Vísir - 09.02.1943, Síða 1

{ ----- --------------------—
Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsrniöjan (3. hæö)
33. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 9. febrúar 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
32. tbt
Risasvifflugur til liepflutninga
Bretar smiða nú af kappi risasvífflugur til lierfiutninga.
Mynd sú af stéli einnar slikrar svifflugu, sem hér birtist, gefur
góða bugmynd um það, að hér sé ekki um neina „mýflugu“ að
ræða. Stærðina mé líka marka af því, að tveir flugmenn eru
við stjórn hverrar. Þessi tegund svifflugu nefnist „Horsa“. —
8. herinn við lUvirki
Mareth-linuiinar
Loftárás á Messina.
herinn er nú kominn ,að útvirkjum Mareth-línunnar á
^ nokkru svæði, segir í fregnum frá Norður-Afríku í
morgun. Þó er nokkur spölur eftir að aðalvirkjunum, því að
þau eru rúmlega 100 km. að baki landamærunum.
Herstjómartilkynningin frá
Kairo í morgun skýrir frá fram-
sveitaaðgerðum meðfram allri
vígliriunni og nyrzt hafa stór-
skotaliðssveitir átzt við.
Otvarpið í Alsir-bórg iiefh'
skýrt frá því, að Montgomery sé
búinn að koma her sinum >"fir
Jandamæri Tripolitaniu og
megi vænta þess, að hann leggi
þá og þegar til útlögu.
T öðrum fregnum segir, að
flotinn og hjörgunarlið úr hon-
um vinni að því af kappi, að
gera höfnina í Tripoli nothæfa.
Hún var mjög illa leikin eftir
loftárásir Breta, skij) voru sokk-
in í henni og uppfyllingar
sprengdar fram, svo að nærri
ógerningur var að leggja skip-
um upp að og afferma þau.
Brezki flotinn liefir góða æf-
ingu í slíkum viðgerðarstörf-
um, því að það hefir jafnan fall-
ið i hans hlut að lagfæra hafn-
irnar í Cyrenaica, þegar Bretar
hafa tekíð þær í sóknum sínum
vestur á bóginn undanfarin tvö
og hálft ár.
Flutningar til 8. hersins
Japanir smíða
tréskip.
Þuxfa að efla flutninga
yfirleitt.
Japanir hafa fjTÍr nokkuru
hafið smíði trésvld))a í stórum
stíl, til þess að spara járn og
stál, svo að nota megi þá
málma til framleiðslu á skot-
færum og hergögnum.
Samgöngumálaráðherra Jap-
ana hélt ræðu í þinginu í gær og
sagði, að framleiðslu tréskij>a
mundi verða haldið áfram og
liefði stjómin eldci á prjónun-
imi áform um að smiða vand-
aðri eða stærri skip.
Ráðherrann gat þessa i ræðu,
sem hann flutti um flutninga-
mál Japans. Kvað hann skipa-
kost ekki vera aðalvandamálið,
hedlur þyrfti yfirleitt að auka
flutningaaflcöstin.
nninu að líkindum fara nær ein-
göngu uih Tripoli, en árásin á
Mareth-Iínuna hefst vart fyrr en
þeir eru komnir í fullkomið lag.
Mikil loftárás var gerð á
Messina í björtu í gær, en að
öðru leyti var lítið um flugað-
gerðir af hálfu 8. hersins. Lítil
mótsjiyrna varð af hálfu ítala,
þótt nokkrar flugvélar legðu til
atlögu við sprengjuflugvélarnar.
Ein orustúflugvél var skotin
niður, en tveggja sprengjuflug-
véla er saknað.
Fregnir frá Róin skýra frá því
að Píus páfi hafi neitað að for-
dæma nýafstaðna loftárás
á Palermo (Sikiley), en í árás
þessari særðist erkibiskup borg-
arinnar. Fréttaritari „Dagens
Nyheter“ í Róm segir að jiáfi
hafi bent á J>að í svari sínu við
skýrslu erkibiskujis að hann
hafi jafnan gert sér far um að
benda öllum striðsaðiljum á
afleiðingar hins algera loft-
hernaðar. Sænski fréttaritarinn
segir að svar páfa hafi vakið
mikið umtal á Italíu.
hm enj í Mm.
Óttast ávitur yíir-
mannanna.
Franz von Papen, sendiherra
Þjóðverja i Ankara, hefir ekki
enn Iagt af stað til Berlínar.
Þegar fréttist um för Chur-
ehills til Tyrklands var búizt
við því, að Pajien færi til
skýrslugjafar til Rerlinar og öll ;
tyrknesk blöð skýrðu frá ])ví,
að liann ætlaði að fara. Parisar-
útvar.pið tilkynnti, að Paþen
væri á förum til Berlínar, en þar
var því mótmælt, að hann væri
væntanlegur.
Bandamenn búast við J>ví, að
Papen vilji e. t. v. fresta því í
lengstu lög, að taka við ákúrum
yfirmanna sinna fjTÍr að kom-
ast ekki að ]>ví fýrirfram, að
Churchill væri væntanlégur til
fundar við T\Tki.
S V'pKyrrahafiði
Miklar loftárásir norður
af Ástralíu.
Bandamannaflugvélar hafa
gert gríðarharða árás á bæki-
stöðina Dobo norðaustur af
Nýja Guineu.
Flugvélaniar komu í þrem
liópum yfir bækistöðina og
flugu í 6000 feta hæð. Tveir
fyrstu hópaniir vörpuðu tund-
ursprengjum, en sá síðasti lmfði
þúsundir eldsprengja meðferðis.
Þrír fjórðu lilutar bæjarins
voru í rústum eftir árásina.
Höfuðstöðvar Japana voru m. a.
sprengdar í loft upp.
Bandamenn hafa líka gert
árás á Bouin á Bougainville-ey
og sprengt þar í loft upp skot-
færabúr o. fl.
Nazistaflokkurinn fær
aukin völd.
Nazistaflokkurinn á að sjá
um framkvæmd hinnar al-
mennu vinnuskyldu í Þýzka-
hindi.
Þetta var samþykkt á fundi,
sem Hitler hélt með héraða-
stjórum sinum í aðalhækistöð
siimi á austurvigstöðvunum.
Hitler gaf skýrslu um aðstöð-
una, bæði stjórnmálalega og
liernaðarlega, og kvaðst trúa
fullkomlega á sigurinn. Þýzka
þjóðin yrði að vísu að þola
margskonar* raunir, en ]>ær
mundu baí'a stæla liana og
styrkja.
• "
Iæy liélt lika ræðu í gær. Hclt
hann hana $ vopnaverksmiðju
og var henni útvarpað. Segir í
brezkum fregnum, að svo hafi
virzt sem Ley væri drukkinn,
því að hann stamaði og talaði
þvöglulega.
Hann sagði, að það mætti
leggja á sig og aðra hvaða fóm-
ir sem væri, ef hreysti og kraft-
ar foringjans vrði varðveittir.
Vinnuskylda 20 ára
franskra pilta.
Vichy-útvarjnð hefir kunn-
gert, að tvitugir piltar i Frakk-
landi verði kallaðir til skyldu-
])jálfunar í æskulýðsstöðvum í
sumar.
Þjálfunin stendur yfir í átta
mánuði og verður liernaðarleg,
en þar að auki er. gert ráð fyrir
því, að piltarnir vinni ýmis verk,
sem nauðsynleg þykja.
FornleifafiinilsaB*
í Fgpi|itaBsaii«li.
Einhverjar mestu og merk-
ustu fornleifar, sem fundizt hafa
á vorum thnum, fundust fyrir
skömmu um 50 km. fyrir sunn-
an Kairo. Fundu fornleifafræð-
ingar þarna 141 beinagrind af
egipzkum aðalsmönnum, sem
mujnu hafa verið uppli fyrlr
5000 árum. Á beinagrindunum
í annst margt skartgripa, en um-
liverfis þær var fjöldi skraut-
kerja, fílabeinsmuna, hnífa, nála
og hárskrauts.
Rússar sækja vestur fyrir
vetrarlínuna frá í fyrra.
Tóku Karsk í gœr.
Sókninni suður Ukrainu haldið
áfram af kappi
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
Rússar eru nú á tveim stöðum komnir vestur fyr-
ir víglínu þá, þar sem Þjóðv. vörðust í fyrra-
vetur — h já Isyum í Ukrainu og Kursk, sem
er 200 km. fyrir vestan Voronesþ, og með töku Kursk,
er féll í gær, hafa þeir náð einni af aðalstöðvum Þjóð-
ver ja undanfarna 15 mánuði. Hún var stutt frá vetrar-
víglínunni í fyrra og; var birgðastöð hersins á næstu
slóðum, rammlega viggirt á þann hátt, sem Þjóðverjar
liafa tekið uiip í Rússlandi og nefnist „ígulvirki“ éða
„broddgaltarvirki“. Þar koma líka saman vamai'svæði
hershöfðingjanna, sem ráða á suður- og niiðvígstöðv-
unum.
Sóknin til;KpRstc,var mjög hröð síðustu dagana og tóku Rúss-
ar hana með áhlaupi. Setuliðið fékk liðveizlu fiá Orel og sér-
stök skriðdrekasveit var send þangað. Harðir götubardagar
voru háðir i borginni en Þjóðverjum gafst ekki tími til að eyði-
leggja neitt að ráðí af þeim gríðarmiklu birgðum, sem þarna
liöfðu verð dregnar saman. Tóku Rússar lierfang svo mikið, að
]>eir telja, að irgðirnar hafi átt að endast langt fram eftir vetri,
]>ótt litið eða ekkert hefði verið flutt ]>angað að auki.
Tvær járnbrautarlinur liggja
um Kursk. Er önnur hrautin frá
Moskva suður til Ukrainu, en
liin liggur austur frá Kiev og
sameinast Moskvabrautinni í
Kursk.
Kursk hefir á venjulegum tim--
um 150.000 ibúa. og þar eru 200
verksmiðjúr, því að horgin er
miðstöð eins mesta jámnámu-
héraðs jarðarinnar.
Rússar tilkynna, að sókn
þeirra suður eftir Ukrainu, í átt-
ina til Stalino og síðan áfram
suður. til Azovshafs, miði vel á-
fram, enda leggja þeir mikla
áherzlu á hana, þyí að fram-
k.væmd hennar veltur á miklu.
Þjóðverjum var liið sama
ljóst og tefla þeir þvi fram miklu
liði til að stemma stigu við á-
rásum Bússa. Enn hefir þetta þó
ekki haft þau áhrif, að Rússar sé
stöðvaðir, en þess virðist samt
sjá merki, að hraðinn sé ekki
eins mikiU og þegar þeir breyttu
fyrst um stefnu, því að Þjóð-
verjar áttuðu sig ekki á þvi strax
og því varð lítið um varnir i
fyrstu.
Tvær járnbrautarlínur liggja
vestur frá Rostov og stefnir
sóknir sóknin suður að Azovs-
hafi m. a. að þvi að rjúfa þær.
12 borgir teknar
í Kákasus.
öll súðúrströnd Taganrog-fló-
ans, sem er norðausturhluti
Azovshafs, "er nú á valdi Rússa.
Ilafa þrir alls tekið 12 bæi og
borgir í Kákásus, þar á meðal
Nikolajevka og Yeiskoie, sérii
cru haöar skainmt frá Yeisk.
Á járnhrautarlinimni frá
Tikfióreí'k tit ’Krasnodar tiáfa
Itússai jékið' ‘tvær borgir og
steðjár íuéltari að Kxasnodar
einnig úr norðaustri, en áður
kórii hún aðalléga að austan og
sunnan.
óstaðféstar fregftir segja. að
Þjóðverjar sé fcyrjaðir birgðá-
flutninga frá Rostov.
Franskur herrréttur í Toulon
hefir dæmt marga háttsetta
flotaforingja til dauða. Þeim er
gefið að sök að hafa verið í
þjónustu Breta síðan 1941.
Vinnuskylda i U.SA.
Frumvarp til laga um útboð
karla og kvenna til vinnu í sam-
handi við ófriðinn hefir verið
lagt fram i báðunr deiídum
Bandaríkjaþings og er flutt af
áhrifamönpum í þinginu. Nýtur
frumvarpið víðtæks stuðniugs
meðal blaða og almennings.
Samkvæmt frumvarpi þe.ssu fer
úthoð fram meðal allra karl-
manna á aldrinum 18—65 ára
og meðal allra kvenna 18—50
ára.
Flutningsmenn fi*v. benda á
að þvingun þeirri, sem hemril-
uð er í frv., muni óþarft að beita
nema í örfáum tilfellum, því að
flestir borgarar myndu fúslega
vilja laka á sig þær byrðar, sem
af stríðinu leiddi. Benda þeir á,
að mesta þýðingu muni slík lög
hafa um úthoð þeirra, sem ann-
ars yrðu undanþegnir herþjón-
usfu, og að með þessu móti verði
jafnan hægt að halda jafnvægi
milli þarfa hersins og hergagna-
framleiðslunnar, iðnaðarins og
landbúnaðarins.
Bandamannaflugraad-
ur eða engill aí
\ \ \ V
himnum.
Danska nazistablaðið „Fædre-
landet“ segir frá atviki er nýlega
átti sér stað í Danmörku og lýsir
vel hugarþeli fólks þar.
Svo var mál með vexti að
ungur danskur maður var hand-
tekinn fyrir að villa á sér heim-
ildir. Gerði liann sér upp
„fransk-pólskan“ málhreim og
kvaðst vera bandamannaflug-
maður, sem hefði verið skotinn
niður yfir Danmörku. Hvar
sem hann skýrði firá þessu var
honum tekið opnum örmum,
veittur góður beini og húsa-
skjól.
Að lokum segir blaðið: ,JÞaÖ
er eins og sumt fólk hér á landi
kunni ekki að gera greinarmun
á bandamannaflugmanni og
engli af himnum“.
* .
Aukið Kanadalið
í Bretlandi.
••• • • : ““T l'l
1 London hefir yerið .tilkynnt,
að nýtt lið hafi koniið .tif Bret-
Iands frá Kánada. fvrir
skemmstu.
Lið ]>etta vajt .•fs.tórsko,talið.
skriðdrekalið og .^jugipenn.
Herflutnmgar, bafa. sið-
ustu vikur f.rá Kanajdá austur
um haf, tíl undirbúmngs:innrás
á meginland Evrópu, - en þar
verða Kanadamenn i fylkingar-
brjósti, eins og MacKenzie King
forsætisráðherra hefir.sagt.
Greiðslur Frakka
til Þjóðverja.
I desember var Lával og Ciano
stefnt á fund Hitlers 1 Berchtes-
gaden. Bretar segjast nú hafa
komizt að því, hvað þeim fór á
milli.
Laval féllst á, að Frakkar
greiddu 500 milljónir franka á
dag ujjp í setuliðskostnað Þjóð-
verja, en þeir greiddu áður-300
millj. franka. ítalir fengu líka
,.launahækkun“, sem nain 3Mí
inilljón fr. á dag.
Einnig féllst Laval á að af-
henda fleiri jámbrautarvagna
og 300 kmw járnbrautarteina á
mánuðú
Níðiistu fréttir
Berlínarútvarpið heffar tii-
kynnt, að Japanir hafi flutt á
brott herafla sinn frá Gnadal-
canal — þar sem tiiganginum
með herferðinni þangað hafi
verið náð.
Verður sett met i 4x50
bringustutdi i Sund-
höllinni annað kvöld?
Sundmót Ægis — fyrsta sund-
mót á þessu ári — fer fptm á
morgun og hefst kl. 8Yz síðdt
Þar verður keppt i 7 suind-
greinum, 50 m. skriðsuDdit, 500
m. skriðsundi, 100 m. baksundi.
4x50 m. bringusundi, 50 m.
skriðsundi fyrir drengi innan 16
ára, 100 m. bringusundi íýrir
drengi og loks 50 m. Írfingu-
sundi fyrir stúlkurinnan 16 ára.
1 50 m. skriðsundi karla taka
þátt allir fljótuatu sumhnenn
bæjarins, þeir Stefán JónsSon
(R), Rafn Sigurvinsson (K. R.)
og þeir Edward Færseth og
Hörður Sigurjónsson (Æ).
Keppendur eru alls 9.
í 4x50 m. bringusundi eru
félögin svo jöfn, þ. e. Ægir, K.
R. og Ármann, að ómögulégt er
að gizka á hvert þeirra ber kigur
úr hýtunu Sundfróðir menu
telja líkur fyrir meti i þvi Sundi.
I unglingasundi er mikil þátt-.
taka og koma þar fram mörg
óvenjulega góð sundniannaefni.
1 500 m. skriðsundi koma
fram tveir nýir þtástmdsmenn,
sem eiga þar í höggi við hinn
gamla, þekkta sundkappa Pét-
ur Eiriksson.