Vísir - 17.02.1943, Blaðsíða 2

V ! S I H
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlangsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: FélagsprentsiniðjunnL
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 660 (fimm Hnur).
Verð kr. 4,00 á mánuði..
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Noregssöfnunin.
TkToregssöfnuninni er enn lialtl-
ið áfram, en fjárupphæð sú,
er safnazt hefir, nemur nú um
7(X).000 krónum, og er þá með
lalið framlag rikissjóðs, er nem-
ur hehningi þeirrar upphæðar.
Ætlunin var i upphafi að safnæ
ekki lægri upphæð meðal al-
mennings en hálfri millj. króna,
en langt er efnn i land til þess
að þeim áfanga sé náð, — livað
þá heldur að fyllt verði milljón-
in, sem væi það æskilegasta.
Þeir, sem hafa í huga að láta
gjafir af hendi rakna, ættu að
göra j>að sem fyrst. Þörfin er
mikil og aldrei verður of mikið
af reiðu fé til jæss að hæta úr
henni. \
Ákveðið hefir vei'ið að hefja,
jafnhliða fjársöfnuninni, söfn-
un á fátnaði liánda Norðmönn-
um, en brýn þörf er talin á því,
enda hefir nefnd sú„ er söfnun-
ina annast, ]>egar beint þeim til-
mælum til kvenfelaga víða um,
land, að hafa forgöngu i ]>essu
efni, og hafa þau hrugðist vel
við, svo sem vænla mátti. Eru
þakksamlega þegnar allar fatn-
aðargjafir, enda sé fatnaðurinn
hrednn og hlýr. Er ekki að efa,
að alménningur hregðist vel við
þessari söfnun, og láti af hendi
rakna fatnað, sem umfram er
beina þörf.
Gert var ráð fyrir að unnt
yrði að verja einhverju af því
fé, sem safnazt hefir, til nauð-
synjakaupa lianda bágstöddum
Norðmönnum nú þegar, og snéri
söfnunarnefndin sér því til
Rauða kross Svíþjóðar, og bað
um aðstoð hans. Taldi félagið
sér Ijúft að annast alla milli-
göngu i þessu efni, en gat ]>ess
jafnfrarnt, að ekki væri unnt að
fá neinar nauðsynjar keyptar í
Sviþjóð. Leitaði söfnunamefnd-
in þá fyrir sér úm kaup á slíkum
vörum í Vesturheimi, en sá ann-
marki reyndist á, að bæði var
erfitt og reyndar ógeriegt að fá
vörurnar fluttar, en auk þess
Iiefði slikur kostnaður reynst
flutninginum samfara, að ekkert
vit hefði vérið að leggja út í
slíkt, eíns og sakir standa. Er
einnig víst, að féð verður jafn
vel ]>egið síðar, þegar unnt er
aðverja því á hinnhagkvæmasta
hátt, þannig að það megi að tiL-
ætluðu pg fullu gagni koma.
Þótt sakir standi svo, sem að of-
an greinir, verður fullt kapp lagt
á söfnunina tíl lianda Norð-
mönnum, hér eftir sem hingað
til, en strax og tök verða á muu
fé þvi, er safnast, varið til kaupa
á nausðynjum, er útlilutað verð-
ur rneðal nauðstaddra Norð-
manna.
Daglega lærast fregnir af
hörmungum ]>eim, sem ríkjandi
eru í Noregi, og víst &r að alger
skortur ér þar á nauðsynjum,
hversu sem úr rætist. Ekki er
að vita nema unnt verði méð
vorinu að koma hjálp til Iiinnar
aðþréngdu norsku þjóðar, og
veltur þá á miklu að hjálpin
verði sem rnest og skjótust. Is-
lenzka þjóðin getur ekki bætt
úr öllu því böli, sem ófriðurinn
bakar þjóðunum um heim all-
an, én hún getur létt að nokkru
raunir þeirrar þjóðar, er henni
stendur næst, og hún á rætur
sínar að rekja til. Hver sá ein-
staklingur, sem sér sér fært að
leggja éitthvað af mörkum,
ætti að gera það sem skjótast.
Fyrsta hjálpin reynist oftast
hezta hjálpin. Þess bei’ vel að
minnast.
Almenningur Iiéfir lirugðist
mjög vel við fjársöfnun þessari,
þótt ekki megi ætla að öll kurl
séu til grafar komin, enda á
það að vera þjóðinni metnað-
armál, að skerfur hennar verði
ekki lakari en annara þjóða, ef
miðað er við fólksfjölda. Víða
uin lönd fer fram söfnun í sama
skyni, og allmikið fé liefir safn-
azt, sem verður lil ráðstöfunar.
er Noregur hlýtur frelsi sitt aft-
ur. Er það ósk manna og von,
að það megi verða sein fyrst,
þannig að þrautum hinnar
norsku þjóðar linni og hún megi
á ný lifa því lífi, sem hún verð-
skuldar, sem einhver mesta
ménningarþjóð hins gamla
heims. •
Vb. Draupnir
frá Súðavík ekki kominn
fram. Árangurslaus leit.
Vélbáturinn Draupnir frá
Súðavík er ekki kominn fram.
Hefir hans verið leitað árang-
ursiaust frá því um seinustu
helgp. Á bátnum voru þessir
menn:
Guðm. Hjálmarsson skip-
stjóri, Súðavík, 28 ára, kvæntur
og átti 1 barn; Einar Kristjáns-
son vélstjóri, 36 ára, kvæntur
og átti 3 börn; Janus Valdimai's-
son, 31 árs, ókvæntur, barnlaus,
allir frá Súðavik; Rögnvaldur
Sveinbjarnarson, Uppsölum,
Súðavikurhreppi, 22 ára, Sigur-
björn Guðmundsson, Hrafna-
björgum, Ögurhreppi, 31 árs,
báðir ókvæntir, barnlausir.
Heimenn stela kven-
næríatnaöi úr
þvottahúsi.
í nótt brutust tveir hermenn
inn í þvottahús eitt við Baróns-
stíg og stálu þaðan kvenfatnaði
ýmsum, svo sem 5 undirkjólum,
4 kvenbuxum og 1 ullarbol. —
Mennirnir náðust og voru af-
hentir herlögreglunni.
Nánari atvik eru þau, að
klukkan tæplega hálf tvö i nótt
var tilkynnt á lögreglustöðina,
að útlendingar hefðu brotizt inn
í þvottaliús við Barónsstig og
tekið eittlivað af þvotti.
Lögreglan fór strax á vett-
vang og þegar hún koin inn á
Barónsstíg sá hún tvo hermenn,
er henni þótti grunsamlegir og
tók þá íasta. Kemur þá jafn-
framt kona til lögreglunnar, sem
skýrir frá því, að er hún var inni
í húsi sínu við Barónsstíg, Iiéfði
einhver reynt að komast inn í
húsið. Fór hún þá að hyggja að
því, hvað um væri að vera, en
varð einskis áskynja. Varð henni
þá litið út um glugga, er vissi að
baklóð hússins og sér þá ljós í
þvottahúsinu, en tvo herménn
vera að taka þar þvott. Jafn-
framt þessu skýrði konan frá, að
mennirnir, sem lögreglan hefði
handtekið, væri hinir sömu, sem
fyvottinn hefðu tekið.
Á Iögreglustöðinni fannst á
liermönnum þessum, eins og áð-
ur er tekið fram, 5 undirkjólar,
4 kvenbuxur og 1 ullarbolur. —
Auk þess fannst á þeim járn, er
siðar kom í ljós að þeir höfðu
tekið í smiðju einni skammt frá
þvottahúsinu. Var konunni skil-
að þvottinum, smiðnum járn-
inu, en hermennirnir fengnir
herlögreglunni í liendur.
Næturlæknir.
Björgvin Finnsson, Laufásveg
II, sími 2415. Næturvör'ður í Lyfja-
búðinni Iðunni.
, ... . _____
Dæmalaus áhugi fyrir leik-
list um allt land.
Haraldur Á. ^igurðsson xegir frá
lejkstarfi sínii og: ¥æntaiileg:uiii
gamanlcik.
Það er orðið býsna langt síðan Reykvíkingar hafa
séð Harald Á. Sigurðsson í g-amanleik. Fyrir fjórum
árum lék hann með Leikfélagi Reykjavíkur í „Þorláki
þreytta“. Síðan hefir hann eingöngu leikið hér í sínum
eigin „revyum“, Fornum dygðum“ (1938 og 1939),
„Hver maðursinn skammt“(1941) og„Hal!ó, Ámeríka“
(1942).
En þess á milli hefir liann ferðast víða um land og leikið
sem gestur hjá leikfélögum og leikflokkum á Akureyri, Blöndu-
ósi, í Hafnarfirði, Vestmannaeyjum og ísafirði.
Nú sem stendur er „Þorlákur þreytti“ enn í fullum gangi í
Hafnarfirði eftir 15 sýningar, og er allt úllit fvrir að hann
inuni ganga fram eftir vetri.
Haraldur sem„ÞorIákurþreytti“
að hlæja, sérstaklega Alfred
Andrésson. Eg ér farinn að
i Idakka til að leika með honum
aftur.
En á næstunni mun Leikfélag
Reykjavíkur hefja sýningar á
bráðskemmtilegum gamanleik,
sem að nokkru leyti er saminn
af öðrum höfundi „Þorláks
þreytta“. Hefir Emil Thorodd-
sen staðfært leikinn og þýtt, og
þykir þeim, sem kynnzt hafa, |
honum hafa tekizt ekki lakar
en með „Þorlák þreytta“.
Vísir fór þess á leit við Har-
ald i gær, að liann segði Iilið eilt
frá léikstarfi sínu undanfarin ár. j
— Eg liefi leikið „Þorlák !
þreytta“ yfir áttatíu sinnum, !
víða um land. Fyrst lékum við
hann í 35 skipti í Reykjavik og
eitt skipti á Flúðum í Hruna-
mannahreppi. I>ar næst var eg
ráðinn til að leika hann með
Leikfélagi Akureyrar, og lékum
við alls 15 sinnum, þar af 2
skipti á Húsavík og 1 sinni á
Kristneshæli. Með leikflokki
Rorgarness lék eg þrisvar, ineð
ieikflokki Rlönduóss þrisvar og
í Vestmannaeyjum 5 skipti. —
Undanfarið liefi eg svo verið aö
leika með Leikflokki Hafnar-
fjarðar, og höfum við þegar
Ieikið 19 siiinum, þar áf tvisvar
í Keflavík, eitt skipti í Grindavík
og eitt skipti á Vífilsstöðum.
-t- Hvernig líkar yður að leika
í Hafnarfirði?
er verið að byggja vandað sam-
komuhús á Akranesi, og þegar
]>að verður komið upp, verðá
ytri skilyrðin hezt fyrir leikíisl
í Vestmannaeyjum, Hafnarfirði
og á Akranesi, en verst i Revkja-
vík.
Ilvað getið þér svo sagt um
gamanleikinn, sem verið er að
æfa?
— Hann heitir „Fagurt er á
fjöllum“ og fjallar uni fjöll og
fjallamennsku. Meira get eg
ekki sagt, án ]>ess að tala um
veðrið, en það ev hernaðarleynd-
armál. En í leiknum er eg fjalla-
maður, og orðtak mitt er „Ekk-
ert er bratt, aðeins mismunandi
flatt“. Að mínu viti, er ]>etta
einhver skemmtilegasti gaman-
leikur, sem eg hefi leikið i, og
er þá mikið sagt, því að eg liefi
haft afar-gaman af þeim öllum.
Eg skal ekkert um það segja,
Iivernig eg kem til méð að reyn-
ast í mínu hlutverki, en eg þori
að fullyrða, að hinir leikend-
urnir munu koma mörgum til
—- Eg hefi sumstaðar heyrt
þær skoðanir látnar í ljós, að
„farsar“ og gamanleikir væru
ekki „list“. Ef svo er, þá er það
ekki öðru að kenna en því,
hvernig við leikararnir förum,
með þá, því að annarsstaðar,
]>ar sem eg þekki til, þykir eng-
inn listamaður meðal léikara
taka niður fyrir sig, þótt liann
Ieiki í farsa. Eg býst við að flest-
ir af merkustu leikurum lieims-
ins leiki öðru hvoru grín-hlut-
verk, að minnsta kosti gera það
allir þeir, séin eg þekki nokkuð
til. Hitt er annað mál, hvort við
islenzkir gamanleikarar eigum
að fá að teljast meðal lista-
manna eða ekki. Það verður
auðvitað hvér að gera upp við
sjálfan sig. En við getum öll
verið sammála um, að það er
hollt og sjálfsagt að skoða til-
veruna öðru hvoru í spéspegli,
þó að ekki sé það til annars en
að forðast að taka mótlætinu of
liátíðlega, þegar þar að kennir.
MJóIknrflöiknr —
IHjölknrbriisar.
— Þar eru ágætis áhorfendur,
liláturmildir og „með á nótun-
um“. Leikflokkurinn er dugleg-
ur og starfar af miklum áhuga.
En húsakymnin eru auðvitað
ekki sem bezt. Húsið er lítið,
enda hyggt í æsku kaupstaðar-
ins og þá aðallega með þarfir
Góðtemplara fyrir augum. En
nú er verið að bygggja ]>ar nýtt
samkomu- og leikhús, sem að
öllu forfallalausu ætti að vera
koniið upp fyrir næsta haust.
Það verður ágætis leikhús.
— Hvar er bezta leikhúsið,
þar sem þér hafið komið?
— Því er fljótsvarað. Það er
sumkomuhúsið í Vestmannaeyj-
um. Það er stórt og vandað liús,
nýlega hyggt, sem rúmar yfir
500 manns í sætum, auk þess
sem hægt er að koma fyrir fleiri
sætum. Það er tvímælalaust
hezta Ieikliús álandinu, og mætt-
um við prisa okkur sæla liér i
Reykjavik, ef við hefðum annað
eins hús. Eg fyllist alltaf ókristi-
legri öfund, þegar eg hugsa til
Vestmannaeyinga, að þeir skuli
eiga svona gott hús.
— Eg veit ekki nærtækara
dæmi þess, hve húsnæðisleysi
háir allri leiklist en það, að upp
á síðkastið hefir færzt afarmik-
ið fjör í leiklistarlífið í Vest-
mannaeyjum. Þó að það sé auð-
vitað áhugamönnum að þakka,
þá er það vafalaust, að húsakost-
uritin á sinn þátt í því.
— Það er annars annað en
gaman til þess að vita, að
Reykjavik skuli vera tiltölulega
lang-verst sett með leikhús. Nú
Þó að núverandi ástand hafi
á mörgum sviðum fært okkur
auð og allsnægtir, þá liefir það
þó á sumum sviðum skapað
okkur skort og erfiðleika. Má
þar til nefna, að fyrir núverandi
slyrjöld var svo að segja öll sú
mjólk, er í bænum var seld, á
flöskum, sem voru úfylltar og
tilluktar í Mjólkurstöðinni.
Þetta skapaði neytendununi
þægindi, m. a. að því leyti, að
þurfa ekki sjálfir að halda
mj ólkurílátunum hreinum,
heldur gátu þeir ávallt skilað
miður hreinum flöskum og
fengið í staðinn aðrar hreinar,
undir þeirri mjólk, er þeiv
keyiptu.
..Nú hefir svo til tekizt, sem j
kunnugt er, að þrútt fyrir allar
mögulegar tilraunir hefir ekki
tekizt að fá til landsins not-
hæft efni í flöskulok. Af þessu
leiddi svo aftur, að taka varð
upp það neyðarástand, sem nú
ríkir, sem sé það, að aka mjólk-
inni í brúsum í mjólkurbúðirn-
ar og ausa hemii þar upp í þau
ílát, sem kaupendurnir koma
með.
Þetta var til mikils óhagræðis
fyrir báða aðila, seljanda og
kaupanda. Þó má segja að þetta
liafi tekizt vonum framar, enda
hefir Mjólkursamsalan reynt að
gera það sem í liennar valdi hef-
ir staðið, til þess að svo mætti
verða.
Allur fjöldi kaupertda hefir
einnig skilið þessa erfiðleika og
reynt að greiða fyrir afgreiðsl-
unni eftir beztu getu, með því
að koma með hrein og hentug
ílát undir mjólkina. En því mið-
ur eru þeir enn of margir, sem
liafa ekki skihð hve mikil nauð-
syn þetta er. Daglega er ennþá
komið með í mjólkurbúðirnar
mikinn fjölda af óhentugum í-
látum, sem fólk óskar eftir að
fá keypta mjólk á. Og þar sem
eg veit, að í flestum tilfellum
er það af athugunarleysi, að fólk
kemur með þesskonar ílát, vil
eg í fullri vinseind benda því á,
að með því bakar það bæði
sjálfu sér og öðrum tjón og erf-
iðleika.
Það hefir stimdum verið
kvartað yfir seinni afgreiðslu í
mjólkurbúðunum, en sú seina
afgreiðsla stafar einmitt af því,
hve margir koma með óhentug
ílát. Það er t. d. ekkert flýtis-
verk fyrir húðarstútku, að eiga
að mæla á fjórar til sex flösk-
ui' fyrir sama kaupandann, eða
einhver önnur þau ílát, svo stút-
þröng, að sérstakt lag þarf til
þess að koma mjólkinni í þau.
Ef allir gerðu sér að slcyldu að
koma aðeins með hrúsa, fötur
eða önnur ílát, sem viðstöðu-
laust væri hægt að hella í úr
mjólkurmálinu, mundi áreiðan-
lega minnka troðningurinn i
mjólkurbúðunum og kvartan-
irnar um seina afgreiðslu
hverfa. /
Þá eru og mikil brögð að
því, að komið sé með óhrein
ílát í mjólkurbúðirnar, og eru
það sérstaklega ýmiskonar
flöskur og önnum stútþröng ílát,
sem erfitt er að hreinsa.
Eg geri ráð fyrir að fólk geri
sér ekki fyllilega Ijóst, hversu
skaðlegt og jafnvel hættulegt
jietta getui' verið. Þessi óhrein-
iiuli eru ekki annað en milljónir
af örsmáum lifandi verum,
gerlum, skaðlegum eða óskað-
legum, alveg eftir ástæðum, og
eftir því hvaðan þæreru koinnar
í ílátið. Um leið og mjólkin
kemur í ílátið blandast liún þess-
um gerluni, sem, við hætt lífs-
skilyrði, margfaldast með ótrú-
legum liraðá.
Hreinsun og gerilsneyðing
mjólkurinnar kemur ekki að til-
ætluðum notum, ef neytendurn-
ir gera sér ekki allt far um að
varna þvi, að hún ‘blandist ó-
hreinindum eða jafnvel hættu-
legum gerlum.
Þá sjá væntanlega allir liversu
ógeðslegt það er, að koma með
óhrein ilát, og það undir mjólk.
Það ætti þvi, einnig af þeim á-
stæðum, að vera metnaðarmál
livers og eins, að láta slíkt ekki
koma fyrir. „
Eg vona að allir geti af þessu
séð, að það er elcki livað sizt
þeim sjálfum fyrir beztu, að
eiga hentug mjólkurílát. Og'
þar sem mjólkbrúsar af hæfi-
legum stærðum fást nú i verzl-
unum bæjarins, vil eg eindregið
inælast til þess, að liver og einn
geri sitt til að láta flöskur og
önnur slik óhentug mjólkur-
ílát ekki sjást í mjólkurbúðun-
um, á meðan eins er ástatt um
afhendingu niijólkurinnar og nú
er.
Pétur M. Sigurðsson
mjólkurbússtjóri.
Ath. í tilefui af grein ]>essari
vill Vísir taka fram, að blaðið
hefir iðulega flutt greinar, þar
sem hvatt hefir verið til hjns
sama og mjólkurbússtjórinn
gerir, — af lireinlætis ástæðum
og til þess að flýta fjrrir af-
greiðslu í mjólkurbúðunum.
Frá Suðurnesjum.
Fjórix bátar ókomnir
gærkveldi.
Enn óvíst um einn þeirra.
Fjórir af bátum þeim, sem
réru í gærmorgun úr verstöðv-
um hér syðra, voru ókomnir í
gærkveldi. Voru ]>að bátarnir
Hafþór úr Sandgerði, Bragi úr
Njarðvíkum, Víðir úr Garði og
Geir (norðanbátur) úr Keflavík.
Eru þrír þessara báta úr allri
hættu, að því er Jón Bersveins-
son erindreki Slysavarnafélags-
ins tjáði Vísi í morgun, eða all-
ir nema Víðir. Var hann að kaila
á Sæbjörgu í nótt og var þá
áttavitalaus. —
Vélbáturinn Bragi náði i Haf-
þór og var með liann í eftirdragi
þar til í rnorgun kl. 6, en varð
þá að sleppa lionum, þar sem
bann var að verða olíulaus. Sæ-
björg náði svo í Iiafþór og er
á leið með hann til hafnar. —
Geir lagðist við „trossu“ milli
Keflavíkur og Njarðvíkur og lá
þar enn, er síðast fréttist.
Hallgrímskirkja.
Byggingarnefnd samþykkti á
fundi sínum II. þ. m. a'ð veita leyfi
til þess að reisa Hallgrímskirkju á
SkólavörðuhæS, samþv. uppdrætti
húsameistara ríkisins, Guðjóns
Samúelssonar.
Náttúrulækningafélag
íslands
heldur
úthreiðslufnnd
í húsi Guðspekifélagsins við
Ingólfsstræti fimmtudaginn
18. febr. ld. 20.30.
Fjölbreytt dagskrá:
Upplestur og nokkur stutt
erindi.
Allir velkomnir meðan
húsrúm leyfir.
Stjóm N. L. F. í.
Bezta dægradvöiin er að leika með DEBB Y-veðreiðaskoppunni
v I s i R
Enn nm
Ilallgrímskirkju.
Þann 11. íebrúar fer lir. Einar
Sveinsson arkitekt á stúfana og
gerir Hallgrímskirkju að um-
ræðuefni í Morgunblaðinu og
virðist vera þeirrar skoðunar,
að forvígismenn Hallgríms-
kirkju sæki með nokkuru ofur-
kappi að lá kirkjuna reista og
gagnrýnir mjög í grein sinni at-
bafnir og orð þeirra, er að
kirkjumálunum vinna. Virðíst
liann furða sig mjög á því, að
nokkrar konur Hallgríms-
kirkjusafnaðar söfnuðu og létu
safna undirskriftum í von um,
að það yrði til að flýta fyrir
samþykkt byggingarnefndar og
einnig að láta sjá áliuga þann,
sem meðal okkar ríkir í kirkju-
og trúmálum.
Eg veit ekki annað en það sé
alsiða livar sem er í heiminum,
sé um áhugamál að i*æða, að
hver einstakur geri allt, sem í
lians valdi stendur til ]>ess að
ná settu marki. Muu eg svo ekki
dvelja lengur við þetta efni, en
í þess stað beina nokkurum
spurningum til greinarböfund-
ar. Hver hefir hafið mestan
andróður út af Hallgríins-
kirkju og öbeinlínis eða bein-
línis alið á sundrung og' ó-
ánægju í kirkjubyggingarmál-
inu? Eru það ekki einmitt þeir,
sem hafa viljað fá því fram-
gengt að Láta samkeppni fara
fram um uppdrætti að kirkj-
mini að nýju? Og nú vil eg'
spyrja: Er ekki nýlega afstað-
in samkeppni um uppdrátt af
fyrirhíignðum sjómannaskóla,
og fór ekki einmitt fram sam-
keppni um skúrbyggingu
Landsbankans? Hefir nokkur
sönn list komið fram í ]>essari
samkeppni? Ilvað hefir dóm-
nefnd sagt um þessa uppdrætti
og hvað er álit almennings l. d.
um skúrbyggingu Landsbank-
ans? Hafa nokkurir nýir arki-
tektar bæzt við siðan þessi
samkeppni fór fram? Hefir
nokkuð komið fram hjá okkar
ungu og gömlu arkitektum,
sem gefur okkur ástæðu tii að
fleygja uppdi*ætti liúsameistara
rikisins til þess að láta fara
fram nýja samkeppni um Ilall-
grímskirkju og eyðileggja þar
með dýrmætan slarfstíma safn-
aðarins og okkar ágælu pi*esta?
Eg persónulega svara því liik-
laust neitandi. Lýsing gréinar-
höf. á kirkjunni sem heiíd virð-
ist á þann veg, að lítillar sarin-
girni sé þaðan að vænta, og er
mér það alveg ónáðin gáta, þvi
að eg veit af eigin þekkingu, að
maður sú, er grednina ritar er
drengur góður. Eg mun að
sjálfsögðu leiða hjá mér að
skipa mér við hlið listdómenda,
en þ(> vil eg taka það fram, að
þar sem E. Sv, talar um, að
l turn kirkjunnar sýnist liallast,
þá getur ekki lijá þvi farið, að
hér er aðeins um blekkingu að
ræða, því að uppdrátturirin sýnir
lóðréttan turn. Einnig vil eg
benda á, þar sem E. Sv. telur
það stór lýti á tuminum, að á
bnum1 séu aðeins gluggar neðst,
og ber þá að skilja orð hans
þannig, að gluggar ættu að vera
víðar á turninum. Tel eg, að
greinarhöf. liafi ekki atliugað
vel kirkjubyggingar yfirleitt,
því að eg minnist ekki að hafa
séð neinn gluggafjölda á Iiinum j
fögru turnum ýmissa kirkna í l
Danniörku og víðar, t. d. vil eg
nefna í þessu sambandi eina '
fegurstu kirkju Svia, og á eg
þar við Högalidskirkju i
Stokkhólmi; engir gluggar sjást
á turni Iiennar nema neðst, og
er sá turn að hæð 72 m. og er
kirkja þessi teiknuð af einum
frægasta arkitekt Norðurlanda,
prófessor Ivar Tengblom.
Þá eru það heyrnar- og hljóm-
skilyrði kirkjunnar. E. Sv.
telur, að ]>au muni verða alger-
lega óviðunandi. 1 því sambandi
vil eg Iienda á, að tækni nútím-
ans hefir gefið okkur skilyrði
til að bæta úr þvi með hátalara
og findist mér æskilegt, að há-
talarar væru notaðir j fleiri
kirkjum, ]>ótt minni væru en
Hallgrímskirkja kemur til með
að verða, því að eg hefi orðið
þess vör, að fólk, sem situr
framarlega í kirkjum kvartar
imi slæm heyrnarskilyrði.
Og þá kem ég að einni veiga-
mestu blekkingunni i skrifum
E. Sv. og er það út-
reikningurinn um kostnað-
aryfirlit kirkjubyggingarinn-
ar, þar sem hann telur að liver
m3 muni kosta 250—300 kr. og
mun það láta mjög nærri eftir
nútímaverði, en nú veit greinar-
höfundur að ]>essi kirkjubygg-
ing verður aldiæi reist nema á
löngum tíma vegna fjárbags-
örðugleika. Getum við því ekki
orðið sammála um það, að
sumir m3 kirkjunnar komi ekki
til með að kosta meira en 45—
50 kr. eins og var fyrir stríð?
Eg tel að túlkun E. Sv. á kostn-
aðaráætlun Hallgrímskirkju sé
mjög til þess fallin að gera fólk
óánægt. Þess vegna vil eg taka
það fram, að það á aðeins nú að
reisa aðra álmuna undir tum-
inn, sem E. Sv. nefnir ljótan
skúr. Eg hefi nú frétt, mér til
mikillar gleði, að byggingar-
Hrosti
gott og ódýrt gripafóður fæst hjá
H.f. Ölg:. 4 -ill Skallagrímssoii
Frá Búnaðarþingi.
Á fundi á föstudag voru reikn-
ingar Búnaðarfélags íslands
fyrir árin 1941 og 1942 og flutli
gjaldkeri félagsins, Gunnar
Árnason greinargerð fyrir þeim.
Var reikningunum síðan vísað
til reikninganefndar.
Jarðræktamefnd bar fram
svohljóðandi tillögu:
„Búnaðarþing 1943 beinir
þeirri áskorun til rikisstjómar-
innar að hún geri nú þegar ráð-
stafanir til þess, að farmgjöld
fyrir tilbúinn áburð verði ekki
bærri en fyrir aðrar sambæri-
legar vörur, t. d. fóðurvörur“.
\rar tillagan samþykkt ein-
í'óma og afgreidd sem ályktun
frá Búnaðarþingi.
Fundur féll niður í Búnað-
arþingi s. 1. laugardag, vegna
jarðarfarar Asgeirs Bjarnason-
ar frá Knarrarnesi, en fundur
hófst i dag (mánlag) kl. 10 f. h.
A fundi Búnaðarþingsins á
mánudag, flutti Ásgeir L. Jóns-
son ráðunautur erindi um fram-
haldsnám i innlendri búfræði og
lagði fram tillögur sinar í því
máli, sem Búnaðarþingið mun
taka til meðferðar. Fleiri mál
voru ekki á dagskrá.
A fundinum f. h. í gær báru
þeir Jón Sigurðsson á Reynistað
og Jón Hannesson i Deildar-
tungu fram frumvarp til laga
um ættaróðal og erfðaábúð. Jón
ú Reynistað gerði nánai'i greán
fyrir frumvarpinu og tillögum
flutningsmanna, og var málinu
siðan vísað tiL laganefndar Bún-
aðarfélagsins,
Þá hafði Búnaðarþinginu bor-
izt erindi frá bændum í Selvogi,
varðandi sandgræðslu þar í
sveitinni. í þvi máli var eftir-
farandi tillaga samþykkt og af-
greidd sem ályktun frá þinginu:
„Búnaðarþing 1943 felur
stjórn Búnaðarfélags lslands að
láta atliuga ítarlega livernig bezt
verði komið i veg fyrir sandfok
ú graslendi í Selvogi og upp-
blástur á því svæði og senda
síðan ríkisstjórn tillögur sínar.
Telur Búnaðarþing rétt, að til-
lögurnar miðist við svo víðtæk-
ar aðgerðir, að lönd þau, sem
nú eru gróin og þau, sem græða
þarf/liggi ekki siðar undir sand-
foki af sandsvæðum utari girð-
inga.“
Um 40 mál hafa nú borizt
Búnaðarþinginu til meðferðar.
nefnd sé búin að samþykkja
uppdrátt kirkjunnar og vona eg
því, að þetta mál sé nú bráðum
i öruggri liöfn, þar sem aðeins
er eftir að leggja það fyrir bæj-
arstjórn Reykjavikur. Eg er
þess fullviss, að söfnuður Hall-
grimskirkjusóknar þráir ekkert
heitar en að allar deilur urn
þetta mál megi falla niður, og
hver einstakur leggi fram allt
það bezta, sem hjarta bans lief-
ir að geyma þessu máli til
stuðnings.
Mun eg ekki raeða þetta nán-
ar á opinberum vettvangi,
nema sérstakt tilefni sé gefið
til ]>ess.
Guðrún Guðlaugsd.
Einn og sianii hlutur.Reynist vel. Fallegur gripur. Verð kr. 35.00. Ennfremur um
10 tegundir af vindla- og sígarettukveikjurum. — Varahlutar, svo sem: Tinnu-
steinar (Flint) og Ivveikir.
Verzlnnin BRISTOL
Sími: 4335. —- Bankastræti 6. — Reykjavík.
Velþóknun á
dýrtíðarraðstöfunum 1
stjórnarinnar.
Blaðið „Dagur“ á Akureyri
skýrir frá því, að nýlega hafi
fulltrúaráð Framsóknarfélags
Eyjafjarðar Jýst yfir ánægju
sinni með dýrtíðarráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar. Á fundi, er
haldinn var 22. f. m. var svo-
bljóðandi ályktun samþykkt:
„Fundur í fulltrúaráði Fram-
sóknarf élags Ey j af j arða rk j ör-
dæmis, haldinn 22. jan. 1943,
lýsir ánægju sinni yfir þeim
íáðstöfunum, sem rikisstjórnin
hefir ]>cgar gert til að minnka
verðbólguna í landinu.
Fulltrúaráðið telur því rétt,
að þingmenn Framsóknar-
fiokksins veiti núverandi ríkis-
stjórii fyllsta stuðning að
hverju því máli, er/miðar að
lækkuii dýrtíðar og' sem trygg-
astri afkomu atvinnuveganna að
styrjöldinni lokinni.11
Bcejar
fréiiír
l. 0. O. F. Spilakvöld.
Vestmanneyingar
héldu mót, fjölmennt mjög, að
Hótel Borg í gærkvöldi. Fór það í
h’vivetna hið prýðilegasta fram. —
Ræður fluttu þeir Jóhann Jósefs-
son alþm. og Þorsteinn Einarsson
íþróttaíulltrúi. Þá var sýnd lita-
kvikmynd úr Eyjum, sem Kjartan
Ó: Bjarnason hafði tekið þar i vor
og sumar,
Leiðrétting.
1 blaðinu í gær, þar sem sagt var
frá kjöri. í Menntamálaráð, hafði
fallið úr nafn eins mannsins, Barða
GuSmundsson-ar þ j óðskj alavarðar.
Hann var kosinn með Kristni And-
déssyni af sameiginlegum lista al-
þýðuflokks og sósíalista.
Stefán Guðmundsson.
í gærkvöldi var útvarpað frá
Danmörku söng Stefáns Guð-
mundssonar. Mun hann hafa sung-
ið á fjölmennri samkomu. Var söng
hans tekið af miklum fögnuði á-
heyrenda.
Útvarpsvirkjanemar sektaðir.
Dómur var uppkveðinn i gær í
lögreglurétti Reykjavíkur yfir út-
varpsvirkjanemum þeim, sem í s.l.
októlær gáfu út tilkynningu í magn-
ara, um brottflutning barna og
kvenna úr bænum. Var frá þessu
máli sagt á sínum tíma hér i blað-
inu. Tveir piltanna voru dæmdir í
500 kr. sekt, og tveir í 300 kr. sekt.
Eru þeir dæmdir fyrir a'ð taka sér
opinbert vald, sem þeir ekki hafa.
Næturakstur.
Bifröst, sími 1508.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20,30 Kvöldvaka: a) Sigurð-
ur Jónsson skákl á Arnarvatni: Eft-
irmæli um Indriða á Fjalli. Kvæði.
b) Þorkell Jóhannesson: Upplestur
úr bréfuin Stephans G. Stephans-
sonar. c) Hallgr. Jónsson f. skóla-
stjóri: „Bláa eyjari*; upplestrar-
kafli. d) Lúðrasveitin „Svanur“
leikur. 21,50 Fréttir.
Jörð,
5. hefti III. árg. er nýlega lcom-
ið út. Flytur það margvíslegt efni,
m. a.: Þrettándadagshugleiðingu og
grein, er nefnist: Kirkjan þarf að
eignast kastala, báðar eftir ritstjór-
ann. Aðrar greinar: Að eiga og
missa (Kristmann Guðmundsson),
Vetrariþróttir (Guðm. Einarsson
frá Miðdal), Villtir á Arnarvatns-
heiði (Friðrik Á. Brekkan), Ein
lítil draugasaga (Eggert Loftsson),
Brúin yfir Vestari-Jökulsá (Vilhj.
Briern), Pétur Hafli'ðason Afríku-
fari (Pétur Sigurgeirsson). Auk
þess þýðingar, kvæði, myndir, rit-
dómar o. fl. Ritið er hið vandaðasta
í hvivetna.
TIL SÖLU
vandað hús
við miðbæinn með þremur
3ja lierbergja íbúðum. —
Aðalíbúðin laus tii íbúðar 14.
mai n. k.. — UppL í sima
4888, eftir kl. 6 e. h.
JÖBD
MÁNAÐARRIT
MED MYNDUM
III. árg’., 5. hefti * Besember 1942
Útgefandi: Hf. Jörð. Ritstjóri: Björa O.. Björnsson.
Rækistöð: Auglýsingaskrifstofan E. K., Austurstrætii 12, Reykjavík.
Prentsmiðja: Félags,prentsmiðjani hf„ Reykjavík.
Ársáskrift: Kr. 20,0(1. Þetta hefti kostar í iamsaöölu kr. 7,0®.
EFNISYFIRLJT:
Bls.
Titilblað, efnisyfirlít ...................................... 357
Vigfús Sigurgeirsson: Jólaminningar (myndir) . ............... 358
Þrettándadagshugleiðing ................................. 359
Páll V. Ct. Kolka: Til Fjallkonunnar (kvæði) ................ 360
Björn O. Björnsson: Kirkjam þarf a® eignast kasialla ......... 362
Uppeldi til landvinninga: japanska aðferðin (slnttnr útdráttur
úr grein í „Foreign Affairs“; þýtt) ........................ 376
Vitnisburður lækna um kristna tirú (úídrátlnr úr grein í Read-
er’s Digest; þýtt) ......................................... 377
Vilhjálmur Briem: Brúin yfir Vestari-Jökutsá ................. 379
Friðrik Ásmundsson Brekkan: Villtir á Araarvatnsheiði ........ 391
Eggert Loftsson: Ein lítil draugasaga ........................ 401
Pétur Sigurgeirsson: Pétur Hafliðason Afrikufarit (ni'ðurlag) .. 402
Dansinn í Hruna .............................................. t!2
Tryggvi Magnússon: Dansinn í Hruna (mynd) .................... 416
Arnór Sigurjónsson og ritstj.: Bækur sendar JÖR® ............. 4T7
Guðmundur Einarsson frá Miðdal: Vetraríþróttir (m. mynd) 419, 425
---- Vetur á fjöllum (myndaflokkur á myndapappir) .. 421
Kristmann Gudmundsson: Að eiga og missa ......... ............ 428
Gambansögur ................................................ 457
Almenningsálitið fram! (skýrsla, áætlun, uppástumgur) .........439
Svar til Morgunblaðsins og Tímans .......................... 444
Kápumyndin er eftir Vigfús Sigurgeirsson.
Takið þátt í tilraunum JARÐAR iil að gefa atmemmmgsálitinu málið!
SendiS E.K. áskrift!
Bréfritari
Ungur ma^ur eða stúlka, sem hefír góða kunnáttu
í ensku, íslenHcu og norðurlandamálum, og gæti tekið
a.ð sér bréfaskriftir á þeim málum, óskast nú þegar til
eins af elztu heiidsölufirmum bæjarins. Nauðsynlegt
er að viðkomandi sé æfður í vélritun.
Hraðritunarkunnátía einnig æskileg.
Skriflegar umsóknir, ásamt meðmæluni og upplýs-
ingum um/yrri atvinnu, sendist afgreiðslu blaðsins
fvrir 20. þ. m., merkt: „Bréfritari“.
TIl §öln
hálf húseign við Hrisateig. Þriggja herbergja íbúð
getur verið laus til íbúðar nú þegar — Nánari up])-
lýsingar gefur
GUÐL. ÞORLÁKSSON.
Austurstræti 7. Simi: 2002.
Tilkynning
frá leigugörðum bæjarins.
íj
. i
Þeir garðleigjendur, sem ætla sér að njóta aðstoðar |
bæjarins við áburðarkaup á komandi vori og sem ekki I
hafa ennþá sent pöntun, eru áminntir um að draga
það ekki lengur.
Pöntunum verður veitt móttaka frá kl. 10—12 og s
1—5 til 20. þ. m. í skrifstofu minni í atvinnudeild Há-
skólans. Sími 5378.
RÆKTUNARRÁÐUNAUTUK BÆJARINS.
Hér með tilkynnist að unnusti minn, sonur okkar og
bróðir,
Páll Sveinsson
frá Bakkakoti, andaðist á Landakotssþítala 15. þ. m.
Ingibjörg Stefánsdóttir.
Anna Guðmundsdóttir. Sveinn Eyjólfsson og systkini.
Maðurinn minn,
Ólafur Ásbjarnarson kaupmaðup,
verður jarðsunginn frá dómkirkjunni föstudaginn 19. þ. m.
Húskveðja að lieimili okkar, Grettisgötu 26, hefst kl. 1!%.
Vigdís Ketilsdóttir.