Vísir - 12.03.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Reykjavík, föstudaginn 12. marz 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Simt:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla •
58. tbl.
Flnsrfoi’iiiSfjar
Þegar þess er getið í fréttum,
að Bandaríkjaflugvélar, sem
liafa bækistöð sína í löndunum
við Miðjarðarhafsbotn, liafi
farið í árósarleiðangur, ])á eru
það þessir tveir menn, sem hér
birtast myndir ítf, er hafa sent
þær í þá ferð. Efri myndin er af
Lewis H. Brereton, sem er yfir-
maður alls flughers Banda-
ríkjanna á þessum slóðum, en
liin af Palrick Timberlake, er
stjórnar sprengjuflugvélasveit-
unum.
Hjálp U. 8. við
bandamen u.
Báðar deildir Bandaríkjaþings
hafa nú samþykkt framlengingu
iáns- og leigulaganna í eitt ár,
en þau hafa nú verið í gildi í
tvö á.
tvö ár.
þetta í gær með 82 atkvæðum
gegn níu.
Slettinius hefir gefið skýrslu
um framkvæmd láns- og leigu-
laganna síðastliðið ár. Skýrði
hann frá því, að 30 af hverjum
100 sprengjuflugvélum, sem
smíðaðar voru í Bandaríkjun-
um á síðasta ári, hefði farið til
bandamanna þeirra, 38 af hverj-
um 100 orusluflugvélum, 28 af
hverjum 100 þungum skriðdrelc-
um og 33 af hverjum 100 létt-
um skriðdrekum.
Bretar urðu mestrar hjálpar
aðnjótandi, því að þeir fengu
læpan þriðjung alls, sem sent
var úr landi, en Rússar feugu
29% af hjálpinni.
Síðnstu fréttir
VIASMA Á VALDI RÚSSA.
Þjóðverjar tilkynntu kl. rúmlega 6 í morgun, að þeir
væru farnir úr borginni.
Roby Leibbrandt, fyrrverandi
hnefaleikameistari Suður-Af-
ríku, hefir verið dæmdur til
dauða í Pretoria fjTÍr að hafa
stofnað til skemmdarverka og
uppreistar í S.-Afríku. Hann
var fluttur þangað í þýzkum
kafbáti 1941.
Enn meira liði teflt fram hjá Karkov.
ÞJÓÐVERJAR tilkynntu það klukkan rúmlega
sex í morgun, að hersveitir þeirra hefði verið
látnar yfirgefa Viasma, í samræmi við fyrri
hernaðaraðgerðir á þessum hluta vígstöðvanna, sem
stefndu að því að stytta víglínuna. Segja Þjóðverjar,
að þeir hafi verið búnir að flytja allt verðmætt á brott
þaðan, er þeir fóru á brott, en siðasta verk baksveit-
anna, sem voru látnar verja undanhaldið, hafi verið
að sprengja upp vatnsveitu borgarinnar, flugvöll,
járnbrautarstöðina og annað, sem Rússum gat að gagni
komið.
í gær bárust hvað eftir annað fregnir ura það, að Bússar
nálguðust borgina hægt og bítandi úr ýmsum óttum, og undir
miðnætti var tilkynnt, að þeir væri aðeins um 15 km. á brott,
þar sem þeirt væri næstir henni. Þjóðverjar gerðu hvað eftir
annað gagnáhlaup til þess að reyna að stöðva Rússa, en þung-
inn í sókn þeirra var of mikill, til þess að þeim mætti lánast
það, segir í fregnum blaðamanna.
Viasma var rammlega víggirl,
samkvæmt þeirri aðferð, sem
Þjóðverjar liafa notað mest á
austurvígstöðvunum, en bún er
á þá leið, að fjöldi smávirkja
er byggður milli aðalvirkjanna,
sem eru venjulega borgir. Með
þvi að ná Viasma á sitt vald,
hafa Rússar fjarlægt hættu þá,
sem Moskva slafaði af þríhyrn-
ingnum Reshev—Gsatsk—Vi-
asma, 'því að þaðan var liægur
vandi að hefja sókn gegn liöfuð-
borginni. Þá eru þeir líka búnir
að fjarlægja síðasa verulega
virkið á veginum til Smolensk
og leiðin þangað opin.
Viasma Jiefir verið í höndum
Þjóðverja síðan i októberinán-
j uði 1941, eða samtals á seylj-
i ánda mánuð. íbúarnir voru sam-
!
I tals um 25.000 áður en styrjöld-
I in hófst, en þar hefir vafalaust
! orðið mikil breyting á.
Hvað ætla Þjóðverjar
að stytta línuna mikið?
Undanfarnar vikur eru Þjóð-
verjar búnir að stytta víglínuna
svo, að þeir bafa látið af hendi
tugþúsundir ferkílómetra. Enda
þótt þeir hafi alltaf sagt, að þeir
hörfuðu undan af frjálsum
vilja, þá er litill efi á því, að
þetta iiafi þau áhrif í Þýzka-
landi, að þjóðin spyrji, til hvers
liafi verið barizt síðasta sumar,
úr þvi að allt, sem þá vannst, er
látið aftur. Hitler fullvissaði
lika þjóðina um það, að Þjóð-
verjar mundu lialda því„ seni
þeir hefði náð, en það liefir ekki
heldur staðið heima.
Þjóðverjum hefir tekizt að
stöðva Rússa og hrekja þá aftur
á suðurvigstöðvunum og þeir
munu vafalaust reyna að koma
jafnvægi á miðvígstöðvarnar
fyrr en síðar. Að likindum reyna
þcir fyrir alvöru að slöðva Rússa
fyrir austan Smolensk. Það yrði
þeim afar mikill hnekkir, ekki
sízt á heimavígstöðvunum, ef
þeir yrðu að yfirgefa þá horg,
jafnvel þótt þeir léti í veðri vaka.
að þeir gerðu það samkvæmt
áætlun um að stytta viglínuna.
Þíðviðri .
á miðvígstöðvunum.
1 London er ekki talið mjög
liklegt, að Rússar reyni að brjót-
ast ti) Smolensk. Er þessi skoð-
un sprottin af því, að brugðið
hefir til hláku á miðvígstöðvun-
um og er færð mjög þung.
Vaxandi grimmd
hjá Karkov.
Hjá Karkov fara bardagar
jafnt og þétt í vöxt. I gær tefldu
Þjóðverjar fram nýju liði skrið-
dreka og fötgöngusveita. Segj-
ast Þjóðverjar komnir i úthverfi
horgarinnar og sé nú barizt þar
af dæmafárri grimmd. Hafa
Rússar játað, að Þjóðverjar hafi
komizt þetta í einu áhlaupi sínu
í gær.
Fyrstu tíu daga mánaðarins
segjast Þjóðverjar liafa eyðilagt
773 skriðdreka fyrir Rússum.
Tiinis:
Möndulherirnir
gera enn áhlaup.
Þjoðverjar tsh ekki að ráða íið-
kurðarásinni, segir Montgromery
Seint í gærkveldi bárust fregnir um það frá Norður-
Afríku, að möndulherirnir hefði gert árásir bæði í
Suður- og Norður-Tunis þá um daginn. Árásinni í
Norður-Tunis var hrundið af fyrsta hemum brezka, en þegar
seinast fréttist í gærkveldi var enn barizt af kappi í Suður-
Tunis.
Stalin verður að
velja.
Er hann vinur Jap-
ans eða U.S.
I næsta mánuði mun Stalin
sýna hvort hann vill að Japan
verði sterkt á Kyrrahafi og
Bandarikin og Kína veik, eða
öfugt.
Þekktur anierísknr prestur,
Bernhard Hubhard að nafni,
sem þekktur er fyrir starfsemi
sína í Alaslca, liéþt í gær fyrif-
lestur á fvmdi landafræðifélags-
ins ameriska í Ghicago. Sagði
Hubhard að fiskveiðasamning-
ur Rússa og .Tapana, sem er
jafnan kenndur við Kamchatka-
skaga, sé jafnan framlengdur
snemma í apríl. Hann veitir
.iapönum mikil lilunnindi á
skaganum, en auk þess telur
Hubbard, Uð þeir hafi þar veð-
urstöðvar, sem geri þeim kleiff
að sjá fyrir veðurfar á Aleuta-
eyjum.
Á næstu 30 dögum, sagði
Hubbard, verður Slalin að sýna
livort liann vill vera vinur Jap-
ana eða Bandaríkjamanna. Það
sýnir hann með því að úndir-
rita samninginn eða ekki.
Næturlæknir.
Ólafur \Jóhannsson, Gunnars-
braut 39, sími 5979. Næturvörður
í Reykjavíkur apóteki.
Hersveitir von Arnims á norð-
urhluta vigstöðvanna réðust
fram við Sedjenan,en stórskota-
lið Breta tók hraustlega á móti
og varð árásin að engu, þegar
hún hafði aðeins staðið skamma
stund.
Rommel sendi menn sína
fram, skammt frá Foun Tata-
houin. Fregnir eru mjög óljós-
ar um þessa árás, enda hefir
lítið annað verið uin liana sagt,
en að barizt hafi verið fram i
myrkur i gærkveldi.
Rússi talai
við Montgomery.
Bússneskur blaðaniaður, sem
fylgzt héfir með áttunda heni-
um, hefir átt viðtal vð Mont-
gomery hershöfðingja. ' Sagði
Montgomery í viðtalinu, að þaö
væri vist, að Þjóðverjar mundu
ekki fá að ráða neinu um við-
hurðarásina í Tunis og enginn
þyrfti að efast um það, að þeir
mundu híða lægra hlut. Mönn-
um fyndist kannske. að Bretar
væru lengi að undirbúa úr-
slitahöggið, en ]>egar það kæmi,
þá mundi það verða svo snöggt
og þungt, að það líktist þvi, að
eldingu slægi. niður.
Stjórn 8. hersins gefur smám
saipan frekari fregnir af har-
dögunum um síðustu lielgi,
! þegar Rommel réðst fram til
atlögu fyrir austan Mareth-lm-
una. Meðai fanga þeirra, sem
teknir voru, voru ailmargir úr
einni deild, sem var nýkomin
frá Rússlandi. Hafði hún aðeins
haft lilla æfingu í eyðimerkur-
I liernaði, ])egar skipunin var
gefin uin að lagt skyldi til at-
lögu.
Ein hersveit, er átti að verja
eina af hæðúm þeim, sem sókíi
Rómmels var beint gegn, var
svo aðþrengd, þegar fór að líða
á hardagann. að hún varð að
láta undan siga lii lílillar Iiæðar
skammt frá. Foringjanum var
það Ijóst, að allt mundi vera
undir þvi komið, að hann gæti
1 sent menn sína fram til gagnl
áhlaups strax, áður en Þjóð-
verjum gæfist tóm til að húa
um sig í hiniún nýumni stöðv-
um. E11 það var ekki hægt að
fá liðveizlu fyrr en eftir drjúg-
an tima, svo að foringinn tók
það ráð, að kalla saman alla
matsveina sina og fá þeim
byssur og handsprengjur. Síðan
voru þeir sendir fram til á-
hlaups ásamt með öðrum mönn-
um hersveitarinnar. Þurftu þeir
að hlaupa yfir 800 metra opið
svæði til að komast á hæðina,
sem Þjóðverjar höfðu tekið, en
þeim tókst að ná henni aftur.
Brottflutningur
frá Tunis.
Sir Andrew Cunningham, sem
er flotaforingi handamanna á
vestanverðu Miðjarðarhafijiefir
veitt blaðmönnum viðtal. Sagði
hann að baráttan gegn lierskip-
um og flutningaskip’um mönd-
ulveldanna gengi vel, þólt elcki
liafi enn gefizt tækifæri til að 1
lieyja orustu við ítalslca flotann.
Sir Andrew lcom einnig að
•þvi, að svo muiidi fara fyrr en
síðar, að möndulveldin mundu
verða að liefja 'hrottflutning á
liði sinu frá Tuuis, þegar handa-
menn liefði undirbúið sólcn sína
og hafið hana. Hann lcvaðst eklci
mundu langa til að vera i fót-
sporum fjandmannanna, ]>egar
sá hrottflutningur liæfist.
Loftárásir Breta:
piOGverji
belir eKKi U yfir
íiötuðiö.
Sir Archibald Sinclair flug-
málaráðherra Breta hélt ræðu í
neðri málstofunni í gær um loft-
hernaðinn á hendur Þjóðverj-
um.
Loftárásir Breta iiafa haft
það i för með sér, að um 2000
þýzkar verksmiðjur eru i rúst-
um, en ein milljón manna hefir
elclcert þak yfir höfúðið. Sir
Archibald sagði, að loftsólcnin
mundi færast í aukana á næst-
unni.
í febrúar-mánuði vörpuðu
sprengjuflugvélar Breta 10.000
smál. sprengja yfir þýzlcar horg-
ir og sumar árásirnar voru svo
harðar, að meira en 1000 smál.
var varpað niður i einu. Ein
Iiarðasta árás, sem gerð hefir
verið, var sú á Essen fyrir fá-
einum dögum, enda hefði þá
verið eyðilagðir að mestu eða
öllu leyti 13 stórir vinnuskálar,
en 40 orðið fyrir margvislegu
tjóni. ’
Fyrstu tíu daga þesSa mánað-
ar var meira en 4000 smálestum
Hvað vilja
þeir?
Undanfarna daga hafa
ýms félög í Alþýðusam-
bandinu sent Alþingi á-
skorun um að fella dýr-
tíðarfrumv. ríkisstjórn-
arinnar. Þessi félög hafa
ekki bent á neinar leiðir
| út úr ógöngunum. Þau
heimta aðeins að tillög-
urnar verði feldar.
Hvað þilja þeir menn,
sem að þessu stahda? Sú
spurning er nií á allra
vörum.
II v a ð vil ja þeir?
Það er augljóst, hvað
þeir vilja. Þeir yiíja, að
íelldar verði þær einu til-
lögur, sem gerðar hafa
verið til þess að forða
þjóðinni frá takmarka-
lausri dýrtíð. Þeir vilja,
að ekkert sé gert til að
lækka verðlagið í landinu.
Þeir vilja, að ekkert sé
gert til að koma í veg fyr-
ír hrun atvinnuveganna.
Þeirvilja,að ekkert sé
gert. Þeir vilja, að allt og
allir fljóti sofandi að
feigðarósi, eins og verið
hefir.
Það er ekki ólíklegt, að
þessum mönnum verði að
vilja sínum.
Og þjóðin mun þakka
þeim á sínum tíma.
-sprengja varpað niður yfir
horgir í Þýzkalandi.
Aulc ]>ess hafa verið gerðar
liarðar árásir á horgir á ítalíu.
í Torino liafa lil dæmis 70 verk-
smiðjur verið eyðiíagðar.
Loftárás á Stuttgart.
Brezkar flugvélar fóru í árás
á Stuttgart í nótt.
Þar eru iniklar ráfmagns-
tækjaverksmiðjur (Bosch) og
bílaverksmiðjur. Ellefu flug-
vélar voru slcotnar niður.
Þýzkar flugvélar; flugu inn
yfir Thames-ósa i morgun. Voru
þær 24 og kömu <i tveim hópum.
Fimm voru skötnár niður. í
loftárás á borg í norðaustur-
hluta Englands í • nótt voru 4
flugvélar slcotnar niður.
Launadeiluir yfir-
vofandi í U. S.
Það er líklegt, að til alvar-
legra vinnudeilna dragi í Banda-
ríkjunum á næstunni, því að
námamenn heimta launahækk-
un, en óvíst hvort miðlunar-
nefnd ríkisins heimilar hana.
Forseti sambaiids náma-
manna er John L. Lewis og
hann og menn hans eru reiðu-
búnir til að leggja út i deilu,
iivað sem líður því, að það
mundi draga úr hergágnafram-
leiðslunni.
Kröfur námamanna nema
tveggja dollara kauphælckun á
dag og að lágmarkslaun verði
átta dollarar á dag. Segir Le-
wis, að kolanániamenn muni
verða að svelta, ef þeir fái ekki
þessar kjarabætur til að vinna
það upp, að lífsnauðsynjar hafa
hækkað urn nærri fjórðung á
tímabilinu frá stríðsbyrjun til
febrúarmánaðar á þessu ári.
Núgildandi samningar eru út-
runnir i lok þessa mánaðar.