Vísir - 12.06.1942, Blaðsíða 1

Ritstjóri t
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjórl Rlaðamenn 1 Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri Afgreiðsla j S linur
32. ár.
Reykjavík, föstudaginn 12. júní 1942.
109. tbl.
Tobruk í aukinni hættu.
Þröskuldi á flutningaleið
möndulveldanna rutt úr
vegi.
Með falii Bir Hakeim breytist mjög viðhorfið í
Libyu og er öðrum þætti sóknar Rommels lok-
ið með |>ví. Sá fyrsti var fólginn i sókninni
gegnuin jarðspreng jubeltið, en hinn síðari í orustunum
hjá Bir Hakeim og lauk með því að það virki banda-
manna var tekið herskildi. Hafa sóknarskilyrði Romm-
els batnað siórum við það, að þessum þröskuldi er úr
vegi rutt.
Þjóðverjar tilkynntu í gær, að þeir liefði tekið virkið með
áhlaupi eftir langa og harða bardaga og nokkuru síðar gaf ít-
alska herstjórnin út samskonar tilkynningu. Brezka herstjórnin
tilkynnti svo loks í gærkveldi, að hersveitir frjálsra Frakka,
Indverja og Breta hefði fengið skipun um það frá Ritchie, hers-
höfðingja, að yfirgefa virkið og hefði þær gert það aðfaranótt
fimmtudags.
Enda þótt Frakkar hafi að
lokum órðið að láta undan síga
fyrir ofureflinu, hafa þeir þó
unnið mikilsvert hlutverk í
vörn bandamanna. Þeir hafa
komið í veg fyrir það, að Þjóð-
verjar og Italir hefði opna flutn-
ingaleið austur á bóginn, og ógn-
uðu þeim með því að gera á-
hlaup i opna skjöldu. Þetta hef-
ir orðið til þess, að hersveitir
möndulveldanna hafa ekki get-
að beitt sér af öllu afli við
Knightsbridge og í áttina til To-
bruk.
• Nú opnast ítölum og Þjóð-
verjum þessi leið og má þvi bú-
ast við því, að þeir endurnýi
sókn sína til strandar hið bráð-
asta. Vörn Frakka hefir hins-
vegar veitt bandamönnum hlé til
þess að styrkja varnirnar hjá
Knightsbridge og viðar, og gera
viða þá skriðdreka sina, sem
bilað höfðu í fyrri bardögum.
Ef Rommel tekst að ná til
strandar, mundi hefjast ein inni-
króunarorustan enn í Libyu.
Hafa bardagar þar alltaf ein-
kennzt af þvi, að sá, er hefir
sótt á, hefir leitað að komast
til strandar að baki f jandmann-
anna, og þegar svo langt liefir
verið komið, hefir það jafnan
leitt til sigurs.
Fréttaritari U. P. i Kairo sím-
ar og, að hættan, sem ógnar
Tobrúk, komi nú úr suðri og
austri, en fyrst reyndi Rommel
að komast að borginni úr vestri
og suðvestri.
I árdegistilkynningu her-
stjórnarinnar í Kairo segir, að
Þjóðverjar og ítalir sé þegar
farnir á stúfana og hafi slegið i
bardaga milli bryndeilda þeirra
og bandamanna austur af Har-
mat, sem er um 10 kilómetra
suðvestur af Knightsbridge.
Þjóðverjar tilkynna, að með
töku Bir Hakeims sé slitið sam-
bandi Breta suður á bóginn til
Giarabub-vinjanna.
Japanir kannast við
missi 2ja flug-
stöðvarskipa.
Japanar hafa nú kannazt við
það — óvart — að þeir hafi
misst 2 flugstöðvarskip undan
Midway, eins og Bandaríkja-
menn héldu fram.
Var skýrt frá þessu í útvarpi
frá New York, þar sem höfð
voru eftir ummæli Itos, flota-
málafræðings japanska útvarps-
ins. Hann sagði: „Vegna sigra
okkar á Kyrrahafinu getum við
látið okkur í léttu rúmi liggja,
þótt við höfum misst tvö flug-
stöðvarskip.“
Ameríska herstjórnin hefir
tilkynnt, að flugvélar landhers-
ins liafi tekið þátt í árásunum á
Japani með flugvélum flotans.
Sendi landherinn fljúgandi virki
Llkanið af Hallgrímskirkju. Sjá greinina.
Brezka stjórnin liefir ákveðið
að hefja stórkostlegar skipa-
smíðar cg viðgerðir í Indlandi.
Turner aðmiráll, sem var um
langan tima yfirmaður skipa-
smíðastöðvar brezka flotans í
Portsmouth, hefir yfirumsjón
með þessu verki.
Innrás á meginlandið á þessu ári, og 20 ára
bandalag Breta, Bandaríkjamanna og Rússa.
Þ
að var tilkynnt síðdegis í gær í London, Moskva og Was-
hington, að Molotoff, utanríkisráðherra Rússa, hefði
farið til Bretlands og Bandaríkjanna um síðustu mán-
aðamót og í þeirri för hefði verið gengið frá mikilsverðu banda-
lagi Rússa, Bandaríkjamanna og Breta. Er bandalagið miðað
við. 20 ár til að byrja með og framlengist af sjálfu sér, ef ein-
hver aðilja riftar því ekki. Fjallar það bæði um styrjöldina og
friðinn á eftir henni.
Hallgrímskirkj a í Reykja-
vík verður veglegasta
bygging landsirts.
Hún á að vera eign allra
landsmanna.
I gærdag voru fréttaritarar útvgrps og blaða boðnir á fund
sóknarnefndar Hallgrímskirkju, til þess að sjá tvö líkön að fyrir-
hugaðri Hallgrímskirkju í Reykjavík. Eru bæði þessi Iíkön með
afbrigðum falleg, en þó er annað líkanið miklum mun fallegra
en hitt og hefir sóknarnefnd komið sér saman um að láta
byggja kirkjuna eftir þeirri fyrirmynd. Próf. Guðjón Samúels-
son, húsameistari ríkisins, hefir gert báða uppdrættina og á
mikinn heiður skilið fyrir þetta verk sitt og er óhætt að fullyrða,
að í því liggi djúptæk list. Hr. biskupinn Sigurgeir Sigurðsson
hélt ræðu við þetta tækifæri og skýrði l'yrir blaðamönnum stærð
kirkjunnar og fyrirhugaðar framkvæmdir sóknarnefndar. —
Stærð kirkjunnar, sem verður
byggð, er eins og liér segir:
Turnhæð er 71 m. -}- 5 m. hár
kross. Til samanburðar má geta
þess, að hæðin á Landakots-
kirkjuturninum er 28 m. Fram-
Molotoff kom fljúgandi til
Bretlands þ. 21. maí og hófust
samningar þegár eftir komu
hans. Gengu þeir svo greiðlega,
að eftir 6 viðræðufundi var
samningurinn undirritaður. Fór
Molotoff þá áleiðis til Washing-
ton og kom þangað 29. maí.
Ræddi hann þar um samvinnu
Rússa og Bandarikjamanna og
ýms mál í sambandi við hana.
Aðalatriði samningsins eru:
Aðilar heita gagnkvæmri hjálp
til að Ijúka stríðinu. Meðan það
stendur skuldhinda þeir sig til
að semja ekki sérfrið eða sér-
vopnahlé við Þjóðverja eða
bandainenn þeirra. Jafnframt
lieita þeir hvor öðrum stuðningi
éftir stríðið, ef einhver þeirra
þjóða, sem þeir eiga i höggi við,
rýfur friðinn af nýju. Apnars
heinist samvinna þeirra eftir
stríðið að jiví að lcoma faslri og
öruggri skipan á málefni Evr-
ópu, leita ekki nýrra landa og
láta innanlandsmál livors ann-
ars afskiptalaus.
Þegar Edcn hafði skýrt frá
þessum samningum á fundi i
brezka þinginu í gær, var hann
spurður livort einhver leyni-
ákvæði liefði verið lmýlt við
hann en liann kvað það ekki
vera.
Auk samningsgerðarinnar var
ræll um mörg nauðsynjamál
handamanna og þá einna lielzt
myndun nýrra vigstöðva i Evr-
ópu þegar á þessu ári. Var sam-
komulag um nauðsyn þeirra.
Auk þess var rælt um aukna að-
stoð við Rússa, með því að Iiraða
sendingu flugvéla, skriðdreka
og annara hergagna.
Gcorg Bretakonungur og Kal-
inin, forseti sovétlýðveldanna,
skiptust á skeytum og létu i ljós
trú á því, að bandalagið mundi
liafa mikla blessun í för með
sér. Churchill og Stalin hafa
líka skipzt á skeytum.
Blöðin í London og New York
fagna bandalagiilti einum rómi
og segja, að það sé einn mesti
viðburður styrjaldarinnar. For-
vígismenn bandamannastjórn-
anna, sem liafa aðsetur sitt i
London, svo og stjórnir sam-
veldislanda Breta — en þær
fengu jafnóðum að vita hvað var
að gerast — liafa fagnað banda-
laginu og gera sér miklar vonir
vegna þess.
Um 500 iallbyssur balda
uppi skothrið á Sebastopoi
15000 Þjóðverjai: fallnir, segja Rússar.
Rússar áætla, að Þjóðverjar hafi 100 fallbyssusveitir í um-
sátinni um Sebastopol og að auki 10 brynvarðar járn-
brautarlestir með gríðarstórum umsátursbyssum.
Lætur þá nærri, að um hálfu þúsundi fallbyssna sé beint að
virkjum Rússa — auk 2000 flugvéla, sem Þjóðverjar segja sjálf-
ir frá — og mun aldrei hafa verið beitt svo miklu skotmagni
á ekki stærra svæði.
tninoar
Stjórnin í Chungking hefir
birt tilkynningu um það, að
flutningar á hergögnum til Kína
frá Indlandi hafi aldrei fallið
niður, þótt Burmabrautin hafi
lokazL
Þess var ekki getið hvort
flutningar þessir færi eingöngu
fram eftir karavanaslóðunum
í herstjórnartilkynningum
Rússa er þess eins getið, áð
hamslausir bardagap haldi á-
fram og leggi Þjóðverjar sig
þvert yfir Himalayafjöllin, eða
byrjað sé að nota flugvélar, eins
og rætt hefir verið um i Banda-
ríkjunum.
Curtiss-verksmiðjurnar i
Bandaríkjunum eru byrjaðar
framleiðslu á flugvélum, sem
taldar eru sérstaklega heppileg-
ar til flutninga milli Indlands og
Kína. Telur verksmiðjan, að 21
slílc flugvél geti séð um alla þá
flutninga, sem 4500 vörubílar
sáu um eflir Burmabrautiuni,
með þvi að liver þeirra fari þrjár
ferðir á dag.
alla fram, en vinni þó ekkert á.
Aætla Rússar að þeir hafi fellt
um 15.000 foringja og óbrevtta
hermenn af Þjóðverjum undan-
farna þrjá daga.
Herstjórnartilkynning Þjóð-
verja skýrir frá því, að stór-
skotalið þeirra og flugvélar
vinni markvisst að því, að mylju
virkjaliringinn umhverfis borg-
ina, en jafnframt sé haldið uppi
loftárásum á mikilvæga staði i
henni sjálfri og liöfnina. Halda
Þjóðverjar þvi fram, að Sebasto-
pol muni vera ein bezt víggirta
borg í heimi og megi lílcja virkj-
unum umhverfis liana við
Maginot-línuna, en þar við bæt-
ist að landslag þarna er afar
hentugt til varnar. Umhverfi
borgarinnar er fjöllótt og mikið
hliðin er 50 m. á breidd, en
breidd kirkjunnar sjálfrar er
20 m. Lengdin er 70 m. Vegghæð
18 m. Neðst í öðrum boganum
frá turninum er áætlað að hafa
kapellu, sem tekur um 300
manns, og verður hægt að
bygg'ja þennan liluta sérstalc-
lega og taka til notkunar, áður
en kirkjan er fullbúin sjálf. í
hinum,boganum \erða skrifstof-
ur presta og þ. h. Kirkjulíkau
þetta verður til sýnis í sýningar-
glugga Jóns Björnssonar næstu
daga og getur fólk betur gert ser
í hugarlund fyrirkomulagið, ef
það sér líkanið sjálft.
„Fyrir 8—10 árum,“ sagði
biskup, „byrjaði sóknarnefnd
dómkirkjunnar að athuga
möguleikana fyrir þvi, að reisa
nýja kirkju hér i Rvík, þvi
nefndin sá, að nauðsyn rak til
þess, þar eð sí og æ fjölgaði
fólki hér í bænum. Var þá látin
fara fram samkeppni um beztu
uppdrætti að fyrirhugaðri
kirkju, en eftir nákvæma athug-
un var ákveðið -að taka ekkert
af þeim teikningum, sem bárust
og snéri nefndin sér þá til ríkis-
1 stjórnarinnar og fór þess á leit,
að próf. Guðjón Samúelsson
væri fenginn til þess að gera
uppdrátt að kirkjubyggingunni.
Fyrir þremur árum hyrjaði
húsameistari á þessu verki og er
því nú lokið.
Sóknarnefnd Hallgrímskirkju
byrjaði nú á því, að afla fjár til
kirkjunnar og eru nú hátt á 3.
hundrað þús. krónur i sjóði. Af
þessum 300 þús. kr. eru 166 þús.
kr. frá rikinu, sem Hallgríms-
kirkja fékk, er skipting presta-
kalla fór fram hér i Rvik árið
1940.“
Bisktip sagði ennfremur:
„Það þarf mikið átak til þess
að fá allt fé, er þarf til bygg-
ingarinnar, því áætlað er, að
hún muni kosta um, 2 milljónir
króna. Kirkja þessi verður eign
Frh. á 3. síðu.
af giljum og gljúfrum, sem
mynda ágæt skilyrði til varnar.
Sóknin, sem, Rússar skýrðu
frá i fyrrakveld að væri hafin
af Þjóðverja liálfu hjá Khar-
kov, heldur áfram, þótt ekki
verði enn sagt liversu víðtæk
hún er. Hallast margir að því,
að Þjóðverjar ætli bara að bæta
aðstöðu sína þarna, sem hafði
versnað þar við sókn Timo-
shenkos.