Vísir - 24.03.1942, Qupperneq 2

VÍSIR
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 60 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vonlaus
málstaður.
y ÍST er uin það, að Fram-
sóknarmenn eiga erfitt í
kjördæmamálinu. Málstaður
þeirra er slíkur, að þeim er ó-
gerlegt að láta rök mæta rökuin.
Þessvegna þarf enginn að kippa
sér upp við það, að þá brestur
stundum stillinguna, þegar mest
þrengir að. Sá breyzkleiki hefir
fylgt mannkyninu, siðan sögur
hófust, að þeir, sem öðlast hafa
forréttindi, láta þau sjaidan af
hendi með góðu. Flestar réttar-
bætur eru fengnar fyrir liarða
baráttu. Við skulum þessvegna
ekkert vera að býsnast yfir því,
að Framsóknarmenn slái skjald-
borg um rangan málstað. Eng-
um kom það á óvart. Þeir eiga
um þetta sammerkt við flesta
þá, að fornu og nýju, sem sitja
yfir hlut annarra. Vanstilling
Framsóknarmanna í þessu máli
gerir livorki til né frá. Hver
skyldi t. d. láta það á sig fá, þött
séra Sveinbjörn á Breiðaból-
stað taki munninn nokkuð full-
an? Hann er þekktur að því, að
láta sér ekki allt fyrir brjósti
brenna. Hitt er auðvitað leiðin-
legra, þegar sjálfur forsætis-
ráðherrann missir svo tökin á
skapsmunum sínuin, að hann
segist síður vilja stuðning Jóns á
Akri en nokkurs annars þing-
manns. Oddviti flokks, sem
kennir sig við bændur, getur
varla látið sér sæma slík um
mæli, þegar i hlut á einhver ein-
arðasti málsvari landbúnaðar
ins, sem nokkurn tíma hefir á
Alþingi setið. Hermann Jónas-
son hefði ekki talað svona hrap-
allega af sér, ef hann hefði ekki
verið kominn í bobba.
sóknarmennirnir bera sér það
í munn, hver af öðruin, að
með þessu sé verið að draga úr
áhrifavaldi sveitanna. Þingmenn
sveitakjördæmanna eru ná-
kvæmlega jafnmargir eftir sem
áður. Það er bara verið að nema
úr gildi þá fjarstæðu, að 1001
kjósandi eins flokks geti fengið
2 fulltrúa á þing, en 1000 kjós-
endur annars flokks í sama kjör-
dæmi engan.
*
Var ekki verið að „draga úr
áhrifavaldi sveitanna“ með því
að lögleiða hlutfallskosningar i
tvimenningskjördæmum til
Búnaðarþings? Þessar hlutfalls-
kosningar til Búnaðarþings voru
teknar upp, eftir að síðustu A1
þingiskosningar fóru fram
Framsóknarmenn börðust fyrir
þessu og liafa talið sér mjög til
gildis. Hvernig getur sá flokkur,
sem berst fyrir hlutfallskosn
ingum til Búnaðarþings barizt
gegn hlutfallskosningum til A1
þingis ?
Málstaður Framsóknar í kjör>
dæmamálinu er vonlaus. Af 47
fulltrúum, sem nú eiga sæti á
Alþingi, krefjast 28 endurbóta
Hér verður því ekki rönd við
reist. Framsóknarmenn ltíom
ast ekki oftar upp með það, að
ganga tvígildir að kjörborðinu
við Alþingiskosningar.
Deila Bandalags íslenzkra
listamanna við formann
Menntamálaráðs.
Frásögn Jóhanns Briem fopmanns Bandalagsins.
Undanfarið hafa nokkrar umræður orðið í blöðum um af-
skipti Menntamálaráðs af málefnum listamanna, og þá fyrst og
fremst myndlistarmanna. Er mikil óánægja ríkjandi meðal
listamannanna í garð Menntamálaráðs og Iiggja til þess tvær
meginorsakir: Annarsvegar að myndlistarmennirnir telja að
meðlimi Menntamálaráðsins skorti þekkingu til að velja mál-
verk fyrir ríkið og hinsvegar að reikningar Menningarsjóðs hafi
ekki verið afgreiddir lögum samkvæmt frá hendi sjóðsstjórnar-
innar undanfarin ár. Hefir jafnvel komið fram í þeim umræð-
um, að líkur séu til að varið hafi verið Iægri f járupphæð til lista-
verkakaupa, en veitt hefir verið í þessum tilgangi. Vísir hitti
Jóhann Briem, formann Sambands íslenzkra listamanna að
máli í gær og inhti hann eftir fréttum af þessari deilu og skýrði
hann svo frá:

rooi
*
lÚrslit síðustu þingkosninga
sýndu, að nálega 45 af hverj-
, um 100 kjósendum landsins
fylgdu sjálfstæðisstefnunni.
Tæplega 25 af hverjum 100
kjósendum fylgdu Framsókn,
Engu að síður fékk Framsókn-
arflokkurinn 19 fulltrúa kosna
á þing, en Sjálfstæðisflokkurinn
ekki nema 17. Forsætisráðherra
sagði fyrir nokkrum dögum, að
ekki þyrfti að deila um það, að
kjósendur ættu allir að hafa
sama rétt. En um leið og Fram-
sóknarmenn viðurkenna, að
fullt lýðræði eigi að ríkja, slá
þeir öll vopn úr höndum, sér.
Enginn vitiborinn maður á að
leyfa sér að kalla það lýðræði,
að kjósendur eins flokks hafi
tvöfaldan atkvæðisrétt á við
kjósendur annars flokks. Fram-
sóknarmenn ættu ekki að gera
sig hlægilega með því að vera
að kenna sig við lýðræði þá
stundina, sem þeir eru að berjast
með hnúum og hnefum, gegn
allri viðleitni til að þoka kosn-
ingafyrirkomulaginu í lýðræðis
horf.
*
Framsóknarflokkurinn lætur
sér ekki nægja, að berjast gegn
lítilsháttar fjölgun þingmanna.
Eins og það væri einhver goðgá,
að þingmönnum Reykjavíkm’
væri fjölgað úr 6 upp í 8 eða 9!
Hann má ekki heldur heyra
nefndar hlutfallskosningar í tví-
menningskjördæmunum. Fram-
Aðalfundur Félags matvöru
kaupmanna í Reykjavík var
haldinn s. I. fötudagskveld. —
Guðmundur Guðjónsson for-
maður félagsins gaf mjög grein
argóða skýrslu í fundarbyrjun
um félagsstarfið á árinu.
Tveir ágætir félagsmenn
böfðu látist á árinu, þeir Halldór
Jónsson kaupm. í „Varmá“,
sem verið liafði í félagsráði í
mörg ár og Símon Jónsson
kaupmaður sem lengi var i
stjórn félagsins og gjaldkeri
þess um mörg ár.
Kosin var stjórn félagsins.
Var Guðmundur Guðjónsson
endurkosinn formaður og með
stjórnendur jjeir Sigurliði
Kristjánsson og Sigurbjörn
Þorkelsson — báðir endurkosn
ir. Þá var Sæmundur Jónsson
kosinn í stjórnina í stað Símon-
ar lieitins Jónssonar, en Tómas
Jónsson átti sæti fyrir í stjórn-
inni.
Yms mál voru rædd á fundin
um og kom fram mikill óhugi
f>rrir málefnum stéttarinnar. M
a. var samþykkt áskorun til
sælgætisgerðanna að láta mat-
vörukaupmenn sitja fyrir fram-
leiðsluvörum þeirra.
Talsverðar umræður urðu
um gerðardóminn viðvikjandi
álagningu á vörur í búðum mat
vörukaupmanna. Voru menn
samdóma um að gengið væri
of langt í að rýra hlut þessarar
stéttar, þar eð hún hefði að und-
anförnu horið minna úr býtum
heldur en flestar aðrar stéttir
þjóðfélagsins.
Þá var samþykkt að afgreiða
ekki út á skömmtunarseðla í
póskavikunni, vegna þess að um
mánaðamótin er skömmtunar-
tímabilið útrunnið. Ennfremur
var samþykkt að taka ekki á
móti pöntunum á laugardaginn
fyrir páska.
Félagsmenn eru nú 70 að tölu
og hafa þeir 86 búðir opnar.
Aðvörun.
Athygli manna skal vakin á aug-
lýsingu lögreglustjóra í blaðinu í
dag, varðandi afhendingu vega-
bréfa. Fólk verður að sækja vega-
bréf sín fyrir þ. 28. þ. m. — næst-
komandi laugardag —, ef það vill
komast hjá sektum. Sjá augl.
Óánægja í garð Menntamála-
ráðs hefir lengi verið ríkjandi
meðal listamannanna, einkum
þó myndlistamanna og ritliöf-
unda, en eftir að formaður
Menntamálaráðs, Jónas Jónsson,
birti allangan greinaflokk nú í
vetur i Tímanum, um þessi mál,
varð okkur það öllum ljóst, að
liann hefði þar tekið þá afstöðu
gegn listastarfsemi j'firleitt, að
óviðunandi væri að hlíta alræð-
isvaldi þess manns, sem æðsta
fullirúa ríkisins i listamálefn-
um. Okkur Jxítti ekki ástæða til
að svara þessum greinum for-
m'annsins, þar sem það hlaut að
vera öllum Ijóst, að þar var ekki
gerður munur á réttu og röngu
og engin heil brú til að styðjast
vijð neinstaðar.
í stað þess að standa í ritdeil-
um um þessi mál völdum við
hinsvegar þann kostinn að snúa
okkur til stjórnarráðsins, og
bera fram kvartanir yfir því, að
stjórn Menningarsjóðs væri
ekki svo sem vera ætti. Að öðru
Ieyti munum við snúa okkur til
Alþingis og beiðast leiðréttingar
á þvi sem við teljum að aflaga
hafi farið í starfsemi núverandi
Menntamálaráðs.
Nú í vetur hafa svo háværar
óánægjuraddir komið fram
meðal íslenzkra rithöfunda og
myndlistamanna, að þær verða
ekki lengur þaggaðar niður.
Menntamálaráð hefir tekið
þessari óánægju á þann hótt, að
nú nýlega eyddi það hluta úr
degi í að setja sig í samband við
myndlistamennina og óska eftir
viðskiptum við þá, eftir að liafa
neitað öllum viðskiptum við þá
undanfarið ár, og eftir að hafa
forsmáð listsýningu okkar, sem
haldin var í haust og var stærsta
listsýning, sem hér hefir nokk-
uru sinni verið haldin. Viðtök-
urnar urðu hinsvegar sitt með
hverju móti, en sögulegust varð
heimsókn Menntamólaráðs í
Blótún, þar sem þeir áttust við
Jónas Jónsson og Jón Þorleifs-
son.
Það skal tekið fram, til þess
að koma í veg fyrir misskilning,
að einhver málverk mun
Menntamálaráð hafa keypt af
listverzlun og prívatmanni, en
hinsvegar engin af málurunum
sjólfum, sennilega vegna deil-
unnar, sem reis síðastliðið ár.
Samkvæmt.Iögum skal tekj-
um Menningarsjóðs skipt í þrjá
jafna hluti, sem varið skal til
bókaútgáfu, náttúrufræðarann-
sókna og listaverkakaupa, en við
höfum fulla ástæðu til að ætla
að mikið meira af fé liafi farið
til bókaútgáfunnar, en hinna
deildanna. Það er þó síður en
svo að Menntamálaráð hafi
náð tilgangi sínum með þessu,
þar sem bækur þær, sem út hafa
verið gefnar hafa átt Iitlum vin-
sældum að fagna, enda hefir það
oft komið fram í blöðum undan-
farið. Einn af menntamönnum
þessa bæjar sagði mér t. d. ný-
lega, að hann hefði orðið fyrir
svo miklum átroðningi af gest-
um, að hann hafði ekki vinnu-
frið. Loks datt honum í hug það
ráð, að lesa „Markmið og leið-
ir“ upphátt er gesti bar að garði,
sem hann hafði ekki tíma til að
sinna, og að tveimur dögum
liðnum, þurfti hann ekki lengur
að kvarta yfir ónæðinu.
,Til að sanna almenningi það,
að ekki væri allt með felldu um
reikninga Menningarsjóðs, fór
eg þess á leit við skrifstofustjóra
fjórmálaráðuneytisins, að hann
gæfi upplýsingar um þetta atr-
iði. Lét hann mér i té yfirlýs-
ingu þá, er hér fer á eftir:
Fjármálaráðuneytið.
Endurskoðunardeild.
Reykjavíký 20. marz 1942.
Ct af fyrirspurn yðar, herra
lístmálari, skal yður hérmeð
tjáð, að reikningar Menningar-
sjóðs hafa ekki borizt endur-
skoðunardeild fjármálaráðu-
neytisins síðan árið 1936. Hins-
vegar kveðst reikningshaldari
sjóðsins hafa sent reikningana
árlega til yfirskoðunarmarma
ríkisreikninganna til endur-
skoðunar.
Reikningarnir fyrir umrætt
timabil eru ekki í skjalasafni
ráðuneytisins, en munu vera í
vörzlum reikningshaldara eða
Menntamálaráðs.
F. h. r.
Magnús Gíslason.
/Einar Bjamason.
Til herra listmálara
Jóhanns Briem,
Reykjavík.
JiÓHANN BRIEM.
lionum fórust svo orð: að ást á
röngum og vondum málstað
gæti verið jafn sterk og ást á
góðu málefni.
Skerfirðingar
mega ekki róa
Um þessar mundir standa yf-
ir samningaumleitanir milli
amerísku setuliðsstjórnarinnar
og félagsins Bjargar, samtaka
smá bátaeigenda.
Stafar þetta af því, að smá-
bátaeigendum, sem við Skerja-
fjörð húa, hefir verið bann-
að að róa, en þetta kemur sér
mjög illa fyrir þá, ekki sízt nú,
þar sem sá tími fer í hönd, er
hin mjög arðsama hrognkdsa-
veiði hefst.
Bann þetta nær til 20-30 smá-
báta. Formaður Bjargar hefir
rætt við fulltrúa frá amerísku
herstjórninni og þeir tekið mála-
leitan hans vinsamlega. Ríkis-
stjórnin mun og láta málið til
sín taka.
Af þessu er ljóst að mistök
hafa orðið um afgreiðslu reikn-
inganna, þar sem þeir finnast
ekki í skjalasafni ráðuneytisins,
og hafa aldrei til stjórnarráðs-
ins komið. Slík leynd á reikn-
ingum opinbers sjóðs brýtur í
bág við lög og velsæmi, enda
mæli lög sjóðsins svo fyrir að
reikningarnir skuli birtir í
Stjórnartíðindum, svo sem
reikningar annara sjóða.
Það er einnig athyglisvert, að
kaup Menntamálaráðs á sam-
kvæmt lögum að greiðast úr
rikissjóði, svo og annar kostn-
aður, og er svo gert fram til árs-
ins 1932. Þá er kaup Mennta-
mólaráðs tekið út af 15. gr. fjár-
laganna, samkvæmt fyrirmæl-
um stjórnarinnar, og hefir
þeirri venju verið haldið síðan,
og greiðist kostnaður þessi af
Menningarsjóði, þótt það brjóti
fullkomlega í bág við lög sjóðs-
ins.
Til að skilja til fulls afstöðu
Menntamálaráðsins til listanna,
er gott að hafa hugfösí þau um-
mæli, sem heimspekingur ráðs-
ins viðhafði í ræðu er hann
flutti í háskólanum nýlega, en
Fimmtugsaímæli
Einkaskeyfi til Yísis.
ólafsvik í gær.
Þorbjörg Guðmundsdóttir,
Ijósmóðir í Ólafsvík, varð 50
ára 20. þ. m. Hún hefir verið bú-
sett í Ólafsvik i 23 ár og ávalt
gegnt Ijósmóðurstörfum, en síð-
ustu 11 árin sem skipuð ljós-
móðir í Ólafsvíkurumdæmi.
Hún er mjög vel látin í starfi
sinu. í tilefni af 50 ára afmælinu
liéldu konur í Ólafsvík henni
samsæti á Hótel Ólafsvík í gær
og færðu henni gjafir. Samsætið
var fjölmennt og hið ánægju-
legasta. Þorbjörg Guðmunds-
dóttir er gift Steinþóri Bjarna-
syni, sjómanni í Ólafsvik.
Fréttaritari.
Fimmtugur
er á morgun, 25. marz, Hákon
Jónsson, Stýrimannastíg 3. Hann
hefir verið starfsmaður Reykjavík-
urhafnar um tiu ára skeið.
Hjónaefni.
Opinberað hafa trúlofun sína
Guðmundur J. Jóhannesson og Þór-
hildur M. Halfdánardóttir, til heim-
ilis hér í bæ.
Frá háskólanum.
Dr. Cyril Jackson, sendikennari,
flytur fyrirlestur i kvöld kl. 8.15 i
1. kennslustofu háskólans. — Efni:
Nokkurar athugasemdir um lestur
enskra bókmennta.
Stúdentafélag Reykjavíkur
hefir í hyggju að halda almenn-
an sumarfagnað síðasta vetrardag.
Verður þar margt til skemmtunar.
Auglýst nánar síðar.
Tau er tekið
í þvott og strauningu
í þvottahúsinu
ÆGIR,
Bárugötu 15. Simi: 5122.
Vantar
2 stúlknr
vanar vefnaði. Hátt kaup,
góður vinnutimi.

Ifirbyggingar
á vönibíla
Getum tekið að okkur að
byggja pálla og hús á nokk-
ura vörubíla.
Verksmiðjan Höfðatúni 4.
Uppl. í verksmiðjunni e#a! i
síma 4780.
Þrjii
gróðarbðs
til sölu skammt frá Reykja-
vík, öll nýbyggð ca. 400 m~,
50 vermireitagluggar og
vinnuskúr ásamt íbúðarhéái
5%X6Y2 m. Öll réttindi af
ca. 5000 m2 leigulóð með
pægum jarðhita fylgja. Þag-
mælska áskilin. Tilboð legg-
ist á afgr. blaðsins fyrir 28.
þ. m., merkt: „Gróðurhús“.
Vandaðír
Ulsterar

15000.00 kr. lán óskast gegn
1. veðrétti í nýju húsi utan
við bæinn. Tilboð, merkt:
„Veð“, sendist blaðinu fyrir
miðvikudagskvöld.
Skuldabréf
5000.00 kr. skuldabréf til
sölu strax. Tilboð, merkt:
»»E“, sendist blaðinu fyrir
miðvikudagskvöld.
Krlstján Guðlaugsson
Hæstaréttarmálaflutningsmaður.
Skrifstofutími 10-12 og 1-6.
Hverfisgata 12__Sími 3400.