýðublaðiö, »Þór«
og Framsóknar-
flokkurinn.
Fiskleysi er nú mikið i bæn-
um um þessar mundir og fisk-
urinn afar dýr. En sem betur fer
mun þetla ástand varla standa
lengur en fram í miðjan janúar,
Vþvi þá er von um að afli fari að
glæðast og þá hlýtur fiskurinn
að falla í verði. Hið háa verð
sem nú er byggist aðallega á
því að afli er nú afar litill og
gæftir stopular en fiskflutninga-
skipin of mörg fyrir þenna litla
afla.
AIjiýðublaðið kom fram með
þá hugmynd á Iaugardag, að
„Þór“ væri látinn fiska fyrir
bæinn, skipið væri eign ríkisins
og því hæg heimatökin. Jafn-
framt getur blaðið þess að skip-
ið muni undanfarið liafa verið í
fiskflutningum í þágu kosninga-
sjóðs Framsóknarflokksins. Ó-
trúlegt er að blaðið kæmi fram
með svo alvarlega ásökun á
hendur Framsóknarflokknum
ef enginn fótur væri fyrir sliku.
Vísir hefir reynt að kynna sér
jietta en ekki fengið upplýsing-
ar sem hann telur fullnægjandi
í sambandi við. leigu á Þór til
fiskflutninga. Virðast menn
ekki sammála um að hver skipið
hafi á leigu. Heldur ekki livers-
vegna skyndilega var skift um
leigjendur nýlega. Vísir vill því
skora á Alþbl. að skýra frá hvað
það hafi fyrir sér í því að Fram-
sóknarflokkurinn hafi skipið á
leigu og upplýsa um leið með
hvaða kjörum það sé leigt.
Ný bók handa ungum stúlkum.
Isak Jónsson kennari hefir á und-
anförnum árum samið og Jiýtt
margar bækur handa hörnum og
unglingum. Nú hefir hann j)ýtt nýja
unglingabók, og aÖ þessu sinni
handa stúlkum. Heitir hún Tvíhura-
systurnar, eftir sænska skáldkonu.
Bókin er svo skemtileg, og þó svo
látlaust rituð, að sönn ánægja er að
lesa hana.
Merkileg bók.
Eins og mörgum mun enn í
fersku minni, flutti dr. Sigurður
prófessor Nordal nokkur útvarps-
erindi í fyrra vetur, er hann nefndi
Líf og dauði. Vöktu þau mikla at-
hygli meðal hlustanda og nær ein-
róma aðdáun, en sumir ýfðust Jió
heldur við, m. a. fáeinir klerkar, og
þótti mörgum furðulegt. Erindi
þessi hafa nú verið gefin út í bók-
arformi, líklega óbreytt að öllu, sem
máli skiftir, en höf. aukið við harla
merkilegum og fróðlegum eftir-
mála, er nemur 70—80 blaðsíðum.
Bók þessi verður áreiðanlega mikið
lesin og mikið um hana rætt. Henn-
ar verður nánara getið hér í blað-
inu við tækifæri.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.30 Dönskukensla, 1. fl.
19.00 Enskukensla, 2. fl. 19.25
Hljómplötur: Lög úr óperettum og
filmum. 20.00 Fréttir. 20.30 Erindi:
Ungir rithöfundar á Norðurlönd-
um (Kristmann Guðmundsson rit-
höf.). 20.55 Tónleikar Tónlistar-
skólans: a) Tríó í D-dúr, eftir
Haydn. b) Tríó, Op. 11, B-dúr,
eftir Beethoven. 21.30 Hljómplöt-
ur: „Don Quixote", tónverk eftir
Richard Strauss.
lm§ starfsmannafé-
lögr krefjast ádýrari
kola.
fiOttOKÍStÍÍÍÍÍOiÍÍÍ!
OtiOtiOOOtiOOOOtlOOOOOtÍtÍOOtÍOOOOOtÍOOtÍOOCOOetÍOOí
*) Fél. starfsm. Rvíkurbæjar
Fél. ísI. símamanna
Póstmannafél. Islands
Fél. ísl. barnakennara
Fél. slarfsm. Sjúkrasaml.
Starfsm.fél. ríkisstofnana
Fél. starfsm. útvarpsins
Fél. starfsnx. Útv.b. Isl.
Fél. starfsm. Bún.b. ísl.
Lögreglufél. Reykjavíkur
Tollvarðafél. íslands.
Fulltrúar frá ýmsum starfs-
mannafélögum í bænum liafa
að undanförnu átt með sér 11111-
ræðufundi um ýms hagsniuna-
mál ríkis og bæjar. Hefir verið
lagður grundvöllur að frekari
samvinnu Jiessara félaga til
sameiginlegra átaka í verðlags-
málum launjiega, og rætt um,
viðhorf Iaunþega til sívaxandi
dýrtíðar. Meðal annars liefir
verið rætt um kolaverðið í bæn-
um, og um, það gerð svofeld
samþykt:
„Fulltrúafundur neðanlaldra
félaga*) vill leggja áherslu á,
að Jiað fyrirkomulag, sem nú
er á sölu kola í Reykjavik,
verði hið fyrsta tekið til athug-
unar af ríkisstjórn, og skorar á
ríkisstjórnina, að láta fram-
kvæma athugun á Jiví, livort
kolaverðið v,erði ekki lækkað
nú Jiegar. Vill fundurinn benda
á tvær Ieiðir lil Jiessa:
1. Að fé Jiað, sem lagt liefir
verið til bliðar til fyrirhugaðr-
ar verðjöfnunar á kolum,
verði Jiegar í stað notað til
verklækkunar á kolabirgðum,
þeim, sepi ríkið hefir tekist á
hendur fjárhagslega ábyrgð á
gangvarl kolainnflytjendum.
2. Að útgerðarmönnum heim-
ilist að selja kol beint til al-
mennings við frjálsu verði.
Þyki hinsvegar nauðsynlegt, að
kolaverslanir hafi einnig á
hendi dreifingu Jiessara kola til
bæjarmanna, skal álagning
þeirra á Jiau vera takmörkuð
við sanngjarna þóknun.“
Greinargerð:
„Samkvæmt fyrirjiggjandi
upplýsingum muiiu útgerðar- !
menn eiga hér um 25 þús. tonn
af kolum. Þótt útgerðarmenn j
liafi ekki þörf fyrir þessi kol
sjálfir, er Jieim bannað að selja j
Jiau til bæjarmanna fyrir lægra
verð en kr. 134.— tonnið. Er
Jiannig komið i veg fyrir, að al-
menningur geli keypt Jiessa
bráðnauðsvnlegu vörutegund á
frjálsum markaði og við mikl-
um mun lægra verði.
Að ytri kringumstæðum ó-
breyttum má gera ráð fyrir, að
ísfisksalan til Englands haldi á-
fram, og kolainnflutningur tog-
aranna verði eins og að undan-
förnu, Jiannig að kolabingirnir
haldi áfram að stækkalangtum-
fram þarfií- útgerðarinnar
sjálfrar.
Vegna sívaxandi dýrtíðar og
hinna margvíslegu örðugleika,
sem allur almenningur á nú við
að stríða, þykir nauðsynlegt að
lækka verðið á kolunum og létta
Jiannig, ef til vill allverulega,
þær mörgu ójiörfu byrðar, sem
lagðar eru á borgara þessa bæj-
arfélags, eins og reyndar lands-
menn alla. En eins og tillagan
ber með sér, er hér um velferð-
armál almennings að ræða, en
ekki ívilnanir og undanjiágur
lil einstaklinga, stétta eða fé-
laga.
Loks skal vakin athygli á J)ví„
lið til viðbótar við skattfrelsi út-
gerðarinnar var, með gengis-
lækkun krónunnar 4. april 1939
og aftur síðar sama ár, enn að
nýju velt Jiungum byrðum yfir
á borgarana, til Jiess að bjarga
aðjirengdum framleiðendum til
lands og sjávar. Með tilliti til
bins gjörbreytta ástands Jiykir
ekki ótilblýðilegt að gjöra ráð
fyrir Jiví, að útgerðarmenn
mundu fúsir til að selja að-
þrengduni almenningi kol með
sanngjörnu verði, ef kolaversl-
unin væri frjáls.“
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
K.F.U.K.
A.-D. Fundur í kveld kl.
8J/2. Utanfélagskonur vel-
komnar. Bazar verður á
morgun kl. 4 í liúsi K. F. U.
M. og K. Gjöfum veitt mót-
taka í kvöld.
Athugið nýkomnar gerðir
af lampaskermum og borð-
lömpum.
SKERMAjPAIN Laugaveglð
Ungur
laghentur og reglusamur
maður getur fengið atvinriu
strax við smáiðnað. Tilhoð,
merkt: „Dr X —“ leggist inn
á afgr. Vísis fyrir 11. des. —
r Koroei
er til viðtals í Túngötu 31,
daglega ld. 1—2 og 8—10 síð-
degis. -^- Sími 1655.
Lán óskast
að uppliæð kr. 5000.00 gegn
veði í góðri fasteign. Tilboð,
merkt: „Góð fasteign‘“, legg-
ist inn á afgr. blaðsins fyrir
14. þ. m.
og
nýkoiiiið til
Laugavegi 3.
Sími 4550.
íí
Þakka hjartanlega öllum þeim, sem mintust mín á
i! sextugsafmæli mínu, 7. þ. m., á margvíslegan luítt, bæði
Jj sýslungum minum, i báðum Skaftafellssgslum, og fleiri
« vinum mínum, sem færðu mér glæsilegar gjafir, og öðr-
« um víðsvegar um lancl, er sendu mér heillaóskir og
B ágætar kveðjur.
£
o
« G í s l i S v e i n s s o n, Vik í Mýrdal.
Sí
OOOOCOOOOCOOOCCOCOOOOOCCOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOCÖOOOOOÓÍ
Landsmálafélagið Vörður.
r
miðviluidagskvöld kl. S1/^.
Magnús Jónsson talar um Stjórnarsamstarfið og
kosningarnar.
STJÓRNIN.
We§ting:liouse
ljósaperurnar
cru koinnar.
Raftækjaverslun
Hjartarsonar
Símar 4690 og 5690.
NÝ LJÓÐABÓK EFTIR KOLKA:
STRÖNDlN
Þessi ljóðabók er sérstæð í íslenskri ljóðagerð, og mun
marka spor, sem lengi verða rakin. Lesið formála bókarinnar.
Bókaverslun ísafoldarprentsmiðju.
Drciigruriiiu yðar ký§ §ér licl§t
í jólagjöf
nK(<i\o
frá
Ueráun lnjibjargar Johnsoit
Nýkomið:
Nokkurir ferðafónar
(His Masters voice).
Amerískar og enskar
dansplötur.
NÖTUR
teknar upp í dag.
Strengir, bogar, fiðlu-
og guitarkassar o. fl.
Hljóðfærahúsið.
Tvær laghent-
ar stúlkur
óskast strax við smáiðnað.
Tilboð merkt: „Dr X“ leggist
inn á afgr. Vísis fyrir 11. des.
Three flowers
PÚÐUR og
NAGLALAKK
nýkomið í öllum litum.
HÁRGREIÐSLUSTOFAN
PERLA
Bergstaðastræti 1.
Sími: 3895.
Laxfoss
fer til Vestmannaeyja á
morgun kl. 10 síðd.
Flutningi veitt móttaka til
kl. 6.
Elisabeth
Göhlsdorf
liest
Márchen, Schwánke und
Fabeln í Kaupþingssaliium
miðvikudaginn 11. desember
kl. 8i/2.
Aðgöngumiðar við inn-
ganginn.