Vísir - 05.10.1942, Síða 2

V I S 1 R
VÍSIF?
DAGBLAO
Útgcfandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsia Hverfisgötu 12
(gengíð inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 16 30 (fimm linur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasaia 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Gleymdu því,
sem allir vissu.
lyfargt kemur upp er lijúin
deila, segja kommúnistar,
og eru mjög hróðugir yfir því,
að rikisstjórnin skuli á sínum
tíma liafa samið við brezku og
amerískú herstjórnina um ráðn-
ingu íslenzkra verkamanna. Var
það þó öllum kunnugt, er samn-
ingar Jþessir voru gerðir, og
hafði þá enginn við þá að at-
huga, enda tahð sjálfsagt og
skylt að ríkisstjómin reyndi að
tryggja liinum innlendu at-
vinnuvegum nægjanlegt vinnu-
afl. Með samninga þessa var á
engan hátt leynt farið. Allir
vissu um að þeir höfðu verið
gerðir, og allir viðurkenndu þá
að þeirra væri nauðsyn.
Það er því vægast sagt hlægi-
legt, er kommúnistar þykjast nú
hafa uppgötvað einhvern hræði-
legan leyndardófn, er samning-
ur þessi hefir verið birtur. í hon-
um er ekkert, — alls ekkert, —
sem skerðir hag íslenzkra verka-
manna, en margt sem tryggir
hann, enda hefði verið óverj-
andi, ef sainningurinn hefði ekki
verið gerður.
Kommúnistar vilja láta lita
svo út, að með samningi þess-
um hafi, herstjórninni verið
fengið vald til að ákveða ein-
hliða kjör verkamanna, en hvar
stendur það ? Hvergi. Þe'íta sýn-
ir hinsvegar að komúnislar ótt-
ast afleiðingarnar af eigin undir-
lægjuhætti og reyna þvi að
skella skuldinni á aðra. Þeir við-
.urkenna með öðrum orðum, að
herstjórnin hafi ekki viljað við
þá semja né við þá ræða um
kaup og kjör verkamanua, en
samningur sá, sem birtur hefir
verið, réttlætir það á engan hátt.
Sökin liggur eftir sem áður hjá
kommúnistum og þeim einum.
Þessir sömu menn hneykslast
mjög á þvi, að ríkisstjórnin skuli
hafa lofað og skuldbundið sig til
að halda ekki uppi óþörfum
framkvæmdum, en beina hin-
um innlenda vinnukrafti fyrst
og fremst að þvi að viðhalda
og efla atvinnuvegi landsmanna.
Yita þeir þó mæta vel, að það
leiðir nokkurn veginn af sjálfu
sér, að nýjar framkvæmdir séu
takmarkaðar, með þvi að við
fáum ekki aðflutt þær nauðsynj-
ar, sem til stórfelldra nýrra
framkvæmda þarf. Hinsvegar er
öllum kunnugt, að nauðsynlegri
byggingarvinnu hefir verið uppi
haldið, — enda byggt úr öllu
því efni, sem til landsins flytzt,
og meira 'fáum við ekki.
Kommúnistar hneykslast
mjög á ’þvi, að almennt skuli sú
regla gilda að verkamenn innan
18 ára skuli ekki ráðnir ti‘1 starfa
hjá herstjóminni. Að vísu er
þeim jafnljóst, sem öðrum, að
ekki hefir þessu verið strang-
lega framfylgt, en alveg án til-
lits til þess er þetta sjáífsagt á-
kvæði. Kommúnistar báfa sjálf-
ii slegist í höp þeirpa manna,
sem barízt hafa gegn þrælkun
barna, og stært sig mjög af þvi
Hafa þeir þráfaldlega rætt um
verksmiðjuvinnu barna, sem á
sinum tþha tíðkaðist I Bretlandi,
og talið þáð framför míkla, er
slík vinna var niðurfögð. En á
Jóhann Djfjólfsson:
Auður og fátækt.
Frelsi eða ófrelsi.
Hvort viltu heldur að það þjóðfélag, sem þú tilheyr-
ir, sé auðugt eða fátækt, og hvort vilt þú heldur
verða ríkur eða fátækur? Þessu svarar hver og einn
sem lionum sýnist.
samborgara sinna, lil að þrosk-
ast og þróast andlega og efna-
] lega? Er ekki lieldur hitt, að
þeir séu máttarstólpar þjóðfé-
lagsins og bæði bæjarfélaginu
og þjóðarbúskapnum yfir höfuð
til gagns og góðs?
Við skulum þá líta á útgerð-
armennina, stóra og smáa, þvi
það eru þeir, sem kommúnista-
klíkan lítur óliýrustu auga, sér-
staklega hina stóru útgerðar-
menn. En það eru líka þeir, sem
draga mesta björg í búið og bera
þyngstu litgjalda-baggana, og
veita því þjóðarbúskapnum
stórfeldastan. stuðning.
(Niðurl.)
Það er áreiðanlega fastur á-
setningur og vilji allra ungra
manna sem eru andlega og lík-
amlega heilbrigðir, og gæddir
metnaði og manndómi, að verða
efnalega sjálfbjarga og þaö
belzt í sem fullkomnustum
mæli. Ungur maður með fram-
farahug og viljaþrek, hugsar
sér að verða sem allra ríkastur,
því með því eina móti geti hann
komið fram miklum fram-
kvæmdum og mörgu góðu til
leiðar, bæði fyrir sjálfan sig og
aðra, og látið sér og sínum líða
vel. En því miður vill oft verða
misbrestur á því að þessir æsku-
draumar rætist, og valda því
margar og mismunandi ástæð-
ur. En oftast, eða máske lang-
oftast er aðalástæðan sú, að
maðurinn liefir ekki nógu mikla
festu og viljaþrek til að lifa eftir
þeim reglum sem þar þarf til,
og það er sérstaklega fyrst og
fremst að vera sparsamur og
iðinn. Munið hvað álfkonan
sagði: „Af því áttu fátt, að þú
hirðir ekki smátt“. Þær beztu
dygðir, sem ungur maður getur
vanið sig á, er að vera sparsam-
ur og iðinn, og sannsögull. Ef
hann fylgir fast þessum reglum,
þá verður liann oftast síðar nýt-
ur og vel metinn maður í sínu
þjóðfélagi.
Að undanförnu, þegar kosn-
ingahriðin var sem liörðust,bæði
vegna Alþingis- og bæjarstjórn-
arkosningswma, hlustaði eg oft
á útvarpsræður, og las einnig
talsvert af greinum þeim í hin-
um ýmsu blöðum sem stjórn-
málamennirnir rituðu sinni
stefnu til ágætis, og þó ekki
síður lil að lýsa yfir því, hvað
andstæðingarnir væru á villtum
vegum.
Það var eitt í málflutningi
andstæðinganna, sérstaklega
kommúnistanna og alþýðuleið-
toganna og jafnvel hjá Fram-
sókn líka, sem lýsti þeim hugs-
unarhætti, og að mínu áliti svo
miklum skilnings- og skyn-
það sama ekki við hér á landi,
eða ætla kommúnistar að beita
sér fyrir því, að óþroskuð og
óhörðnuð börn verði látin
stunda erfiðisvinnu? Þótt vinn-
an skaði engan, ef öllu er í hóf
stillt, má þó öliu ofbjóða, og ís-
lenzku ríkisstjórninni bar
skylda til að tryggja það, að ung-
lingar yrðu ekki ráðnir til
starfa, sem ofbyðu kröftum
þeirra.
Þótt leitað væri með logand'
ljósi finnst ekkert það í samn-
ingum ríkisstjórnarinnar, sem
unnt er að deila á með nokkr-
um rétti. Þótt kommúnistar
þykist hafa hlotið hvalreka mik-
inn, er samningarnir voru birtir,
er síður en að svo sé. Þeir hafa
gleymt því, sem allir vissu, —
samningnum, sem aldrei var
farið leynt með, — en þeir græða
ekki á þeirri gleymsku. Það
munu þeir sanna á kjördegi.
Sjálfstæðismenn!
Kosningaskrifstofan
er í Varðarhúsinu.
Sími 2339.
Miðstjórnarskrifstofan
er í Vonarstræti 4.
Símar 3315 og 1133.
Herðið sóknina!
semdarskorti, að mér hraus
hugur við, og ætla eg því að ,
fara nokkrum orðum um þetta
efni.
| í málsflulningi sínum var
þeim mjög liðrætt um hina ríku
j menn, er þeir vanalegast nefna
milljónamæringa, og var oft
ekki liægt að skilja það öðru-
visi en að þeir álitu þessa menn
lijóðfélaginu til niðurdreps og
bölvunar. Og þegar þeir nefndu
inilljónamæringana, var fram-
setning og orðahreimur þannig,
á’ð mér fannst næstum eins og
hér væri»um skammaryrði að
ræða.
I þessuiii. málsflutningi kem-
úr f ram .svo'mikil.1 vanþroskí og :
skilningsskoríur og jafiivel öf-
Und, að furðu sætir. Ef þetta
væru réit rök, yrði það að sann-
ast að þessir iyenn stæðu á ein-
hvern hátt i vegi fyrir því að
hinir aðrir samborgarar þeirra
gætu þrifist og þroskazt, efnazt
og aukið menningu sína. En
slíkt mun sjaldan koma fyrir;
cnda varla hægt, nema ef um
einkasölu eða einkaleyfi væri
að ræða. En öll fcinkaleyfi,
einkasölur og liöft, eru undan-
tekningarlítið til ills eins, og
standa eins og steinn í götu fyrir
heilbrigðum þroska og heil-
hrigðu viðskiptalífi.
Er það þá ljótt og mann-
skemmandi að verða ríkur? Er
það þá Ijótt að verða það sem
næstum allir, undantekningar-
laust, vilja verða?
Eg man eftir því frá æskuár-
unum, að þeir hændur í hérað-
inu, sem voru sérstaklega dug-
legir og vel efnum búnir og báru
þyngstu sveilarútsvars-haggana, j
og þar að auki hlupu oft undir j
bagga þegar liart var i ári, bæði j
með hey og annað bjargræði, (
voru þá kallaðir bjargvættir og
máttarstólpar héraðsins. Og eg
man aldrei eftir að eg liti svo á,
eða heyrði talað um það, að
þessir menn stæðu í vegi fyrir
öðrum um andlegan og efnaleg-
an þroska. Það var þvert á
móti. Almenningsálitið var það,
að þeir væru öðrum til gagns og
fyrirmyndar, og það heyrði eg
oft margan segja, að það væri
betra fyrir ungan mann að vera
nokkur ár vinnumaður á sliku
heimili en að ganga á búnaðar-
skóla.
Eg man sérstaklega eftir einu
slíku heimili. Það var á Gils-
hakka hjá síra Magnúsi Andrés-
syni. Þangað vistuðust stundum
ungir og efnalausir drengir og
voru þar vinnumenn, og oft í
mörg ár, — því þar höfðu menn
ekki oft vistaskipti. Þeir höfðu
lítið kaup, eins og þá var títt.
En það var lítið eftir með þeim,
hvernig farið var með það. Og
þeir efnuðust furðanlega. Og
svo þegar Jieir fóru þaðan,
vanalega til að leggja sjálfir út
í hjúskap og búskap, urðu Jiess-
ir menn undantekningarlítið
sterkefnaðir bændur. Eg heyrði
aldrei talað um það, að síra
Magnús eða lærisveinar hans
stæðu öðrum í vegi til velmeg-
unar.
En hvernig er þá hér í Reykja-
vik með hina efnuðu eða ríku
menn, sem kommúnistar og
þeirra sálufélagar kalla mill-
jónamæringa? Eru Jjeir bænum
og öðrum landslýð til óþurftar
og niðurdreps? Eru Jieir á nokk-
urn hátt steinar í götu annarra
Frá LeiHfélaginu;
Tvö þekkt leikrit og ein óperetta
tekin til meðferðar fyrir nýjár.
Fyrstu leikrit Leikfélag-sins í ár verða „Hedda Gabler“, eftir
Ibsen, „Dansinn í Hruna“, eftir Indriða Einarsson og um jóla-
leytið munu Tónlistarfélagið og Leikfélagið annast sameigin-
lega uppfærslu á óperettunni „Leðurblakan“, eftir Johann
Strauss.
Aðalfundur Leikfélagsins var
haldinn 30. mai s.l., en Jiar sem
reikningar voru eklci tilbúnir
þá, vai- frainhalds-aðalfundur
haldinn'4. J>. m.
Formaður gaf skýi-slu um
•síarfsemina á s.l. leikári og
gjaldkeri , lagði fram endur-
skoðaða reikninga. Fjárhagsaf-
korrian var hin ákjósanlegasta
og hefur fjárliagurinn aldrei
verið eins góður og nú. Er fé-
lagið nú skuldlaust með öllu,
en eignir Jió nokkrar til.
Stjórnin var öll endurkosin,
þeir Valur Gíslason formaður,
Brynjólfur Jóhannesson ritari,
Hallgrímur Bachmann gjald-
keri og í varastjórn: Alfreð
Andrésson varaformaður, Arn-
dís Björnsdóttir og Emilía Borg
varagjaldkeri og ritari. Til að
vera í ráðum með stjórninni
um leikrita-val voru lcosnir
Gestur Pálsson og Ævar R.
Kvaran. Endurskoðendur: Sig-
urður Jónsson löggiltur endur-
skoðandi og Sigurður Guðnason.
Formaður skýrði nokkuð frá
fyrirhugaðri leikstarfsemi á
komandi leikári.
Fyrsta leikrit í vetur verður
„Hedda Gabler“ eftir H. Ibsen.
Frú Gerd Grieg leiðbeinir og
leikur jafnframt aðalhlutverkið
sem gestur Leikfélagsins. Aðr-
ir leikendur verða: Arndís
Björnsdóttir, AldaMöller, Gunn-
þórunn Halldórsdóttir, Brynj-
ólfur Jóhannesson, Gestur Páls-
son og Valur Gíslason, sem auð-
vitað öll leika á íslenzku. Helgi
Hjörvar hefur þýtt leikritið.
Annað leikrit verður „Dans-
inn í Hruna“ eftir Indriða Ein-
arsson. Sýningar á þvi leikriti
munu hefjast í sambandi við
listaviku J>á, er Bandalag ísl.
listamanna gengst fyrir að hald-
in verði hér í næsta mánuði.
Þá hafa Leikfélagið og Tón-
listarfélagið ákveðið að sam-
eina krafta sína um uppfærslu
á hinni heimsfrægu operettu
„Leðurblakan“ eftir Jóhann
Strauss í vetur, að öllum lík-
indum munu sýningar á henni
hefjast á jólum. Verður nánar
skýrt frá því síðar.
Um fleiri leikrit hefur ekki
verið tekin ákvörðun, en vonast
er til að hægt verði að sýna 1
—2 leikrit í viðbót.
2 stúlkur og eldri maður
óskast strax til afgr.starfa.
Þurfa helzt að vera eitthvað
vön verzlunarstörfum. —
Uppl. verða gefnar í dag og á
morgun á skrifstofu okkar,
Austurstræti 17, en aðeins
milli kl. 6—7. —
Heildverzlun
Guðm. H. Þórðarsonar.
Það, sem nú mest hamlar
starfseminni eru erfið æfingar-
skilyrði, bæði hvað húsrúm og
æfingartíma snertir, og er það
von Leikfélagsins, að það fái
Þjóðleikhúsið hið allra fyrsta
til umráða.
Aðsókn að leikhúsinu hefir
farið mjög vaxandi undanfarin
ár, og er Jiað von félagsins, að
áframhald verði á því.
Nýkomið
úrval af allskonar
kenslunótum og
bókum, dansnótur.
jiHlsl

NIPAUTCERO
„Esja“
hraðferð til Akureyrar um
miðja Jiessa viku. Tekið á
móti flutningi til Akureyrar
og Siglufjarðar á morgun og
til ísafjarðar og Patreks-
f jarðar til hádegis á miðviku-
dag. —
Pantaðir farseðlar óskast
sóttir á morgun.
Þormóöur
áætlunarferð til Snæfellsnes-
hafna og Flateyjar á morg-
un. Telcið á móti flutningi til
Sands, Ólafsvíkur og Grund-
arfjarðar í dag og til Stykk-
ishólms og Flateyjar fram til
hádegis á morgun.
Ryskingai á Pólarkaffi.
Á laugardagskvöldið urðu
ryskingar milli íslendinga og
amerískra hermanna á Pólar-
kaffi á Laugavegi 126 ,og urðu
við þær skemmdir á stólum og
borðum á veitingahúsinu, enn-
fremur var stór rúða brotin.
Þegar lögreglan kom á vett-
vang voru ryskingamar um
garð gengnar, en talsvert af
borðum og stólum lá eftir brot-
ið í veitingastofunni, ennfremur
hafði hrotnað rúða 230x180
cm. að stærð.
Útsala
í dag og næstu daga gefum
við AFSLÁTT af öllum vör-
um verzlunarinnar.
Vesturgötu 39.
ðtsala
í dag og næstu daga gefum
við AFSLÁTT af öllum vör-
um verzlunarinnar.
Laugaveg 8.
Stúlka
óskast nú þegar til að sauma
buxur á verkstæði eða heima.
H. ANDERSEN & SÖN.
Aðalstræti 16.
SendiSTein
röskan og duglegan vantar
okkur nú Jiegar.
GEYSIR h.f.
fatadeildin.
Bezt að auglýsa í Vfsi.
15-20 lifis. kr. Ifio
óskast gegn 1 veðrétti i húsi
sem er í smiðum. — Tilboð,
merkt: „Ábyggílegur“ send-
ist Vísi fyrir hádegi á mið-
vikudag. Þagmælsku lofað.
1-2 herbergi
og eldhús vantar mig nú
Jiegar. Há leiga i boði. Tilboð,
merkt: „10“ sendist Visi. —
Sólríkt
herbergi
til leigu strax gegn góðri hús-
hjálp. Tilboð, merkt: „47“
sendist Vísi fyrir miðviku-
dagskvöld.
Maðnr
með próf frá verzlunarskóla,
óskar eftir atvinnu. Tilboð
leggist inn í afgr. Visis fyrir
fimmtudagskvöld, merkt:
„Atvinna".