Vísir - 07.02.1941, Page 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðaayenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Knur
Afgreiðsla
31. ár.
Reykjavík, föstudaginn 7. febrúar 1941.
30. tbl.
BRETAR HAFA TEKIÐ BENGHAZI.
ÖLL CYRENAICA A YALDI BRETA.
Mlarlierinn heBdnr áfrain §ákn<
inni vestur á bógimi.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Atíunda tímanum í morgun bárust fregnir um
það til London, aS Nílarherinn brezki hefði
tekið Benghazi, aðalviðskiptaborg Vestur-
Libyu og mestu hernaðarbækistöð, sem ítalir áttu í þess-
um hluta landsins. Með töku Benghazi er öll Cyrenaica,
frjósamasti hluti Libyu, á valdi Breta.
Hersveitir Wavell’s sækja áfram vestur á bóginn, en
að svo stöddu verður ekki sagt, hvort tilgangurinn er að
halda áfram meðfram ströndinni alla leið til Tripoli, en
úr því Benghazi er fallin er ekki búist við mikilli mót-
spyrnu. Kringum Benghazi var gott til varnar, en mest-
ur hluti svæðisins milli Benghazi og Tripoli, er sand-
auðnir.
Benghazi er 500 enskar mílur fyrir vestan þær stöðv-
ar sem Nílarherinn hafði, áður en hann hóf sóknina
fyrir tveimur mánuðum. Hver borgin og herstöðin hef-
ir verið tekin á fætur annari, Sidi Barrani, Sollum, To-
bruk, Derna — og Benghazi. Fregnir um töku Benghazi
kom mönnum mjög á óvænt. Að vísu var búist við, að
þess mundi skammt að bíða, að Nílarherinn hertæki
borgina, en menn áttu ekki von á því/að hún mundi
falla svo skjótt. Er svo að sjá sem ítalir hafi gersamlega
brostið baráttukjark.
Hinn nýi sigur er hinn mikilvægasti j>ví að með honum er
Cyrenaica sennilega að fullu og öllu glötuð ítölum, og hann
mun hafa hin stórkostlegustu áhrif, þar sem enn er barist við
ítali í Afríku, örvandi á sækjendur, lamandi á verjendur og
hann mun hafa víðtæk áhrif heima fjnrir á Ítalíu — draga enn-
frekar úr mönnum kjarkinn — og hafa örvandi áhrif á þá
Frakka, sem famir eru að trúa á sigur Breta.
Það var tilkynnt í London í dag, að í Nílarhernum, sem nú
sækir fram væri hersveitir frjálsra Frakka, franskir sjóliðar og
nýlenduhersveitir innfæddra manna frá nýlendum Frakka,
Spahiar svonefndir, og er það Catroux herforingi, fyrrverandi
landstjóri í Franska Indokína, sem stjórnar þessum her. Enn-
fremur eru í Nílarhernum, auk brezkra hersveita, Ástralíuher-
sveitir, Ný-Sjálendingar og Suð.ur-Afríkuhermenn.
Á öðrum vígstöðvum Afríku
eru liersveitir Breta hvarvetna
í sókn. ítalir liafa sent liðsauka
frá Ashmara til Khereen við
járnhrautina, en líklegt þykir,
að Italir muni ekki verjast 1
þarna lengi, enda þótt skilyrði
frá náttúrunnar hendi séu að
sumu leyti góð til varnar. Ind-
verskar hersveitir, vanar fjalla-
hernaði, taka þátt í sókninni
gegn ítölum. Fyrir austan Bar-
entu er ítalskur her á undan-
lialdi í áttina til brautarinnar
milli Ashmara og Addis Ahb-
eba. Her þessi varði Barentu, en
varð að liörfa undan þaðan,
eftir að indverskar hersveitir
tóku borgina að aí'stöðnum 5
daga bardögum. Setulið Itala
var um 10.000 menn, en 1500
hafa verið teknir til fanga. Leif-
ununi af þessum her er nú veitt
eftirför og eru það slcoskar,
indverskar og belgiskar lier-.
sveitir (frá Belgiska Kongo),
sem reka flóttann.
Bretar sækja því fram til
Rauðahafs á tveimur stöðuni,
fyrir austan Barentu og við
Khereen.
I Ábessiniu sælcja hersveitir
Breta, studdar innfæddum sjálf-
boðaliðasveitum, fram í .áttina
til Gondar, og i Somalilandi
sækja Suður-Afríkuhersvei tir
fram.
MENZIES í KAIRO.
Menzies, forsætisráðherra
Ástralíu, er nú i Kairo og hefir
rætt við forsætisráðherra
Egiptalands. Menzies er í heim-
sókn til ástralska hersins í Pale-
stinu og Egiptalandi.
Menzies sagði í gær, að Ástra-
lía mundi senda nægilegt lið til
þess að viðhalda ástralska hern-
um erlendis og auk þess yrði
komið upp 500.000 manna her
til að verja Ástralíu, ef til inn-
rásar kæmi.
Tekjuskattur í Ástralíu hefir
verið þrefaldaður. Hernaðarút-
gjöldin nema 186 millj. stpd.
Mikill hergagnaiðnaður er kom-
inn á fót í Ástralíu.
TYEIMUR ÍTÖLSKUM
SKIPUM SÖKT.
Útvarpið í Budapest ségir, að
tveimur ítölskum flutningaskip-
um, 6000 og 7000 smál., hafi
verið sökt með tundurskeytum.
Kínverjar kaupa 100 flug- ,
vélar í U. S. A.
Knox, flotamálaráðherra
Bandarikjanna, hefir skýrt frá
því, að rikisstjórnin í Kina hafi
samið um að kaupa 100 liern-
aðarflugvélar í Bándaríkjunum.
Petain vill ekki
vera þjóðleiðtogi
án valda.
London í morgun.
Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum í Yichy er fullyrt,
að Petain hafi ekki fallizt á
að verða leiðtogi fjögurra
manna stjórnar, þannig, að
Laval hefði raunverulega
völdin.
Darlan, flotamálaráðherra,
ræddi við dr. Brinon, sendi-
herra Frakka í París, í gær
og í dag ræðir hann við Lav-
al, að því er talið er.
Petain tek-
up ákvörð-
un sína í
vikulok.
London í gærkveldi.
Darlan, flotamálaráðherra,
var á leið til Parísar síðdegis í
gær og í einni fregn segir, að
Hunzinger, hermálaráðherra,
hafi farið með houum. Darlan
mun skýra Laval frá ákvörðun-
um stjórnarfundarins í Viehy.
Nokkurar líkur eru til, að Dar-
lan Iiafi liaft meðferðis gagn-
tillögur frá Petain. Þó er búist
við, að Petain taki fullnaðar-
ákvörðun um svar við kröfum
Hitlers í vikulokin.
Parísarblöðin, sem eru á
valdi Þjóðverja, halda áfram að
hafa í hótunum við Vicliystjórn-
ina, og krefjast algerrar sam-
vinnu við Þjóðverja. Láta þau
ótvírætt í ljós þá skoðun, að
frekari dráttur á fullnaðarsvax-i
verði ekki þolaður.
12 milj stpd, útgjöld
á dag.
ILondon í gærkveldi.
Sir Ivingsley Wood, f jármála-
j ráðherra Bretlands, tilkynnti
neðri málstofunni í gær, að dag-
leg útgjöld ríkisjóðs Breta næmi
nú yfir 12% millj. stpd. á dag
og væri enn vaxandi. Þar af
fara 8 rnillj. til hers, flughers
og flota, en hitt til annarra
styrjaldarþarfa og nauðsyn-
legra útgjalda. Sir Kingsley fór
fram á, að veittar vei’ði 600 milj.
stpd. til útgjalda það sem eftir
er fjárhagsársins og 1000 millj.
stpd. til útgjalda á fjárhagsár-
inu 1941—1942. ÚJtgjöldin hafa
aukizt um helming frá því fyr-
ir einu ári og nema 3300 millj.
stpd. á fjárhagsárinu, sem nú
er að líða, og er það meira en
þriðja Heimsstyrjaldarárið, en
Grikkir taka
2000 fanga.
London í morgun.
(Útvarpsstöðin í _ Budapest
skýrir frá því, samkvæmt grísk-
um útvarpsfi’egnum, að ítalir
hafi beðið geipilegan ósigiié í
hardögunum fyrir noi’ðan Kli-
sura. Ilafa Grikkir tekið þar
alls yfir 2000 fanga og mikið
herfang. ítalir reyndu árang-
urslaust að nota skriðdreka í
gagnáhlaupunnm. Grikkir eyði-
lögðu þá í vélhyssuskothríð.
]oIm S. ioont skioað-
ur siim Bioða
ríkjiiii í loiio.
London í gærkveldi.
I gær síðdegis barst fregn um ’
það 'til Lontlon, að Roosevelt
foi-seti hefði valið Jolin G. Wi-
nant, forseta Alþjóða verklýðs-
sambandsins sem sendilierra
Bandaríkjanna í London. Til-
kynnti Roosevelt öldungadeild- j
inni útnefninguna i gær, en slík- \
ar útnefningar eru ávallt lagðar !
fyrir öldungadeildina til fulln-
aðarsamþykktar.
Jolm G. Winant hefir lengi
verið í miklum metum hjá
Roosevelt. — Winant er reþu-
blikani og hefir oft verið talinn
líklegur til að vei’ða fyrir vali
sem forsetaefni þess flokks. —
Hann hefir um langt skeið liafl
mikinn áhuga fyrir félags- og
verklýðsmálum og unnið mikið
fyrir þau, sem forseti „Social
Security Board“, sem Roosevelt
stofnaði, og var varaforseti og
síðar forseti Alþjóðaverkalýðs-
sambandsins í Genf, en skrif-
stofur þess voru fluttar til
Montreal eftir uppgjöf Frakka
i styrjöldinni. Er Winant kunn-
ur mörgum stjórnmálamönnum
Evrópu frá þeim tíma er hann
; starfaði i Genf.
í London fagna menn því, að
Winant varð fyrir valinu sem
sendiherra Bandarikjanna.
Himmler og Terboven
á flugferðalagi.
Himmler og Terboven flugu
til Norður-Noregs í gær. Þeir
eru i eftirlitsferðalagi.
þá námu þau yfir 2600 millj.
stpd. og var það mesta út-
gjaldaárið í þeirri styrjöld.
Sir Kingsley boðaði meiri út-
gjaldaaukningu og að þjóðin
yrði að leggja enn liarðara að
sér. I ræðum, annarra þing-
manna kom fram sú skoðun, að
V
útgjöldin sýndu vilja þjóðarinn-
ar til þess að sigra. — Sir
Kingsley kvað menn hafa gert
of mikið úr verðbólguhættunni
i Bfetlandi, en stjórnin væri vel
á verði gegn öllum slíkum hætt-
um.
Péturs Benediktssonar,' chargé d’affaires i London, hefir oft
verið getið hér í blaðinu í sambandi við ýms mál, sem honum
hafa verið falin til fyrirgreiðslu og úrlausnar fyrir íslands hönd.
Er það einróma álit þeirra, er til þekkja, að mjög giftusamlega
hafi tekizt um val í þessa ábyrgðarmiklu stöðu, er Pétur skipar.
Vísi hefir nýlega borizt fnynd af Pétri Benediktssyni, þar sem
hann er við vinnu á sltrifstofunni, West Eaton Square nr. 6.
Pétur Benediktsson tók próf i lögfræði liér við háskólann
árið 1930, og gegndi þvi næst stöðu í utanríkismálaráðuneyti
Dana allt til ársins 1939. Dvaldi hann m. a. í Frakklandi og
á Spáni, meðan hann gegndi þeim störfum. 1 byrjun styrjaldar-
innar fór hann sem sérstakur erindreki íslenzku ríkisstjórnar-
innar til London, og hefir Iiaft þar aðsetur siðan. I maimánuði
1940 var hann útnefndur sem fulltrúi Islands í Bretlandi með
diplomatisku umboði.
SEINUSTU
FRÉTTIR
í STUTTU MÁLI
Bandaríkin vildu gefa Grikk-
landi 30 flugvélar.
Iinox skýrði nýlega frá
því, að flotamálastjórn Banda-
rikjanna hefði boðist til þess
að gefa gríska flotanum, 30 svo-
nefndar Grumman-flugvélar,
sem voru á einu flugvélastöðv-
arskipi Bandaríkjanna. Grikkir
liöfnuðu boðinu með þökkum,
sögðust vilja fá nýri’i og full-
lcomnari flugvélar og greiða
þær fullu verði. Samkomulags-
umleitanir standa yfir urn að
Grikkir fái forgangsrétt að
þeim flugvélum, sem verið er
að smíða í Bandaríkjunum fyr-
ir Breta. Bi’etar taka þátt i þess-
um samkomulagsumleitunum.
I — Depasta i sendisveit Grikkja
| í Washington hefir í tilefni af
, fyrrnefndri fregn skýrt frá þvi,
að Grikkir liafi í rauninni elcki
■hafnað tilboðinu um flugvéla-
gjöfina, en þeir kysi heldur að
fá nýrri gerð. Kvaðst hann bíða
fi'ekai'i fyrirskipana frá Aþenu.
i
Götubardagar
, í Álasundi.
I Götubardagar liafa orðið i
Álasundi. Lenti almenningi og
j norskum stormsveitarmönnum
’ saman.
Frumvarp Roosevelts.
Fulltrúadeildin hefir sam-
Jiykkt breytingartillögur við frv.
Roosevelts. Heimildin, sem
Roosevelt fær, gildir til 30. júni
1943. Er I)oosevelt lieimilað að
gera samninga um aðstoð, sem |
verður að vera lokið fyrir 30.
júní 1946.
200 flutningaskip
verða byggð.
Roosevelt hefir undirskrifað
lögin um 313 milj. dollara fjár-
veitingu til að smiða 200 flutn-
ingaskip. Skipin verða 7500
smál., og er búist við að þau
geti enzt i 5 ár.
Engar loftárásir í nótt. •
Engar loftárásir voru gérðar
á Bretland i gær. I gærkveldi
heyrðist til þýzkx-a flugvéla, en
engum sprengjum var varpað.
Brottflutningur barna
í Eire.
Skrásetning á franx að fara
í Eire með það fyrir augum, að
öll hörn verði flutt úr borgum
landsins.' Ennfremur lasburða
fólk og vanfærar konur.
Dönsku skipin í U.S.A.
Siglingamálaráðuneyti Banda-
ríkjanna gerir sér vonir um, að
fá afnot af dönskum skipum í
höfnum Bandaríkjanna, án þess
að talca þau lögtaki. Á ráðuneyt-
ið i samningum við fulltrúa eig-
enda skipanna. Eigendur þeirra
eru enn dálítið hikandi, aðallega
vegna afstöðu Þjóðverja og
Breta.
Hitler vill fá Bizerta.
Fregnir hafa boi'izt um, að
ein lcrafa Hitlers sé afnot af
flothöfninni Bizerta. Lausa-
fregnir Iierma, að Weigand liafi
sagt, að Þjóðverjar fái ekki Bi-
zei'ta.
Vítisvél springur í Zagrep.
Vitisvél olli nokkru tjóni í
húsi brczk-jxigóslavneska húss-
ins í Zagrep. í húsinu var aðeins
ein kona og beið hún bana. Vít-
isvélin sprakk að næturlagi. —-
I þessu húsi eru ræðismanns-
skrifstofpr Breta. Rannsókn fer
fram.
i
i