Vísir - 13.06.1941, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Rltstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 660 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Óánægja þingmanna
og óánægja kjósenda.
ÞAÐ er ekki til neins að
vera að hafa stór orð um
það, að kjósendur séu ekki nægi-
lega ánægðir með Alþingi. Ó-
ánægjan hverfur ekki við það
eitt, að sá sem fyrir henni verður
byrsti sig og hleypi brúnum.
Og því ekki að játa alveg lirein-
skilnislega ?: óánægjan með Al-
þingi er fyrst og fremst komin
frá þingmönnunum sjálfum.
Þetta er eðlilegt. Þingmennimir
kynnast af eigin sjón ýmsu þvi,
sem aldrei ber fyrir augu al-
mennings. Þeir geta flestir þreif••
að í sinn eigin harm um úrræða-
leysi og liik í lausn ýmsra þeirra
mála, sem mikilvægust eru.
Og komast beinlínis ekki hjá
því, að heyra sýknt og heilagt í
þruskinu, sem alltaf er milli þils
og veggjar, og stöðugt ágerist
með hverjum deginum sem
líður.
Ivjósendur eru óánægðir.
Þingmenn eru óánægðari. Vafa-
laust er óánægjan meðal kjós-
enda mest liér í Reykjavík. Og
þetta er engin tilviljun. Þingið
situr hér. Þessvegna hafa reyk-
vískir kjósendur miklu betri tök
en nokkrir aðrir á að kynnast
þingmönnunum eins og þeir eru
„inn við beinið“, en ekki bara
eins og jieir eru á opinberum
fundum og í blaðaskrifum.
Öllu samstarfi fylgir sam-
ábyrgð. Hjá því verður ekki
komist. Og samábyrgðin er góð,
ef enginn lætur leiðast til þess,
að taka ábyrgð á öðru en því,
sem hann álítur þarft og rétt.
Almenningur fær sjaldan andúð
á mönnum í opinberu lífi, jafn-
vel þótt þeim yfirsjáist oft og
einatt, ef hann er sannfærður
um heilindi þeirra og dreng-
skap.
*
Andúðin fær þá fyrst byr í
seglin, þegar almenningur fer
að gruna leiðtoga sína um, að
þeir komi ekki til dyranna eins
og þeir eru klæddir. Samábyrgð-
in verður banvæn þjóðarmein-
semd, þegar slegið er skjaldborg
um óhæfuverk, hvort sem það
er í smáu eða stóru.
Það koma aldrei öll kurl til
grafar i opinberum umræðum.
Flokksbönd og persónuleg vin-
átta valda miklu um, að þagað
er í lengstu lög. Hagsmunavon
bindur tungu sumra. Þrælsótti
lamar aðra. Þingmenn hafa
þessa sögu. að segja í einhverri
mynd af sjálfum sér eða öðrurn,
ef rétt og samvizkusamlega er
frá greint.
Þaö er vitað mál, að á Alþingi
er hver höndin upp á móti ann-
ari. ÞaÖ er öllum þingmönnum
kunnugt, aö mál sem hafa full-
komið þingfylgi eru tafin eða
jafnvel kæfð. Það er hart aö
þurfa að segja, að ábyrgðarleysi
og hleypidómum er þráfaldlega
gert hærra undir höfði en heil-
brigðri dómgreind. Það þykir
svo klókt aö heiðra skálka, svo
þeir skaði ekki. En það er eðli
skálka að skaða meðan þeir geta
andann dregið og þeir fitna eins
og púkinn á kirkjubitanum af
hverri smánarfóm, sem þeim ei-
færð.
*
Það er hægt að reka skoðana-
prang svo lengi, að jafnvel um-
burðarlyndustu menn fái sig
ekki til að skella við þvi skolla-
eyrunum. Það er eins og sumir
menn vilji afneita þeim sann-
leik, að upp komast svik um síð-
ir. En það er hægt að misbjóða
þolinmæði manna þar til jafn-
vel hriktir í grónum vináttu- og
flokksböndum.
Alþingi er í liættu statt, ekki
vegna óánægju kjósenda, heldur
vegna óánægju þingmanna. Það
skal sannast, að um leið og skipt
}’rði um vinnubrögð, þruskinu
útrýmt, skoðanaprangið kveðið
niður og kaupþinginu lokað,
mun óánægja þingmanna
hverfa. Og það skal jafnframt
sannast, að óánægja kjósenda
mun lijaðna um leið. Því
óánægja kjósendanna er ekkert
nema skuggi af óánægju þing-
mannanna sjálfra. a
Vinningur í happ-
drætti Fáks var 3956.
í happdrætti Fáks er nú búið
að draga. Kom vinningurinn (þ-
e. hesturinn) upp á nr. 3 9 5 6.
Vinningsins hefir enn ekki
verið vitjað og er handhafi
happdrættismiðans vinsamleg-
ast beðinn að gefa sig fram við
Björn Gunnlaugsson, Grettis-
götu 75, sími 3803.
Næstu veðreiðar Fáks munu
sennilega fara fram 8. júlí n.k.
en hestamannamótið, sem áður
hefir verið frá skýrt, og yrði
haldið á Þingvöllum, mun senni-
lega verða haldið næstu lielgi á
undan. —
KN ATTSP YRNUMÓT
ÍSLANDS.
Leikurinn i gærkvöldi brást
vonum þeirra, sem vonast
kunna að hafa eftir skemmti-
legum leik, því hann varð að
engu Ieyti til fyrirmyndar. —
Hörkuleikur var það eina, sem
einkenndi leikinn. Tveir menn
úr Víkingsliðinu urðu að ganga
af vellinum, vegna sára á höfði.
Gunnar Hannesson í miðjum
fyrra hálfleik, Brandur Brynj-
ólfsson í lok hálfleiksins. Komu
varamenn í þeirra stað, en
auðvitað hvergi nærri jafngóð-
ir. Björgvin Schram í K.R. fór
og úr Ieik í hiálfleikaskipt-
in og einnig vegna meiðsla og
kom ekki inn á aftur fyrr en
um miðjan seinni hálfleikinn.
— Fyrra mark sitt gerði K.R.
(Schram) í fyrra liálfleik úr
vítaspyrnu. Var hún tekin fyr-
ir hendi, en ekki hrottaleik. Er
nokkuð var liðið á seinni hálf-
leik jafnaði Víkingur mörkin,
er Þorsteinn skoraði eftir fal-
legan samleik i snöggu upp-
hlaupi. Kom Björgvin inn á
Iitlu síðar. Er rúmar 5 mínút-
ur voru eftir af leik, var tekin
vítaspyma á Víking aftur, eins
og áður fyrir hendi. Skoraði
Björgvin aftur.
Hvez vaz hann?
Fyrir nokkurum dÖgum var
hér í blaðinu — og fléiri blöðum
— sagt frá dómsniðurstöðu
Hæstaréttar í máli út af sölu á
húseigninni nr. 9 við Bergstaða-
stræti, og svo að orði komizt, að
„Sigurður nokkur Þorsteinsson
hafi verið milligöngumaður við
þau káup“. — Eg hefi orðið þess
var, að ýmsir — ef til vill marg-
ir — hafa álitið að eg væri þessi
milligöngumaður og tel eg þvi
rétt að lýsa þvi yfir, að svo er
ekki. Eg hefi ekki komið nærri
þessum kaupum, og verða því
þeir, sem ánægju hafa af þvi
að tala um þetta efni, að leita að
öðrum Sigurði Þorsteinssyni en
Framkvæmdir Skóg-
ræktarfé^agsEyfirðinga.
Leiðbeiningar skógræktarstjóra um trjárækt.
Karlakórinn Geysir frá Akureyri.
Orkt í nafni karlakóranna í Reykjavík.
Við heilsum ykkur söngvaþýðu þrestir
með þúsund strengja liljóm um vorsins geim,
þið eruð okkar kæru og góðu gestir
og gleðin býr í ykkar sólarhreim.
Við söng og Ijóð má alla drauma yngja
og endurvelcja horfna gleðistund.
Við skulum okkar hjörtu saman syngja
með sigurbrag í vorsins fagra lund'.
Við heilsum ykkur glöðu söngvasveinar,
því söngurinn er okkar dýrsta mál;
þar herast vinum bróðuróskir hreinar
og blíðir töfrar lyf ta hug og sál.
En blær frá sumarsól er yfir grundum
og sendir liverju blómi geislakoss,
er komið þið frá norðurlandsjns lundum
með ljóð og söng að vekja og gleðja oss.
Og borgin rís með björtum gleðisölum
og býður ykkur velkomna til sin.
Nú ljómar nóttlaus dagur yfir dölum
og draumaveröld sólarfögur skín.
En landið okkar ber sinn gullna'blóma
og bláum himni skín við yzta mar.
Við skulum láta sumarsöngva hljóma
og sálir okkar tónum mætast þar.
Kjartan Ólafsson.
V erzlunarj öfnaðurirm
í maí var hagstæður
um 10 mílljónír kr.
Samkvæmt upplýsingum, sem Hagstofan hefir látið Vísi í té,
hefir útflutningurinn í maímánuði numið 8.4 millj. kr., en út-
flutningurinn 17.8 millj. kr. Hagstæður verzlunarjöfnuður í mal-
mánuði er því 9.4 millj. kr.
Skógræktarfélag Eyfh'ðinga
hefir á þessu vori allumsvifa-
miklar framkvæmdir með
höndum til þess að vernda skóg-
arleifar í héraðinu og gróður-
setja nýgræðing.
Félagið hefir úkveðið að koma
upp girðingu á svonefndum
Kóngsstaðahálsi í Svarfað-
ardal til verndunar skógarleif-
um, sem þar eru. Er þarna lág-
vaxið kjarr á allstóru svæði, en
líkindi eru til að þarna geti þrif-
ist allgóður skógur, ef fullri frið-
un verður við komið. Verður
girðing þessi um 2x/> km. að
lengd og yrði bjargað með þess-
um ráðstöfunum aðalskógar-
leifunum í dalnum, en skógur
er nú ekki annarstaðar þar,
nema í nágrenni Iíarlsár, en þar
er talið of bratt til þess að liægt
sé að girða. í Svarfaðardal er
skógræktarfélag starfandi og
munu Svarfdælingar, — félög
sem einstaklingar — leggja
hönd á plóginn og leggja fram
vinnu og fé.
I Vaðlaheiði hafa verið gróð-
ursettar 8—12.000 plöntur á ári
hverju, og verður svo gert einn-
ig í ár, en e. t. v. eitthvað frek-
ara. Hafa þegar verið settar nið-
ur þar 2000 birkiplöntur og um
150 barplöntur, en miklir erfið-
leikar eru á útvegum græðlinga
og plantna. Eru uppeldisstöðv-
arnar enn svo smávaxnar að þær
koma að litlu liði við skógrælct
sem þessa, en plöntuskorturinn
stendur starfseininni mjög fyrir
þrifum og þarf að bæta úr þvi
hið bráðasta. Hefir skógræktar-
félagið til athugunar að koma
upp uppeldisstöð trjáplantna.
Skógurinn i Vaðlaheiði þrosk-
ast vel. Elztu plönturnar þar eru
nú 4 óra og eru orðnar 75 cm.
háar. Auk þess hefir komið í
Ijós, að villtar plöntur uxu þarna
strax upp, er girðingin var kom-
in og landið varð elcki fyrir á-
gangi búfjár.
Allur gróður Norðanlands er
nú mun meiri, en á sambærileg-
um tíma undangengin ár. Garð-
ar eru hinir fegurstu, öll tré út-
sprungin og allaufguð.
*
Áhugi manna fyrir trjárækt
færist mjög í aukana, og má
þakka það þrautseigri baráttu
þeirra manna, sem að skógrækt-
armálum hafa unnið, þótt á
móti blési og að ýmsu leyti
horfði óvænlega um árangur.
Einkum er það unga fólkið, sem
um hefir munað í aukinni bar-
áttu i þessu efni, og hafa ýmsir
skólar kennt nemendum sínum
að gróðursetja tré og sá til trjáa.
Nýlega er út kominn lítill, en
handhægur bæklingur eftir Há-
kon skógræktarstjóra Bjarna-
son, er nefnist „Leiðbeiningar
um trjárækt“, en bæklinginn
hefir Víkingsútgáfan gefið út.
Bældinginum er skipt í kafla er
nefnast: Um lif trjánna, Um
næringu trjánna, Gerð trjánna,
Öndun trjánna, Val garðstæðis,
Girðingar, Val trjátegunda,
Lauftré, Bartré, Runnar, Gróð-
ursetning, Sáning, Kulgræðsla,
Hirðing og grisjun, Tilhögun
garða, Skemmdir á trjám og
vamir gegn þeim.
Eins og nöfn hinna einstöku
kafla sýna er hér ýmsan ál-
mennan fróðleik að finna, sem
að gagni má koma við hirðingu
trjáa og plantna. Er bæklingur-
mér, ef þeir vilja finna hinn
rétta „milligöngumann“.
Með þakklæti fyrir birtinguna.
Sigurður Þorsteinsson,
Rauðará.
inn vel og skipulega ritaður, og
í rauninni ómissandi leiðarvísir
hverjum manni, sem við garð-
rækt fæst eða um hana liugsar.
Af bæklinginum má margt og
mikið læra, bæði fyrir byrjendur
og hina, sem hafa aflað sér tölu-
verðrar þekkingar á þessu sviði.
Söngíuglar á ferð
Eggert Stefánsson og Dr.
V. Úrbansson ferðast um
og halda hljómleika.
Núna um helgina fara tveir
þekktir hljómlistarmenn bæjar-
ins, þeir Eggert Stefánsson
söngvari og Dr. V. Urbantsc-
hitsch hljómsveitarstjóri í
hljómlistarferð út um byggðir
landsins.
Munu þeir halda fyrsta
hljómleik sinn i Akraness-
kirkju n.k. sunnudagskvöld,
kl. 81/2.
Á söngskránni verða m. a.
gömul íslenzk sálmalög, útsett
af dr. V. Urbantschitsch. Egg-
ert liefir skýrt Vísi svo frá, að
sálmalög þessi sé mikillar at-
hygli verð og snilldarlega út-
sett. Hann sagðist vilja með
þessu gera tilraun til að end-
urglæða og vekja þessi fallegu,
þjóðjegu sálmalög, svo þau
glatist ekki með öllu. Á þess-
ari sömu söngskrá eru einnig
ný lög, bæði eftir Sigvalda
Kaldalóns og Hallgrím Helga-
son — lög, sein aldrei hafa ver-
ið sungin áður.
Þeir Eggert og dr. V. Urbant-
schitsch (sem reyndar kallar
sig Viktor Úrbansson á ferða-
laginu, til hægðarauka fyrir þá,
sem eiga yont með að bera
nafn lians fram) liafa í hyggju
að ferðast um landið í mest-
allt sumar og koma víða við.
Meðal þeirra staða, sem ákveð-
ið hefir verið að syngja á, eru
auk Akraness, Borgarnes, Ól-
afsvík, Stykkisólmur, Hvamms-
tangi, Blönduós, Sauðárkrók-
ur, Hólar í Hjaltadal og Akur-
eyri. Þar munu þeir svo ákveða
nánar, hvert ferðinni skuli
heitið. En auk þessara staða
munu hljómlistarmennirnir /
einnig fara á staði, sem af-
skekktir eru, og fólk ekki vant
að heyra hreina hljómlist. Óska
þeir sérstaklega eftir, að fólk
setji sig í samband við þá, ef
það langar til að fá þá til.af-
skekktari byggðalaga.
Á söngskránni verða. auk
þeirra verka, sem að fr iman
getur, lög eftir Árna Thorstein-
son, Áskel Snorrason, Björgvin
Guðmundsson, Halldór Jóns-
son, Karl Ó. Runólfsson, Mark-
ús Kristjánsson, Pál ísólfsson,
Sigfús Einarsson, Sveinbjörn
Sveinbjörnsson, Þórarinn Jóns-
son, og úrval af erlendum lög-
um.
Eggert Stefánsson söngvari
hefir ávallt sett sér það mark,
að vera fyrst og fremst Islend-
ingur — að kynna Island og
menningu þess úti í heimi með
skrifum sínum og söng — en
syngja inn í þjóðina hér heima
allt það þjóðlegasta og íslenzk-
asta, sem hún á.
Dr. V. Urbantschitsch er lisla
maður af guðs náð, og það er
ánægjulegt til þess að vita, að
báðir þessir listamenn skuli
takast það hlutverk á hendur,
að syngja og leika fyrir afdala-
fólkið — fólkið, sem nær aldrei
fær að njóta annarrar hljóm-
listar en þeirrar, sem það fær
í gegnum útvarp.
f aprílmánuði s. 1. nam inn-
flutningurinn 7.109.000 kr. en
útflutningurinn 8.011.000 kr.
Til maíloka hafa vörur verið
fluttar inn á þessu ári fyrir sam-
tals 36.4 millj. kr. en út fyrir
Nýbreytni hjá
Iðnaðarmannaf élaginu.
Iðnaðarmannafélagið í Reykja-
vík hefir tekið upp þá nýbreytni
að afhenda próftökum í iðnaði
sveinsbréf sín með virðulegri
hætti en áður liefir verið. Fór at-
höfn þessi fram í gærkveldi í
Baðstofu félagsins og var hún
skreytt bæði fánum og blómum
til viðhafnar. Hafði þangað ver-
ið boðið nýsveinum þeim, er
tekið höfðu próf i vor, ásamt |
meisturum þeirra og foreldrum.
Yoru þama 15 nýsveinar, 11
piltar og 4 stúlkur.
Formaður félagsins, Stefán
Sandliolt, ávarpaði gesti og lýsti
tilganginum með þessu. Þá af-
henti lögreglustjóri hverjum ný-
sveioi fyrir sig sitt sveinsbréf, en
liann gengur frá þeim að síð-
ustu. Ávarpaði liann jafnframt
nýsveinana nokkurum lilýjum
orðum. Þá flutti skólastjóri Iðn-
skólans, Helgi H. Eiríksson,
ræðu til hinna nýju sveina,
þakkaði samveruna í skólanum,
bi-ýndi fyrir þeim skyldurnar og
óskaði þeim innilega velfamað-
ar. Ennfremur ávarpaði Ársæll
Árnason nýsveinana með nokk-
urum orðum. Þá söng Karlakór
iðnaðarmanna nokkur lög, við
mikla hrifningu óheyrenda.
Voru allir viðstaddir snortnir
mjög af hlýleik þeim og inni-
leik, er hinir ungu áttu að mæta.
Þá bauð formaður gestum til
kaffidrykkju úti í Oddfellow-
húsi, en skreytti nýsveinana áð-
ur blómum til hátíðabrigðis.
Þar var setið fram undir mið-
nætti við fjörugar ræður, söng
og gleðskap.
Sveinspróf eru tekin tvisvar á
ári, haust og vor. Mun Iðnaðar-
mannafélagið halda ófram þess-
um upptekna hætti og á miklar
þakir skilið fyrir.
81.99 millj. kr. Verzlunarjöfn-
uðurinn er því, það sem af er
árinu, orðinn hagstæður um
45i/2 millj. kr.
Mest var flutt út af ísfiski eða
fyrir 6.956 millj. kr.; lýsi var
selt fyrir 4.3 millj.; síldarolia
fyrir 2.9 millj.; gærur fyrir 1.5
millj.; ull fyrir 700 þús.; síldar-
mjöl fyrir 650 þús.; saltfiskur
fyrir 200 þús. og aðrar vörur
fyrir lægri upphæðir.
Salfiskbirgðirnar í landinu
eru nú (þ. e. 31.5) 15.474 smá-
lestir, en það er nokkuru meira
en þær voru á sama tíma í fyrra.
Saltfisksbirgðimar sem nú eru
til í landinu svara hér um bil
til þess að allur fiskur fró í fyrra
sé farinn út, en veiði þessa árs
sé geymd hér heima.
Verzlunin við einstök lönd.
Janúar—apríl 1941.
Eftirfarandi bráðabirgðaýfir-
lit sýnir skiptingu inn- og út-
flutnings eftir löndum frá árs-
byrjun til aprílloka þ. á. sam-
kvæmt skýrslum þeim, sem
komnar eru til Hagstofunnar.
Innfl. útfl.
Þús. . kr.
Færeyjar 5 4
Svíþjóð ....... 10 1.242
Bretland 17.727 56.738
Irland 101 229
Portúgal' 5 1.255
Spánn 1 890
Sviss 8 99
Bandaríkin .... 3.607 3.357
Brasilía ....... 167 255
Kanada 2.564 99
Kúba 99 178
Uruguay ...... 4 99
Venezuela 1.269' 99
Indland 1A 99
Ósundurliðað . 258 99
Samtals 27.997 64.148
5229
y er simi okkar jjjg2
á Vídimel 35.
iSÆtUöUit
l