Vísir - 01.03.1941, Blaðsíða 5

VlSIR
Laugardaginn 1. marz 1941.
ÁTTRÆÐPR:
Jón Jónsson
óðalsbóndi á Hofi í Vatnsdal.
Hugur minn ieilar oft nor'ð-
ur á íornar æskustöðvar. Þar
er víða numið staðar meðal
góðra vina. Endurminningam-
ar koma fram hver af annarri,
bjartar og fagrar. Fyrst æsku-
árin í heimahúsum, þá nrargar
viðburðaríkar gleðistundir ineð •
al ágætra leikfélaga og síðast
fögur minning um trausta og
fölskvalausa, trygglynda vin-
áttu eldra fólksins til foreldra
minna sálugu, er mér auðnað-
ist að erfa í ríkum mæli.
Mörg heimili eru mér minn-
ísstæð fyrir slíka vináttu og
tryggð, og verða ætíð, en í dag
verður eitt heimih mér sérstak-
lega lijartfólgið, en það er Hof
i Vatnsdal, og þar býr Jón Jóns-
son óðalsbóndi og er hann átt-
ræður i dag.
„Bóndi er bústólpi,
bú er landstólpi."
Jón Jónsson hefir búið að
Hofi í Vatnsdal í nær 45 ár, og
áður 5 ár á Gilsstöðum í sömu
sveit, og síðustu árin á m,óti
Agúst syni sínum.
Öll Jiessi ár hefir Jón búið
með frábærum dugnaði og hag-
sýni, enda er hann tahnn einn
af beztu búhöldum héraðsins.
Vegl'aranda verður Ijóst, þá
er hann lítur heim að Hófi, að
þar er myndar sveitaheimih, og
er hann kemur í garð, sést að
þar liefir verið starfandi hönd
að verki nieð dugnaði og hag-
sýni í hverju starfi. Allar fram-
kvæmdir bera vott um gjör-
hygli og snillimennsku bónd-
ans, sem hefir livergi fatast í
starfinu, J>rátt fyrir erfiðleika
og tið ill árferði, er leggja tíð-
um þungar hömlur á athafna-
og framkvæmdastarf bænd-
anna.
En allar torfærur hefh’ Jón á
Hofi yfirunnið, og nú brosa við
gestinum, er að garöi ber, prýði-
legasta sveitaheimili, vel upp-
byggt og mikil túnrækt, og það
sem ef til vill er mest virði, er
hin snilldarlega umgengni á öll-
hlutum innan bæjar og utan,
að unun er á að líta. Grettistök
Jóns bónda eiii mörg og mikil,
um það getum við, er hl þekkj-
um, öll verið sammála.
Þau Jón og Valgerður á Hofi
byrjuðu búskap fátæk, en með
hinni frábæru iðjusemi og
dugnaði, sem eg liefi að framan
lýst, tókst þeim, sem Iiæði voru
samhenl og samtaka, að byggja
upp öll hús jarðarinnar mjög
myndarlega. Er til dæmis vand-
aðar steinsteypuhlöður við öll
búnpeningshús. — Túnið er
stórt og slétt og liggur liallandi
til Vatnsdalsár, og er auk þess
að vera eitthvert bezta tún
sveitarinnar, þá einnig hið feg-
ursta.
Búhöldur er Jón eins og áður
er getið ágætur, og hefir öll sín
búskaparár verið forgöngumað-
ur annarra bænda um góða
meðferð á öllum búpeningi.
Hafa slikir bændur haft ómet-
anlega mikia þýðingu fyrir sam-
tíð sína og umhverfi; ætíð vel
birgir með fóður fyrir fénað
sinn og eggjandi aðra bændur,
að setja eigi á guð og gaddinn,
og svo síðast, að miðla öðrum
er nauðulega verða staddir með
bújiening sinn.
Margvisleg störf hefir Jón á .
Hofi haft á hendi fyrir sveit i
sína, svo sem lireppsnlefndar-
og sóknarnefndarstörf o. fl. og
leyst þau öll með frábærum á-
liuga og samvizkusemi.
Þá liefir Jón á Hofi verið
leitarforingi leitarmanna úr
Þingi og Valnsdal um tugi ára,
fram um heiðar og allt til liá-
jökla, og farnast það starf á-
gætlega. Er mér sem leitar-
manni minnisstæðar margar
ferðir i misjöfnu veðri fram um
óbyggðir undir foruslu Jóns,
sem allar enduðu vel og án
slysa.
Voru slíkar ferðir mjög eft-
ir sóttar af ungum mönnuin og
voru í hugum þeirra liin glæsi-
legustu æfintýri, sem voru
geislum stráð, ýmiskonar hetju-
æfintýri, er unnin voru undir
stjórn liins vitra og sigursæla
foringja, er Jieir með nesti og
nýja skó „á fáki fráum“ fram
um heiðarlönd, farandi til ann-
arra landshluta í friðri fylk-
ingu, til að smala búsmala hér-
aðsbúa lil byggða.
Þau Jón og Valgerður voru
gestrisin með afbrigðum, og
veittu öllum, sem að gai-ði
komu, bezta beina. Er mér
minnisstætt hve oft var mann-
margt að Hofi um réttaleylið.
Heim að Ilofi var þá oft sagt,
og Jiangað kom liver sem vildi
og Jiáði ágætan greiða. Margur
leitar- og réttamaður kom að
ITofi kaldur og svangur, og allir
fóru þeir til baka vel mettir.
Er þetla Jió eigi sagt, til Jiess
að draga úr gestrisni og mynd-
arskap annarra heimila Jiar um
slóðir, siður en svo.
Jón á Hofi er þéttur á velli og
þéttur í lund, einarður og á-
kveðinn í skoðunum. Honum
lætur vel að ræða hin alvarleg-
Ustu viðfangsefni Jijóðar vorr-
ar, um atvinnu og stjórnmál,
og það með festu og stillingu.
Þar kemur fram hin hár-
nákvæma athyglisgáfa hins
reynda og skynsama bónda, er
aldrei missir marks eða skeikar
vörn.
Jón var heimastjórnarmaður
og nú sjálfstæðismaður. Engan
hefi eg þekkt, sem er minnugri
á síðuslu tugi ára stjórnmála-
viðburði og fangbrögð hinna
ýmsu, stjórnmálaflokka og Jón
Iiónda.
Eg tel hvern stjórnmálamann
heppinn, sem liefir Jón að
stuðningsmanni, og öllum álit
eg holt að eiga Jón að vini, og
mikil gæfa fyrir unga menn að
líkjast honum í starfi og raun.
.Tón á Hofi er gæfumaður. —
Hann varð að visu fyrir Jieirri
Jiungbæru sorg síðastliðið sum-
ar, að sjá á bak sínum trygg-
lynda og ágæta lífsförunaut,
Valgerði Einarsdóttur, er liafði
búið með honum nær 50 ár í
ágætri sambúð, — en enginn
má sköpum renna, — og nú sit-
ur hann að búi með syni sínum
og ágætu tengdadóttur, Ing-
unni Hallgrímsdóttur frá
Hvammi, og börnum þeirra, og
heiðraður og dáður af góðum
nágrönnum og öllum, er hann
þekkja.
Vér vinir Jóns bónda á Hofi
og samherjar hans sendum lion-
um vorar innilegustu lieillaósk-
ir í tilefni af áttræðisafmæli
lians, og biðjum góðar vættir
óðals lians og Vatnsdæla, og
þann guð, sem hefir skapað sól-
ina, að blessa hann og vernda.
Lifðu heill, vinur!
Ólafur Bjarnason.
Starfsliðið það sama —
Vinnuafköstin margföld.
t.
Viðtal við Sólveigu Matthíasdóttur símamær.
-• *i
■* i
Stundum er svo mildð að gera
að það er ekki unnt að sinna
nærri öllum í einu, heldur verð-
ur fólkið að biða lengur eða
skemur eftir afgreiðslu.
Á kvöldin er allt uppgjör
Tvær símastúlkur sem vinna báðar við skevtaafgreiðsluna á
landsímastöðinni eiga merkilegt starfsafmæli í ár. Önnur þeirra,
Sólveig Matthíasdóttir er búin að starfa í 25 ár við símann, en
hin, Jóna Sigurðardóttir, í 20 ár. Af þessum 25 árum hefir Sól-
veig unnið í 22 ár við skeytaafgreiðsluna — svo æfingin í því
starfi er orðin mikil — en Jóna hefir starfað þar nokkuru
dagsins eftir, og þvi getum við
í fyrsta lagi sinnt eftir kl. 8—
8V2 að kvöldi. Og kl. 8 iá hiorgn-
anna verða Jiær stúlkurnar, sem
Jiá liafa „vakl“ að skrifa kvitt-
anir fyrir ógreiddum skeytum
frá deginum áður. Venjulega er
það nokkuð á annað liundrað
kvittana, sem hver stúlka þarf
að skrifa á liverjum morgni —
og Jiað aðeins í aukavinnu — því
að jafnliliða Jiarf maður að
sinna afgreiðslu skeytanna. —
Þessir starfshættir ná ekki
nokkurri átt, vinnugleði manns
hverfur og maður lamast and-
lega sem líkamlega af erfiðinu."
í tilefni af Jiessum merku
starfsafmælum fór tíðindamað-
ur Vísis niður á landsímastöð
og ætlaði að afla sér nánari upp-
lýsinga um afmælisbörnin, en
Jiegar tíðindamaðurinn kom að
skeytaafgreiðslunni var Jiar
margmenni fyrir. Þar voru
sendisveinar með lcvittanabæk-
ur, Jiar beið fólk með skej’ti í
höndunum og aðrir með tíeyr-
inga sem þeir vildu fá skift í
fimmeyringa, svo Jieir gætu tal-
að i einrúmi við kærustur sínár
og vinur. Heima er Jiað senni-
lega ekki hægt — samtalið
myndi heyrast.
Á bak við milligerðina sitja
tvær stúlkur, sem tala, skrifa og
hlusta í senn. Hvílíkur hæfi-
leiki! Strax og nokkurt hlé verð-
ur, afgreiða stúlkurnar þá sem
fyrir framan biða, skrifa í kvitt-
anabækurnar, skipla tíeyi'ing-
unum.
„Hvaða bévítis aunríki er
þetta! Er alltaf svona mikið að
gera hérna? spvr tíðindamað-
urinn Jiegar hann kemst loksins
að.
„Oftast nær meira,“ svarar
önnur stúlkan og brosir þreytu-
lega.
„Og eg sem sétlaði að skegg-
ræða við ykkur um fornar ástir,
lileranir í bæjarsímann og inn-
byrðis hernaðarleyndarmál
bæjarbúa.“
„Þá skuluð þér fara eitthvað
annað en hingað góði maður,
Jiví við erum Jiögular sem gröf-
in.“ \
„Hver skrambinn! Má eg Jiá
ekki spyrja yður neins?“
„Ekki hér, við megum ekki
vera að þvi.“ —
Það var dálaglegt liryggbrot
þetla! En Jiað var þýðingarlaust
að standa þarna eins og glópur,
stúlkurnar hömuðust og virtu
mann eklíi viðlits.
Nokkrum dögum seinna situr
fréttaritarinn í mjúkum hæg-
indastól heima á Holti — gam-
alli bújörð vestan við Skóla-
vörðuna ‘— og óðali Sólveigar
Matthíasdóltur.
Og nú er Sólveigu ekki und-
ankoinu auðið, Jiví hér situr
hún auðum Iiöndum og liefir
ekkert annríki — annað en
kaffigerð — sér til afsökunar.
„Eg hefi ekkert að segja,“
segir Sólveig, „eg er eins og
bófarnir — eg man ekki neitt
og veit ekki neitt þegar til yfir-
heyrzlunnar kemur.
Og sannleikurinn er i raun-
inni sá, að hin daglegu störf
okkar eru — að okkur finnst —
ekki tiðindaverð og ekkert liægt
um þau að segja.“
„Þér komuð að símanum
1916?“
„Já. Þá var síminn i gamla
símahúsinu í Póstlnisstræti, þar
sem lögreghistöðin er nú. Það
er skemmtilegasti vinnustaður
sem eg hefi unnið á — og þótt
kynlegt megi virðast, þá var
miklu þægilegra og létlara að
vinna Jiar en í nýju simabygg-
ingunni.
Eg byrjaði að vinna á mið -
slöðinni Jiegar eg kom að síman-
um. Þá unnu Jiar 6 stúlkur og 1
varíjjstjóri. Hæsta númerið var
600 og hafði hver stúlka 100
númer til afgreiðslu.“
„Urðu símastúlkurnar yfir-
leitt ekki alvitrar um bæjarmál-
efni, trúlofanir óg hneykslismál
í Jiá daga?“
„Jú starfinn var vænlegur til
lróðleiks, fyrir Jiær stúlkur sem
áliuga höfðu fyrir allskonar fé-
lagsmálefnum bæjarins. Sjálf
fræddist eg ekki til neinna
niuna, Jiví eg starfaði. aðeins um
sjö mánaða skeið á miðstöð-
inni.
Þegar sú breyting komst á, að
nýtt borð var sett upp á langlín-
um landssímans, Jiar sem boxa-
samtölin voru sameinuð og jafn-
framt tekið við pöntunum utan
úr bæ, þá var mér boðinn sá
starfi. Áður tóku stúlkurnar
sem afgreiddu langlínusamtöl-
in á móti öllum simtalapöntim- I
um úr bænum. Seinna vann eg
um skeið á skrifstofunni. En það
starf ætlaði að drepa mig, mér
leiddist svo. Eg get ekkert hugs-
að mér átakanlegra en þurrar
tölur og langdregnar skýrslur.“
„Hvenær komuð Jiér að
skey taafgreiðslunni ?“
„Það eru nú 22 ár síðan að eg
kom Jiangað fyrst og eg hefi
unnið þar stöðugt upp frá Jiví.“
„Vinna margir við skeyta-
afgreiðsluna?“
„Nei, Jiað vinna Jiar tvær
stúlkur á hverri „vakt“. En Jiað
merkilega er, að slarfskraftarn-
ir við skeytaafgreiðsluna, voru
nákvænilega jafn miklir fyrir
22 árum, Jiegar eg kom Jiangað
fyrst, og Jieir eru nú. Eini mun-
urinn er sá, að nú er kominn sér-
stakur maður, sem annazt
skeytaútsendingar í bæinn, en
Jiær voru jnnifaldar í okkar
starfi áður.“
„Hafa skeytasendingar Jiá lit-
ið sem ekkert aukist í öll Jiessi
tuttugu og tvö ár?“
„Það er von að þér spyrjið, og
jió er spurningin næsta fárán-
leg. Skeytafjöldinn hefir aukizt
alveg stórkostlega, sem eðlilegt
er. Eg man, að i fyrstu Jiótti mér
það mikið Jiegar Jirjár skrár —
Jiað eru 90 skeyti — voru út-
fylltar á einni vakt. Núna eru
það engin býsn, þó það suu 13
skrár eða nærri 400 skeyti. Og
Jiað er ekki nóg með það, held-
ur er talið, að orðafjöldi skeyt-
anna Iiafi margfaldast frá Jiví í
byrjun styrjaldarinnar.“
„Hvernig í ósköpunum farið
þið að afkasta Jiessu öllu?“
„Við vitum Jiað eiginlega
ekki sjálfar. Við vitum Jiað eitt,.
að við verðum að afkasta þessu
livað sem tautar. En við erum
líka stundum svo Jireyttar, að
við höfum ekki svefnfrið. Við
erum að afgreiða skeyti alla
nóttina — í draumi — og Jiegar
við vöknum kvíðum við lcom-
andi degi. Við höfuni farið fram
á að auknu starfsfólki yrði bætt
á skeytaafgreiðsluna, en Jivi hef-
ir ekki verið sinnt. Eg veit ekki
hvar þetta endar.“
„Hvernig er störfum ykkar
háttað?“
„Vaktin liefst kl. 3 á daginn.
Þá tökurn við á móti skeytun-
um, teljum orðafjöldann, reikn-
um út gjaldið, færum það inn i
kvi tt anabækur viðskip tavin-
anna, færum skeytin á skrár og
sendum þau svo til frekari af-
greiðslu.
Frá hœstarétti:
I málshöíðunartilkynningu verður
að greina kröfur þær, sem gerðar
verða í málinu.
í gær var kveðinn upp dómur
í hæstarétti í málinu vald-
stjórnin gegn Ingvari Guðjóns-
syni. Mál þetta er höfðað gegn
kærða fyrir brot á lögum um
gjaldeyriverzlun o. fl.
Hafði liann ráðstafað erlend-
11111 gjaldeyri á þann hátt að Jiað
var talið brot á gjaldeyrislögun-
um. Lauk máhnu þannig í hér-
aði, að kærði var dæmdur til
Jiess að greiða 500 króna sekt
til ríkissjóðs. Þá var og gerður
upptækur lil ríkissjóðs ágóði
sá, er hann var tahnn liafa haft
af liinni ólöglegu ráðstöfun
gjaldeyrisins, kr. 7190.00. Loks
var liann dæmdur til Jiess- að
greiða kostnað sakarinnar. í
hæstarétti urðu úrsht málsins
þau, að sekt kærða var hælckuð
í kr. 1500.00, en niðurfellt upp-
löku-ákvæði héraðsdómsins og
kostnaður sakarinnar lagður á
ríkissjóð.
Segir svo í forsendum hæsta-
réttardómsins:
„í málshöfðunartilkynningu
liéraðsdómarans til kærða á
þinghaldi 6. des. 1939 segir að-
eins, „að mál yrði höfðað gegn
lionum (þ. e. kærða) fyrir brot
á lögum 11111 gjaldeyrisverzlun
o. fl. nr. 73 frá 1937 og reglu-
gerð nr. 50 frá 1938“. Iværði
virðist liafa mátt gera ráð fyrir
því, að í tilkynningu þessari
fælist krafa um sekt á hendur
sér. Hinsvegar þykir varhuga-
vert að gera ráð fyrir þvi, að
kærði bafi átt að búast við Jivi,
að kvafa .um Jiað, að ólöglega
fengnum liagnaði af broti hans
skyldi fyrirgert. Og eigi verður
kærða heldur dæmd greiðsla
sakarkostnaðar, með þvi að
þeirrar kröfu er ejgi lieldur get-
ið í tilkynningunni. Sakir þess-
ara ástæðna verður að sýkna
kærða af tveimur síðarnefndum
atriðum. Um sektargreiðslu
Aðalfundur Sveina-
félags múrara.
Aðalfundur Sveinfélags múr-
ara var haldinn 23. febrúar.
I stjórn voru kosnir:
Ólafur Pálsson, formaður.
Þorf. Guðbrandsson, vara-
formaður.
Þorsteinn Löve, ritari.
Þorgeir Þórðarson, 1. gjald-
keri.
Ársæll Jónsson, 2. gjaldkeri.
Varastjórn:
Júlíus Loftsson.
Sig. Guðmann Sigurðsson..
Kristján Skagfjörð.
Fulltrúaráð:
Júlíus Loftsson.
Sigurður Sigurðsson.
Kristján Skagfjörð.
Guðbr. Guðjónsson.
Sigurgeir Pálsson.
Pétur Ó. Stephensen.
Endurskoðendur voru kjörn-
ir: Sigurður E. Hjörleifsson og
Þórður Halldórsson.
kærða þykir aftur á móti mega
staðfesta héraðsdóminn, þó með
Jieirri breytingu, að sektin er á-
kveðin 1500 krónur til ríkis-
sjóðs og komi i stað hennar 45
daga varðhald, ef hún greiðist
ekki innan 4 viltna frá birtingu
dóms Jiessa.
Sakarkostnaður allm’ i héraði
og áfrýjunarkostnaður, greiðisl
úr ríkissjóði, Jiar á meðal mál-
flutningslaun sækjanda og verj-
anda fyrir hæstarétti, 120 krón-
ur til hvors.“
Skipaður sækjandi var hrm.
Kristján Guálaugsson, en skip-
aður verjandi hrm. Guðm. í.
Guðmundsson.
JFregnir úr ver-
stöðvunum,
Frekara tjón varð ekki í
Keflavík en það, sem Vísir
skýrði frá í gær. Hafa farizt
þar fimm bátar, þar af einn frá
Seyðisfirði. Hafa um 60 menn
misst atvinnu við þetta.
Aðrir bátár verða nú teknir á
land, en skemmdir eru að eins
smávægilegar á þeim, brotnir
borðstokkar o. þ. h.
Frá Sandgerði voru 8 bátar á
sjó er óveðrið gerði. Náðu þeir
línum sínuin og öfluðu 9—15
skpd. hver bátur, nerna v.b.
Anna frá Ólafsfirði, sem gerð
er út frá Garði. Hann bilaði áð-
ur en hann náði línunni — er
var um 30 bjóð. V.b. Ægir frá
Eyrarbakka kom Önnu til
lijálpar og tók hana aftan í.
Náðist samband við Sæbjörgu,
kom hún bátunum til hjálpar
og dró önnu til Sandvíkur, sem
er i vari norðanvert við Reykja-
nes. Þar láu Jiau öll þrjú á með-
an veðrið var sem verst. Þegar
síðast fréttist, var v.b. Ægir
kominn til Sandgerðis.
Skemmdir í Sandgerði í veðr-
inu urðu ekki aðrar en þær, að
einn bátur, „Víðir“ frá Eski-
firði, brotnaði litilsháttar.
Frá Búnaðarþingi.
Fundir hafa staðið lengi í
Búnaðarjiingi síðastl. tvo daga
og mörg mál komið til um-
ræðu. Fyrri umræðu viðvikjandi
Reikningum Búnaðarfélagsins
fyrir síðastliðin tvö ár og Fjár-
hagsálétlun Búnaðarfélagsins er
nú lokið.
Þá liafa einnig verið ræddar
tillögur milliþinganefndar um
breytingar á lögum Búnaðarfé-
lagsins, en umræðu og atkvæða-
greiðslu 11111 þær var frestað,
vegna veikinda tveggja fulltrúa.
í gær var til síðari umræðu
frumvarp milliþinganefndar
Búnaðarjiings, um breytingu á
ábúðarlögunum. Urðu allmild-
ar umræður en frekari umræð-
um var frestað.
Afgreiddar liafa verið frá