Vísir - 28.01.1943, Síða 2

V I S I R
VÍSIR
DAGBLAÐ
CitKefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlansrsson,
Heisteiun Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Bfmar: 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Eldhúsdagur.
Tpidliúsfiagur liefir verið háð-
ur á Alþingi á undanförn-
uni árum, er fjárlög hafa kom-
ið ör nefnd og önnur umræða
jieirra hefir fram farið. Stjóm-
arandsfæðingar telja fram allar
vammir og skammir, sem ríkj-
andi stjórn kann að hafa drýgt
eða látið ódrýgt, og eru þá oft
dregnar upp myndir í djörfustu
línum og litum, oft frekar til
gamans en að mark sé á tak-
andi. Hafa kommúnistar, eftir
að þéir öðluðust sæti á Alþingi,
aldrei viljað láta slíkt færi sér
úr greipum ganga, þótt öll þjóð-
in hafi lært fyrir löngu helztu
slagorð þeirra og hugsanavill-
ur.’ Þeir munu einnig að þessu
sinni hafa krafizt þess, að slíkar
eldh'úsdagsumræður færu fram,
en ‘samkvæmt þingsköpum
v.erður að taka tillit til slíkra
óska,' þótt aðrir flokkar telji
niargt; ánnað þarfara eins og
sakir standa, en að rifja upp
fyrri ágreiningsmál.
Aðstaða flokkamia á Alþingi
er nú með nokkuð sérstökum
hætli, með því að vart verður á
jiessu stigi málsins talið henla
að -safna glóðum elds að höfði
núverandi stjórnar. Til þess hef-
ir hún., setið of skamma hrið,
og ekkert það gert, sem Alþingi
hefir ekki þegar lagt blessun
sína yfir. Verður þá aðeins um
hitt að ræða að þingflokkarnir
rifji það upp, sem á undan er
gengið, og víti fráfarandi stjórn;
sem sat með hlutleysi og óbein-
um stuðningi Alþýðuflokksins,
en algeru ldutleysi kommúnisla,
gegn því að stjóinin aðhefðist
ekkert það, eða léti nokkuð það
ógert, sem valdið gæti deilu-
máluin millum flokkanna. Að-
staðá stjórnarinnar var þannig
fyrirfram ákveðin af þeim
flokkum sjálfuni, sem nú æskja
eftir eldhúsdegi, og jiótt Sjálf-
stæðisflokkurinn liafi enga á-
stæðu til að skorast undan slík-
um uníræðum eru þær í raun-
iimi ástæðulausar. Þrír flokkar
jiingsins hljóta að beina vopn-
unum gegn sjálfum sér, ef ein-
göngu skal ráðist gegn fráfar-
andi stjórn, sem sat aðeins
nokkurn- hluta ársins að völd-
um, gegn þeim skilyrðum, sem
að ofan greinir.
Það verður J>ví ekki séð, að
nokkurum þirigflokki sé vinn-
ingur að eldhúsdagsumræðum,
og þjóðin æskir jieirra ekki.
Hún.telur allt annað jiarfara, og
allt. annað standa jjinginu nær,
en að, jiað bregði nú upp mynd
af .þeirri sundrung, úlfúð og
togstreitu, sem millum flokk-
anna er á Aljringi, jiannig að
meiri líkindi séu til að meinin
ágerist, en að jiau læknist. Þótt
flokkarnir stilli umræðunum í
hóf, fer ekki hjá því að við-
kvæm ágreiningsmál verða
vakin upp, og fullvíst er það, að
kommúnistar kunna ekkert vel-
sæmi, hvorki í jiessum umræð--
um né öðrum.
Frestun Alþingis.
Ríkisstjómin mun nýlega
hafa heint Jieirri fyrir-
spum til þingflokkanna, hvort
Jieir myndu fáanlegir til að
samþykkja, að Alþingi er Iiáð
skal á þessu ári, yrði frestað,
jjannig að ekld þyrfti að lilíta
ákvæðum stjórnarskrárinnar,
jiess efnis að Aljringi skuli
koma saman fyrir 15. febrúar
n. k., en ákvæði þessu má breyta
með lögum. Störf Aljjingis eru
jiað skammt á veg komin, að
auðsætt er, að j>eim verður ekki
xlokið að fullu fyrir hinn á-
kveðna dag. Ef nýtt jring
þyrfti J)á að koma saman færu
mörg störf J>essa l>ings að öllu
eða mestu lil ónýtis, og væri
j>að allra hluta vegna mjög ó-
heppilegt.
Þólt fjárlög kunni að koma
úr nefnd nú í vikulokin, er liæp-
ið að þau verði að fullu afgreidd
fyrir 15. febrúar, en önnur stór-
mál, sem fyrir Aljringi liggja,
munu áreiðanlega ekki geta
fengið fullnaðarafgreiðslu, hvað
j>á J>au mál, sem nauðsyn verð-
ur talin til, að lögð verði fyrir
Jringið.
Þá ber j>ess að gela að ger-
samlega er tilgangslaust að
heyja l>ing fyrir árið 1943 fyrr
en síðara hluta ársins, með þvi
að ekki er unnt að semja fjár-
lagafrumvarp svo í nokkuru
lagi sé, í byrjun ársins, J>ótt
slíkt geti tekizt á liausti kom-
anda. Viðhorfin breytast stöð-
ugt, J>annig að J>að, sem miðað
verður við í dag lýtur ekki
sama lögmáli á morgun, og enn
er slík óvissa í J>jóðmálunum,
atvinnu- og fjármálum, að al-
gerlega væri Jiýðingarlaust að
semja fjárlög fyrir árið 1944.
önnur nauðsynjafmál mætti öll
afgreiða á J>essu J>ingi, að svo
miklu leyti, sem ástæða þælti
til, enda myndi afgreislan ganga
öll greiðlegar.
Ógeðsleg skzif.
jóðviljanum tekst í gær að
slá sín eigin met, og mun
óhætt að fullyrða að aldrei hafi
slík viðurstyggð sézt á prenti,
J>að sem af er, hér á landi. Rit-
stjórarnir hafa látið sér mjög
um það hugað, að reyna á allan
hátt að sverta núverandi fjár-
málaráðherra. Ct af fyrir sig
er ekki nema gott um J>að að
segja, með J>ví að almenningur
veit, að J>eir menn, sem komm-
únistar ráðast harðast gegn,
eru einmitt mennirnir, sem
mest má af vænta i nútið og
frajntíð. Verður J>ví enginn hör-
undssár vegna áróðurs þeirra.
Nú i gær lætur Þjóðviljinn,
— eða réttara sagt Sigfús Sigur-
hjartarson, sem kveðst vera rit-
stjóri „Bæjarpóstsins‘“ svokall-
aða, — sér sæma að reyna að
læða því inn lijá ahnenningi, að
fyrirtæki, sem ráðherrann er
við í-iðinn, bruggi og bjóði fólki
til neyzlu ákveðið eiturlyf. Ö-
þarfi er að taka það fram, að
slíkur áburður, — J>ótt hann sé
tilefnislaus, — er lagaður til að
eyðileggja avtinnugrein þessa,
jafnframt þvi, sem spillt er
mannorði Jæirra, sem við hana
eru riðnir. Er slíkur áburður
tilefni til sérstakra ráðstafana,
— meiðyrðamáls, J>ar sem jafn-
framt yi’ði sett fram skaðal>óta-
krafa, sem gæti væntanlega orð-
ið æði tilfinnanleg fyrir Þjóð-
viljann og þá, sem að blaðinu
standa.
Þótt ritstjórarnir séu Aljring-
ismenn og eigi J>annig rétt á
friðhelgi meðan þing situr, er
hart að þessir menn skuli mis-
bjóða svo almennu velsæmi,
sem að ofan getur, og þótt J>eir
séu að J>ví leyti fyrir utan lög
og rétt, að menn nenni ekki að
taka þá alvarlega yfirleitt, eru
J>ó takmörk fyrir J>ví hve lengi
menn þola að ráðist sé á æru
þeirra og atvinnu, einkum þeg-
ar lævíslegustu leiðir eru vald-
ar í J>ví efni. Fjármálaráðheri'-
ann er rúmliggjandi þessa dag-
ana, og er því væntanlega ó-
kunnugt um sviviiðingar Þjóð-
viljans, enda óvíst að hve miklu
leyti hann kann að sinna þeim,
Lögregluþjónum í Reykja-
vík íj ölgað í 100.
Brýn nauðsyn fyrir ankna lögr-
gjæzln — segrir Brlingrnr Pál§§on
^firlögrregrlnþjonn,
Á næstunni stendur til að fjölga lögregluþjónum
bæjarins úr 80 í 100, og næstu daga hefst nám-
skeið fyrir hin nýju lögregluþjónaefni.
Vísir átti tal við Erling Pálsson yfirlögregluþjón, og
skýrði hann blaðinu frá því, að á s. 1. ári hefði lögreglu-
stjóri farið Jiess á leit við ríkisst jórn að lögregluþjón-
um Reykjavíkurbæjar yrði fjölgað upp í 100.
Féli ríkisstjórnin á J>etta.
Hafa lögreglustjóra borizt
(50—70 umsóknir um hinar
lausu stöður.
Úr Jæssum hópi voru síðan
valdir 25 maiins til Jiátttöku i
lögreglunámskeiði, sem hefst 1.
febr. n. k.
Erlingur kvaðst vera ánægður
yfir J>ví fyrir hönd lögreglunn-
ar hvað hún liefði nú, eins og
undanfarið, átl kost á prýðileg-
um mönnum.
Gert er ráð fyrir minnst 8
vilcna námskeiði, J>ar sem eftir-
taldar námsgreinir verða kennd-
ar:
Hjálp í viðlögum, skrift,
kennsla i lögum, reglugerðum
og lögreglusamþykkt bæjarins,
umferðarfræði og liandtöku-
æfingar, meðferð á áhöklum
lögreglunnar, islenzk málfræði,
J)jóðfélagsfræði og heilsufræði.
Ennfremur sund og leikfimi og
loks verða fyrirlestrar um lög-
reglumál.
Veitir Erlingur Pálsson yfir-
lögregluj>jónn námskeiðinu
forstöðu.
Námskeið í tungumálum
liefir verið haldið fyrir lögi'egl-
una áður og ráðgert er að bráð-
lega verði stofnað til nýs
tun gumálaná mskeiðs i n nan
lögreglunnar.
Þess skal getið, að sýslumað-
urinn á Patreksfirði hefir farið
fram á l>að við lögreglustjóra,
að hann veldi einn lögreglu-
mann úr J>essum liópi, er yrði
lögregluj>jónn á Pati'eksfirði.
Erlingur Pálsson kvað J>að
engum efa undirorpið, að mikil
}>örf væri fyrir hið aukna lög-
reglulið. Sagði hann að enda
þótt lögreglan liefði aukizt mjög
að góðum og nauðsynlegum
tækjum og enda l>ótt lögreglu-
liðinu liefði að undanfömu ver-
ið fjölgað til muna, væri J>að þó
enganveginn í hlutfalli við liina
gífurlegu J>örf fyrir aukna lög-
gæzlu í bænum.
Slík námskeið sem Jæssi eru
hráðnauðsynleg, því J>að verð-
ui’ að veita hinum ungu lög-
regluj>jónum nauðsynlegan
undirbúning eins og starf lög-
rigglunnar í bænum er orðið
umfangsmikið og margbrotið.
Þá skýrði Erlingur ennfrem-
ur frá J>ví, að vegfarendur ættu
erfitt með að hlýða umferðar-
bendingum lögreglunnar.
„Eins og kunnugt er“, sagði
Erlingur, „hefir lögreglan
stjórnað umferðinni á helztu
gatnamóíum miðbæjarins, J>eg-
ar umferðin hefir verið mest.
Öpðugasti hjallinn er tvímæla-
júlist sá, að kenna gangandi
en vegna almeims velsæmis
verður að átelja J>unglega slíka
hegðun blaðamanna, sem er al-
gert einsdæmi, — ekki aðeins
hér á landi, lieldur um heim
allan. Sýnir Jætta á hvaða sið-
ferðisstigi menn geta staðið,
jafnvel þótt þeir hafi notið
þeirrar tegundar menntunar,
sem gerandi væri ráð fyrir að
óreyndu að lcynni að loða að
einhverju leyti við þá í æði og
orði.
fólki að lilýða umferðarstjórn
lögreglunnar, þrátt fyrir J>að,
J>ótt umferðarreglurnar liafi
verið skýrðar i blöðunuin. og
ínyndir birtar til skýringar.
Aðalerfiðleikarnir hafa verið
J>eir, að fá fólkið til að skilja,
að J>egar lögregluniaður hefir
stöðvað umferð farartækja um
götuna, að J>á eiga hinir gang-
andi vegfarendur að ganga strax
yfir götuna eftir hinum afmörk-
uðu gangbrautum, en ekki að
bíða við, eða hika. Og ennfrem-
ur, að þegar lögreglan liefir
hleypt umferðinni á, eftir ann-
arri umferðaræðinni, J>ar sem
götur skerast, að J>á vilja liinir
gangandi vegfarendur liiklaust,
eftir sem áður, ganga inn i um-
ferðina yfir J>vera götuna.
Eins og myndin ber með sér,
stöðvar lögreglumaður umferð-
ina um götuna J>egar liann snýr
haki og hrjósti að henni. Þá eiga
lrinir gangandi vegfarendur að
grípa tækifærið og ganga yfir
götuna á meðan umferðin er
stöðvuð. En á meðan lieldur um-
ferðin áfram á hinum hluta
krossgötunnar. Og verða J>á all-
ir gangandi vegfarendur að bíða
J>ar til lögreglan snýr sér við
og stöðvar umferð farartækj-
anna um þann liluta krossgöt-
unnar.
Til J>ess að konia fólki í sem
heztan skilning um J>etta, hefir
lögreglan haft vörð á steinunum
á miðjum gangbrautunum, til
J>ess að liindra fólkið í að ganga
inn í umferð farartækjanna á
meðan hún er ágötunni,ogeinn-
ig til leiðbeiningar fyrir fólk,
svo J>að gangi strax yfir göt-
una, þegar farartækin liafa verið
stöðvuð á henni.
Þar sem svo inikið hefir verið
gert til J>ess að leiðbeina fólki í
umferðarreglum, verður að
fara að gera kröfur til að fólk
almennt skilji þær og breyti
samkvæmt J>eim. Enda á um-
ferðarstjórn lögregl. að vera
mjög auðskilin og er aðeins fólg-
in i tveimur atriðum: Lögreglu-
maðurinn snýr hald og brjósli
að öðrum liluta krossgötunnar
(sjá niyndina). Umferð fariar-
tækja er stöðvuð. Vegfarendur
mega ganga yfir gangbrautirnar
fyrir aftan hann og framan, En
verða að bíða hinum, megin
krossgötunnar, sem umferðin
lieldur áfram.
Margt af Jxrim slysum, sem
gangandi vegfarendur verða
fyrir, eiga rót sína að rekja i
fyrsta lagi til Jæirrar óvarkárni,
að J>eii’ gleyitía að stanza og líta
til heggja liliða áður en þeir
ganga út á akbrautina, — en því
má enginn gleyma — og í öðru
lagi að gangandi fólk lieldur sig
algerlega að ójxirfu út á akbraut-
inni og valda J>ar með stórauk-
inni slj-sahættu og umferðar-
truflun. —
Það er ömurlegt að hugsa til
J>ess, að fólk sýni slikt hugsun-
arleysi, jafnvel J>ótt gangstétt-
irnar heggja megin götunnar
séu auðar.“
Þær ráðstafanir sem lög-
reglan hefir gert á krossgötum,
svo sem umferðasteinar, gang-
brautir og umferðarstjórn hef-
ir stórlega lækkað tölu umferð-
a rslysa frá því sem áður var, ef
miðað er við hina gífurlegu
auknu umferð'. En lögréglan
væntir fullkomins skilnings og
samvinnu almennings i Jæssu
efni.
ísfiskurinn:
Opnu höfn-
unum fjölgað
j Samkvæmt tilkynningu frá
Viðskiptanefnd hafa bæði Pat-
reksfjörður og Bíldudalur verið
teknir inn á svæði þau, sem
mega afgreiða og selja fisk í
skip til Bretlands.
j Eru þetta mildar hagsbætur
fyrir Norður-Barðstrendinga,
því að veruleg útgerð er rekin
frá báðum J>essum kauptúnum,
einkum J>egar kemur fram á
vorið.
1 Tilkynning Viðskiptanefndar
var svohljóðandi:
„Með tilvísun lil samnings um
sölu 4 fiski til Bretlarids, dags.
27. júní 1942, tilkynnist það hér
með, að frá og með deginum í
dag, og þar til annað verður á-
kveðið, hafa öll íslenzk og fær-
eysk fiskflutningaskip leyfi til
]>ess að kaupa fisk á Patreksfirði
og Bildudal til sölu í Bretlandi.“
Hjúkrunarkvennablaðið,
2,-—4. tbl. 18. árg. flytur m. a.:
Nokkur framtíðarmál Hjúkrunar-
kvenna (Vilmundur Jónsson). Árs-
skýrsla Félags íslenzkra hjúkrunar-
kvenna, tír ritgérð fyrsta árs hjúkr-
unarnema, En jafnvel Njáll var
misvitur, Viðtótarsamningur,
Fréttir, Starfssvið hversdagsleik-
ans (Johs. Hoff).
Gamla Bíó:
Á hverfandi hveli.
Eigendur Gamla Bíó efndu til
frumsýningar á myndinni „Á
hverfanda hveli“ á sunnudag-
inn er var. Ríkisstjóri, ríkis-
stjérn, alþingismenn, bæjar-
fulltrúar og aðrir gestir sátu
sýninguna, er tók allt að fjór-
um stundum, enda er þetta ein-
hver lengsta, en jafnframt stór-
fenglegasta mynd, er hér hefir
verið sýnd.
Þeir munu vera margir hér á
landi, sem lesið hafa J>essa
skáldsögu Margaret Mitchell,
annað livort á frummálinu, en
á J>ví nefnist sagan „Gone with
the Wind“, eða í J>ýðingu Arn-
órs Sigurjónssonar, er nefnist
„A hverfandi hveli“ og talin er
hafa farið vel ú'r hendi. ÓJ>arfi
er J>vi að rekja efni bókarinnar,
að öðru leyti en J>ví að hún fjall-
ar um örlög og barátlu slór-
bænda Suðurríkja Bandaríkj-
anna fyrir J>rælastríðið, stríðið
sjálft og því næst gerbyltingu
J>á, er af því leiddi.
Kvikmyndastjóranum, David
O. Selznick, hefir tekist að
skapa hér listaverk, sem jafn-
framt túlkar efni sögunnar svo
sem bezt verður á kosið, enda
hefir ekkert verið til sparað að
árangurinn yrði góður. Aðal-
leikendur eru Vivien Leigh,
Clark Gable, Olivia de Havil-
land og Leslie Howards. Er
leikur J>eiiTa allur hinn prýði-
legasti, enda mun myndin hafa
lilotið einróma lof og aðdáun
Jæirra er séð hafa, en um hana
hefir mildð verið ritað í erlend-
um hlöðum, enda auðsætt á að-
sókninni hér að hæjarhúar vissu
á hverju J>eii’ áttu von.
Strax á sumiudaginn safuað-
ist fjöldi fóllcs að Gamla Bíó til
J>ess að ná í miða, og heið þar
stundum saman áður en opnað
var. Slik hefir aðsóknin verið
ávallt síðan. Menn hafa legið
Bíóunum á hálsi fyrir að þau
sýndu nú yfirleitt lélegar mynd-
ir, en J>að liggur við að J>eir liin-
ir sörnu vorkenni áliorfendum,
er góðar myndir koma, með
því að miklar J>rengingar verð-
iir hver og einn að ganga í gegn-
um áður en færi gefst á að sjá
myndirnar. En það horgar sig
að leggja nokkuð á sig til J>ess
að fara ekki á mis við myndina
„Á hverfandi hveli“. Hún er
listaverk.
Til sölu
stórt og vandað borðstofu-
borð úr linotu, útskorið, einn-
ig þrefaldur. klæðaskápur úr
hnotu mjög vandaður til sýn-
is og sölu á Guðrúnargötu 4,
rieðri hæð.
Stúlka
óskast. — Uppl. i síma 5864.
Bezta dæaradvölin er að leika með DERBY'VeðreiðaskoDDunni
v I s i R
Á 4. þúsund bif-
reiða á landinu.
Þeim hefup fjölgaö um
næppi tielming fpá því
1935.
Vísir hefir fengið upplýsingar hjá Vegamálaskrifstofunni um
bifreiðafjölda og fjölgun hér á landi. Eru alls 3306 bifreiðar
og bifhjól til á landinu. Þar af eru 1504 fólksbifreiðir, 1694
vörubifreiðir og 108 bifhjók
í Reykjavík einni eru 2008
bifreiðir og hiflijól, eða nærri
]>riðji liluti allra hifreiða á
landinu. Af J>eiin liifreiðum
eru 1105 fólksbifreiðir, 845
vörubifreiðir og 58 bifhjól.
Til samaiihurðar má geta
J>ess, að árið 1935 voru til á öllu
landinu 784 fólksbifreiðir, 1037
Hefir hifreiðum fjölgað liér á
landi um J>ví sem næst helm-
ing frá þvi 1935, nema bifhjól-
nm, J>eim liefir fæklcað um 18.
Frá :J>ví 1941 hefir bifreið-
um fjölgað urn 726 hér á landi,
eða 21.9%. Fólksbifreiðum
hefir fjölgað um 193, eða
12.8% vörubifíeiðum um 529,
eða 31.2% og bifhjólum um 4,
eða 3.7%.
Flestar hifreiðir fyrir utan
Reykjavík hafa Hafnarfjörður,
Gullbringu- og Kjósarsýsla,
cða 395 bifreiðir alls, Akureyri
og Eyj af j arðarsýsla 272 og Ár-
nessýsla 108. Allar aðrar sýslur
hafa innan við hundrað hif-
reiðir.
Af vörubifreiðum eru alls
um 50 tegundir og fólksbifreið-
um 60 tegundir til á öllu land-
inu. Langflestar bifreiðir eru
af Ford-gerðinni,eða 706 fólks
bifreiðir og 352 vörubifreiðir.
Næstir að tölu eru Chevrolet
með 557 vörubifreiðir og 140
fólksbifreiðir, og þriðji í röð-
inni er Studebaker, með 100
vöruphifreiðirog 127 fólksbif-
reiðir.
Þessi tiltölulega öra fjölgun
hifreiða, þar sem ]>eim fjölgar
um al)t að helming frá þvi
1935, sýnir áþreifanlega þá öru
J>róun, sem gerzt hefir í at-
hafnalífi voru síðustu ár. Þetta
er eitt af hinum talandi tákn-
im um breyttar og hættar að-
stæður frá því á fyrirstríðstím-
unum.
Fxá hæstarétti:
Kaupfélag Arnesinga
dæmt til að greiða
slysa bætur.
Þann 27. jan. var í liæstarétti
kveðinn upp dómur í málinu
Kristinn Vigfússon, Isleifur Sig-
urðsson og Kaupfélag Árnes-
inga gegn Oddnýju Magnúsdótt-
Ul’.
Málavextir voru J>essir:
I maí 1940 sendi Kaupfélag
Árnesinga J>á Kristinn og ísleif
til Þorlákshafnar lil J>ess að
annast flutning á óverkuðum
saltfiski til Eyrarbakka. Að
morgni J>ess 15. maí voru sett
6500 kg. af fiski Jæssum í upp-
skipunarbátinn Dúfu, sem er
eign Kaupfélagsms og annaðist
Kristinn hleðsluna. Kl. 11 lagði
svo v.b. Hermann, sem einnig er
eign Kaupfélagsins, af stað til
Eyrarbakka með Dúfu í eftir-
dragi. Stýrði ísleifur v.b. Her-
manni. Á uppskipunarbátnum
voru tveir menn, J>eir Ingvar
Þórarmsson frá Eyrarbakka og
Halldór Magnússon frá Hrauni
í ölfusi. Er komið var miðja
vegu milli Þorlákshafnar og
Eyrarbakka sökk Dúfa skyndi-
lega og drukknuðu báðir menn-
imir sem á henni voru.
Mæður manna þeirra, sem
drukknuðu, en þær voru háðar
ekkjur og lifðu'á. m. k. að tölu-
verðu leyti á framfærslu Jæss-
ara sona sinna, töldu að slysið
hefði að höndum borið vegna
vítaverðs gáleysis af hálfu
þeirra Kristins og Isleifs. Var
Kristni gefið J>að að sök að hann
hefði sýnt af sér gáleysi með
því að nota Dúfu, J>ar sem hann
hefði átt að vita að báturinn
var ekki i góðu standi og auk
J>ess liefði hleðslu hans verið á-
bótavant. En ísleifi var gefið
það að sök, að liafa hagað
drættinum gálauslega. En
skaðabótaskylda Kaupfélagsins
var byggð á því, að Jæir Krist-
inn og ísleifur hefðu verið
stai’fsmenn Kaupfélagsins og
auk J>ess liefði Kaupfélagið ver-
ið eigandi bátanna og því borið
ábyrgð á nothæfi J>eirra til
nefndra verka.
I hæstarétti urðu úrslit máls-
ins þau, að J>eir Kristinn og Is-
leifur voru sýknaðir en Kaup-e
félagið dæmt til J>ess að greiða
mæðrum hinna drukknuðu
manna bætur, annarri kr.
8032.00 en hinni kr. 2290.00 á-
samt vöxtum og málskostnaði
fyrir báðum réttum.
Segir svo í forsendum hæsta-
réttardómsins.
I.
„Eftir því sem komið hefir
fram hér fyrir dómi, var aðal
áfrýjandi Kristinn Vigfússon
fastráðinn afgreiðslumaður hjá
Kaupfélagi Ámesinga, þegar
atburðir Jxrir gerðust, sem mál
þetta er risið af. Eins og í hin-
um áfrýjaða dómi segir, réði
hann J>ví, að uppskipunarbátur-
inn „Dúfa“ yrði notaður til hins
fyrirhugaða fiskflutnings frá
Þorlákshöfn til Eyrarbakka
J>ann 15. maí 1940 og annaðist
hleðslu bátsins. Monuin var
kunnugt um spjöll þau,er á upp-
skipunarbátnum höfðu orðið þá
áður um veturinn, enda hafði
hann sjálfur unnið að viðgerð
bátsins ásamt Halldóri Magn-
ússyni, er með bátnum fórst.
Þrátt fyrir J>etta þykir J>ó ekki
fullyrðandi, að honum liafi
verið eða átt að vera það ljóst,
að báturinn væri óhæfur til
Jæssarai' notkunar né að hann
hafi verið ofliJaðinn til ferðar-
innar. Og ekki er J>að sannað,
að hleðslu fisksins í bátnum
hafi verið áhótavant. Þykir því
verða að sýkna aðaláfrýjanda,
Kristinn Vigfússon, af kröfu
gagnáfrýjanda í máli J>essu.
II.
Eins og í liinum áfrýjaða
dómi greinir, er það ósannað,
að aðaláfrýjanda, Isleifi Sig-
urðssyni, hafi verið kunnugt
um spjöll þau, er á uppskipun-
arbátnum höfðu orðið né að
hann hafi haft ástæðu til að
ætla, að dráttur á bátnum með
farmi J>eim, sem i honum var,
væri varhugaverður. Verður
honum þvi ekki talið það til ó-
! gætni, eins og veðri og sjó var
háttað, að liann fór venjulega
siglingaleið. Að vísu gáfu
menn þeir, er í uppskipunar-
bátnum voru, eitt sinn merki
um að sigla nær landi, en ekki
verður fullyrt, að ísleifur hafi
J>á haft ástæðu til að ætla, að
nokkur liætta væri á ferðum,
enda var merkið ekki endur-
tekið. Gegn mótmælum Isleifs
er ekki sannað, að hann né fé-
lagi hans á dráttarbátmim, liafi
orðið varir við, að nokkuð væri
að á uppskipunarbátnum, fyrr
en í J>eim svifum, er til Jxrirra
var kallað. Tók báturinn Jxí
skyndilega að sökkva, og varð
engri björgun við komið. Þykja
aðgerðir Isleifs i för Jxíssari
ekki hafa verið með Jæirn
hætti, að lionuni verði gefin
sök á slysinu. Verður því einn-
ig að sýkna hann af kröfum
gagnáfrýjanda í málinu.
III.
Aðaláfrýjandi, Kaupfélag
Árnesinga var eigandi beggja
J>eirra báta, er í máli Jxjssu
greinir. Var förin farin í J>ess
þágu og ákvörðun um notkun
uppskipunarbátsins tekin af
fyrirsvarsmanni J>ess, eins og
áður greinir. Umrætt slys bar
að liöndum með J>eim liætti, að
telja verður ótvirætt, að upp-
skipunarbáturinn liafi ekki ver-
ið hæfur til þeirrar notkunar,
sem í málinu getur, og megi
orsakir slyssins til J>ess rekja.
En báturinn liafði ekki verið
skoðaður eftir bráðabirgðavið-
gerðina samkv. 1. 78/1938.
Þykir J>ví verða að leggja fjár-
hagsábyrgð af slysi Jxssu á
Kaupfélag Árnesinga.
Að J>ví er varðar greiðslu-
skyldu aðaláfrýjanda Kaupfé-
lags Árnesinga, J>á ber með
skírskotun til forsendna liér-
aðdóms að staðfesta ákvæði
hans um upphæð dánarbóta,
vexti og málskostnað gagn-
áfrýjanda til lianda. Svo þykir
og rétt að Kaupfélag Árnesinga
greiði gagnáfrýjanda máls-
kostnað fyrir hæstarétti, kr.
500.00.“
Cand. jui' Gunnar J. Möller
flutti málið af hálfu Jæirra
Kristins, Isleifs og Kaupfélags
Árnesinga. Var J>etta 3. prófmál
lians fyrir hoestarétti, en hrl.
Sveinbjörn .Tónsson flutti mál-
ið af hálfu Oddnýjar og Guð-
rúnar, mæðra hinna drukkri-
uðu manna.
Nauðgunartilraun í bíl
Laust fyrir kl. 3 í nótt kom
bifreiðarstjóri frá einni hif-
reiðarstöð hér i bænum niður á
lögreglustöð og i fylgd með hon-
um var stúlka.
Þessi stúlka kærði >411’ J>ví,
að amerískur hermaður hefði
gert tilraun til að nauðga sér.
Hún skýrði svo frá, að hún
hefði verið með þremur her-
mönnum í bifreið bifreiðar-
stjórans sem kom með henni á
stöðina.
Þau óku austur veginn sem
liggur við efri veiðimannahús-
in við Elliðaárnar. Þar skipaði
einn af hermönnunum öllum að
að fara út úr bifreiðinni nema
stúlkunni.
Bifreiðarstjórinn neitaði J>ó
með ÖIIu að fara út, eu báðir
hermennirnir hlýddu. Þegar
l>eir voru komnir út úr lrilnum
gerði hermaðurinn, sem eftir
. var í bílnum tilraun til að
nauðga stúlkunni. Bifreiðar-
stjórinn fór stúlkunni til hjálp-
ar og tókst J>að, en J>að kostaði
liann hinsvegar handalögmál
við hermanninn.
Eftir að rimnian var um garð
gengin, ók bifreiðarstjórinn upp
að Baldurshaga, þar fóru lier-
mennirnir úr bifreiðinni, en bif-
reiðarstjórinn hélt síðan á lög-
reglustöðina með stúlkuna eins
og fyrr getur.
Enn sem komið er liggur ekki
fyrir annað en framburður
stúlkunnar og hifreiðarstjórans,
en lögreglan hefir málið til
meðferðar.
Farfuglar
halda skemmtifund í Golfskálan-
um annað kvöld kl. 9 stundvíslega.
Allir velkomnir á meðan húsrúm
leyfir.
Sjálfstæðisflokkurinn
mun á næstunni flytja skrifstofur
sínar og a'Öra starfsemi i Thorvald-
senstræti, þar sem H. Benediktsson
& Co. hefir verið áður. — 1 þess-
um húsakyimum munu verða haldn-
ir fyrirlestrar fyrir smærri hópa
og sömuleiðis fara þar fram nám-
skeið á vegum flokksins. Síðar er
fyrirhugað, að byggja veglegt
flokkshús á Jiessari lóð.
„Geir goði“,
vélbátur, sem Gunnar Ólafsson &
Co., Vestmannaeyjum átti, sökk i
gær í róðri. Hafði komið leki að
bátnum, svo mikill, að ekki varð
að honum gert. Skipshöfninni var
bjargað af öðrum nærstöddum vél-
báti.
Næturlæknir.
Halldór Stefánsson, Ránargötu
12, sími 2234. Næturvörður í Ing-
ólfs apóteki.
Bæjar
fréttír
I.O.O.F 15=12^12^ 12=9.1
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20,20 Útvarpshljómsveitin
(Þórarinn Guðmundsson stjórnar):
a) Franskur gleðiforleikur eftir Ké-
ler Béla. b) Fiðrildið — vals eftir
Friml. c) Ástargleði eftir Wein-
gartner. d) Marz eftir Paul Lincke..
20,50 Minnisverð tiðindi (Axel
Thorsteinson). 21,10 Hljómplötur:
Göngulög. 21,15 íþróttaþáttur í
Skipulag íþróttahreyfingarinnar, II
(Þorst. Einarsson íþróttafulltrúi).
2I,35 Spurningar og svör um ís-
lenzkt mál (Björn Sigfússon mag.).
Félagsblað K.R.,
2. tbl. 6. árg. er nýkomið út. Það
er 48 bls. að stærð og prýtt fjölda
mynda. Helzta efni er: K.R. bezta
í]>róttafélag Islands, Knattspyrnu-
mótin, Iþróttaárið 1942, Sundið,
Laugarvatnsför, Alkohol-Tóbak-
ÍJ>róttir, Stefán Gislason (minning-
arorð), Ferð að Álfaskeiði, Borgar-
fjarðarförin, Innanfélagsmótið í
írjálsum íþróttunl og fjöldi ann-
arra greina og frétta.
Frá yztu nesjum
heitir ný bók eftir Gils Guðmunds-
son kennara, sem Isafoldarprent-
smiðja h.f. gefur út. Eru það vest-
I firzkir sagnaj>ættir, bráðskemmti-
► legir, enda hefir höfundurinn mjög
I lipran frásagnarstil, og er hann vin-
sæll bæði úr útvarpi og af ýmsum
þáttum, er hann hefir birt í blöð-
um og tímaritum.
Valtýr Stefánsson,
ritstjóri, varð fimmtugur í fyrra-
dag. Vildi hann í engu láta getið
afmælis síns, enda vissu ekki um
það aðrir en vinir hans og kunn-
ingjar. Miðstjórn Sjálfstæðis-
flokksins færði honum Encyclope-
dia Britannica að gjöf.
60 ára
er í dag Carl F. Bartels, úrsmið-
ur á Laugavegi 19B. Hann hefir
unnið samfleytt í 15 ár á úrsmíða-
verkstæði Magnúsar Benjamins-
sonar & Co.
Bridgefélag Reykjavíkur
biður þess getið, að ekki verði
spilað í kvöld, heldur á mánudags-
kvöldið, i húsi V.R. kl. 8.
Qiiisiiir
á eldliúsborð, i baðlierbergi
og W. C.
f>TÍrliggjandi.
Á. Einarsson & Funk
Tryggvagötu 28.
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐ AUGLtSA
t VlSI
Stúlkur
Óska eftir stúlkum, sem Vildu to.ka að sér waum á telpukáp-
um heima. Uppl Nönnucrötu 8, hja Snorra Jémssyni.
Hjartans þakkir tit atlra þeirra, sem glöddu okkur,
með heimsóknum, gjöfum, heillaóskúm o,g annari oin-
semd A 70 ára afmœli okkar.
Ingunn Guðbrandsdóttir, Hetgi Finn.bogasort„
Reykjavík.
Nýkomið:
Amerískir
kvenskór
mikið úrval
Skóverzlunin HECTOR
Laugavegi 1
I
THlJkyiiiiiiig
frá Viðskipfanefnd
Með tilvísun til samnings um solu á fiski til Bret-
iands dags. 27. júní 1942, tilkynnist það hér meðy að
frá og með deginum í dag og þar til annað verður á-
kveðið, hafa öll islenzk og færeysk fiskflutningaskip
levfi til ]>ess að kaupa fisk á Patreksfirði og Bíldudal
til sölu í Bretlandi.
Reyk javík, 27. jah. 1943
VIÐSKIPTAN EFNDIN.
Ódýrustu og beztu matarkaupiim!
kostar nú aðeins:
Heiltunnur 130 kg. kr. 690.00 eða kr. 5.31 kílóið
do. 120 640.00 — — 5.33 —
Hálftunnur 60 330.00 — — 5.50 —
do. 55 305.00 — — 5.55 —
Kútar 25 145.00 — — 5.80 —
Sent heim með stuttum fyriryara,
Tekið við pöntunum í síma' 1080 og 2678.
Samband ísi samvimnufélaga.
bækur
Árbækur Reykjavíkur
2. útg. aukin og endui'skoðuð, VIII 4- 422 bls.
+ 32 heilsíðumyndir.
.Arbækurnar skýra frá öllu því markverðasta
er gerst hefir í Reykjavík s. 1 150 ár.
Tíu sönglög
eftir MARKÚS KRISTJÁNSSON.
Þetta er heildarútgáfa af sönglögum tón-
skáldsins. — Upplagið er mjög lítið. Kaupið
því sönglögin frekar í dag en á morgun.
Tarzan sterki
þessi óviðjafnanlega drengjabök með 384
myndum, er nú komin aftur i bókaverzlanir.
Dragið ekki að kaupa Tarzan. Upplagið er
bráðum þrotið.
H/F LEIFTUR.
V