Vísir - 12.12.1940, Page 1

Ritstjóri:
Kristján GuðSaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri S línur
Afgreiðsla j
288. tbl.
Bretar hafa her
tekið Sidi
Barrani —
Sigur þessi getnr haft úr-
slitaáhrif í Afrikustyrj öld-
inni.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Igærkveldi bárust fregnir um það til London frá
Kairo, að breski herinn, undir forystu Sir
Matiland Wilson, hafi hertekið Sidi el Barr-
ani, hafnarborgina í Egiptalandi, nokkuru fyrir aust-
an landamæri Libyu, en Sidi el Barrani höfðu ítalir
gert að höf uðbækistöð innrásarinnar í Egiptaland. Bret-
ar hafa unnið hér mikilvægan sigur sem getur haft úr-
slitaáhrif í Afríkustyrjöldinni.
Það er kunnugt, að Bretar tóku mikinn f jölda fanga,
þeirra meðal þrjá herforingja, og mikið herfang, en
það hefir enn ekki verið talið. Sigur þessi er afleiðing
þess, að breskum hersveitum tókst að brjóta sér leið
til sjávar, milli Bug Bug og Sidi Barrani. Eina hættan
var, að lið ítala fvrir vestan I3ug Bug og liðið í Sidi Barr-
ani, gæti marið þetta breska lið milli sín, en til þessa hef-
ir ekki komið. Sókn Breta hefir verið svo hröð og hörð,
að þeir liafa getað fylgt eftir sigrinum er þeir brutust til
sjávar, og þjarmað svo að Itölum í Sidi Barrani, að þeir
hiafa orðið að gefast upp. Bretar halda áfram sókn sinni
vestur á bóginn. Breski flotinn aðstoðaði flugher Breta
og landher við töku Sidi el Bárrani. Segir í tilkynningu
fiotamálástjórnarinnar, að herskipin hafi haldið uppi
skothríð á varnarstöðvar ítala allar þarna á ströndinni,
og var einkum miðað að því, að'gera aðstöðu ítala í
Sidi Barrani sem erfiðasta. Mun það ekki hvað síst vera
skothríð herskipanna að þakka, að breski herinn milli
Bug Bug og Sidi el Barrani gat lokið hlutverki sínu.
Að því er United Press hefir fregnað frá áreiðanleg-
um heimildum hafa Bretar þegar tekið yfir lO.OOOfanga,
síðan er sóknin í vestursandauðninni byrjaði.
Eins og tilkynt var eftir að sóknin hófst á mánudag gerðu
breskar hersveitir áhlaup á ítali, hægri víglínu þeirra miðja,
milli Sidi el Barrani, og staðar nokkurs all-langt suður í sand-
auðninni, og brutu sér leið til sjávar. Þegar svo Italir voru kró-
aðir inni í Sidi el Barrani eða í stöðvum þeirra þar, gerðu Bretar
árásir á þá úr öllum áttum; einnig frá sjó, og urðu ítalir þá
gripnir fáti, því að þetta kom þeim mjög á óvart, og fór vörnin
í handaskolum.
ítalska stjórnin viðurkendi í tilkynningum sínum í gær, að
Italir hefði orðið að hörfa undan, og var farið miklum lofsorð-
um um fasistasveitir Itala fyrir vöm þeirra.
Eins og áður hefir verið getið hafa ítalir lagt vegi alla leið
til Sidi el Barrani, frá stöðvum sínum í Libyu, og tilkyntu þeir
fyrir skemstu, að vegarlagningunni væri lokið. Var það skilið
svo sem nú myndi sókn þeirra brátt verða hafin, og er engu lík-
ara en að ítalir hofi þóst geta verið öruggir um, að Bretar myndi
láta sér nægja að verjast. Sókn Breta hefir komið þeim að ó-
vörum og afleiðinga þessa ósigurs ítala mun gæta víða, heima
fyrir og í Albaníu. I Egiptalandi hefir fregnin um töku Sidi el
Barrani vakið fádænáa fögnuð, en þegar var mikil gleði ríkjandi
þar yfir þeim árangri, sem náðst hafði áður en Sidi el Barrani
var hertekin. 1 skeytum í gær segir svo um ástand og horfur
á vígstöðvunum í styrjöldunum við ítali, í Albaníu og Egipta-
| þar sem talað var um að ítalir
væri enn á hröðu undanhaldi,
og væri það sumslaðar óskipu-
legt, og í nánd við Tepelena
hafa Grikkir unriið allmikil-
væg'an sigur, því að þeir hafi
náð þorpi skamt þaðan og vegi,
sem er mikilvæg samgönguæð,
á sitt Vald. Svo kemur og liitt
lil greina,aðþóttítalirgetistöðv-
að undanhaldið og veitt viðnám
á nýrri varnarlínu, að vörnin
getur orðið þeim mjög erfið til
lengdar, vegna þess að aðstaða
ítala til þess að senda her sín-
um i Albaníu liðsauka og birgð-
ir versnar stöðugt, vegna lxinna
tíðu loftárása á hafnarborgir
Albaníu og birgðastöðvar ítala
þar í landi. Það eru nú aðallega
tvær hafnir, sem ítalir nota,
Vallona og Durazzo, en bresk-
ar sprengjuflugvélar halda uppi
stöðugum loftárásum á þessar
borgir. Aðaláherslan er lögð á,
að gera árásir á Vallona, sem er
sunnar, og liafa nú breskar og
grískar sprengjuflugvélar gert
alls 15 árásir á þessa borg, hafn-
argarðar og önnur mannvirki
eyðilagst, og skip á höfninni
orðið fyrir sprengjum. Gæti svo
farið, að ítalir gæti hvorki sent
þangað auknar birgðir eða liðs-
afla —- og kannske gæti loft-
árásirnar haft þær aflciðingar,-
að ítliar gæli ekki heldur kom-
ist undan með lið sitt þá leið.
Undanhald Ilala. er hraðast á
ströndinni, og hyggja ítalir til
að veila viðnám við Chiamara,
milli Sante Queranta og Vall-
ona. ítalir hafa mist hverja
flugstöðina á fætur annari, en
aðstaða Grikkja og Breta batn-
ar að sama skapi, við að ná
þessum flugstöðvum, þótt
skemdir á þeim og veðurskil-
yrði hamli í svip, að af þeim
séu full not. Loks er það ótalið,
sem getur liaft hin mikilvæg-
ustu áhrif, að því er vörn ítala
í Albaníu áhrærir, og það er
hvort framhald verður á hrak-
förum ítala á landamærum
Egiptalands og Libyu. Frekari
ósigrar þar geta haft hinar
Háskalejgustu afleiðingar fýrir
Itali í Albaníu og heima fyrir.
Þegar eru farnar að berast
fregnir um, að heimaþjóðin sé
farin mjög að ókyrrast, og eink-
um ber á því á Norður-Ítalíu,
að andúðin gegn facismanum er
mjög að magnast. Það er svo
komið, eins og segir í ýmsum
erlendum blöðum, að Italir eru
i varnaraðstöðu ekki aðeins i
Albaníu, lieldur og í Afriku, og
takist Itölum ekki að rétta hlut
sinn mjög bráðlega, er hætt við
að mjög illa fari fyrir þeim.
Hinsvegar er þess að geta, að
ítalir liafa svo mikinn herafla
í Libvu enn, að það er alt of
snemt að spá neinu um það, að
Brétar vinni úrslitasigur i bráð,
þótt þeir sigrar, sem Bretar hafa
unnið undangengin dægur, liafi
bætt aðstöðu þeifra að miklum
mun. Þeir hafa nú tekið alls
(>000 fanga í orustunum við Sidi
Barrani og þar i grend, og mik-
ið herfang, og takist Bretum að
halda þeim stöðvum, sem þeir
hafa tekið milli Bug Bug og Sidi
Barrani, liorfir svo, að lierlið
j)að, sem Italir hafa við Sidi
Barrani neyðist til uppgjafar.
Italir viðurkendu í gær í út-
varpi sínu, að þeir hefði neyðst
til þess að hörfa undan, en telja
mannfall mikið í liði Breta. Þó
er sýnilega reynt að láta bera
sem minst á því, hversu mikl-
um hnekki Italir liafi orðið fyr-
ir, þvi að birtar eru fregnir, sem
eiga að sýna, að tjón Breta i
bresk-ítölsku styrjöldinni sé
margfalt meira en Itala. Voru
endurteknar tölur um herskipa-
tjón Breta og flugvélatjón, en
Bretar hafa áður lýst yfir því,
að þessar tölur nái engri átt, og
nefna til dæmis, að ef réttar
væri tölur Itala um herskipa-
tjónið, væri þeir búnir að
sökkva eða valda skemdum á
miklum hluta alls Miðjarðar-
hafsflotans. ítalir segjast og
hafa skotið niður fyrir Bretum
um 660 flugvélar, en að eins
mist á annað liundrað sjálfir.
Manntjón sittistyrjöldinni segja
ítalir að eins 19 þúsund, þ. e.
fallnir, særðir og teknir til
fanga, iil 30. nóv. s. 1., og inni-
fela þessar tölur ekki manntjón-
ið í bardögunum frá því á laug-
ardag, en þá hófst forleikur
þeirrar sóknar, sem nú er háð,
er meginsóknin hófst á mánu-
dagsmorgun, eins og áður er
getið.
I gær síðdegis var tilkynt, að
breski flugherinn hefði haldið
upþi stöðugum árásum á her-
stöðvar Itala í Libyu og Egipta-
landi í heilan sólarhring, og
voru skotnar niður 10 ítalskar
flugvélar í gær, en margar voru
evðilagðar í flugstöðvum þeim,
sem, árásir voru gerðar á. Að
eins ein bresk flugvél var skotin
niður. Aðallega hefir verið lögð
stund á að varpa sprengjum á
flug- og olíustöðvar ítala, og
staði, þar sem vélahersveitir
þeirra hafa bækistöðvar. Bret-
ar hafa haldið uppi árásum á
aðrar stöðvar ítalá í Afríku, svo
sem Assab við Bauðahaf, og
sprengjum hefir verið varpað á
járnbrautina milli Djibouti i
Franska Somalilandi og Addis
Abeba, og hafa orðið á lienni
miklar skemdir.
landi:
I tilkynningum grísku her-
málastjórnarinnar í gærkveldi
var svo að orði komist, að
grísku hersveilirnar væri enn í
sókn á öllum vígstöðvum, þrátt
fyrir óhagslæð veðurskilyrði.
Það var tekið fram af hálfu
hermálastjórniarinnar, að þess
væri ekki að vænta, að um,
hraða framsókn gæti verið að
ræða fyrst um sinn, þar sem
grisku hersveitirnar væri nú
komnar langt frá aðalhæki-
stöðvum sínum og erfitt um að-
drætti til liinna nýju stöðva,
auk þess sem nokkurn tima
tæki að búast þar fyrir lil varn-
ar. Yar jafnvel gefið i skyn, að
ekki væri neinna frekari stór-
tíðinda að vænta næstu viku,
enda hafa Grikkir nú tekið
hverja borgina á fætur annari,
og vitað er, að mótstaða ítala er
harðnandi, og þeir munu leggja
alt kapp á, að stöðva undan-
haldið^því að ef framhald yrði
á þvi, sem að undanförnu, gæti
svo farið, að þeir, yrði að gefast
upp. Það verður að svo stöddu
ekki sagt með vissu, hvort und-
anhald Itala muni stöðvast,
þrátl fyrir það, að griska lier-
málastjórnin sé svo varfærin,
sem, að framan segir, og dragi
úr ]:vi, að menn búist við frek-
| ari grískum sigrum i bráð. Eft-
I ir að aðvörun i þessa átt var
■ hirt, komu fregnir siðar i gær.
Grikkir
fram á ölliim
stöðrnm.
CIIll
Vl>
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Gríska hermálastjórnin tilkynnir, að Grikkir sæki fram á
öllum vígstöðvum, þrátt fyrir (jflugt. viðnám óvinanna allvíðá.
)Þeir fá hvergi tækifæri til þess að búast um ramlega sér til
varnar.
Grikkir hafa tekið marga fanga og mikið herfang. — Sam-
kvæmt upplýsingum frá áreiðanlegum heimildum hafa ítalir
gert stórfeld gagnáhlaup, en þeim var hrundið með aðstoð
gríska stórskotaliðsins. Mikið mannfall var í liði ítala. Þetta
áhlaup var gert á Mokra-hálsum, en samkvæmt fyrri fregnum
frá Pogradec höfðu ítalir flutt þangað mikinn liðsauka. Voru
það úrvalshersveitir ítalskar, sem þangað voru sendar.
Vafasöm þjóðrækni.
Einhver þjóðrækinn náungi hefir nýlega gefið út flokk
mynda, af förumönnum og flækingum, sem uppi hafa verið
fyr á árum, og borið utan á sér einstakan viðrinisskap og af-
lappamensku. Myndir þessar eru seldar i öllum bókabúðum
og seljasl vel, — einkum kváðu útlendir menn kaupa þær, og
senda til heimkynna sinna. Á þessum tímum verður að telja
það mjög vafasama þjóðrækni að gera slíka myndaútgáfu sér
að atvinnu, og Islendingúm er enginn vinningur í því að þjóð-
in sé kynt erlendis með ömurlegasta vesaldóminum, sem ljjá
henni hefir þrifist, — meðan vesaldómur hennar sjálfrar var
sem mestur vegna hallæra og erlendrar ánauðar.
Er ekki ástæða til að reyna að kynna þjóð sína á annan hátt
og lientari en þennan?
I fregn frá Pogradec segir, að
Grikkir sæki fram í Mokrafjöll-
um, en þau eru nú snævi þakin,
og fara Grikkir nú að eins og
Finnar í bardögunum við, Rússa,
og klæðast hvíturn skikkjum og
hafa hvítar hettur á höfðum sér.
— ítalir þjást mikið af kulda og
hefir marga þeirra kalið, gefast
þeir upp í hópum. Fullyrt er, að
300 hermenn Alpaherfylkis
nokkurs hafi orðið úti, en her-
menn þessir áttu við fleiri hörm-
ungar að búa en frosthörkurn-
ar, því að vegna hinna tíðu loft-
árása Breta og Grikkja, gátu
þeir ekki fengið neinar mat-
vælabirgðir, og bættist hungrið
ofan á kuldann. Einu birgðirn-
ar, sem sumar hersveitir ftala
fá, eru fluttar loftleiðis.
Þý§km( hcrfor-
iiigi seiidnr tíí
Albaníu.
London í morgun.
Þýskur herforingi er í þann
veginn að taka við herstjórn
ítala í Albaniu, að því er United
Press hefir fregnað. Mun her-
foringi þessi vera kominn af
stað suður þangað. .
Það er litið svo á, að Musso-
lini hafi streitst gegn öllum
kröfum Þjóðverja um lier-
stjórnarihlutun af hálfu Þjóð-
verja, þótt hann kunni nú að
liafa neyðst til að leita stuðnings
þeirra. Mussolini er sagður hafa
óttast afleiðingarnar heima
fyrir, þvi að samvinnan við
Þjóðverja er ekki vinsæl meðal
ítala. — Ýinsar líkur benda til,
að Hitler hafi áformað að sam-
eina ítalska og franska flolann
undir þýskri stjórn, og hafi
Hitler þvi orðið ógurleg von-
brigði að þvi hvernig fór í Tar-
anto, er mörg herskip voru eyði-
lögð eða stórskemd fyrir ítölum.
Hvöt,
SjálfstæÖiskvennafélagi'ö, heldur
basar á rnorgun kl. 2 í húsi K.F.
U.M. Á basarnum verSa mjög
hentugar jólagjafir. Allir gera góö
kaup á basar hjá Hvöt.
Hollenskur tundurspillir
1 Itertekur þýskt kaupskip
London í morgun.
Flotamálaráðuneytið i Banda-
ríkjunum tilkynnir, að hol-
lenski tundurspillirinn Van
Kins Bergen hafi hertekið
þýska flutningaskipið Rhein,
sem er 6000 smálesta skip. Fór
skip þetta frá Tampico í Mexi-
co fyrir skemstu. Eigi er kunn-
ugt hvar hollenski tundurspill-
irinn náði skipinu, en áhöfnin
gerði tilraun til þess að sökkva
því. Tókst sjóliðum á Van Kins
Bergen að koma í veg fyrír það.
Þetta mun liafa gerst undan
ströndum Cuba. Ekki er kunn-
ugt um áhöfn Rhein annað en
það, að hún yfirgaf skipið eftir
að tilraun liafði verið gerð til
þess að sökkva þvi. — Tvö önn-
ur skip þýsk fóru nýlega frá
Tampico, og eru þau bæði úr
sögunni. Hinu fyrra var sökt,
er amerisk herskip skiftust á
merkjum,, en skipverjamir á
þýska skipinu hugðu herskipin
hresk. Ilinu sökti áhöfnin und-
an ströndum Kuba, er breskt
beitiskip nálgaðist.
Lothian lávarður
ílytur ræðu,
%
London í morgun.
Lotbian lávarður, breski
sendiherrann, flutti ræðu i
Baltimore i gær. I ræðu þessari
sagði liann, að ef Bandaríkin
veitti' Bretlandi nægan stuðn-
ing með því að láta þeim i té
hergögn og fé, myndi Bretar
sigra 1942 og ef til vill fyrr. Þið
eruð ekki að styðja þjóð, sem
gefst upp, sagði hann.
Birmingham varö
fyrir árás i nótt.
Það var viðurkent i breskum
tilkynningum í dag, að það liefði
verið borgin Birmingham, sem
Þjóðverjar gerðu aðalloftárás-
ina á.
Það er nú kunnugt, að hið
fræga Eton College varð fyrir
miklum skemdum i loftiárás ný-
lega. Það var bygt á 16. öld.