Vísir - 16.04.1941, Blaðsíða 2

VlSÍR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sumardvöl.
TELJA má víst, að færri
verði hér í bænum í sumar
en nokkru sinni fyr, og hefir
fjöldi fólks þegar gert til þess
ráðstafanir, að koma sér og
börnum sínum fyrir á heimil-
um í nágrenni Reykjavíkur, og
raunar viðsvegar úti um land.
Sumardvalarnefnd hefir þrátt
fyrir þetta í mörg horn að líta,
og samkvæmt upplýsingum
nefndarinnar, sem hirtust hér í
hlaðinu í gær, Jiarf hún að ráð-
stafa 2400 börnum og 300 kon-
um, sem beðist hafa dvalar í
sveit yfir sumar^ímann. Nefnd-
in hefir þegar skrifað fjölda
bænda um allt land, og horið
fram J>au tilmæli, að Jiejr tækju
mæður og börn á heimili sín,
en svör berast seint og illa, og
er þar vafalaust tómlæti einu
um að kenna.
Þess liefir nokkuð orðið vart
að í kapphlaup hefir verið far-
ið um dvöl á sumum heimilum
hér í nánd við Reykjavík, og
hafa þar ýms öfl verið að verki,
en að þessu sinni skal ekki frek-
ar að því vikið, en vel nlá svo
fara, að lil verði tínd síðar Jiau
kurl, sem enn eru ekki til graf-
ar komin varðandi þessi mál,
og mun Vísir fyrir sitt leyti
fylgjast vel með J>ví, hvernig á
þeim verður haldið á næstunni.
Sagt er að menn keppi nú
mjög um það að tryggja sér
dvöl á sumargististöðum, og sé
þegar orðið viðast á skipað fyr-
ir sumarið alft. Mun hér aðal-
lega vera um einhleypt fólk að
ræða, sem hugsar í tíma fyrir
væntanlegu sumarfríi. Öll lík-
indi eru J>ó lil að slíkar ráðstaf-
anir komi að litlu haldi, með
því að nauðsynlegar ráðstafanir
verði gerðar til J>ess að tryggja
mæðrum og hörnum forgangs-
réttinn, ekki sízt J>eim mæðr-
um, sem vanheilar kunna að
vera og þarfnast hvíldar, næð-
is og góðs aðbúnaðar. Ein-
hleypu fólki er engin vorkunn.
Það getur leitað út til náttúr-
unnar, hvílst og notið sumar-
frís síns, án J>ess að leita til
skemmtistaða. Sé það dans eða
annað slíkt, sem sókst er eftir,
J>arf J>að ekki að fara úr bæn-
um, en vilji ]>að njóta íslenzkr-
ar sveitasælu, er það auðveld-
ast með því a& leggja land und-
ir fót, hafa með sér nesti og
nýja skó og búa í tjöldum. Á
þann hátt er sumarfríinu bezt
varið, og raunar í mestu sam-
ræmi við þrótt æskunnar.
Sama máli gegnir um karl-
menn, sem ekki eru karlægir.
Þeir eiga ekki að keppa við
kvenþjóðina og börnin um dvöl
á sumargistihúsum, og vist er
það, að þeir munu allir með
glöðu geði víkja fyrir J>essum
aðilum, sem J>arfnast þessarár
vistarvera öðrum frekar.
Starf sumardvalarnefndar
gekk mjög að óskum í fyrra,
og ætti það að greiða fyrir rílc-
ara skilningi bæjarbúa á stárfi
nefndarinnar nú. Fjárþörfin er
mikil. Riki og bær munu styðja
starfsemina, en stuðnings bæj-
arbúa er einnig vant. Er ]>ess
að vænta, að allir bregðist vel
við, þegar fjársöfnun er hafin
og Iáti það fé af hendi rakna,
sem þeir eiga auðvelt með, og
Eiftdiiriiýjun fiiki*
floían§ litilokiið.
Togapi keyptup í ársbypjun 1940, sem græð
ir 600 þús. krónup á því ári, verður gjald
þrota samkv. nýju skattafpumvörpunum
MTVam að síðustu tímum hafa skattalögin frá 1935
verið talin hámark þess, sem hægt væri að komast
í skattaálögum. Með frumvörpum þeim til nýrra skatta-
laga, sem lögð voru fram á Alþingi í gær er þó gengið
miklum mun lengra í skattakúgun gagnvart atvinnurek-
endum, en í fyrrgreindum lögum frá 1935, þó bætt sé
við þeim skattaviðaukum, er lagðir voru á skattstiga
þeirra á árunum 1936—1940.
Almenningur Iiefir talið, að
gróði útgerðarinnar hafi s.l. ár
verið skaltfrjáls, enda yrði hann
notaður til endurnýjunar fiski-
flotanum strax ,og ástæður
lejdðu. Með hinum nýju frum-
vörpum, sem ætlazt er til að nái
til tekna ársins 1940 og
J>aj' með verki aftur fyrir sig, er
fótunum gersamlega kippt und-
an þessari skoðun almennings,
og útgerðin og aðrir atvinnu-
rekendur settir í meiri skatt-
skrúfu en nokkuru sinni
fyr. Má nú telja útilokað, að
liægt verði að endurnýja fiski-
skipaflotann, en afleiðing ]>ess
hlýtur að verða stórkostlegt at-
vinnuleysi í framtíðinni.
Það kemur gleggst í ljós,
hvernig skattarnir verká á at-
vinnufyrirtækin, með því að at-
huga t. d. afkomu togaraútgerð-
arfyrirtækis, sfem stofnað var til
í ársbyrjun 1940 með kr. 100.-
000,00 hlutafé og skilaði kr.
600.000,00 rekslurságóða J>að
ár. Þessu félagi er heimilt að
greiða hluthöfum, skattfrjálst
hjá félaginu en skattskylt hjá
J>eim, einar kr. 5 þús. — segi og
skrifa fimm þúsund krónur —
i arð af 600 J>ús. kr. reksturs-
ágóða 1940. Með J>ví að leggja
allar eftirstöðvar reksturshagn-
aðarins, kr. 595,000,00, í vara-
sjóð, er félaginu skylt að greiða
í skatta kr. 248.945,00, sem
sundurliðast þánnig:
1. Tekjuskattur kr. 113.980,00
2. Stríðsgróðask. — 60,125,00
3. Útsvar (áætl.) — 70.000,00
4. Eignarsk. (áætl.) — 4840,00
Samtals kr. 248.945,00
Auk J>ess er félaginu skylt að
hafa í reiðu fé undir opinberu
eftirliti í nýbyggingarsjóði kr.
238.000,00. Alls verður félagið
því að hafa í reiðu fé samkvæmt
framansögðu kr. 491.945,00. —
Gera verður ráð fjrrir að félag-
ið verði að eiga ýmsar útgerðar-
nauðsynjar til starfsrækslu
skipsins fyrir kr. 120.000, sem
J>ó verður að telja mjög lága
fer ]>ar hver eftir sinni getu.
Safnast þegar saman kemur, og
sumardvöl barnanna þárf að
tryggja. Þau hafa ekkert hér í
bænum að gera, en í sveitinni
fá þau hin hollu uppeldisáhrif
og þroska, sem liverju barni er
nauðsyn, en ekki er að fá í götu-
ryki bæjanna.
Þessi mál öll þarf að rækja
svo vel, að ekki verði að fund-
ið, en þáð verður því aðeins
gert, að mæður og börn verði
látin sitja fyrir öllum öðrum
um sumardvöl, að svo miklu
leyti, sem þess gerist þörf.
Einkum er það nágrenni Rvík-
ur, sem hér kemur til greina,
en þegar lengra út á landið
dregur, gela eflaust allir þeir,
sem það vilja, og auðvelt eiga
með ferðalög, komið sér fyrir á
hentugum stöðum, og þarf þá
enginn að verða óánægður með
sitt hlutskipti..
upphæð, miðað við núverandi
i ástand og verðlag á útgerðar-
vörum.
Félagið er búið að binda i
kaupverði skipsins kr. 350 J>ús.,
að frádreginni afskrift kr. 21
þúsupd,
eða alls .........kr. 329.000,00
í útgérðarvörum — 120.000,00
í nýbyggingarsj. — 238.000,00
með greiðslu árs-
arðsins ........— 5.000,00
Samtais kr. 692.000,00
af reksturshagnaði ársins 1940,
kr. 600.000,00 og lilutafé félags- |
ins kr. 100,000,00. Eru því eftir
einar kr. 8 þús. til greiðslu upp
í framangreinda skatta, kr. 248,-
945. Með öðrum orðum, félagið
Mörg önnur mál voru til um-
ræðu og voru þessar ályktanir'
samþykktar á fundinum,:
I. Fundurinn skorar á Slysa-
varnafélag íslands að beita sér
fyrir því, að nú þegar verðj
haldið náínskeið fyrir sjómenn,
er veiti tilsögn í meðferð sjúkra
og særðra manna.
II. Fundurinn telur æski-
legt, að allir félagsmenn í skip-
stjóra- og stýrimannafélagi
Reykjavíkur gerðust meðlimir í
karladeild ]>eirri, sem ákveðið
e'r að stofnuð verði innan Slysa-
varnafélags Islands hér í Rvík.
III. Fundurinn samþykkir
að segja upp áhættusamningi
— Komst allur þessi fjöldi i
skálann ykkar? spurði tíðinda-
maðurinn.
— Nei, hann tekur ekki fleiri
en 20 næturgesti og hinir
bjuggu í tjöldum, eða snjóhús-
um — iglos — sem við hlóð-
um. Auk þess voru þarna á
Fimmvörðuhálsi 18 skátar, sem
hjuggu í tjöldum og snjóliúsum.
— Ilvernig var veðrið?
verður gjaldþrotaj nema því
takist að fá lán að upphæð kr.
240.945,00, til þess að standa
straum af nauðsynlegum og lög-
boðnum útgjöldum félagsins. —
Og má búast við að lánsstofnan-
irnar hugsi sig tvisvar um, áð-
ur en þær veiti svo stór lán til
fyrirtækis, sem er svo húið að af
liálfu ríkisvaldsins. Jafnframt
hlýtur öllum að vera Ijóst, að
slíkar aðgerðir liljóta að leiða
til þess að menn fráfælist að
leggja fé sitt í þennan áhættu-
sama atvinnurekstur, sem borið
hefir uppi afkomu ]>jóðarinnar
.undanfarin ár.,
Þannig hafa þau fyrirheit,
sem Alþingi gaf þrjú þing í röð
(1938, ’39 og ’40) um möguleika
til endurnýjunar útveginum,
snúist upp í þær aðgerðir lög-
gjafarvaldsins, sem óhjákvæmi-
lega leiða af sér öra hnignun og
að lokum tortýmingu þessa
Jiýðingarmikla atvinnureksturs.
Reykjavík, 16. apríl 1941.
Útgerðarmaður.
þeim, sem nú gildir milli fé-
lagsins og Félags íslenzkra línu-
veiða- og fiskflutningaskipa,
dags. 21. jan. 1941. Ennfremur
samþ. fundurinn, að kjósa 5
manna iíefnd er vinni í sam-
ráði við önnur stéttarfélög sjó-
manna á landinu, um aukið ör-
yggi á sjónunx.
IV. Þar sem að allar að-
stæður geta talist óbreyttar frá
J>ví sem þær voru, er siglingum
með ísvarinn fisk til ófriðar-
landanna var hætt, samþykkir
fundurinn að félagsmönnum sé
óheimilt að ráða sig til þeirra
siglinga fyrst um sinn.
— Við vorum mjög heppin
með veðrið. Að vísu var þoku-
súld einn dag og bylur tvo hálfa
daga, en annars var veðrið dá-
samlegt, sól og útsýni hið á-
kjósanlegasta.
— Iivert var farið?
— Langferðirnar voru austur
á brún Mýrdalsjökuls og þar að
auki á Goðalandsjökul og Eyja-
fjallajökul, Goðalandsbrúnir og
Heljarkamb. Útsýnið var dá-
samlegt í sumum ferðunum.
-r- Hvernig var skiðafærið?
— Það var eins og bezt verður
á kosið síðustu dagana. Annars
kemst ekkert skíðaland í hálf-
kvisti við umhverfi skálans okk-
ar. Þar er skíðafæri allan árs-
ins hring og maður stígur á
skíðin 10 metra frá skálanum.
— Hafið þið farið margar
ferðir í vor?
— Þetta er fyrsta sameigin-
lega ferðin. Annars liöfum við
farið margar æfingaferðir í all-
an vetur. Við æfum fólk i að
fara með fjallalínur, byggja
snjóhús (iglo), búa um tjöld
á réttan hátt og ferðast með
sleða. Einnig höfum við gert
tilraunir með að beita hundum,
— bæði íslenzkum og útlendum
— fyrir sleða.
— Hvað eru margir félagar í
„Fjallamenn“?
— Félagið er deild í Ferðafé-
lagi Islands og félagar í því eru
45, en þegar næsti skáli verður
byggður — 1944 — getumvið
tekið 60 manns i félagsdeildina.
— Eru meðlimir bæði karlar
og konur?
— í páskaferðinni voru 7
konur, en annars virðist kven-
Jijóðin vera J>eirrar skoðunar,
að við förum svo erfiðar ferðir,
að það geti ekki verið með.
Þetta er misskilningur, eins og
J>ær stúlkur geta bezt borið um,
er voru með í þessari ferð. Auk
þess byrjum við líka á ]>ví, að
kenna fólki að ferðast, svo að
]>egar lengri ferðir eru farnar
eru allir í æfingu.
Barnaskól-
arnír hætta
í þessari
viku.
•
Samkvæmt uppástungu
stjómar Rauða Kross íslands
hefir verið ákveðið, að
bamaskólunum hér í bænum
verði hætt í þessari viku. —
Verða þau próf haldin nú
í vikunni, sem hægt er, en
það eru fullnaðarpróf, því að
búið var að ákveða það áður,
að láta hin falla niður. Ef
ekki verður búið að ljúka
þessum prófum í vikulokin,
verður þeim hætt og ekki hirt
um að ljúka þeim.
Rauði Krossinn mun fá
skólana til umráða og nota
þá sem sjúkrahús, ef þess
verður þörf.
Hinum skólunum verður
að líkindum flýtt nokkuð, en
fullnaðarákvörðun um þá,
hefir ekki verið tekin ennþá.
8vig:keppni I
IShífjölliiiii.
I Jósefsdal og Bláfjöllum
nutu 80 manns gistingar í skál-
unum yfir hátiðisdagana, en
flestir voru næturgestir á páska-
dagskvöld, þá 60 talsins.
Á páskadag fór fram svig-
keppni um páskabikaririn. Þátt-
takendur voru 10. Hlutskarpast-
ur varð Sveinn Ólafsson, á 86.2
self. báðar ferðir. BraUtin var
rúml. 250 m. é lengd. í svigi
kvenna varð fyrst Hulda Guð-
mundsdóttir.
Frá fiiiidi NSíipstjdra-
og: §týrímannafélag:§
Revkjaríknr.
Sigla ekki á Eng:laii(l og seg:ja npp
áliættii^aiainiugiiniii.
Skipstjóra- og stýrimannafélag Reykjavíkur hélt fund í gær
og voru mörg máí til umræðu. Eitt þeirra mála, er einna mest
var rætt, voru horfur á fiskveiðum við Grænland. Yar kösin
nefnd til að athuga það mál og á hún að hafa samvinnu við ríkis-
stjórnina.
Fjallamenn gengu á Mýrdalsjökul,
Goðalandsjökul og Eyjafjallajökul.
Dásamleg útsýni af jöklunum.
J fyrrakveld komu 34 Fja]Iamenn — og konur —
austan frá Fimmvörðuhálsi. Þau, sem lengst
höfðu verið fyrir austan, voru búin að vera þar í átta
daga, en hin i fjóra. — Vísir hitti Guðmund Einarsson
frá Miðdal að máli í gær og spurði hann um ferðina.
Ný bók
Ljósið,
hvarf
(Kipling)
þýdd af Árna frá Múla,
Þér vitið hvað þér eigið að
gera við frístundir yðar með-
an ]>ér hafið ekki lesið þessa
bók. Filman, sem gerð liefir
verið eftir þessari stórfeng-
legu skáldsögu Kiplings hefir
vakið heimsathygli. — Hún
kemur í Gamla Bíó um næstu
helgi.
Víkingsútgáfan
Frá Akureyri:
Úrslitin
í meistaraflokki.
EINKASKEYTI.
Alcureyrh í dag.
Fjórða umferð i meistara-
flokki fór J>amrig: Sturla vann
Jóhann, Baldur vann Óla, Jó-
hann og Óli jafntefli, Unnsteinn
og Júlíus hiðskák. — Fimmta
umferð: Sturla vann Jón, Jó-
Iiann og Júlíus jafntefli, Unn-
stcinn og Óli biðskák. — Baldur
og Sturla liafa 3% vinning
hvor, en tefla saman í kvöld, og
sker sú skák úr um það, hvor
tignina hreppir.
Hæstur í fyrsta floldd er, Jó-
hann Jóliannesson, með 4 vinn-
inga, en, næstur Margeir Stein-
grimsson, með 3y2 vinning.
Hafa báðir lokið sínum skákum.
Job.
Rauði Krossinn af-
hendir 4 sjúkrasleða.
Miðvikudaginn fyrir skírdag
afhenti Rauði Krossinn f. S. í.
fjóra sjukrasleða, en félagið
hafði lofað þeirri gjöf s.l. ösku-
dag, en þann dag safnar félagið
fé til starfsemi sinnar.
Þessir sleðar skiftust J>annig,
að einn fór til ísafjarðar, ann-
ar til Siglufjarðar, sá þriðji lil
Akureyrar, en sá fjórði er í
vörzlu stjórnar Í.S.Í. hér. Hefir
ekki verið ákveðið hvort hann
verður afhentur einhverju félag-
anna hér strax, né með hverju
móti það yrði ákveðið, hvert fé-
laganna fengi hann. En þar sem
sleði er til á Ilellisheiði, en eng-
inn í Skálafelli, virðist einna
réttast, að láta J>enna fyrsta fara
Jiangað.
Rauði Krossinn muft gefa
fjóra sieða árlega, ]>angað til öll
J>au skíðafélög, er voru starf-
andi i landinu, J>egar þessi á-
kvörðun var tekin hafa eignazt
sleða. Mun félagið þvi gefa um
20 sleða á fimm árum.
10,000 smál. skipi
sökkt við ísland.
Þjóðverjar tilkynntu í fyrra-
dag, að J>ýzkur kafhátur liefði
sökkt 10.000 smál. hrezku hjálp-
arbeitiskipi við íslandsstrendur.
Nafns skipsins var ekki getið, né
lieldur hvar J>etta Iiefði orðið hér
við land.