Vísir - 10.09.1942, Side 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar 1 Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 10. september 1942.
83. tbl.
Rússar yíirgefa tvö þorp
fyrirj vestan Stalingrad.
Hættunui bæg't frá tyi'ir norð-
vestan borgina.
Þjóðverjar komnir yfir Terek-fljót á tveim stöðum.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morg-un.
HIN nýja sóknarlota Þjóðverja vestan við Stal-
ingrad ber nokkurn árangur, því að herstjórn
Rússa hefir tilkynnt, að hersveitir hennar hafi
neyðst til að láta undan síga úr tveim þorpum, sem
eru á bardagasvæðinu, undanfarnar 48 klukkustundir.
Norðvestan við borgina seg jast Rússar hafa bægt
liættunni frá, að líkindum með því að sækja að þýzku
hersveitunum norðan frá og neyða þær til að hætta
árásum í áttina til borgarinnar og snúast til varnar
gegn hættunni að norðan. — Að suðvestan halda Þjóð-
verjar áfram árásum sínum, en Rússar segjast hafa
haldið öllum stöðvum sínum á þeim slóðum, og hafi
Þjóðverjar hjakkað í sama farinu.
Suður í Kákasus-fjöllunum miðar Þjóðverjum aðeins liægt
1 áttina til Grosny-olíusvæðisins. Þeir hafa náð fótfestu á tveim
stöðum á syðri bakka Terek-fljótsins og Rússar gera þar tið-
ar gagnárásir á þá í því skyni að hrekja þá norður yfir fljót-
ið aftur. Þjóðverjar eru líka farnir að sækja upp og niður
með Terek-fljótinu, til þess geta gert tilraunir til að kom-
ast yfir það á breiðara svæði.
Rússar neyddust til að láta
undan síga fyrir vestan Stalin-
grad, þegar Þjóðverjar tefldu
fram mörgum skriðdrekum á
mjög mjóu svæði.
Af bardögunum frá Novor-
ossisk segja Rússar þær fregn-
ir, að leikurinn hafi nú borizt
alveg að úthverfunum í norð-
-vestur hluta borgarinnar og
verjist landgöngulið rauða
flotans þar af mikilli hreysfi.
Þjóðverjar segjast vera komn-
ír drjúgan spöl með strönd-
Inni suðaustur af borginni —
í áttina til Tuapse — og hafi
þeir tekið hæð eina á þeim
slóðum.
Engar fregnir hafa borizt af
bardögunum á miðvigstöðvun-
«m, þar sem Rússar eru í sókn.
Herstjórn Rússa hefir gefið
út tilkynningu um tjón sitt og
Þjóðverjar frá í maí til ágúst-
mánaðarloka.
Rússar segja, að sjötíu og
þrjár herdeildir (divisions, með
20.000 mönnum) hafi misst
70% eða meira af mönnum sín-
um. Þar af eru 54 þýzkar her-
deildir (m.a. 12 skriðdreka-
deildir), átta rúmenskar, sex
ungverskar, fjórar ítalskar og
ein slovakisk.
Sitt eigið tjón telja Rússar
miklu minna, segja, að ein-
göngu 42 skotmannadeildir
hafi orðið fyrir margvíslegu
tjóni.
Fregn frá fréttaritara United
Press í Moskva hermir, að mik-
il gremja og vonbrigði sé ríkj-
andi í Rússlandi, vegna þess
hve Rússum berst raunverulega
litil aðstoð frá Bretum og
Bandarikjamönnum. Segir í
þessari fregn, að allmikill skoð-
anamunur hafi komið fram, er
þeir ræddust við, Churchill og
Stalin, urp rekstur styrjaldar-
innar.
Fjórir norskir sjóliðsfor-
ingjar hafa verið sæmdir
stríðskrossinum af Hákoni kon-
ungi.
DjóBverjar
Japanir
innnan
Kokoda-
ikarðiini
Horfumar á Nýju Guineu
hafa skyndllega versnað
að mun fyrir bandamenn, því
að Japanir eru komnir gegnum
Kokodaskarðið.
1 gær bárust fregnir um það,
að Japanir hefðu hafið sókn á
þessum slóðum af miklum
krafti. Tilkynning frá herstjórn
bandamanna í morgun skýrði
svo frá því, að þeim hefði tekizt
að brjótast gegnum skarðið og
væri komnir að þorpi einu fyr-
ir sunnan það, aðeins 70 km. frá
Port Moresby.
Með þessum sigri Japana hef-
ir aðstaða bandamanna versnað
stórum — nema hér sé um það
sama að ræða og við Milneflóa.
Þar skýrðu bandamenn svo frá,
að aðstaða þeirra væri afar erfið,
meðan þeir voru að leiða Japani
í gildru.
Hersveitir bandamanna halda
uppi öflugu viðnámi á undan-
haldi sínu og flugvélar þeirra
veita þeim allan mögulegan
stuðning. Fregnir hafa ekki
borizt af bardögunum við Sala-
maua, sem skýrt var frá í fregn-
um í gær.
Flugvélar bandamanna hafa
gert árás á flugvöll hjá Rabaul
á Timor. Sextíu og finnn jap-
anskar flugvélar voru eyðilagð-
ar í þeirri árás.
Averill Harriman hefir sagt
í ræðu vestan liafs, að fram-
leiðsla Rússa til styrjaldarþarfa
hafi næstum ekkert minnkað,
þrátt fyrir rask það, sem stafað
hefir af sigrum Þjóðverja. Nýj-
ar verksmiðjur hafa verið reist-
ar, nýjar námur opnaðar og
nýir olíuhnumar boraðir.
Þjóðverjar hafa endurbætt
skriðdreka sína að mun síðustu
mánuði, segir í fregnum frá
Kairo.
Til j>ess að styrkja brynvarn-
ir þeirra hafa þeir fest einskon-
ar skildi utan á þá. Eru það
stálplötur, sem settar eru utan
á venjulegar brynvarnir þeirra
með nolckuru bili á milli og
þegar kúlurnar hæfa þær,
springa þær áður en þær kom-
ast að aðalhrynvörnunum.
Þýzku skriðdrekarnir eru
lika með lengri byssuhlaupum,
sem auka hraða kúlnanna.
Italska útvarpið skýrir frá
því, að sonur Sir Douglas Haig,
sem er höfðusmaður i 8. hern-
um, hafi verið tekinn til fanga.
Vísir birti fyrir skemmstu mynd frá Berlin, þar sem sást hvernig verið er að dulbúa ýms mann-
virki. Þessi mynd sýnir hvernig reynt er að útbúa götu eina þannig, að hún verði úr lofti eins og
skógui’, svo að flugmenn Breta geti ekki notað hana til að finna hervægilega staði í nágrenni henn-
ar. Net er strengt eftir götunni og „jólatré“ fest liingað og þangað.
Indland:
í gær var mánuður liðinn síð-
an Gandhi og helztu fylgifiskar
hans voru handteknir og fluttir
til Poona.
Síðustu daga hefir Verið til-
tölulega kyrrt á Indlandi og i
gær urðu aðeins smávægilegar
óeirðir á tveim stöðum. Varð
lögreglan í Bambay og skjóta
fjórum sinnum á mannfjölda,
sem reyndi að trufla umferðina
í borginni.
120 manns voru handteknir,
flest kvenstúdentar. Reyndi
fólk þetta að stofna til hóp-
gangna.
Opiö bréi til
Lavals og Petains
| I New York hefir verið birt
opið bréf til Lavals óg Petains
frá Herriot og Jeanneney.
Edvard Herriot og Jules
Jeanneney voru, svo sem kunn-
ugt er, forsetar deilda franska
þingsins og þeir smygluðu bréfi
þessu yfir landamæri Spánar,
þar sem það var afhent frétta-
ritara U. P., er sendi það á-
fram.
Edouard Herriot og Jules
Laval og Pétain við því, að reyna
að fá Frakka til að styðja Þjóð-
yerja frekar í stríðinu en orðið
er. Sögðu þeir að það mundi or-
saka ólgu í landinu og gáfu í
skyn, að það væri ekki óhugs-
andi, að það kynni að koma af
stað byltingu.
Austurríki
eftir stríðið.
Anthony Eden var í gær
spurður um væntanlega stöðu
Austurríkis eftir styrjöldina.
Eden svaraði, að Bretastjórn
gæti ekki að svo komnu máli
lofað neinu um landamæri eftir
styrjöldina, en hinsvegar viður-
kenndi Bretastjórn engar landa-
mærabreytingar, sem gerðar |
liefði verið eftir 1938.
3 menn slasast í bifreiða-
árekstri við Hafnarfjörð.
1 morgun um hálfníu-leytið, varð alvarlegur bifreiða-
árekstur í nágrenni við Hafnarfjörð, með þeim afleiðingum,
að önnur bifreiðin gjjöreyðilagðist og þrír menn slösuðust.
Japan og Síbería.
Litvinoff, sendiherra Rússa í
Washington, átti í gær tal við
Cordell Hull.
Ekkert var tilkynnt um um-
ræðuefni þeirra, en þegar Lit-
vinoff gekk af fundi Hulls,
spurði hann blaðamaður nokk-
j ur, Iivort það væri orðið of á-
1 liðið fyrir Japani að hefja árás
á Síberiu.
i Litvinoff svaraði þá, að hern-
i aður viðurkenndi engar árstiðir.
Nt^rjahlar-
útgjöld Breta
Neðri málstofa brezka þings-
ins samþykkti í gær 1000 millj.
sterlingspunda fjárveitingu til
styrjaldarþarfa.
Sir Kingsley Wood, fjármála-
ráðherra, skýrði frá því, að með
þessu láni væri búið að veita
3000 milljónum sterlingspunda
til striðsins á þessu fjárhagsári,
en frá styrjaldarbyrjun hefði
stjórnin varið 11.050 milljónum
til þessa.
Dagleg styr jaldarútgjöld Breta
nema nú 12 millj. sterlings-
punda, en einni milljón er auk
þess veitt til annara þarfa.
Tveir fimmtu hlutar styrjald-
arútgjaldanna fást með skött-
um, en hitt með lánum.
SiuU og laggott.
Nefnd sú, sem falið var að
rannsaka fyrirætlanir Kaisers,
skipasmíðakóngsins ameríska,
um smíði stórra flugbáta, hefir
nú skilað áliti sínu. Nefndin
var vantrúuð á það, að fyrirætl-
anirnar sé framkvæmanleg-
ar, en formaður stríðsfram-
leiðsluráðsins, Donald Nelson,
hefir ekki tekið neina ákvörðun
í málinu.
•
Joe Louis mun berjast við
Billy Conn um heimsmeistara-
tignina í þyngsta flokki i hnefa-
leikum þ. 12. næstkomandi.
Conn og Louis eru báðir í hérn-'
um og hagnaðurinn rennúr all-
ur í sérstakan sjóð fvrir herinn.
•
Eisenliower, hersliöfðingi U.
S. í Evrópu, hefir nú fengié for-
mann fyrir herforingjaráð sittý
Hann er Walter Smitli, Briga-
dier-General, 46 ára að' aldri.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Vísir fékk hjá tíðindamanni
blaðsins i Hafnarfirði, mun at-
burð þenna hafa borið að á
hæðinni hjá Engidal. Rák-
ust þar saman amerísk herbif-
reið og vörubifreið, sem B! M.
Sæberg í Hafnarfirði á.
Islenzka bifreiðin gjöreyði-
lagðist og slösuðust þrír menn,
tveir, sem voru inni í stýrishús-
inu á bifreiðinni og einn, sem
var aftan á palli hennar.
Bifreiðarstjórinn, Vilhjálmur
Jónsson, fékk snert af heila-
hristingi, meiddi sig auk þess
á hendi og ef til vill víðar. I
framsæti hjá honum, sat Banda-
ríkjamaður og meiddist hann
inikið á höfði. Annar Banda-
rikjamaður, sem var aftan á
• palli bifreiðarinnar, fótbrotnaði.
'uv
ÍÞRÓTTAMÓTINU FRESTAÐ.
Iþróttamótinu í frjálsum
íþróttum, sem halda átti i
kvöld, er frestað — vegna
bleytu á vellinum — til
mánudags.
Önnur loítárás
á Budapést.
í nótt var gerð önnur loftárás-
in í stríðinu á Budapest, höfuð-
borg Ungverja. ! '
lÚtvarpsstöð borgárinnar
hætti skyndilega útséndingum
snemma í gærkveldi, en um likt
leyti var hætt sendingum, frá
Prag og Vínarborg og litlu síðar
var liætt útvarpi í Vichy-Frakk-
landi. Þegar eftir þessu var tek-
ið í Bretlandi þótti ljóst, að flug-
vélar Rússa mundu vera á ferð
vestur á bóginn.
I morgun var svo tilkynnt, að
Budapest og fleiri ungverskar
borgir liefði orðið fyrir árás i
nótt.
Rússar munu aðállega sækj-
ast eftir að liæfa stórar járn- óg
stálsmiðjur og járnbrautar-
stöðvar í Budapest.
Gjöf til stúdentagarðsins.
Herbérgi Thec-dórs Jakobssonar
Nokkurir vinir Theódórs
JákobSsonar skipamiðlara, sem
tiýléga er látinn, hafa ákveðið
að-géfa éitt herbergi — tíu þús-
"tlíid' krónur :^— til minningar
Ufn hann, ‘Theódór Jakobsson
var injög vinsæll maður og unni
háskólanum og stúdentalífinu af
heilum hug. Vinum hans hefir
þótt fara vel á þvi að varðveita
nafn hans meðal stúdenta með
því að eitt herbergi i nýja stú-
dentagarðinum beri nafn lians.
Verður mynd hins látna heið-
ursmanns hengd upp í herbergi
þvi, er ber nafn hans, og munu
ungir stúdentar, er fá dvöl i
þessu herbergi á ókomnum
timum, minnast hins svip-
hreina og lífsglaða drengskap-
armanns, er hné í valínn i miðju
lifsstarfi sínu.
Minning Theódórs Jakobsson-
ar mun á þenna hátt lifa meðal
íslenzkra stúdenta á ókomnum
öldum.
Eg’flyt hinum veglyndu gef-
endum, er vilja- ekki láta nafna
sinna getið, alúðarfyllstu þakk-
ir.
10. september 1942.
Alexander Jóhannesson.