Vísir - 18.02.1942, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á piánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
FélagsprentsmiSjan h.f.
Samsíarí eða
sundrung.
ÞAÐ er sagt a'ð enginn kunni
sig í góðu veðri heiman að
búa. íslendingar liafa meiri
reynslu í þessum efnum en flest-
ar aðrar þjóðir. Þeir menn eru
ótaldir, sem látið hafa líf- sitt
á heiðum, og fjallvegum þessa
lands og á sjónum kringum
strendur þess, vegna þess, að
þeir hafa ekki undirbúið för sína
nógu vel.
Fyrir þrem árum leit út fyrir
að við ætluðum að láta hina dap-
urlegu reynslu undanfarinna
kynslóða okkur að kenningu
verða. Þegar sorta dró á himinn
af skugga yfirvofandi styrjald-
ar, jiótti einsætt, að Iáta sakir
niður falla og leitast við að
vinna saman. Hér í blaðinu hefir
oftlega verið gerð grein fyrir
því, hvað varð samstarfinu að
fótakefli. Það var frá öndverðu
á það hent, að því aðeins væri
um þjóðstjórn að ræða, að leit-
azt væri við, að taka tillit til
allra stétta þjóðfélagsins. Þetta
var og grundvöllur samvinn-
unnar eins og mjög berlega
kom í ljós i ræðu Hermanns
Jónassonar, þegar liann gerði
grein fyrir stjórnarsamvinn-
unni.
Að þessu sinni skulu ekki nán-
ar rakin tildrögin til þess, að
upp úr samstarfinu hefir slitn-
að. Það skal aðeins fullyrt, að
það getur ekki verið þroska-
vottur, að samvinnan rofni nú,
eins og högum er háttað allt í
kringum okkur — úr því að við-
urkennt var fyrir þremur árum,
að hún væri nauðsynleg.
Sennilega liafa aldrei gerzt
aðrir eins atburðir í sögu mann-
kynsins og liina siðustu mán-
uði. Og fyrir okkur er það sér-
staklega eftirtektarvert, hve
mörg „eyvirki“ í heimshöfun-
um hafa fallið undanfarnar %úk-
ur. Við skulum ekki vera með
neinar hrakspár, en við skulum
heldur pkki loka augunum fyrir
því, sem fyrir getur komið. Ef
það er rétt lijá Roosevelt Banda-
ríkjaforseta, að hugsanlegt sé,
að árásir verði gerðar á Detroit
eða New York, þá er augljóst,
að „brúarsporðurinn“ er ekki
síður í hættu. Við erum komnir
í alfaraleið. Og við getum ekki
komizt hjá því, að taka afleið-
ingum þess.
Það er ekki til neins fyrir okk-
ur Islendinga að reyna að telja
okkur trú um, „að við séum
utan við þetta allt saman“. Við
erum ekki „utan við“, heldur
það gagnstæða. Framtið þessar-
ar þjóðar getur oltið á því, hvaða
ályktanir við drögum af þeim at-
burðum, sem nú hafa orðið. Og
er ekki eðlilegt, að við leggjum
þá spurningu fyrir okkur, hver
og einn, og hvar í flokki sem
við stöndum, hvort okkur muni
nú hollara, samstarf eða sundr-
ung?
Sannast að segja mætti það
kallast ömurleg forlög, ef við
ættum nú, á hættunnar stund,
að gera að engu þann viðbúnað,
sem við höfðum þegar styrjöld-
in var í aðsigi. Hafi olckur verið
alvara þá, að standa saman,
verður ekki séð hvernig við eig-
Sýkt fé finnst hjá 2 fjáreig-
endum í bænum í viðbót.
Rannsókn ekki að fnllu lokið.
u
NDANFARIÐ hefir farið fram rannsókn á fé manna
hér í bænum, vegna garnaveikitiifella, sem vart varð
fyrir áramótin. Er rannsókninni ekki alveg lokið, en Halldór
Pálsson, ráðunautur Búnaðarfélags íslands í sauðfjárrækt,
hefir gefið Vísi nokkrar upplýsingar um þetta mál.
Garnaveiki í sauðfé á landi
Reykjavíkur varð fyrst vart fyr-
ir jólin og var hið sýkta fé frá
Eiði og Bjargi á Seltjarnarnesi.
Þá var ekki unnt að hefjast
.handa um rannsókn á fénu þeg-
ar i stað, vegna þess, að meðui
vantaði til þess.
Þau fengust nú frá útlöndum
fyrir nokkuru og voru rann-
sóknirnar hafnar þá af kappi.
Er það Ágúst Jónsson frá Hofi
í Vatnsdal, sem hefir aðallega
séð um þær. Þeim er ’ekki lokið
að fullu, en eru langt komnar.
Enn sem komið er hefir veik-
innar orðið vart hjá tveim fjár-
eigöndum í viðbót. Er annar
þeirra búsettur í nánd við Eiði,
en hinn býr á Grímsstaðaholti.
Líklegt er að fé þessara manna
allra liafi gengið saman og sýkzt
hvert af öðru.
Víðar hefir veikinnar ekki
orðið vart í eða við bæinn, en
ekki er óliugsandi, að einhver
tilfelli finnist enú í því fé, sem
ekki hefir unnizt tími til áð
rannsaka. Er ætlunin að rann-
salca allt fé í nágrenni bæjarins,
en ennþá hefir elcki verið teldn
nein ákvörðun um, livað gert
verði til að stemma stigu við
útbreiðslu veikinnar. En þeir
menn, sem um það eiga að f jalla,
eru nú að atliuga þá lilið þessa
máls.
Garnaveikin er mjög skæður
sjúkdómur, þar sem hún nær að
magnast afskiptalaust. Hún er
seinsmitandi, svo að liennar
verðúr lítt vart fyrstu árin, van-
höld verða ekki mikiþ en þegar
hún er búin að búa um sig þann-
ig i fjárstofninum, fer hanir að
gjalda mikil afhroð.
Þetta er í fyrsta skípti, sem
sjúkdómurinn berst hingað til
bæjarins, því' að menn töldu
Reykjavík áður ósýkt svæði. Er
ekki vitað enn, hvernig veikin
hefir borjzt hingað.
rgQur
i. s. Slinir (rá
[i
Nýlega er lcominn frá Eng-
landi botnvörpungurinn Max
Pemberton og hafði hann dreg-
ið M.s. Sleipni frá Norðfirði
alla leið frá ströndum Skot-
lands.
Max Pemberton fann Sleipni
með brotinn skrúfuöxul undan
Barra Head og varð það að
ráði, að Max skyldi draga
Sleipni til íslands. Gekk það
tíðindalaust.
Sleipnir er gerður út frá
Neskaupstað í Norðfirði.
Er það hreystilega og djarf-
lega gert af báðum, að leggja
í þessa ferð með þessu móti,
því að bæði er allra veðra von
á sjónum á þessum tíma, auk
annarra hætta, sem þar geta
Ieynzt.
um að komast hjá því nú. Því
vissulega hefir allt komið fram
af því, sem þá var búizt við —
og margfalt meira. a
Frá Ilauða
1 bréfi frá alþjóðnefnd Rauð
Krossins dags. 13. jan. 1942, er
sú ósk látin í ljós, að allir
starfsmenn Rauða kross félaga
beri vegabréf, er sýni að þeir
vinni að hjálparstörfum í þágu
félaganna. Eru þessi tilmæli
komin fram vegna þess, að fyr-
ir kemur að hjálparriðar eru
kyrrsettir af hernaðaraðiljum,
vegna þess að þeir geta ekki
sannað, að þeir vinni á vegum
R.K., en skv. 12. gr. í Genfar-
samþ. eru allar R.K. hjálpar-
sveitir friðhelgar.
Nú er öllum Reýkvikingum
skylt að bera vegabréf, en ó-
þægilegt er að bera mörg slík
plögg á sér að staðaldri, og hef-
ir þvi orðið að samkomulagi
milli R.K.Í. og lögreglustjóra,
að hin almennu vegabréf, sem
meðlimir hjálparsveitanna fá,
verði stimpluð og tölusett á sér-
stakan liátt, til viðbótar þvi,
sem gert er við vegabréf ann-
arra borgara og tryggja þau
þar með friðhelgi réttra hand-
hafa í starfi sínu.
Þeir úr hjálparsveitum R.K.
í., sem ekkí liafa sótt vegabréf
sín, fá þau úr garði gerð eins
og þau eiga að vera, en liinír,
sem þegar hafa fengið þau, eru
vinsamlega beðnir að framvisa
þeim á lögreglusföðinni og fá
viðbótarstímplun og skrásetn-
ingu.
Stjórn R.K.Í.
m
neðan mál§sag:a
í dag hefst í blaðinu ný neð-
anmálssaga, eftir franska rit-
höfundinn Gaston Leroux,
sem mun vera lítt þekktur hér
á landi, þótt hann njóti mik-
illa vinsælda í Frakklandi og
annarsstaðar.
S.agan f jallar um glæp, sem
framinn er í afhýsi hjá höll
einni franskri, en ungur og
hugvitssamur blaðamaður
finnur lausn gátunnar.
Er óhætt að mæla með þess-
ari sögu við lesendur, og verð-
ur kappkostað að láta hana
koma sem reglulegast í blað-
inu.
St. Jökulblómið,
Ólafsvík 50 ára.
Frá Ólafsvík hefir Visi verið
símað:
„Góðtemplaraslúkan Jölcul-
hlómið nr. 24 í Ólafsvik varð 50
ára 14. þ. m. Stofnandi hennar
var Bjarni Magnússon, Akra-
nesi. Af stofnendum hennar eru
nú þrír á lifi, en enginn þeirra
búsettur í Ólafsvík.
I tilefni af afmælinu hélt
stúkan veizlufagnað laugardags-
kvöldið 14. þ. m. í húsi sinu í
Ólafsvik. Var þar saman komið
um 100 manns. Fyrir minni
stúkunnar talaði umboðsmaður
stórtemplars, br. sépa Magnús
Guðmundsson, sem flutti stúk-
unni frumort kvæði. Stúkunni
bárust mörg heillaóskaskeyti
víðsvegar að og miklár peninga-
gjafir í tilefni af afmælinu.
Þennan dag kaus stúkan þrjá
heiðursfélaga, þá br. Alexander
Valentínussón, smið, Þórsgötu
26, Reykjavik, br. Finnboga G.
Lárusson, kaupmann í Ólafsvík
og str. frú Mettu Kristjánsdóttur
í Ólafsvík. Aðeins einn lieiðurs-
félaga liafði stúkan áður kosið,
br. Magnús Kristjánsson, smið í
Ólafsvík, sem verið hefir ritari
stúkunnar um 40 ár og skipar
enn ritarasæti. Æðsti templar
stúkunnar er nú br. Magnús
Jónsson, sjómaður i Ólafsvik.
Fréttaritari.
Háskólafyrirlestur.
Dr. Símon Jóh. Ágústsson flyt-
ur háskólafyrirlestur á morgun kl.
6.15 í 1. kennslustofu háskólans.
Efni: Andleg heilsuvernd. Öllum
heimill aðgangur.
Börn bólusett
gegn kíghósta.
Tilkvnning
frá Sjúkrasamlagi Reykjavíkur:
Meðlimir sjúkrasamlagsins
eiga kost á að láta bólusetja börn
sin gegn kíghósta með styrk frá
samlaginu. Einkum ber að
leggja áherzlu á, að börn frá 4
mánaða til 2ja ára séu bólusett.
Öruggast er að börnin séu bólu-
sett í heimahúsum. Eftirtaldir
læknar annast bólusetningu
gegn 7 la\ gjaldi frá meðlimum
fyrir hvert bai’n, sem bólusett er
4 sinnum, enda séu þeir skuld-
lausir við samlagið, er bólusetn-
ing fer fram:
Árni Pétursson, sími 1900,
Axel Blöndal, sími 3951, Bjarni
Jónsson, sími 2472, Björgvin
Finnsson, simi 2188, Ej’þór
Gunnarsson, simi 2111, Gísli
Pálsson, sími 2474, Grímur
Magnússon, sími 3974, Gunnar
Cortes, sími 5995, Halldór Stef-
ánsson, sími 2234, Jóhannes
Björnsson, sími 5989, Jón G.
Nikulásson, sími 3003, Jónas
Kristjánsson, sími 5204, Karl S.
Jónasson, sími 3925, Iíjartan R.
Guðmundsson, sími 3857, Krist-
björn Tryggvason, sími 2581,
Kristín Ólafsdóttir, sími 2161,
Kristján Hannesson, sími 3836,
María Plallgrimsd., simi 4384,
Ólafur Jóhannsson, sími 5979,
Óskar Þórðarson, sími 2233,
Pétur Jakobsson, sími 2735,
Theodór Skúlason, sími 2621,
Úlfar Þórðarson, sími 4411,
Gísli Fr. Petersen, sími 2675.
Æskilegt er, að þeir, sem ætla
sér að láta bólusetja, gefi sig
strax fram við einhvern þessara
lækna og gefa þeir síðan upp-
lýsingar um, hvenær nægilegt
bóluefni er til pg bólusetning
getur hafizt. Þess skal getið, að
utansamlagsmenn geta látið
bólusetja börn sín lijá þessum
læknum, en kostnaður við það
er S. R. óviðkomandi.
Bellisar springa ut
um háveturinn.
Vísir skýrði frá því í gær,
að rabarbari væri farinn að
gægjast upp úr moldinni í garði
einum hér i Miðbænum.
Blaðið lét þess jafnframt get-
ið, að gaman mundi vera að
frétta af frekari vormerkjum
um liáveturinn. — I morgun
hringdi kona ein til blaðsins
og skýrði frá því, að í garði
sinum í Skerjafirði hefði bell-
isar farið að springa út fyrir
skemmstu.
Gamansemi í
málaferlum.
Snæbjörn bóksali Jónsson
biður Vísi að geta þess, að hann
hafi höfðað mál gegn ritstjóra
blaðsins, og skírskotar þar til
tilskipunar 9. maí 1855.
Tilefni þessarar málshöfðun-
ar er að i grein, er birtist hér í
blaðinu og nefndist „úrslit
meiðyrðamáls“, var rætt um
Snæbjörn nokkurn Jónsson, en
það telur stefnandi móðgandi
fyrir sig, og krefst ómerkingar
á orðinu „nokkur“.
í sörnu grein var rætt um
að gæsalappir hefðu fallið burtu
í orðrétt tilfærðum ummælum,
sem ritstjórinn vildi engan þátt
eiga í, og hefði stefnandi notfært
sér það til þess að „svala lieift
sinni á blaðinu". Þau ummæli
vill Snæbjörn fá ómerkt.
I liinni sörnu grein stóð að lok-
um: „Önnur ummæli birtir blað-
ið að nýju samkvæmt kröfu
stefnanda —- með ánægju.“
Krefst Snæbjörn nú ómerking-
ar á orðunum, „með ánægju“.
I þessum málatilbúnaði kem-
ur fram gamansemi, sem ekki
er unnt að skýra frá, nema „með
ánægju.“
Frá hæstarétti.
I dag var kveðinn upp dómur
í hæstarétti í málinu Bæjar-
stjórn Siglufjarðar gegn h.f.
Nirði á Akureyri.
Mál þetta er risið út af því,
að lagt var útsvar á stefnda á
Siglufirði. Stefndi neitaði því,
að hann væri útsvarsskyldur á
Siglufirði þar sem heimilisfang
sitt væri á Akureyri og atvinnu-
reksturinn á Siglufirði, sem er
síldarsöltun, eklci þess eðlis að
til útsvarsskyldu þar leiddi,
enda þótt hann ætti fasteign þar
á staðnum, enda liefði hann
ekki opna skrifstofu þar nema
meðan á síldarsöltun stæði. Úr-
slit málsins í hæstarétti urðu
þau. að Njörður h.f. var ekki
talinn útsvarsskyldur á Siglu-
firði og segir svo i forsendum
hæstarétlardómsins:
„Áfrýjandi hefir ekki sannað
gegn mótmælum stefndá, að
stefndi hafi haft skrifstofu opna
eða starfsmenn í þjónustu sinni
á Siglufirði lengri tíma en i úr-
skurðínum greinír, enda virðist
það engu breyta um útsvars-
skyldu stefnda í máli þessu,
þótt hann hafi átt þty fasteign
og notað hana til atvínnurekstr-
ar síns á Siglufirði.“
Hrm. Sveínbjörn Jónsson
fluttí málið af hálfu stefnda, en
lirm. Einar B. Guðmundsson
af hálfu áfrýjanda.
t
Gullna hliðið
verður sýnt í 30. sinn annað kvöld.
Miðvikudaginn 14. janúar var
kveðinn upp í liæstarétti dómur
i málinu: Réttvísin gegn Stein-
grímí Stefánssyni.
Tildrög málsins eru þau, að í
júlí 1939 gerði Jón Dahlmann
samning við ákærða þess efnis,
að ákærði framkvæmdi ýmsar
viðgerðir á liúsi Jóns, Laugaveg
46. Gaf Jón út tvo víxla að upp-
liæð kr. 11.600.00 og fekk á-
kærða þá í hendur; skyldi hann
selja þá og átti andvirði þeirra
m. a. ganga til greiðslu á við-
gerðarkostnaðinum. — Ákærði
seldi víxlana firmanu Silli og
Valdi og fekk fyrir þá í pening-
um kr. 5.800 og auk þess kröf-
ur, gamlar húsaleigu- og verzl-
unarskuldir, að nafnverði kr.
5.600.00. Ákærður hóf nú verk-
ið, en sóttist það seint, og á til-
skildum tíma hafði liann ekki
lokið nema litlum hluta verks-
ins og ekki staðið skil á pening-
um þeim, er honum bar. Rift-
aði Jón þá verlcsamningnum við
ákærða, kærði liann fyrir svilt
Sigurður Sigurðsson
setjari i Félagsprentsmiðjunni
andaðist í morgun eftir fárra
daga legu. Hann var um tvítugt
og lauk námi sinu í nóvember
s.l. Sigurður var mesta prúð-
menni i allri framgöngu og
mjög vinsæll hjá öllum þeim, er
honum kynntust. Starfaði liann
við Vísi síðustu árin, ávallt af
mikilli lipurð og sainvizkusemi.
Sakna hans allir af starfsmanna-
liði prentsmiðjunnar og blaðs-
ins, sem væntu af honum náins
samstarfs um mörg ókomin ár.
Blessuð sé minning hans.
Bæjan
frétiír
Föstuguðsþjónusta
í dómkirkjunni í kvöld (miðviku-
dag) kl. 8.15. Síra Bjarni Jónsson
prédikar.
Hallgríms prestakall.
Föstmnessa í Austurbæjgxskólan-
um í kvöld kl. 8.15. Síra Sigurbjörn
Einarsson. (Hafið passíusálmana
meðferðis).
„Hin almenria fjársöfnunarnefnd"
Hallgrímskirkju í Reykjavík bið-
ur þess getið, að gjöfum til kirkj-
únnar sé veitt móttaka daglega frá
kl. 1—6 e. h. á skrifstofu Hjartar
Hanssonar í Bankastræti 11.
Næturlæknir. ,
Bjarni Jónsson, Vesturgötu 18,
sími 2472. Næturvörður í Lyfja-
búðinni Iðunni og Reykjavíkur apó-
teki.
Til bágstöddu ekkjunnar,
sbr. hjálparbeiðni í blaðinu í dag:
10 kr. frá Guðrúnu Cýrusdóttur,
10 kr. frá K. J.
Dregið var í happdr.
Nemendasambands Kvennaskól-
ans í gær. Þessi númer komu upp:
,3968 málverk, 3703 málverk, 3562
málverk, 2892 gólfteppi, 1064 bíl-
‘ferð til Akureyrar, 5391 1 tonn af
kolum, 7256 hveitiseldcur, 651 salt-
kjöt', 9218 sjálfblekungs-sett, 2320
veggteppi og 2062 púði. — Mun-
anna má vitja í Verzl. Snót, Vest-
urgötu 17.
Hjálparbeiðni.
Ivona ein hitti Vísi að máli í gær
og fór þess á leit við blaðið, að
það beitti sér fyrir samskotum til
handa ungri ekkju, sem nýlega
missti mann sinn og á fyrir tveim
börnum að sjá, -— öðru tveggja ára
en hinu nýfæddu. Kjör þessarar
ekkju eru svo bágborin, að engu tali
tekur, .0g segja má að líf hennar
■ hafi veriÖ rákinn raunaferill síðustu
árin, þótt henni væri mikil stoð í
ágætum eiginmanni, — seríi nú nýt-
ur ekki lengur við. Vottað er af
presti, að rétt hefir blaðinu verið
frá skýrt í öllum greinum, og verða
væntanleg samskot send beint til
ekkjunnar. Blaðið væntir þess, að
góðhjartaðir lesendur hlaupi hér
undir bagga hið allra bráðasta.
Fyrsta gjöfin er bezta gjöfin. Gjald-
keri Vísis veitir gjöfunum viðtöku.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.30 Islenzkukennsla, 1. fl.
19.00 Þýzkukénnsla, 2. fl. 19.25
Þingfréttir. 20.00 Fréttir. 20.30
Kvöldvaka: a) Skúli Skúlason: Um
öskudaginn. b) 20.55 Sigvaldi Ind-
riðason: Sögur og kvæðalög. c)
21.15 síra Jón Thorarensen: Þjóð-
sögur. d) 21.35 Ólafur Pétursson:
Harmóníkuleikur. 21.35 Fréttir. —
Dagskrárlok.
og krafðist bóta. Úrslit sakar-
innar, bæði í héraði og hæsta-
rétti urðu þau, að ákærði, Stein-
grímur, var talinn hafa gerzt
sekur um refsivert atliæfi gagn-
vart Jóni. Hlaut liann 5 món-
aða fangelsi og var dæmdur til
þess að greiða Jóni Dahlmann
kr. 8.669.42.
Ákærði var og í máli þessu
kærður fyrir undanskot eigna
við fjárnám, en var sýknaður af
*þeirri ákæru.
Skipaður sækjandi málsins
fyrir hæstarétti. var Jón Ás-
björnsson lirm., en skipaður
verjandi cand. jur. Gústaf Ólafs-
son, og var þetta fyrsta prófmál
hans fyrri hæstarétti.