Vísir - 15.07.1942, Blaðsíða 2

V I S I R
Aukið eftirlit og auknar
umbætur á barnafræðsl-
unni í landinu.
Störf og* vorkcfni nám§§tjöraana
§íða§tliðið ár.
Samkvæmt athugunum er námsstjórar fræðslumálastjórníir-
innar hafa gert í barnaskólum til sveita á s. 1. ári, er í ýmsu á-
líótavant bæði hvað aðbúð við kennslu, skólaáhöld, bókhald og
kennsluna sjálfa snertir. Hafa námstjórarnir ferðast um mest
í;llt landið, bæði til eftirlits, svo og til leiðbeiningar eftir því
sem við varð komið, og birtist hér stuttur útdráttur .úr skýrslu
þeirra.
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengi'ð inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 660 (fimm línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasaia 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þingstörf
og kosningar.
Allt frá því er kosningum
lauk hefir stjórnarskrár-
nefnd sú, er kosin var á þinginu
1 vetur ,til þess að undirbúa
væntanlegar breytingar á stjórn-
skipunarlögunum í sambandi
við algeran skilnað við Dani,
setið á rökstólum. Hafa að vísu
ekki allir nefndarmenn mætt til
funda, með því að fyrrverandi
forsætisráðherra hefir metið
hitt meira, að stunda laxveiðar
uppi í Borgarfirði en vinna að
framgangi sjálfstæðismálanna.
Fer í sjálfu sér ekki illa á þvi,
og munu málin ganga sinn gang
inan nefndarinnar, þótt hann sé
fjarverandi. Ekki er vitað með
vissu hvenær nefndin mun
ljúka störfum, en lílcur eru tald-
ar til, að hún geri það svo tím-
anlega, að þing komi saman til
funda um eða upp úr mánaða-
mótunum.
Fá verkefni liggja fyrir þing-
inu önnur en þau að ganga frá
breytingu þeirri, sem samþykkt
var á stjórnskipunarlögunum á
síðasta þingi, en að sjálfsögðu
verður þar ekki um neina breyt-
ingu að ræða frá þvi, sem þá
var ákveðið. Það er skilyrði
þess að frumvarpið fái staðfest-
ingu og verði að lögum. Vænta
má, að Framsóknarflokkurinn
geri allt, sem í hans valdi stend-
ur til að liefta framgang máls-
ins, en úr þessu eru engin lík-
indi'til að honum takist það.
Þá verða væntanlega teknar
til afgreiðslu breytingar þær,
sem stjómarskrárnefndin legg-
ur til að gerðar verði á stjórn-
skipunarlögunum í sambandi
við sambandsslitin við Dani. Ef
samkomulag næst um þær til-
lögur, sem vissulega er að vænta,
að allir flokkar sameinist um,
með því að sjálfstæðismálin eiga
að standa utan og ofan við allan
flokkaríg, liefir þingið lokið
þeim störfum, sein fyrirsjáan-
lega bíða afgreiðslu þess, og
jafnframt hefir ríkisstjóm sú
er nú situr, innt hlutverk sitt af
hendi. Getur þá komið til mála,
að hún láti af störfum og önnur
taki við, en slíkt verður ákveðið
af þingflokkunum í lok þings-
ins. Hvað sem um það verður,
er hitt víst, að rikisstjórnin rýf-
ur þingið og efnir til kosninga
að nýju, og þing það er saman
kemur að þeim kosningum af-
stöðnum, mun endanlega af-
greiða sjálfstæðismálin, — þó í
þeirri mynd, sem næsta Alþingi
gengur frá þeim.
Vafasamt er hvenær kosningar
geta farið fram í haust, og vel
getur það valdið nokkurum á-
greiningi flokka í millL Fram-
sóknarflokkurinn hefir fyrir
sitt leyti stungið upp á þvi, að
kosningar verði látnar fram fara
meðan annatíminn stendur yfir
og heyskap er ekki lokið. Er
mjög ósennilegt að horfið verði
að því ráði, en að kosningar
verði látnar fara fram í októ-
berlok, með því að þá má ætla
að tíðarfar sé enn sæmilegt, og
haustönnum að mestu lokið,
þannig að sveitamönhum gefist
ráðrúm til að sinna stjórnmál-
unum svo sem vera ber.
Tíminn er þegar tekinn að
undirbúa liaustkosningarnar að
nokkuru. Kemur sá undirbún-
ingur fram í því annarsvegar,
að blaðið livetur launastéttirnar
til þess að krefjast launahækk-
unar, en vekur svo jafnframt
máls á því, að nauðsyn beri til
að framleiðendur fái verðlag
allt hækkað, þannig að fullt
samræmi sé milli verðlags og
kauplags i landinu. Er þetta í
fullu samræmi við aðra fram-
komu flokksins, jafnvel meðan
hann átli sjálfur fulltrúa í
ríkisstjórninni. Er það i raun-
inni ekki óskemmtilegt, að sjá
nú þann flokkinn, er mesta á-
bjTgðartilfinningu þóttist hafa
lil að bera, varpa frá sér allri
ábyrgð, og ganga lengst í þeim
kröfunum, sem hann hefir áður
fordamit i orði kveðnu. Verður
að laka þetta sem fyrirboða
jjess, að flokkurinn sé nú þeirr-
ar skoðuúar að dagar hans séu
taldir, sem áhrifaflokks og þvi
sé um að gera aðUeika í fullri
örvæntingu á siðustu nóturnar,
með því að engu sé að tapa,
nema því litla trausti, sem menn
í sveitum liöfðu bundið við
flokkinn. Eru það vissulega öm-
urieg örlög stjórnmálaflokks er
hann rúir sig sjálfur vitandi
vits öllu trausti og fylgi, en þau
örlög eru verðskulduð og i fullu
samræmi við fortíðina.
Allsherjarmót Í.S.Í.
Allsherjarmót I. S. I. hefst n.k.
laugardag og stendur yfir í f jóra
daga, þ. e. sunnudag, mánudag
og þriðjudag auk laugardagsins.
5 félög hafa tilkynnt þátttöku
sína í mótinu, en það eru Ár-
mann, í. R., K.R., Fimleikafélag
Hafnarfjarðar og Ungmenna-
félagið Selfoss.
Fyrir mótinu standa Reykja-
vikurfélögin þrjú, Ármann, I. R.
og K. R.
Meðal þátttakenda verða ýms-
ir beztu íþróttamenn landsins,
er vakið hafa eftirtekt á sér á
undanförnum mótum. Meðal
þeirra má nefna Ármenning-
ana: Sigurgeir Ársælsson, Sig-
urð Nordahl, Árna Kjartansson,
Harald Þórðarson og fleiri. —
I.R.-ingana: Sigurð Sigurðsson
(methafa í liástökki) og Gunnar
Sigurðsson; K.R.-ingana: Gunn-
ar Huseby, Sigurð Finnsson,
Skúla Guðmundsson og Jóhann
Bernhard; úr F. H. Oliver Stein
og úr U.M.F. Selfoss:. Odd
Helgason.
Nokkuð gætir þéss hve í-
þróttafélögin senda sömu menn-
ina í margar íþróttagreinar, og
verður það að breytast, ef ekki
á að ofreyna mennina. T. d.
sendir Ármann Sigurgeir i 200,
400 800 og 1500 m. hlaup auk
boðhlaupa og fimmtarþrautar,
og JLR. sendir Sigurð Fiimsson
í 6 eða 7 íþróttagreinar auk
fimmtarþrautar, eða 11 eða 12
greinar alls.
Það er full ástæða til að þessu
verði breytt, enda hefir I. S. í.
sett takmörk fyrir þátttöku ein-
stakra íþróttamanna í mörgum
greinum í meistaramóti, og
væntanlega fæst einnig breyting
á þessu í stigamótum.
Innbrot á
Akureyri
Nýlega var farið inn um
glugga á Hressingarskála Karls
Friðrikssonar við Strandgötu á
Akureyri og stolið þaðan ýmsum
munum.
Stolið var útvarpi, borð-
klukku, 20 göfflum, 25 vasa-
klútum (með fánamerkjum),
eitthvað af matvælum og 20—
30 krónum í skiptimynt. Líkur
eru tU, að útlendingar hafi verið
Dagana 24..-—27. jún í 1942
var haldinn fundur í Réykjavík,
sem fræðslumálastjóri boðaði
lil með námsstjórunum, sem
á síðastliðnu hausti voru ráðnir
af fræðslumálastjóminni. Til
þessa starfa voru ráðnir þessir
menn: Aðalsteinn Eiríksson,
skólastjóri i Reykjanesi, fyrir
Hnappadalssýslu og vestur og
norður að Skagafjarðarsýslu,
Snorri Sigfússon, skólastjóri á
Akureyri, fyrir Skagafjarðar-
sýslu og austur að Rifstanga,
Stefán Jónsson, skólastjóri í
Stykkishólmi, frá Rifstanga að
V.-Skaptafellssýslu og Bjarni M.
Jónsson, kennari í Hafnarfirði,
fyrir V.-Skaftafellssýslu að
Hnappadalssýslu. Fund þennan
sátu einnig Jakob Kristinsson
fræðslumálastjóri, Helgi Elías-
son fræðslumálafulltrúi og Þor-
steinn Einarsson iþróttafulltrúi.
Störf námssstjóra.
Verkefni námsstjóra voru
einkum þessi:
1. Að athuga livort gildandi
lögum og fyrirmælum fræðslu-
málastjórnar hefði verið fram-
fylgt, og hvort þau væru vel við
liæfi þeirrar liugsjónar, sem
keppt er eftir með skólalialdinu
og hinna ytri aðstæðna, sem
skólarnir eiga við að búa.
2. Að kynna sér starfsskilyrði
kennara, aðbúð þeirra og barn-
anna, aðstæður til náms og
þroska og árangur kennslu, með
það fyrir augum, að ráðnar yrðu
bætur á þvi, sem áfátt kynni að
reynast.
3. Að kynna sér aga, stjórn og
uppeldisáhrif skóla og heimila
eftir föngum og hversu mikið
samstarf er þeirra i milli og
hvernig það yrði bætt og aukið.
4. Að leiðbeina kennurum,
skólanefndum og aðstandend-
um barna um réttindi þeirra og
skyldur og um allt það, er verða
mætti börnunum til aukins
manngildis og bætts árangurs
af skóladvölinni.
5. Að athuga og gera tillögur
um sameining skólahverfa,
samstarf smærri skóla og vinna
að hagkvæmum breytingum á
skipun og framkvæmd skóla-
halds og menningarstarfsemi
frá sjónarmiði uppeldis, fræðslu
og fjármála.
3—4 mánaða *
ferðalög.
Á fundinum skýrði hver
úámsstjóri fyrir sig fná því,
hér að verki og er herlögreglan
sem stendur, að láta fram-
kvæma leit i bröggum.
Áður hefir verið brotizt inn
i þenna sama skála á þessu ári,
enda er liann mannlaus að næt-
urlagi, liggur hinsvegar áfastur
við ibúðarhús. Var i það sinn
stolið peningakassa með mörg
hundruð krónum. Kassinn
fannst skömmu síðar á bak við
hús þar í grennd, var skipti-
myntin enn í kassanum, en seðl-
arnir allir á burt. Mál þessi eru
í rannsókn.
hvernig liann liefði liagað störf-
um sinum. Á siðastliðnu hausti
var samið erindisbréf fyrir
námsstjórana til þess að liafa til
hliðsjónar við eftirlitsstarfið.
Enda jiótt erindisbréfið liafi
verið lagt til grundvallar hjá
öllum námsstjórunum, þá varð
framkvæmd starfsins nokkuð
sitt með hverju móti hjá þeim.
Olli þar um nokkuð, hvað timi
sumra þeirra var naumur, svo
og staðhættir, stærð eftirlits-
svæðanna o. fl. Hver námsstjóri
var sem næst 3—4 mánuði á
ferðalagi.
Þar sem hér var að mestu
leyti um nýtt starf að ræða, þá
má telja, að ferðir námsstjór-
anna liafi að þessu sinni verið
meir „könnunarflug“ en raun-
veruleg námsstjórn. Þó munu
þeir hafa þótt aufúsugestir, þvi
að nærri allstaðar var þeim frá-
bærilega vel tekið og mjög víða
var viðkvæðið bæði hjá skóla-
nefndum og kennurum eitthvað
á þessa leið: „Þetta var bara allt
of stuttur tími, koindu fljótt aft-
ur og vertu þá lengur.“ Þá kom
það og eigi sjaldan fyrir, að fólk
lét liggja boð fyrir námsstjór-
unum um að finna sig til skrafs
og ráðagerða.
Að þessu sinni beindust at-
huganir námsstjóranna einkuin
að sveitafræðslunni.
Við samræður námsstjóranna
við kennara, skólanefndir o. fl.
má fullyrða, að skilningur og á-
hugi lilutaðeigenda fyrir endur-
bótum á sviði fræðslumálanna
hafi aukizt.
Bókhald skólanna
á að vera til
fyrirmyndar.
Bókhald skólanna reyndist
misjafnt, á nokkurum stöðum
ágætt, en of viða var því þó á-
bótavant. Rækilegt bókhald
skólanna, hvort heldur það
varðar börnin sjálf, námið,
fjármálin eða aðra þætti skóla-
starfsins, er engu síður nauð-
synlegt en nákvæm bókfærsla
annara ríkisstofnana eða einka-
fyrirtækja. Verður meira að
segja að stefna að því, að skól-
arnir séu þar til fyrirmyndar,
enda var leiðbeiningum náms-
stjórnanna í þessu efni vel tekið,
eins og flestu, sem þeir bentu á
að til bóta mátti verða.
Aðbúð við kennslu
er verri en skyídi.
Aðbúðin við kennsluna er
mjög misjöfn og víða miklu
miður en skyldi. Súm skólahús-
in þurfa gagngerðra endurbóta
við. 1 mörgum farskólahverfum
eru of margir kennslustaðir og
allvíða er ekki kennt á þeim
bæjum, sem hentust hafa húsa-
kynni. Stafar þetta að töluverðu
leyti af fólksfæð heimilanna.
Skólaliúsgögn — borð og bekk-
ir — eru yfirleitt ófullnægjandi,
úr sér gengin eða sumstaðar
ekki til, svo teljandi sé. Víða eru
litlar eða engar veggtöflur og
lcennsluáhöld mjög svo úr sér
gengin. Allmiklir erfiðleikar eru
á því að bæta úr þessu öllu eins
og sakir standa, en margir
hreppar hafa þegar lagt fé til
hliðar til þessara hluta — og
það svo um munar í sumum
þeirra. Voru hlutaðeigendur
þakklátir námsstjórunum fyrir
ráð og leiðbeiningar um þau
niál.
Áherzla á móður-
málsnám, skrift
og reikning.
Aldrei verður of mikil á-
herzla lögð á nám og kennslu
barna í móðurmáli, skrift og
reikningi.Enda þótt allvíða verði
náð góðum árangri í þeim grein-
um, þá er hitt miklu algengara,
að leggja þurfi enn meiri á-
herzlu á þær en gert hefir verið.
Er þar mest um vert, að auka
samstarf skóla og heirtiila, eink-
um til þess að tryggja það, að
öll börn séu orðin vel læs 10 ára
gömul.
Námsbækumar.
Þar sem námsbækur barnanna
eru að miklu leyti ráðandi um
meðferð námsefnisins í skólun-
um, þá var allmikið rætt um
þær á fundinum og lögð áherzla
á að þær væru að efnismeðferð
og stærð í sem beztu samræmi
við þann tíma, sem liverri
námsgrein væri ætlaður til
námsins, en á því væri nú nokk-
ur misbrestur, sem þyrfti að
bæta úr.
íþróttanám.
Þá athuguðu námsstjórarnir
aðstöðu til sunds- og iþrótta-
náms. Með útgáfu bæklings
þess, sem íþróttafulltrúi annað-
ist um á síðastliðnu hausti, er
sýnt, að iðka má líkamsæfingar
þótt ekki séu fyrir hendi leik-
fimishús og dýr leikfimisáhöld.
Voru víða iðkaðar leikfimisæf-
ingar i vetur sem engar voru
áður.
Námskeið og um-
ferðakennsla í
sérgreinum.
í skólum, þar sem aðeins er
einn kennari, er víða áfátt
kennslu í sérgreinum, handa-
vinnu, söng og leikfimi, þar eð
tiltölulega fáir kennarar telja
sig nógu fjölhæfa til þess. Enda
þótt kennarar hafi ekki allir sér-
stakt kennarapróf i greinum
þessum, þá munu margir þeirra
liafa vantreyst sér um of.Handa-
vinna og leikfimi eru nú skyldu-
námsgreinar í kennaraskólan-
um og leikfimi verður það
sennilega í haust. Koma þarf á
námskeiðum sem víðast fyrir
þá kennara, sem ekki hafa feng-
ið sæmilegan undirbúning til
jjess að geta leiðbeint börnun-
um í umræddum námsgreinum,
því að enda þótt ekki sé við því
að búast, að kennarar geti feng-
ið fullnægjandi sérmenntun á
námsskeiðum, þá vekja þau
skilning og áhuga. Komi þar til
viðbótar góður vilji, þá má
miklu áorka til bóta i jjessu efni.
Þá var og minnst á möguleika á
því, að koma á umferðakennslu
í handavinnu, söng og leikfimi,
bæði þar sem kennarar gætu
ekki kennt þessar greinar og
eins til þess að leiðbeina öðrum
kennurum. Einnig var bent á að
athugandi væri, hvort ekki væri
liægt að kenna stúlkum mat-
reiðslu a. m. k. í föstum skólum
— með svonefndum umferðar-
eldliúsum, þar sem matreiðslu-
kennslukona færi milli skól-
anna með þau áhöld, sem með
þarf til kennslunnar.
Kennarar voru yfirleitt mjög
ánægðir með komu námsstjór-
anna. Fannst þeim víst flestum
dvöl jjeirra of stutt á hverjum
Fyrirliggjandi mikið
úrval af
Garðastræti 2. — Sími 1088.
TVÆR TIL ÞRJÁR
stnlknr
»
og sendisveinn óskast.
Gúmmískógerð
Austurbæjar
Laugaveg 53 B.
Lítið
steinhús
í smíðum utan við bæinn til
sölu. — A. v. á.
NIVEA creme
Sími 1884. Klapparstíg' 30.
2 tonna, til sölu, í góðu standi.
Til sýnis við Miðbæjarbama-
skólann í kvöld kl. 8—10. —
Tilboð
oskast
i fimm manna ’Citroen,
model ’31. Til sýnis á óðins-
torgi frá 6—8 í kvöld. Tilboð,
merkt: „Citroen 861“ sendist
blaðmu fyrir kl. 6 á fimmtu-
dagskvöld.
Ford með nýrri vél og nýju
drifi, til sölu á Reynimel 39,
frá kl. 8—10 í kvöld.
Stúlku
vantar strax í eldhúsið á
Elli- og lijúkrunarheimilið
Grund. Uppl. á skrifstofunni.
Kristján Goðlangsson
Hœstaréttarlögmaður.
Skrifstofutími 10—12 og 1—6.
Hverfisgata 12. — Sími 3400.