Vísir - 05.10.1942, Page 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, mánudaginn 5. október 1942.
204. tbl.
ItaBiflaiiioiiii verða að upp-
fylla §k^ldur sínar — Stalin.
—_ |
Stalin lætur af embætti landvarnaráðherra — Shaposhnikof tekur við.
Rnssar §eg:jait isekja
ú I §taling:rad og“
^rennd.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun,
STALIN hefir veitt amerískum blaðamanni í
Moskva viðtal og- svarað spurningum, er blaða*
maðurínn lagði fyrir hann um nýjar Vigstöðv-
ar. Sagði Stalin, að hann teldi Rússa nógu öfluga til að
halda hvaða árásarþjóð í skef jum sem væri — hjálpar-
laust Hann kvað hjálp bandamanna ekki nóga til þessa,
en allt væri komið undir því, að nýjar vígstöðvar væri
stofnaðar. Kvað hann að lokum aðeins eitt vera nauð-
synlegrt og það væri, að bandamenn uppfylltu skyldur
sínar við Rússa.
Su breyting hefir verið gerð á herstjóm Rússa, að
Stalin hefir lagt niður embætti landvamaráðherra en
við því tekur Boris Mikhailovitch Shaposhnikof, mar-
skálkur, og liefir hann þá á hendi yfirstjóm landhers og
flughers Rússa á öllum vígstöðvum. Shaposhinkof hef-
ir verið formaður herforingjaráðsins síðan í nóvember
á síðasta ári, en áður hafði hann verið nánasti ráðgjafi
Stalins og er talinn höfundur allra hernaðaraðgerða
Rússa í stríðinu við Þjóðverja.
Bardagarnir hjá Stalingrad œða sem fyrr og þorir hvorugur
aðili að draga úr áhlaupum sínum, því að það mundi leiða til
þess, að hinn mundi geta sótt fram og jafnvel knúið fram úrs-lit
i skjótri svipan. Þannig lýsir brezkur blaðamaður bardögum
um borgina. — Skýx-a Rússar frá því, að þeir hafi sótt nokkuð
fram bæði í norðvestur- og suðvesturhverfunum.
Rússar segjast hafa sótt fram
í norðvesturhverfunum, eftir að
barizt hafði yerið í sei daga um
liæð eina þar. I suðvestur-hverf-
unum kveðast Rússar líka hafa
náð nokkurum árangri, og er
það i fyrsta skipti i langan tíma,
sem Rússar segja frá hernaðar-
aðgerðum, þar.
Herstjóm Rússa segir, að
Þjóð,verjar sé nú hættir að beita
eingöngu sérstaklega æfðum á-
hlaupasveitum og etji fram
hvaða liði sem hendi sé næst.
Kveðast Rússar hafa tekið til
fánga menn úr brúarsmiðadeild
verkfræðingasveitar einnar, er
liafði verið send vestan frá Don
til borgarinnar.
Þýzkur hermaður hefir lýst
Stalingrad i útvarpi frá borg-
inni og sagði, að um allt hefði
Rússar myndað virki og varnar-
garða. Bak við þá hafa þeir safn-
aið aragrúa af allskonar byssum,
vélbyssum af ýmsum stærðum
og litlum fallbyssum, en milli
húsanna eða rústanna af þeim
sé jarðgöng, sem hergögn og
vistir eru flutt eftir.
Sókn Timoshenkos.
Rússar halda enn áfram árás-
um sínurn milli Don og Volga,
þar sem Timoshenko sækir suð-
ur á bóginn í þvi skyni að létta
á umsáturshernum i Stalingrad.
Segir í fregnum, að sóknin hafi
ennþá ekki náð þessum tilgangi
að verulegu leyti, en hún hafi
liins vegar greinilega haft áhrif
í þá átt, að stæla verjendur
borgarinnar.
Viðaukatilkynning herstjórn-
arinnar rússnesku skýrir frá
þvi, að Rússar hafi tekið nokkra
mikilvæga staði í sókn sinni
milli fljótanna.
Kákasns.
Þar eru harðastir bardagar
hjá Mosdok. Kveðast Þjóðverj-
ar hafa tekið tvo bæi á syðri
bakka Terekfljótsins, þar sem
mest er barizt. Rússar skýra lítt
frá einstökum atriðum bardag-
anna þarna, en þeir segja, að
Þjóðverjar noti mikið eldspraut-
ur á þessum slóðum. Með því
móti ætla þeir að kveikja í skóg-
unum og svæla Rússa úr stöðv-
um sínum þar.
Suðaustur af Novorossisk eru
einnig skæðir bardagar, en þar
eru það Rússar, sem skýra frá
einstökum atriðum. Segjá þeir,
að landgöngulið flotans liafi
náð 14 mikilvægum hæðum
undanfarna tvo sólarliringa.
I
t
Hjá Ilmen-vatni.
Þjóðverjar skýrðu frá því í
siðustu viku, að þeir liefði unn-
ið mikinp sigur suður af Ilmen-
vatni og hefði liersveitir þeirra
umkringt margar herdeildir
Rússa. Siðan hafa þeir ekki til-
kynnt nánar um þetta.
Rússar nefna þetta ekki á
nafn, en segja, að þeir berjist
nú í nánd við borg lijá vatninu.
Segjast þeir hafa tekið nokkuð
herfang á þessum slóðum.
* i
Gromov talar.
Gromov, hershöfðingi, sem
flaug sumarið 1937 frá Rúss-
landi yfir pólinn og suður til
Iíaliforniu í Bandaríkjunum,
flutti í gær ræðu til franskra
verkamanna.
Sagði hann, að það liefði kom-
ið i Ijós, að hundruð þýzkra
flugvéla, sem skotnar liefði ver-
ið niður i Rússlandi, hefði ver-
ið með hreyflum, sem voru
smíðáðir i frönskum verksmiðj-
um. Ilínsvegar hefði það líka
átt sér stað, að slikar flugvélar
hefði hilað þegar mest á reyndi
—- og það ættu frönsku verka-
mennirnir að sjá um að gerðist
sem oftast.
Skridbelti á bryndreka
Þessir einkennilegu hringir á myndinni eru skriðbelti á
skriðdreka. Eru þau úr stáli og gúmmíi og eru vafin þannig
upp, áður en j>au erusett á skriklrekann.
Hernnmdu þjóðirnar
mnnu iyrr horíalla
en Þjóðverjar
Göring stappar stálinu í þýzku þjóðina
Göring marskálkur hélt ræðu
í Berlin í gær. Var hann all-ber-
orður í ræðu sinni og mátti á
honum skilja, að margvíslegir
örðugleikar væri framundan.
Hefir ræðan vakið gífurlega at-
hygli.
Hann talaði meðal annars um
niatvælaástandið og kvað það
ekki hafa við rök að styðjast,
að hungur væri á meginlandinu.
Hinsvegar sagði Iiann, að ef
matvælaskortur yrði, mundu
Þjóðverjar svelta síðastir.
Skýrði liann frá því, að um j
sex milljónir stríðsfanga væri
við allskonar störf i landinu og
þegar Jiýzkir liermenn fengi
heimferðarleyfi mundu þeir fá
að gjöf við landamærin kíló
mjöls, bauna og sykurs, auk
punds af smjöri o. fl. Kjöt-
skammtur almennings verður á
næstunni aukinn upi 50 gr. á
viku, sagði Göring. Fólk mundi
líka fá aukaskammt fyrir jólin.
Göring minntist og á loftárás-
ir Breta. Sagði hann, að þjóðin
yrði að hafa í huga, hversu mik-
ið hlutverk flugherinn innti af
höndúm á austurvígstöðvunum
og víðar, en sá tími kæmi, þegar
næturorustuflugvélar fylltu
loftið yfir hverri borg. Hann
kvað Breta aldrei liafa sent 1000
flugvélar til árásar á einni nóttu
og mundu aldrei gera það,.
Kvað Göring bráðlega mundi
verða lokið við að brjóta Rússa
á bak aftur og þá mundu Bretar
fá það, sem þeir hefði gott af.
Að lokum sagði Göring, að
hver sá liermaður eða foringi
yrði hiklaust skotinn, sem sýndi
hugleysi, eða reyndi að skjóta
sér undan skvJdtim sínum.
Blöð bandamanna rita mikið
um ræðuna og þykir hún vottur
jiess, að nú sé kominn kurr i lið
Hitlers og þýzku þjóðina yfir-
leitt, jiegar verði að hóta ann-
arsvegar dauðarefsingu og lofa
hinsvegar að hernumdu þjóðirn-
ar skuli horfalla fyrr en þýzka
Jijóðin.
lananir innan við 10 km
íra Kokodðskariu.
Áströlsku hersveitirnar á
Nýju Guineu eru nú tæplega
10 km. frá Kokoda-skarðinu.
Japönum vii'ðist liafa fallið
Vildn ekki Hitler.
Amerísku hernaðaryfir-
völdin hafa hafnað WiIIiam
Patrick Hitler, sem vildi ger-
ast sjálfboðaliði í ameríska
hernum, vegna skyldleika
hans og Adolfs Hitlers.
William Patrick er brezk-
ur þegn. Hann er 31 árs að
aldri og er sonur hálfbróður
Adolfs Hitlers.
Aistralíul»ÍKis: ¥ill
halda sainktandi
I •
¥id Itrcta.
A. m.k. fyrsf um sinn.
Ástralska þingið hefir fellt
frumvarp, sem var um það, að
Ásíralía verði alveg óháð Bret-
. jandi.
! Sum laga þeirra, sem, sárri-
I þykkt eru í hrezka þinginu, ná
nefnilega einnig til samveldis-
J landanna, en frv. það, sem fellt
j var, fjallaði um það, að engin
j slík lög skyldu gilda í Ástralíu.
j Hefir hrezka stjórnin tjáð sig
hafa ekkert við því að segja, þó
að þessi breyting yrði gerð á
; sambandi ríkjanna. Þing Ástra-
liu vildi samt ekki samþykkja
! frv., af j>vi að j>að taldi, að það
I mundi vekja j>á skoðun, að held-
ur væri grunnt á því góða milli
Ástralíumanna og Breta.
ÞÍóðYerjjar kall-
íidii* liciifii.
30.000 Þjóðverjar hafa verið
kallaðir heim frá Króatíu og
Jugoslaviu.
Júgóslavneska stjórnin í
London segir, að þelta sé merki
]>ess, að Þjóðverjar sé uppgefn-
ir við að reyna að fá Jugóslava
til að sætta sig við nýskipunina
og Jjví sé ekki til neins að eyða
dýrmætum thannafla til frekari
tilrauna.
Frakkar hand-
taka starfs-
menn Breía,
Fréttaritari U. P. við landa-
mæri Spánar og Frakklands
sínaar, að frönsk yfirvöld hafi
liandtekið 17 menn í Marseilles
og Le Havre og gefið J>eim að
sök að vera í þjónustu Breta.
Eiga menn J>essir að Iiafa
reynt að stofna lil skemmdar-
verka.
Frönsk yfirvöld hafa afhent,
Geslapo sjö þekkta andnazista.
15 ára unglingur tekinn
úr umferð fyrir ölvun.
Tvær undanfarnar nætur voru
25 menn teknir úr umferð hér
í bænum fyrir ölvun á almanna-
færi. ,
En það ömurlegasta í sam-
bandi við J>að, var að einn þeirra
sem lekinn var úr umferð, var
15 ára gamall unglingur.
Gandnr
talinn af.
I Báturinn Gandur frá Nes-
kaupstað í Norðfirði, sem fór í
! róður fimmtudagsmorgun 1.
okt. og ekki hefir komið fram
siðan, er nú talinn af.
i Hafði símstöðin á Norðfirði
! samband við SÍysavarnafélagið
! i gær og kvað bátá frá Norð-
firSl Og ívtcr fiugvélar liafa léit-
, að allan laugardagiim, en leitin
l engan árangur borið.
i EnnJ>á í gær leituðu flugvél-
arnar áfram, en hátarnir ekki.
Töldu Norðfirðingar nánari leit
vonlausa.
1 Á bátnum voru:
| Váldimar Runólfsson, for-
maður, kvæntur, frá Norðfirði.
i Bjarni Vilhelmssoh', kvæntur,
, frá Norðfirði.
Oskar Svensaas, Norðfirði.
Sigurður Jónsson, Norðfirði,
og Herjólfur Þorsteinsson,
kvæntur, héðan úr bænum.
| Útvarpsumræö-
urnar f kvöld.
I
Eins og að vanda fyrir þing-
kosningar fara fram stjórnmála-
umræður í útvarpinu. Að þessu
sinni er tilhögunin sú, að um-
ræðurhar fara fram 5., 12., 15.
og 16. þessa mánaðar, og er
ræðutíma skift milli flokkanna
eftir Vénjulegum reglum. í um-
ræðunum í kvöld og þ. 15. og 16.
þ. m. taka Þjóðveldismenn ekki
þátt, þar sem þeir hafa engan
landlista í kjöri, en útvarpsum-
ræðurnar þ. 12. þ. m. snúast um
bæjarmál Reykjavíkur aðallega,
en þjóðveldismenn hafa lista í
kjöri hér í bænum og taka þátt
i í umræðunum þá.
Útvarpsuinræðurnar í kvöld
| hefjast kl. 20.20 o.g hefir hver
flokkur 45 mínútna ræðutima.
Niðurröðun er þessi; Al}>ýðu-
flokkur, Sósíalistaflokkur —
sameiningarflokkur alþýðu,
S'jálfstæðisflokkur, Framsókn-
arflokkur./
lÓIafur Thors försætisráð-
herra talar fyrir Sjálfstæð-
'isflökkinn.
Fyrir hönd Alþýðuflokksins
laíai' Haraldúr Guðmuödsson
alþm., en þeir Rrynjólfur
Bjárnáson alþm. og ; Gunnar
Benediktsson rithöfundúr fyrir
Iiönd Sósiálistaflokksiris — sam-
einingarflokks aljiýðu.
Fyrir Framsókriárflökkinn
tahrr Hermann Jónasson og ef
til vill Eysteinn Jónssori. Mun
hann vera að fara í kosninga-
leiðangur austur á land. Leggi
liann ekki af stað fyrr eri í fyrra-
málið tekur hann þátH'umræð-
linum.- ■' ’ ' .
Ölvaður maður slasast.
allur ketill í eld, þegar Ástralíu-
menn hófu skyndilega sókn sína.
Flýja þeir án þess að reyna að
tefja sókn áströlsku hersveit-
anna að neinu ráði og skilja eft-
ir mikið af allskonar útbúnaði.
Ennþá er ekki hægt uin það að
segja, livort Japanir reyna að
verjast sunnan Kokodaskarðs-
ins, en þar er gott um varnir
að mörgu leyti.
Drakeford, flugmálaráðherra
hefir verið á 9 daga eftir-
litsferð um Nýju Guineu og
sagði hann, að bandamenn hefði
nú náð algerum yfirráðum i
lofti yfir eynni.
I fyrrinótt féll ölvaður mað-
’ ur út af Loftsbryggju og í sjó-
1 inn, slasaðist hann talsvert og
1 var fluttur á Landspítalann og
gert að meiðslum, hans..
Var lögreglunni tilkynnt kl.
2% i fyrrinótt að ölvaður mað-
ur væri staddur niðu^ i Tjryggva-
götu. Þegar lögreglan kom
þangað var lienni tjáð að mað-
ur hefði fallið af Loftsbryggju
í sjöinn. .
Niðri á bryggjunni hitti lög-
reglan öjvaðan. mann, renn-
blautan og blóðugan. Var hann
með bólgin augu og skurð aftan
á liöfðinu. Flutti lögreglan hann
i Landspitalann.
l