Vísir - 05.12.1942, Blaðsíða 1

V,
Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstoíur:
■ Féíagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar 1 Blaðamenn Sími:
Augtýsingar ' 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, laugardaginn 5. desember 1942.
256. tbl.
Japanir hæfðu flugvélaskýli.
Norður-Afríka:
Fyrsta skrifldrekaviflar
eigoin I Túnis öútkljáð
Flugliö Malta veitir drjúgan stuðning.
! Pyrstu skriðdrekaviðureign-
inni í Tunis lauk án þess að
' raunveruleg úrslit fengjust,
segir í fregnum blaðamanna í
Norður-Afríku.
Bardagar eru einkum í þrí-
hyrningnum, sem myndaður er
af bæjunum Djedeida, Tebou-
rba og Mateur. Bandamenn bú-
asl sem óðast um i þeim stöðv-
um, sein þeir hafa tekið, því að
þeir vænta fleiri áhlaupa á
najstunni.
Fyrir sunnan Tunisborg
berjast franskar og banda-
mannahersveitir saman. Hafa
þær íekið nokkra fanga.
Aðsta&a Malta.
Siðan innrásin bófst í N.-
Afríku hefir ftugliðið á Malta
veitt möndulveldunum þungar
búsif jar með því að gera árásir
á skip, sem fara suður frá Sikil-
ey til Tunis.
Flugvélar frá Malta liafa á
rúmlega fjórum vikum sökkt 4
skipum möndulveldanna og
laskafS elíefu að auki. Fjörutíu
og þrjár möndulveldaflugvélar
hafa á sama tima verið skotnar
niður af verjendum Malta, sum-
ar þeirra herflutningavélar.
Nýja-Guinea:
Hreinsað til hjá
Buna,
Hernaðaraðgerðir banda-
manna umhverfis Buna eru nú
aðallega fólgnar i að hreinsa til
á bardagasvæðinu og uppræta
litla herflokka Japana, sem
hafa orðið eftir, þegar megin-
her þeirra hefir orðið að láta
undan siga.
Er þetta gerl til þess að
'undirbúa lokahríðina, svo að
ekkert geti tafið flulninga eða
gert þá ótrygga, þegar mest
liggur við.
Japanir varpa nú niður hirgð-
um til liðsins í Buna úr flugvél-
um, en það er erfitt mjög vegna
þess hve margar bandamanna-
flugvélar eru jafnan á sveimi
yTir bárdagasvæðinu.
Ekkert
markvert fréttist af hernað-
araðgerðum við austurhluta
vígstöðvanna í Norður-Afriku.
Er þar eingöngu um viðureignir
n jósnasveita að ræða.
Finnskar konur
kvaddar í herinn.
Útvarpið í Moskva birtir þá
fregn, að það sé í undirbúningi,
að kalla finnskar konur í her-
inn.
Rússneska útvarpið vitnaði í
grein, er það sagði að liefði
birzl í blaðinu Ilkka í Vasa,
þar sem sagt væri að konur á
19—25 ára aldri — aðrar en
mæður — jtÖí fyrst kallaðar i
herinn.
Að likindum er um það að
i*æða, að konur verði látnar
vinna ýms léttari störf í heni-
um, svo að menn þeir, er þau
uunu, geti farið til vigvallanna
eins og tiðkast í Bretlandi.
Þó að Japönum hafi ekki
tekizt að losa um tök Banda-
ríkjamanna á Guadalcanal
og öðrum Salomonseyjum,
þá hafa þeir samt unnio
margvislegt tjón á mann-
virkjum Bandaríkjamanna.
Myndin sýnir rústir af flug-
skýli við flugvöllinn á Gua-
dalcanal, sem japönsk
sprengja hæfði og brenndi
til kaldra kola. Til vinstri á
myndinni sjást menn úr
flugliði Bandaríkjamanna
vera að leila að einhverju,
sem bjarga mætti úr rústun-
um.
Á næsita ári jafrsmikil framleiðslu
allra annara þjóda.
/
J morgun eru 365 dagar liðnir frá því að Japanir réðust á
Bandaríkin og styrjöldin varð raunverulega heims-
styrjöld. Af því tilefni hefir Donald Marr Nelson, er stjómar
allri framleiðslu Bandaríkjanna, gefið þjóð sinni skýrslu um
það, sem áunnizt liefír á framleiðslusviðinu.
Nelson sagði, að Bandaríkja-
þjóðin gæti verið hreykin yfir
sjálfri sér fyrir jiað, sem hún
hefði afrekað á siðastliðnu ári
og ])ó væri auðséð af öllu, að hún
mundi lyfta enn þyngri Grettis-
tökum á næsta ári.
Um skipsmíðarnar sagði
hann, svo að tekið sé dæmi,
að þær mundu eigi verða minni
en 16 milljónir smálesta á næsla
ári (sex milljónum smálesta
meiri en Roosevelt ákvað i fyrra
að mundi nægja) og ekki væri
með öllu útilokað, að skipasmíð-
Rússar 50 km. frá
Tsymlyanskaya.
Þjóðver jar tef ja sóknina í hæðunum milli Don ogVolgn
Milclir bardagar hjá
Luki.
Fre.ánir frá Rússlandi í morgun seíí.ja frá skjótri
framsókn hersveita Timoshenkos á gresjum
milli Don-fljóts og AAolga, svo að þær eigi nú
aðeins eftir um 50 kílómetra til borgarinnar Tsymly-
anskaya. Sú borg er á bökkum Donfljóts og eins og
menn rekur minni til var það hjá þeirri borg, sem Þjóð-
verjum tókst fyrst að brjótast yfir á vinstri bakka Don.
Þaðan tóku þeir svo stefnu í norðaustur til Stalingrad,
meðfram járnbrautinni, sem jjekktust er fyrir það, að
Kotelnikovo er við hana, en um þá borg var sem mest
barizt á sinum tíma og nú er farið að geta hennar í
fregnum á ný.
Fregnir þær, sein herma um þétta, skýra frá j>ví, að hersveit
sú, er sé komin svo langt, hafi sótt fram um 70 km. á tiltölulega
stuttum tíma. Virðist framsókn þessarar sveitar vera orðin svo
mikil, að hún sé komin á snið við Kotelnikovo, sem er nokkuru
auslar. Verjendur þeirrar borgar virðast því vera eins og milli
tveggja elda, því að Rússar kváðust áður eiga aðeins 12 km.
ófarna til hennar úr austri eða norðaustri.
ÍOlí
fteki
t Washington er frá Jivi skýrt.
að rúmlega 100.000 manns i
Bandarikjunum hafi gefið hlóð
í blóðbanka, sem á að senda
Rússum.
Hjá Chartres í Frakklandi
hefir farjregalest verið lileypt
af sporinu. í henni voru Jiýzkir
hermenn og biðu sumir þeirra
bana.
Bandaríkjamenn hafa flutt
1000 eimreiðir af ýmsum gerð-
um og stærðum til Bretlands.
Er ætlunin að flytja suinar
þeirra til meginlandsins, Jiegar
stríðinu lýkur.
Hergagnaíramleiðsla 1). S.
jafnmikil og allra möndul-
veldanna.
arnar yrðu um 20 milljónir
sinálesta.
í heild kvað hann alla lier-
gagnafranileiðslu Bandaríkj-
anna vera orðna jafnmikla og
hergagriaframleiðslu allra
möndulveldanna samanlagða,
og er J)á líka átt við J>á fram-
leiðslu, sem herteknu þjóðirnar
eru látnar inna af hendi.
í lók ársins 1943 .verður J>essi
framleiðsla Bandaríkjanna orð-
in jafn mikil og öll önnur her-
gagnaframleiðsla í heimi
bæði fjandmanna og vina, sagði
Nelson að lokum.
Skýringin á því, hversu gsyst
Rússar liafa farið þarna iriilli
StaIingrad-K.harkov-járnI>raut-
arinnar og Stalingrad-Novoross.
isk-járnbrautarinnar, er sú, að
J>ar er landið marflatt og erfitt
um varnir. Hafa Rússar lagt á-
herzlu á l>að að undanförnu,
liversu harðyítuglega Þjóðverjar
verjast á liverjum J>eim stað.
þar sem. þeir hafa hæðir á valdi
sínu og aðstaðan sé betri. Þess-
vegna liafa þeir ekRÍ komizt nær
Kotelnikovo að austan að und-
anförnu, að þar hafa þeir þurft
að sækja eftir Ergeni-hæðunum,
en þær skapa hin ákjósanleg-
ustu varnarskilyrði.
Miðvígstöðvarnar.
Af miðvígstöðvunum eru þær
fréttir helztar, að Rússar kveð-
ast eiga í fjölda lítilla, en grið-
arharðra bardaga vestur undir
Veliki Luki. Þar vinna þeir að
því að uppræta mörg smávirki,
sem Þjóðverjar höfðu koinið
sér uipp, til þess að þurfa ekki
að liafa samfelldar skotgrafa-
raðir.
I liriðarveðrum þeim, sem
barizt hefir verið í þarna upp á
síðkastið, hefir hersveitum
Rússa tekizt að laumast inn á
milli Jiessara smávirkja bg um-
kringja J>au, en þá er næst fyrir
að uppræta þau með látlausri
skothríð frá öllum hliðum. Á
þessum slóðurn. fara bardagar
fram aðeins um 150 km. frá
landamærum Lettlands.
í gær náðu Rússar mikils-
verðri hæð á þessum vigstöðv-
um og er af henni hægt að skjóta
á veg einn, sem Þjóðverjar hafa
notaðhnikið til birgðaflutninga.
Sóknaraðgerðir víðar?
í blöðuni hlutlausra J>jóða er
sagt frá J>ví, að Rússar muni
vera að búa sig undir sóknar-
aðgerðir yíðar.
Hjónaband.
1 dag verða gefin sanian í hjóna-
band af sirá Hálfdáni Helgasyni
prófasti, Mosfelli, ungfrú Karnma
Nielsen, verzlunarmær, Klapjiarstíg
12, og Sveinn R. Einarsson, leir-
kerasmiðttr frá Miðdal. Heimili
þeirra verður á Klapparstíg 12.
Bandaríkin hafa stofnað sér-
stalca stjórriarskrifstofu, sem á
einvörðungu að hafa með hönd-
um mál þeirra landa, sem
Bandarikjahersveitir ná á vald
sitt. Skrifstofa þessi fer þó ekki
rneð hermál, því að þau verða
í höndum setuliðsins á hverj-
um stað.
Sá er veitir þessari skrifstofu
forstöðu er Paul Appelby, er
hingað til hefir starfað i land-
búnaðarráðuneytinu. Hafa þeir
nána samvinnu Appelby og Leh-
man, fjrrrum fylkisstjóri í New
York, sem á að sjá um að næg-
ar matvælahir'gðir sé jafnan
fyrir hendi í löndum þeim, er
Bandaríkjamenn taka.
lierðir eftirlit
með f lottamönnum.
100.000 manns leitast við að
komast inn í landið.
Eitt mesta deilumál Svisslendinga um þessar mundir er það,
hvort stjórn landsins eigi að löka augunum fyrir því, hve
mjög' flóttamenn streyma jTir landamærin, eða handtaka þá
og senda þá aftur sömu leið til baka.
Flestir þessara flóttamanna
eru Gyðingar frá Hollandi, Belg-
íu og Frakklandi. Leggja J>eir
leið. sína yfir frönsku landa-
mærin, )>ví að þar er varzla
ekki mjög ströng.
Von Steiger, dómsmálaráð-
herra Sviss, hefir gefið sam-
bandsstjórninni skýrslu um
mál þessi. 1 október 1939 voru
sett lög, sem lögðu svo fyrir, að
hver sá, er reyndi að komast
yfir landamærin á ólöglegan
hátt, skyldi sendur til baka.
Þessum lögum var þó ekki
framfylgt fyrr en í liaust, J>eg-
ar flóttamannastraumurinn fór
að verða ískyggilega mikill.
Stundum hafa meira en 100
manns v%rið handteknir dag-
lega á landamærunum að und-
anförnu, en að áliti stjórnar-
valdanna eru J>að um 100.000
manns, sem híða tækifæris til
að komast yfir landamærin.
Rikisstjórnin telur ekki ger-
legt að veita meira en 6—7000
flótta-mönnum landvistarleyfi,
en sé þeir taldir með, sem þeg-
ar voru komnir Jiangað, þegar
stríðið brauzt út, þá eru nú um
10.000 flóttamenn staddir í
landinu. Kostnaðurinn af J>ess-
um fjölda liefir numið um 17
milljónum franka siðan i
stríðsbyrjun og af þeim hagga
hefir bið opinbera borið einn
J>riðja liluta.
Ahnenningur liefir yfirleitt
hallazt að J>ví, að stjórnin eigi
að hjálpa eins mörgu flótta-
fólki og kostur er á, fleiri en
nú er hjálipað. Hinsvegar tel-
ur stjórnin, að flóttamennimir
geti borið hættulega sjúkdóma
imi í landið, þvi að aum kjör
hafa gert flesta J>eirra mjög
móttækilega fyrir álískonar
sjúkdómum.
Landamæralögreglan hefir
verið aukin, en stjórnin hefir í
hyggju að gera frekari ráðstaf-
anír, ef þær duga ekki, sem þeg-
ar hafa verið gerðar.
Nídsistu fréttir
Háttsettur dómari í Argen-
tínu hefir látið svo um mælt,
að það sé sannað, að starfslið
þýzku sendisveitarinnar hafi
starfað af njósnum. Þrjátíu og
átta menn voru handteknir í
Buenos Aires í gær, grunaðir
um samband við það.
JEAN
BART.
Alexander, flotamálaráðherra
Breta, hefir verið spurður að
J>ví á þingfundi, hvort franska
orustuskipíð „Jean Bart“ liafi
verið eyðilagt með stórskota-
hrið eða steypiárásum. Alex-
ander kvaðst ekki hafa fengið
neina skýrslu um J>etta, þar eð
hrezk Iierskip hefði ekki tekið
neinn J>átt í bardögum hjá
Casablanca, lieldur eingöngu
amerísk.
L