Vísir - 08.03.1943, Page 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn
Auglýsingar
Gjaldkeri
Afgreiðsla
Sim»:
1660
5 linur
33. ár.
Reykjavík, mánudaginn 8. marz 1943.
54. tbl.
8. her’inn gerir áhíaup á I>jó3verja

Þótt skriðdrekarnir sé nú
mest notaðir til að rjúfa varn-
ir fjandmannanna, er hlut-
vcrk fótgönguliðsins litlu
veigaminna en áður, því að
það verður að hreinsa til að
baki skriðtlrekunum, svo
fjandmenn leynist þar ekki,
er gefa stofnað flutningum o.
þ. h. í Jiættu. Fótgönguliðið
verður lika oft að fjarlægja
jarðsprengjur, en það er
hættulegt verk. — Mýndin
hættulegt verk. — Myndin
hernum sækja fram í skjóli
skriðdreka i nágrenni Tripoli.
Hrðö sóko Rússa
vestur af Gsatsk.
Þeir eru 60 km. frá Viasma.
S
Svíar auka mat-
vælakaup.
Innflutningur S\da var heldur
meiri á síðasta ári en árið áður,
en útflutningurinn var heldur
minni en áður.
Samtals var verðmæti inn-
fluttra vara 1770 milljónir kr.
og hafði aukizt um 96 milljónir
króna á árinu, en verðmæli út-
flutnings nam 1313 milljónum
króna, 32 milljónum meira en
árið 1941.
Innflutningur jókst á matvæl-
um, en minnkaði mikið á vél-
um og samgöngutækjum. Hins-
vegar jókst útflutningur á
málmum um tíu af hundraði
og sama var að segja um út-
flutning pappírs og trjákvoðu.
Útflutningur á „vélum“ jókst
einnig töluvert, en það stafar
aðallega af þvi að Bandaríkja-
mönnum var selt skipið Kungs-
holm, sem Þjóðverjar segjast
nú vera búnir að sökkva.
2.000.000 vinnu-
stundir tapast.
SA-Asía:
r ■ | ■
ifinr flinora
m loltsútcn im
Stangara eftirlit með
verkamönnum í U.S.
Tvær milljónir vinnustunda
töpuðust í skipasmíðastöðvum
Bandaríkjanna í janúarmáHuði,
en starfsmenn þeirra eru sam-
tals 550.000.
Land flotaforingi, formaður
• siglingaráðs Bandaríkjánna,
liefir gefið þessar upplýsingar í
sambandi við það, að fram er
komið i þinginu frumvarp um
að þeir verkamenn í hergágna-
iðnaðinum, sem eru af ásettu
ráði fjarverandi frá vinnu,
verði sviptir undanþágu frá
herþjónustu. Land kvaðst því
hlynntur, að frumvarpið yrði
gert að lögum.
ókn Rússa fyrir vestan og norðvestan Gsatsk er mjög
hröð og þeir hafa tekið 74 þorp og smábörgir á einum
sólarhring, en þá hafa þeir tekið alls rúmlega 220
þorp og borgir á tveim sólarhringum á þessum hluta vígstöðv-
anna. Rússar eru aðeins um 60 kílómetra frá Viasma, sem er
uæsta stóra virkið fyrir vestan Gsatsk.
En Rússar sækja ekki aðeins
úr austri að Visama, því að
þeir stefna einnig til borgarinn-
ar úr norðurátt. Fara þeir með-
fram járnbrautinni frá Resliev,
sem þeir tóku fyrir skemmstu
og liafa tekið 20 járnbrautahæi
og þorp undangenginn sólar-
liring.
Þjóðverjar hafa sagt frá því,
að Gsatsk sé ekki lengur á valdi
þeirra, en þeir segjast hafa yfir-
gefið horgina af frjálsum vilja,
til þess að framkvæma áætlun-
ina um styttingu víglínunnar.
Rússar segja hinsvegar, að
að Þjóðverjar hafi varizt í henni
meðan þess var nokkur kostur
og liafi þúsundir manna fallið
af liði 'Jiein-a. Rússar voru búnir
að brjótast áfram báðum megin
við borgina, svo að víglínur
læirra við liana voru eins og
skeifa í lögun. Þá tókst skíða--
mönnum að loka opinu milli
skcifuarmanna og með því móti
var borgin algerlega umkringd.
Rússar eru í sókn á allri vig-
línunni frá Staraya Russa til
Orel, en síðustu dagana liafa
engar fregnir borizt af verulegri
framsókn þeirra vestur af Kar-
kov eða Kursk.
Á Donetz-vígstöðvunum geisa
orustur með litlu minni ofsa en
áður, en þar eru J>að Þjóðverj-
ar, sem eru í sóknaraðstöðu.
Yestan við Rostov segjast Rúss-
ar hafa brotizt inn í stöðvar
Þjóðverja og sé }>ar liáðir harð-
ir bardagar.
Brctar Jiafa á prjónunum á-
form um að auka til mikilla
muna hrisgrjónarækt i Guiana-
nýlendu sinni í Suður-Ameríku,
svo að liún geti fullnægl ölliuu^
þörfum eyjanna í Vestur-Indí-
um. Verður framleiðslan aukin
upp i 40.000 smálestir á ári, en
J>að er talið fullnægja eftir-
spurninni.
Bissell, yfirmaður ameríska
flughersins í Indlandi, hefir
skýrt frá því, að þótt monsun-
arnir komi, muni ekkert lát
verða á loftsókninni gegn Japön-
um í Burma.
Síðustu dagana Jiafa Lihera-
tor og Wellin^ton-flugvélar gert
árásir á stöðvar umhverfis
Mandalay og auk þess hafa J>eir
laskað hrú eána skammt frá
Rangoon, sem er mjög mikils-
verð fvrir flutninga norður eftir
Burma.
Þjóðverjar víggirða
Balkanlönd n.
Þjóðverjar vinna nú af kappi
að því að viggirða Ralkanlönd-
in og berast fregnir af því við
og við
í stærsta J)laði Finnlands.
„He'lsingin Sanomat" er sagt fra
]>essum viðbúnaði. Segir þar, að
meðal annars sé verið að vinna
af kappi að J>ví, uð koma upp
strandvirkjum í Búlgaríu. Eru
| fluttar Jiangað fallbyssur frá
i Þýzkalandi og komið fyrir að-
a.llega hjá hafnarborgununi,
sem lierskip Búlgara nota fyrir
hækistöðvar. Þjóðverjar koma
sér lílía upp nýjum flugvöllum
og stækka þá, sem fyrir eru.
Næturakstur.
Bifreiðastöð Reykjavíkur, sími
1720.
Stórskotalið 8. hersins
stöðvaði skrið-
dreka Rommels
Ekkert lát á bardögum þegar
síðast fréttist i nott.
Minni bardagar í Norður-Túnis.
egar.seinast fréttist í nótt héldu bardagar áfram
* af fullum krafti austan vert við Mareth-lín-
una os sáust Jiess ekki merki, að því er ségir í skeytum
frá fréttariturum, að bardagar mundu hætta skjót-
lega, því að Rommel bjóst til frekari átaka og áhlaupa.
Hersveitum hans varð ekkert ágengt á iaugardaginn,
en hann missti að minnsta kosti 21 skriðdreka í þeim
bardögum, sem stóðu frá morgni til kvelds. Hafði tveim
áhlaupum þá.verið hrundið af stórskotaiiðinu brezka.
Arás hersveita Rommels hófst um klukkan sjö á laugardags-
morgun með þvi að tvær sveitir skriðdreka ruddust ofan úr
íjöllunum, sem eru ándspænis vinstra fylkingararmi áttunda
hersins brezka. Önnur fylkingin fór frá Toujan, sem er litíð
J>orp í fjöllununi þania, en hin frá .Hallouf, um tultugu kíló-
metrum fyrir sunnan Toujan. Báðir J>essir staðir eru svo sunn-
arlega, að þeir eru andspænis vinstra fylkingararmi áttunda
liersins.
Fylkingarnar tóku stefnu
suður á hóginn og er þær voru
komnar alllangt í J>á átt, heygðu
þær austur og var þá auðséð að
]>ær ætluðu að ráðast á fylking-
ararmiiin og reyna að hrekja
liann úr þeim stöðvum, sem
hann liefir valið sér.
„Það var strax auðséð, að
Rommel liafði ekkert smáræði i
huga með þessari árás,“ símaði
í gær einn blaðamannanna, sem
fylgjast fast með 8. hernum,
Það voru aðallega skriðdrek-
ar, sem fóru fyrir hjá Rommel,
eu skriðdrekar 8. hersins komu
lítt við sögu. Þess i stað tók
stórskotalið hans á móti þeim
mjög hraustlega, svo að þeir
komust aldrei nógu nærri stöðv-
um bandamahna og gátu þvi
unnið tiltölulega litið tjón. Að
minnsta kosti 21 skriðdreki var
eyðilagður, eh sennilegt er að
margir aðrir hafi verið laskað-
ir meira og minna.
Aðeins
til að trufla og tefja.
! í lönduin bandamanna er ekki
/
litið svo á, að Rommel hafi ætl-
að sér að hefja stórkostlega
sókn, heldur hafi eingöngu ver-
ið um að ræða hjá honum, að
trufla undirbúning 8. hersins og
lei'ja áform hans um sókn gegn
Mareth-linunni. En árásin kom
ekki á óvart, þvi að Montgó-
mery veit ofboð vel, að andstæð-
ingur lians er slyngur hermað-
ur, sem gerir sér ljósa grein fyr-
;r Jiýðingu þess, að gera óvænt-
ar árásir og verða fyrri til.
Sókn fjarar út
í Norður-Tunis.
Um leið og fjör hefir færzt i
hernaðaraðgerðir í Suður-Tunis,
hefir sókn von Arnims i Norð-
ur-Tunis fjarað út <>g herma
fregnir þaðan, að Bretar hafi
nað frumkvæðinu úr liöndum
Þjóðverja. Hersveitir möndul-
veldanna hafa ekki sótt neiít
íram eftir að þær töku þorpið
Sedenan, en í fregnum þeirra
segir, að þær hafi gert skyndi-
álilaup uin tuttugu og fimm
km. ]>ar fyrir norðan og hrakið
Breta úr þorpi einu þar.
Embættismenn
fá uppreisn.
Nogues hershöfðinugi hefit-
sett marga embætlismenn, sem
| Vichy-stjórnin liafði rekið úr
| embættum sinum, inn í embætt-
in aftur. Sumir ]>essara manna
höfðu meira að segja verið sett-
ir í fangabúðir, að skipan Vichy-
st jórnarinnar.
Fyrir helgina kom það fyrir
í Norður-Afriku, að embættis-
maður einn tilkynnti að Gyð-
ingareglugerð skyldi tekin í
gildi. Þegar það barst til eyrna
æðri stjórnarvalda, var tilkynn-
ing hans þegar felkl úr gildi, en
reglugerðin liafði verið samin í
Vichy fyrir skennnstu og er i |
gildi í Frakklandi.
Fjórar
mínútur.
Launþegar í landinu fengu
á síðasta ári hækkað
grunnkaup er nam 25—60%.
Þetta var gert vegna þess að
talið var að afkoma atvinnu-
veganna og opinber rekstur
myndi þola þessa miklu
hækkun. Nú horfir allur at-
vinnurekstur fram á hrun, ef
dýrtíðin minnkar ekki. Hjól
framleiðslunnar getur því að-
eins snúizt, að vísitalan lækki.
Ríkisstjómin gerir tillögu
um að allir sem laun taka í
landinu, leggi fram sem svar-
ar 12'/2% af kaupi sínu, sem
í fyrra var mikið hækkað, til
þess að forðast stöðvun at-
vinnuveganna. Jafnframt á að
lækka verð innlendrá afurða.
Fyrir verkamanninn verður
mismunurinn ekki mmri en
svo, að fyrir dagskammti af
kjöt- og mjólkurafurðum
þyrfti hann að vinna f jórum
mínútum lengur en hann
þurfti fyrir strið.
Það er ekki aðeins atvinna
þjóðaiinnar, sem um er bar-
izt. Það er barizt um það, að
hún hafi manndóm til að
stjóma sér sjálf. Er ekki nóg
komið af ráðleysinu, sinnu-
leysinu og sundurlymtinu ?
Vilja menn kalla yfir þjóðina
nýtt öngþveiti, sem komið
gæti öllum málum hennar í
sjálfheldu? Er ekki kominn
tími til að landsmenn líti sér
nær og athugi hvar þeir
standa?
100 ár frá endur-
reisn Alþingis
í dag.
Hátíðafundup i Sameinuðu þingi
Epindi f útvarpinu í kvöld.
J dag eru rétt hundrað ár síðan Kristján áttundi gaf
tilskipun um að Alþingi skyldi endurreist. —
1 tilefni þessa féllu venjulegir fundir niður, en hald-
inn var sérstakur hátíðafundur í Sameinuðu Alþingi,
þar sem forseti flutti ávarp til þings og þ jóðar.
1 kvöld flytur prófessor Einar
Amórsson, dómsmálaráðherra.
erindi í útvarpið um upphaf Al-
þingis 1843.
Síðan var samþykkt þings-
ályktunartillaga, svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela 5
manna nefnd, er ríkisstjórn-
in skipar, til að láta fullgera
sögu Alþingis, þá er fyrirhug-
að var að gefa út á 1000 ára
hátíð þingsins 1930, með
svipaðri tilhögun og ráð var
fyrir gert, ásamt viðauka, er
l'jalli um tímabilið eftir 1930,
enda sé miðað við, að ritið
komi út á árinu 1945, þegar
liðin em 100 ár frá endur-
reisn Alþingis.
Fjórir nefndarmanna skulu
skipaðir samkvæmt tilnefn-
ingu þingflokkanna, og
nefnir hver þeirra einn mann,
en hinn fimmti skal skipað-
ur án tilnefningar. — Nefnd-
in kýs sér sjálf formann.
Kostnað að útgáfunni og
af störfum nefndarinnar skal
greiða úr ríkissjóði."
Georg 6. vínnur í
hergagnaveiksmiöju.
Georg konungur vinnur í
hergagnaverksmiðju ánhað
hvert kveld í viku, en hann tek-
ur ekki nein laun fyrir þau
störf.
Frá þessu liefir verið skýrt í
London og segir í fregntim það •
an, að konungur vinni tvo og
hálfan tima annað hvert*kveld
i viku. Hann er sagður hand-
laginn, en vinnuna fékk hann
eftir eigin ósk, eftir að hafa séð
aðstoðarforingja sína við sams-
konar störf.