Vísir - 03.03.1941, Blaðsíða 3

VlSIR
Tóraas Guðmunds<<on:
Ntjörnnr
vor§in§.
Þetta er þr'iðja ljóðabók
Tómasar og bezta ljóðabóldn,
sem eg liefi lesið lengi, — eða
frá því er önnur Ijóðabók lians
— „Fagra veröld“ — kom á
markaðinn árið 1933. Tómas er
fágaðasta sleáld, sem við eigum
nú, — smekkvís svo ekki verður
að fundið og framar öllu vand-
virkur, þannig að liann lætur
ekkert hálfklárað verk frá sér
fara. Af þessum ástæðum er
Tómas ekki afkastamikið
skáld, — það er ekki gnægðin
heldur gæðin, sem liann leggur
rikasta áherzlu á ög vel er það.
Jónas alþm. Jónsson sagði
nýlega í blaðagrein að Tómas
syngi „eins og englarnir á
himnum“, og allir hafa telcið
honum lofsamlega, sem á annað
borð gefa listinni gaum, og
Tómas er sannarlega vel að lof-
inu kominn.
Tómas er auðugur af góðlát-
legri kímni og veldur eflaust
hneyksli hjá þeim, sem siða-
postular þykjast vera, — gagn-
stætt englunum á himnum. Eg
var hér a dögunum að lilýða á
þungan reiðilestur, varðandi
gjálifi þjóðarinnar, — einkum
höfuðstaðarbúanna. Eg sló upp
í „Stjörnum vörsins“ til þess að
fá aðra andlega fæðu og sjá:
„Því nýmálað fólk og nætur í
mánaskini
er nafnið á þvi, sem hjarta mitt
dáir og ann.
Eg vil sitja í djúpum stól undir
stoltum hlyni
með stóra flösku af víni og
konu, sem elskar mann.“
Þetta er mannlegt og græsku-
laust gaman. íslenzka þjóðin
ætti að vera auðugri en hún er
af gleði og bjartsýni, — það
gefur lífinu gildi og líkindi til
stórra afreka, — en að sjálf-
sögðu skal öllu vel i hóf stillt.
Tómas leileur sér að ríminu á
óvenjulegan og skemmtilegan
hátt:
r
„Og hrörlegar stúdentshúfur,
sem liöfðu enzt okkur næsta
lengi við erfiðan lestur,
í leitirnar koma enn.
Nú prýða þær ýmist poka-
presta, skáld eða hæsta-
réttarmálflutningsmenn.
Hér safnaði Guð okkur saman
einn sólskinsmorgun og liéðan
lokkaði lifið okkur
með langvinnu prófin sín.
Og sumir sóuðu æsku
sinni í nám á meðan
aðrir vörðu’ henni’ í vín.“
En mat verður að leggja á
alla veraldlega hluti og á al-
menna vísu myndu þeir gálausu
verða vegnir og létlvægir
fundnir, en Tómas segir:
I
„En hversvegna þá að hugsa
um hitt að fá úr því skorið,
hverjir á heimsins vísu
hafi kornizt til manns,
ef allir höfum við eitthvað
í augum Drottins borið
úr býtum á hnetti hans.“
En lifið breytist og:
I
„Við verðum gráir og gamlir
og nennum einskis að njóta
og nefnum það viljaþrek.“
1
En niðurstaðan verður æ og
ævinlega sú sama, að
„Svo heldur hver sína götu
og hver með sinn persónulega
heim í einmana hjarta, i
og hver með sitt leyndarmál.
TÖMAS GUÐMUNDSSON.
Því æskunni veilist einni
að eignast gleði og trega
sameiginlegfi sál.“
Hér er svo annað ljóð með
öllum einkennum skáldsins:
„Það fer elcki hjá því að daginn
lengir og lengir.
Látlaust meira og meira að
skuggunum þrengir.
Þeir hnipra sig saman og atyrða
almanakið
eins og við er að búast.
Og jörðin er alllaf að hverfast
um sólina sína
og seinast finnur hún ljósið á
andlit sitt skína.
Þá hallar hún sér í himneskri
gleði á bakið
og hættir alveg að snúast.
En fju-st að þú, Drottinn, lætur
ljósið þitt skíi\a
og lengir daginn fyrir þá vini
þína,
sem hafa yfirleitt ekkert nieð
tímann að gera
annað en bara að vinna,
og úr því þú hefir af nægum
tíma að taka,
en til eru liinsvegar menn,
sem þurfa að vaka,
þá ættirðu lika að lofa nóttinni
að vera
og lengja liana helzt ekki
ntinna.“
Hér er blærinn ósvikinn,
þessi góðlátlega „humoristiska"
heimspeki höfundarins, bjart-
sýni hans i bölsýni og þung-
lyiidi, eins og ljóst kemur fram
í þessum orðum:
„Svo lítil eru takmörk þess, sem
tíminn leggur á oss.
Hann tekur jafnvel sárustu
þjáninguna frá oss.“
Þá er hér enn eitt Ijóð ein-
kennandi fyrir Tómas:
„Úðinn drýpur og sindrar
í silfurgljá.
I svona veðri finnst regninu
gaman að detta
á blómin, sem eru upptekin
af að spretta
og eru fyrir skemmstu komin
á stjá.
Og upp úr regninu rís hin
unga borg
rjóð og tær eins og nýstigin
upp af baði.
Og sólin brosir á sinu himneska
lilaði
og liorfir með velþóknun
yfir stræti og lorg.
Og léttir geislar glitra um
lygnan fjörð
eins og glóbjört minning um
sólskinið frá í vetur.
0, engan ég þekki, sem gæti
gert þetta betur
en Guð, að búa til svona fallega
jörð.“
Eg gat um ])að í uppliafi, að
Tómas léti ekkert óvandað frá
sér fara. Um það bera öll kvæð-
in vott í þessari bók og sama
mátti segja um „Fagra veröld“,
er út kom 1933. Sú bók fékk
hinar beztu viðtökur og átti það
fyllilega skilið, en þó tel eg að
Tómas hafi náð enn meiri
þroska í þessum ljóðum, — tón-
arnir eru enn dýpri og enn
hreinni.
Það er ekki í smáljóðum ein-
um, sem Tóinas nýtur sín, —
hann er jafnvel enn snjallari í
hinum lengri Ijóðum. Mætti þar
nefna: Aladdin, Skólabræíjur,
Við Laugaveginn, Anadyomene,
Konan með hundinn, í lauf-
skálagarðinum, Ljóð um unga
konu frá Sudan, Jerúsalems-
dóttir o. fh, sem allt eru ágæt
Ijóð.
Tómas leikur sér jafnvel um
of að ríminu, -— svona til gam-
ans:
„Og hnetti man ég eftir,
ef hnött það skyldi kalla,
sem lilaðinn var af
mannabeinum
púðri og vikursalla.
Og alveg var ég hissa
er þerrann lét sér detta
í hug að nota þetta
handa foringjanum Hitler og
föður Jósep Stalin.
— Nú fá þeir að vera saman,
og rímsins vegna í peýsum frá
prjónastofunni Malin.“
Þér er þetta óhætt, Tómas.
Þeir, sem hafa fullkomið vald á
listinni geta leyft sér að taka
smá útúrdúra, sem öðrum helzt
ekki uppi.
Tómas Guðmundsson og
Davíð Stefánsson eru þau ís-
lenzk ljóðskáld, sem standast
fyllilega samanburð^við erlenda
nútíma-höfunda og eru þeim í
engu að baki, — og ýmsum
miklu fremri. Tómasi hefir
verið sýndur sá einstaki sómi,
að ljóð hans hafa verið þýdd á
frönsku, — föðurfnál frægustu
og fáguðustu skáldanna, og
mun þeim hafa verið vel tekið
þar í landi. Sum ljóð lians hafa
verið þýdd á enska tungu og
jafnvel 'japönsku, svo að auð-
sætt er að þau hafa vakið at-
hygli, enda er Tómas „genial“,
en það orð er ekki unnt að nota
nema um sárfáa höfunda ís-
lenzka.
Bilstjóri
neð minna prófi óskar eftir
atvinnu.— Uppl. í síma 5763.
Tefstóll
stór og góður til sölu. Uppl.
í síma 4439.
Radió-
grammófónn
TIL SÖLU.
Verð 500 krónur. Til sýnis
Fomsölunni Ivolasundi.
íbúd
3 herbergi og eldhús óskast
til leigu frá 14. maí.
Sigurður Guðmundsson.
Símar 3684 og 3162.
GOTT
Pianó
Homung & Möller
til sölu. A. v. á.
IC.F.U.K.
A.-D. og U.-D. Munið á
morgun er saumafundur
(kaffi) kl. 8V&. Allt kvenfólk
velkomið.
Biá'jitj' ur
B10NDRHIB haffi
Inn á milli slær Tómas á lótta
strengi, eins og t. d. í kvæðinu:
Þegar eg praktiseraði, sem
frægt er orðið. í þeirri léttu list,
sem að engu leyti er auðveld,
nær Tómas jafnan prýðilegum
árangri og allsstaðar annars-
staðar, enda er hin góðlátlega
kímni eitthvert sterkasta og við-
feldnasta einkenni lians.
Eg óska Tómasi til hamingju
með það einstaka afrek að hafa
gefið út tvær ljóðabækur, sem
svo eru úr garði gerðar, að ekki
verður að þeim fundið með
réttu. Það munu fáir leika eftir
og engir nema stórskáld.
K. G.
Kaup Dagsbrúnarverkamanna verður frá og með 1. marz á
klukkustund sem liér segir:
Dagkaup....................kr. 2.15
Eftirvinnukaup .............— 3.18
Helgldagavinna .............— 4.00
Næturvinna sé hún leyfd — 4.00
STJÓRNIN.
Píanó
N o k k u r
BROADHOOD
p í a n ó væntanleg í þess-
um mánuði í
Hljóðfærahúsið
Einkasala fyrir Broad-
wood á íslandi.
Kjólasilki
Gardínutan
Flauel
Ullarsokkat
Silkisokkar
ísgarnssokkar
^Bómullarsokkar
Sokkaböntl
Sokkabandateygjur
o.fl.
NÝKOMIÐ.
Dyngja
Laugavegi 25.
Skagfirðingamót
verður haldið í Oddfellowhúsinu fimtudaginn 6. marz
og hefst með borðhaldi kl. ?i/2. — TIL SKEMMTUNAR:
RÆÐUR — SÖNGUR OG DANS.
Aðgöngumiðar verða seldir í „Flóru“ og Söluturninum
eftir mánudag. — Félagsmenn! Takið aðgöngmiðana
sem fyrst, því húsrúm er takmarkað.
Enskt monntóbak.
Smásöluverð má eigi vera hærra en hér segir:
WILLS’ BOGIE TWIST í 1 lbs. blikkdósum
(hvítum) kr.'20.40 dósin.
Utan Reyk javíkur og Hafnarf jarðar má verð-
ið vera 3% hærra vegna flutningskostnaðar.
TÓBAKSEINKASALA RÍKISINS.
Jarðarför konunnar minnar,
Ólafar Helgu Kristmundsdóítur,
fer fram frá dómkirkjunni þriðjudaginn 4. marz og hefst
með bæn á heimili hinnar Iátnu, Baldursgötu 10, kl. 1 e. h.
Jarðað verður í gamla kirkjugarðinum.
Bjarni Guöjónsson.
\ii hafið þér
Vér ltöfum
sköimnt unarmiða til fJögra mánaða. mlklar Viirgðir af flcstnm skömmtnnarvörnm.
Gerið yðar til að dreifa birgðunum með því að kaupa í heilum sekkjum og
kössum. Auk öryggisins sem dreifing birgðanna skapar sparið þér hreint
ekki svo lítið á verðmismuninum. —
ökaupíélaqió