Vísir - 10.06.1941, Blaðsíða 3

VISIR

Árni Árnason
írá Köfðahóhim,
Þ j öðk unnur atk væð am aður
er borinn til grafar í dag, þar
sem er Árni Árnáson frá
Höfðahólum.
Hann var fæddur í Höfnum
á Skaga 9. janúarmáii. 1875.
Bjuggu þar þá foreldrar lians,
nafnkunn merkislijón: Árni
lireppstjóri Sigurðsson og fyrri
kona iians, Margrét Guðmunds-
dóttir í Höfnum Árnasonar.
Vóru þau hjón bæði af merk-
um ættum, atorkusöm og vel
efnum búin. Hafði Sigurður
faðir Árna eldra búið í Höfn-
um, var hreppstjóri og liéraðs-
liöfðingi, kunni vel til laga og
fór oft með sakir, jafnvel fvrir
menn úr öðrum héruðum. Svo
var . hann nafnkunnur mála-
fvlgju maður. Höfðu þeir lang-
feðgar í marga liðu búið á ýms-
um jörðum á Skaga, en lengra
fram vóru þeir ættaðir úr Borg-
arfirði, komnir af Halli sýslu-
manni í Hjörsey (um 1560) Ó-
lafssyni prests í Saurbæ á Hval-
f j arðarströnd Kolbeinssonar.
Margrét Guðmundsdóttir var
komin i karllegg af Jóni presti
siðamanni í Hvammi í Laxár-
dal, er skáld var gott og „hrók-
ur alls fagnaðar“ i veizlum
norðanlands á 17. öld, er sú ætt
komin af Þórði tréfót og nefnd
Tréfótsætt, nafnkunn meðal
norðienzkra ætta á síðari öld-
um. — Þau hjónin Árni og
Margrét, foreldrar Árna yngra,
vóru systrabörn. Mæður þeirra:
Sigurlaug, kona Sigurðar Árna-
sonar, og Björg, móðir Mar-
grétar, vóru dætur Jónasar
bónda að Gili í Svartárdál
Jónssonar. Vóru þær af Skeggs-
staðaætt, er nafnkunn er norð-
ur þar. Er fjöldi viturra manna
og lærdómsmanna þeirrar ætt-
ar, þótt eg bafi eigi fyrir hendi
gögn til að rekja það framar
að sinni. Þeirrar ættar var Jón
rektor Þorkelsson og mai'gir
aðrir þjóðkunnir menn.
Árni var yngstur 10 alsyst-
kina, þeii-ra er upp komust.
Meðal þeiri'a vóru Ai-nór prest-
ur siðast í Hvammi í Laxárdal,
frú Sigurlaug ekkja sr. Ludvigs.
Knudsens, Halldór umboðs-
maður i Winnipeg, faðir Sig-
fúss Halldórs, öll mikilhæf.
Árni missti móður sina 15. ág.
1878, er hann var þriggja ára.
Kvæntist faðir lians síðar Jón-
ínu Jónsdóttur frá Espihóli.
Þeirra börn (hálfsystkin Árna)
eru frú Margx-ét, ekkja Páls
sýslumanns Bjarnasonar í
Stykkisliólmi og Sigurður
bóndi i Höfnum.
Árni var snemmendis einkar
bráðgjör. Ætlaði faðir hans að
koma honum til mennta. Fór
hann 10 ára gamall til sr. Jóns
próf. Þórðarsonar á Auðkúlu
og byrjaði að læra undir skóla,
en sr. Jón lézt vorið eftir og
faðir Árna litln síðar um sum-
arið. Hnekktu þessir atbui'ðir
ráðagerðum þeim, er vóru unx
nám Árna. — Fór hann þá til
sr. Arnórs bróður síns, er þá
var nýorðinn prestur að Trölla-
tungu og bjó að Felli í Kolla-
firði, og var nxeð honum nokk-
ur ár, en litið mun hafa orð-
ið úr framhaldsnámi. Nokkr-
um árum síðar fór liann til
náms i Möðruvallaskóla. Þótti
lxann bera þar af flestum pilt-
um sakir náms og skilnings.
Var hann þar í miklum met-
um bæði með kennurum og
lærisveinum, einkuxn Jóiii A.
Hjaltalín skólastjóra. Hafði
Árni og inar rnestu mætur á
Iljaltalín og bar til hans ævar-
andi tryggð og virðing, unxfram
flesta menn aðra eða alla. Af
skólabræðrixm sínxun bötti
Árna mest koixxa til Aðalsteins
Kristjánssonar frá Mývatni. er
siðar var kaupm. í Húsavík,
sakir vitsxxiuna lians og dreng-
lundar.
Síðar var Árni eixxn vetur
norður á Þóroddsstað í Kimx
nxeð sr. Lxiðvík Knxidsen xnági
sínunx og systur sinni. Þar
kvnntist liaiin. konu-cfni sínu,
Ingibjöi-gu dóttur Páls bónda
Ölafssonar að SyðrPLeikskálaá
(Skál), er var gréindur nxað-
xir og' glaðlyndur, eix lítt etn-
xun búinn. Kvæntist Árni henni
nokkru siðar. Reistu þau fyrst
bú að Spákonufelli, en fluttust
ári siðar að Höfðahólum. Þar
bjó Árni lengst meðan liann
var nyrðra og kenndi sig við
þann stað jafnan síðan. Þau
lxjónin eignuðust 8 börn, er öll
kornust til aldurs.
Árni var afburða hæfileika-
maður, stórskynsamur, skiln-
ingsnxaður mikill og glögg-
skyggn. Mjög vel fróður um
mai'ga hluti, einkum ættfróður
og mannfróður fui’ðulega, eink-
um um samtíð sína og iua síð-
ari tíma, og eins um sögu lands-
ins og atbui’ði, enda var hann
atliugull og stálminnugur. —
Hann mundi dánarár og jafn-
vel dánardag flestra bænda,
sem nokkuð vóru nafnkennd-
ir í Húnavatnsþingi, um marga
tugi ára. Hann kunni nxanna
bezt að fara með tungu vora.
mætavel nxáli farinn og snilld-
arlega ritfær, hnyttinn og rök-
fimur. Ör í lund og úrskipta-
maður. Kallaður stundum há-
vaðamaður nokkur á nxann-
fundum á fyrri árum, enda
beitti sér mest meðan stjórn-
nxáladeilui’nar vóru sem harð-
astar, einkum í Valtýsku-róst-
unum, hafði lxann þá manna-
forráð mikil og var ekki eng-
inn í leiknum við alþiugiskosn-
ingar um og eftir aldamótin.
Kennir þess nokkuð í Alþing-
isrimunum, sem Valtýingar
kváðu, þótt af lilutdrægni sé
gert og „skáldlegum“ öfgum.
Árni hafði niikinn hug á
stjórnmálum, var einbeittur í
afskiptum sinum öllum, mála-
fylgjumaður, vel að sér um lög
og réttai-far, fór mjög með sak-
ir fyrir ýmsa menn, sem sum-
ir inir fyrri frændur hans. —-
Stundum sótti hann og eða
varði fyrir sjálfan sig.
Hann fylgdi eindregið and-
stæðingum Valtýskunnai', og
átti fullkomlega sinn hlut að
því, að sú stefna varð að lúta
um síðir, þótt ærinn óskunda
hefði gert nxeð þvi að búa i liag_
inn fyrir valdboð Albertís til
Alþingis 1902 um það, að geng-
ið væri að valtýska frumvarp-
inu eða frunxv. heimastjórnar-
manna með ríkisráðsfleygnum
fræga, er Alberti læddi inn og
áskildi að engu mætti bxæyta.
Vitum vér eigi enn, hvort
tvennar heimsstyrjaldir ætla
að endast til þess að vér kom-
um til fullnaðar af oss öllum
þeim seigu svika-viðjum.
Árni fylgdi „heimastjórnar-
flokknum“ til þess er „sam-
bandslaga“-frumvarpið kom
fram 1908. Þá vann hann ó-
trauður gegn því með land-
varnarmönnum og sjálfstæðis-
mönnum. Var hann við það
lieygarðsliornið í sjálfstæðis-
málunum síðan.
Hann var umboðsmaður á
þessum árum og sýslunefndar-
maður Vindhælishrépps með-
an hann bjó á Höfðahólum.
Árni brá bxiskap á Höfðahól-
um, fluttizt til Blönduóss og
mun liafa dvalizt þar ái-langt,
en fluttist (1912) til Reykjavík-
ur og liefir átt liér heima síð-
an. Starfaði hann liér mest að
§túlka.
Stúlka óskast á Hressingarskálann.
Nnndföt
fyrir DÖMIJR og BÖRN, nýkomiS fjölbreyt úr-
val af nýjustu tegundum og nýjustu tízku.
«E¥§IR
FATADEILDIN.
Fimmta þfsig*
Farmanna- og fiskimannasambands íslands
verður sett í Oddfello\vhö]linni í dag khikkan 4.
STJÓRNIN.
Arður .til hlnthaía.
Á aðalfundi félagsins þ. 7. þ. m. var samþykkt að
greiða 4% — f jóra af hundraði — í arð til hluthafa fyrir
árið 1940.
Arðmiðar verða innleystir á aðalskrifstofu félags-
ins í Reykjavík, og á afgreiðslum félagsins út um land.
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS.
Rennibekkur
óskast. Uppl. í síma 2085
%
BEZTU BlLAR BÆJARINS. ---- Nýtísku upphitun.
Símar 1216 og 1633.
ýmiskonar málsflutningi og rit- |
störfum.
Minna gætti Árna við lands-
nxálin síðari árin, síðan hann
kom til Reykjavíkur. Þó hef-
ir hann jafnan ritað margt
skorinorðra blaðagreina og lagt
til margra nxála. En það mun
reynast svo um margan, er all-
liátt liefir boi’ið í sveit sinni og
lxéraði, þar sém hann fær vel
notið sín, þá gætir lians minna
í mai’gmenninu, ekki sízt éf
liannbýi’við skortog í þi’engsla-
búðum skuggahverfanna. Hefir
svo lengi verið:
„Þá hann þat finnr,
er með fleirum kemr,
at engi er einna hvatastr.“
Árni var sarnur við sig, fast-
ur fyrir í skoðunum og mála-
fylgi, kappsmaður mikill, má
vera stundum nógu stórorður.
Hafði ágætt vald yfir máli og
röksemdum, málfarið i þrótt-
mikið og ramm-islenzkt. Hann
var meiri áhlaupamaður í eðli,
en að hann væri eljunþrár til
langframa. Aldrei var hann þó
óviðbúinn til sóknar og varn-
ar fyrir sjálfstæðismál þjóðar-
inpar eða önnur hugðarmál
sín. Ekki þótti hann fastur i
rásinni um suma veraldlega
hluti. Þótti hann ekki forsjáll
unx fjárhagi né sýnt um bú-
sýslu sem skyldi. Hafði hann
og lengi ónxcgð mikla. Hélzt
lxonum því litt á eignum, er í
f\Tstu vóru nokkrar, og þurfti
löngunx að bei’jast í bökkum.
Og þótt Áx’ni léti það lítt á sig
fá, svo að vart yrði, þá drógu
vanefnin mjög úr orku hans
og áhrifum.
Einkennilegur var Árni á-
sýndum, hár maður, brúna-
mikill, ennið hátt, næsta svip-
mikill, dökkur á brún og brá.
Hleypti oft brúnum og vóru
svipbrigðin mikil, var honum
það fremur ættgengt en sjálf-
rátt, svo sem ráða má af Hún-
vetninga-sögu Gísla Konráðs-
sonar (óprentaðri).
Árni missti konu sína Úrið
1930. Kvæntist hann fyrir fám
árum Jóhönnu Jónasdóttur,
ættaðx'i undan Eyjafjöllum. Er
eitt barn þeirra ungt á lifi.
Árni var orðinn mjög þrot-
inn að heilsu og þrótti. Jafnan
lifði þó snerpan og snillin
forna, hvar sem greinarstúfur
kom eftir hann i blaði.
Hann lézt i Landákoti 4. þ.m.
Með Árna er horfinn mikil-
liæfur maður, sem kom við
sögu samtiðar sinnar svo að í
minnum verður haft.
B. Sv.
Gúmmískór
VERKSMTOJUVERÐ.
Höfum einnig gúmmístígvél
liá og lág.
GÚMMlSKÓGERÐIN.
Laugavegi 68. Sími 5113.
Vér liöfum 3—4 skip stöðugt í förum milli vestur-
strandar Englands og Islands. Tilkynning um vörur
sendist
Cnlliford Sk. Olapk JLtd*
BRADLEYS CHAMBERS,
LONDON STREET, FLEETWOOD,
eða
Gei3? ff, Zoéga
w Símar: 1964 og 4017,
ER GEFUR FREKARI UPPLÝSINGAR. .
\ » • . ■ '
Breska menningarstofnunin „The British Council“ hefir ákveðið að veita tveimur íslenzkum kandídötum styrk til fraihhaldsnáms við enska háskóla á komanda liáskólaári. Styrkurinn nemur ca. 6500 kr. til hvors styrkþega. Eyðublöð undir umsóknir fást h já Brezku sendisveit- inni i Þórshampi, Reyk javík. Umsóknir sendist fyrir 1. júlí n. k. til annars hvors okkar undirritaðra, sem úthluta styrknum, samkvæmt samkomulagi brezkra og íslenzkra stjórnarvalda. Reyk jævík, 6. júní 1941. PÁLMI HANNESSON CYRIL JÁCKSON.

BEZT AÐ AUGLÝSA í VÍSL

Borgarnes - Dalir - Hólma- vík - Rvík - Kinnarstaðir v % Frá Borgariiesi til Hólmavikur alla miðvikudaga. Fi'á Borgarnesi til Ásgai’ðs alla laugai-daga. Fi’á Reykjavík til Kinnarstaða alla þriðjudaga. Fi'á Kinnarstöðum til Reykjavikur alla fimnxtudaga. Mesti farþegaflutningur hvers fai'þega er 10 kg. (aukagjald er tekið fyrir allan flutning þar fx-am yfir, ef liægt er að taka hann). Koffort, kassar og reiðhjól ekki tekið. Afgreiðsla á Bifreiðastöð íslands. Sími 1540. Guðbrandur Jörundsson. Andrés Magnússon.
iaðarmannalÉoið i Reykjavík tilkynnir; Ákveðið hefir verið að afhending sveins- bréfa fari fram í Baðstofunnni fimmtudag- daginn 12. júní n. k. kl. 81/2 síðd. Allir þeir nýsveinar, sem lokið hafa prófi, í einhverri iðngrein í vor eða síðastliðið haust — piltar og stúlkur — eru beðnir að mæta. Ætlast er til að meistarar og foreldrar svein- anna séu viðstaddir. STJÓRNIN.

O ' e
Minn lijai’tkæx'i eiginmaður, faðir ög tengdafaðir, Snorri Jóhannsson andaðist 9. þ. m. Guðborg Eggertsdóttir, böm og tengdabörn.
Jarðarför konurinar minnar, Sveinbjargar I>. Kristjánsdóttur og litlu dóttur okkar, fer fi'am fná dómkirkjunni miðvikudaginn 11. júní, og liefst með húskveðju að heimili hennar, Suðurgötu 3, kl. 3 eftir hádegi. Jarðað verður í Fossvogi. Kristþór Alcxandersson.