Vísir - 19.03.1943, Síða 3

V I s i K
VÍSIF?
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLfAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F. i
Ritstjórar: Kristján Guðlangsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 6 60 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þjóðarsmán.
Fiá þvi er styrjöldin hófst
liafa ýmsar þær veilur
koinið fram i fari íslenzku þjóð-
arinnar, sem full ástæða er til
að ræða, ef verða mætti lil við-
vörunar. Þessar veilur virðast
aðallega slafa af lélegu uppeldi
og menntunarskorti samhliða
sljórri dómgreind í öllu því, er
að siðferði og velsæmi lýtur.
Hið öxnurlegasta við jietta fyrir-
hrigði er j>að að rotnun J>essi
virðist hafa gripið um sig jafnt
meðal þeirra, sem enga ábyrgð
bera og liinna, sem hana Iiera
mikla og skal Jielta sannað með
dæmum.
Fyrst eftir að ísland var lier-
numið mun lierstjórnin hafa
látið sér nokkuð um það liugað
að kynnast hér bæði mönnuin
og málefnum, -— og Jiá ekki sízl
afstöðu manna til hinna stríð-
andi aðila. Ýmsir munu hafa
fengið nasajief af þessu, og mi
brá svo við að yfir herstjórnina
dundu bréf unnvörpum, j>ar
sem skýrt var frá mönnum,
sem hættulegir væru liinum
brezka málstað. Fles't eða öll
inunu bréf j>essi hafa verið nafn-
laus og sprottið sumpart af
lcala manna í millum, en sum-
part mun þetta hafa átt að vera
gaman, —• en lilutaðeigendur
liafa ekki gert sér fulla grein
fyrir hversu grátt j>að var. Her-
stjórnin hlaut, — ætti hún að
gæta skyldu sinnar, — að taka
bréf þessi til athugunar, ineð því
að aldrei er að vita hvar óvinir
sitja á fleti fyrir, en svo fór j>ó
að lokum, að herstjórnin skýrði
íslenzkum blöðum frá þessum
bréfum, og lét: í það skina, að
}>au væri engan veginn vel j>eg-
in. Af hvaða hvötum sem bréfa-
skriftir þessar ltunna að stafa,
er hitt auglóst, að slíkt tiltæki
liefði enginn leyft sér nema
j>eir, sem liafa farið á mis við
gáfur, siðferðisþroska og önn-
ur þau lífsins gæði, sem vinna
bug á ógeðslegustu fruinhvöt-
um mannskepnunnar og lyfta
lienni til nokkurs j>roska. Að
vonum fordæmdi almenningur
slíkt tiltæki og upplýsingastarf-
serni þessi mun hafa horfið úr
sögumii.
Samhliða þessari starfsemi
var önnur rekin, sem henni líkt-
ist, en var þó öllu ógeðslegri, og
áttu þó þar.í hlut menn, sem
trúað liafði verið fyrir míklu,
og ér þar átt við blaðamenn-
ina. Sumuin blöðum virtist það
góð latína lengi frameftir, að
tönnlast á því sýknt.og heilagt,
að andstæðingar þeirra væri
„nazistar“ eða í bezta falli „naz-
istadýrkendur“, að því er virtist
i þeirri von, að á einhvern hátt
gæti það skaðað andstæðingana.
Að þessu kvað mest í blaði
kommúnista og Tímanum, en
Alþýðublaðið fylgdi í fyrstU
dyggilega á eftir, þótt í seinni
tíð hafi það algerlega horfið frá
jæssum ósóma og lieiður þeim,
sem heiður ber. Svo fór, sem
oft vill verða, að hin eitruðu
vopnin komu að engum notum,
en hafa ef til vill skaðað þá
mest, er þau báru.
Þegar séð varð að barátta
þessi gerði litið gagn, skyldu
menn ætla að frá henni hefði
verið horfið, en svo fjarri fer
þvi, að j>essir vesalingar sjái
sóma sinn, að enn í dag kveður
við saina sóninn, ef út af ber.
Kommúnistar efndu uin daginn
til Rússlandssöfnunar, og var
lítillega varað við því tiltæki hér
í blaðinu. Því var svarað með
Jivi, að veifa gömlu nazistagrýl-
unni, og mun hún þó aldrei
valda néinni sketfingu hé!r í
herbúðunum. Kommúnistar
eru sjúklingar og sýklaberar, og
breytir engu um þótt sjálfir
segist jieir vera heilbrigðir.
Þessa menn verður að taka á-
líka alvarlega og geðveika
menn, en lækna j>á síðar með
viðeigandi aðferðum. Það er
lieldur ekki nýtt fyrirbrigði,
jiótt jicssir menn hampi lengi
sömu setningunni, — það er
þeim tamið frá fyrsta barnalær-
dóminum í fræðum þeirra, —-
en bilaða glymskratta má gera
við eins og áður segir.
Hins hefðu menn vænzt, að
þeir, sein í bændablaðið Tím-
ann rita, stæðu ekki skör lægra
í siðferðinni en kommúnistar.
Nýlega urðu nokkrar umræður
í l>löðum um ainerískt útvarp
hér á landi. Vinstri fylkingin
öll lirópaði hástöfum að hér
væri voði á ferðum, en hér í
blaðinu var á það bent, að frek-
ar væri um greiða að ræða en
ásælni frá hendi hinna erlendu
inanna, sem meta bæri sem vin-
áttuvott, en áfellast ekki sem
háska. í sama streng tók Morg-
unblaðið síðar. Timinn svarar
Jiessú Jiannig, að hæði J>essi blöð
hafi „ekki séð sólina fyrir Þjóð-
verjum alveg greinilega, en nú
gangi Jiau erinda Bandarikj-
anna. Ivrókurinn er með sama
laginu og áður, — eltki er um
það að villast. Að gefnu tilefni
skal þó lýst vfir Jiví, að sú er
afstaða J>essa blaðs gagnvart er-
lendum þjóðum, að reyna að
ineta réttilega allt hið bezta i
fari Jieirra, og leitast jafnframt
við að miðla erlendum menn-
ingaráhrifum til íslenzku Jijóð-
arinnar, þannig að hún megi
fara batnandi í þroska og J>ekk-
ingu. Enginn neitar því, enda
viðurkennt af stríðsaðilum sjálf-
um og þeirra æðstu mönnum,
að Jiýzk l>jóðmenning stendur
á háu stigi, — og vafalaust gætu
íslendingar mikið af henni lært.
Sama er að segja um J>jóðineiin-
ingu Bandaríkjanna, — og liún
gnæfir hæst menningu allra
J)jóða i Vesturheimi. Af þess-
um sem öðrum menningarþjóð-
um verðum við Islendingar að
læra og þykjast á engan liátt
yfir J>að hafnir. Við eigum næg
verkefni, enda höfuin við um
skamman tínia notið sjálfstapðis,
sem segja má að sé í sama lilut-
falli og áfanginn sem að baki er
á framfarabrautinni. Stjórn-
málastefnur, sem uppi kunna að
vera með stórþjóðunum, koma
J>essu máli ekkert við, en auk
J>ess eru isl. stjórnmálamenn
og blöð ekki þeim vanda vaxin,
að gefa heilræði eða fgrdæmi
á J>ví sviði. Þar hugsi hver um
sig og virðist ærið verkefni fyr-
ir okkur.
Framferði J>að, sem frá er
skýrt liér að ofan, er snránar-
blettur á islenzpu þj óðinni í
heild. Hún á allt annað skilið,
en að þeir menn, sem i blöð
rita, og hylja sig jafnvel í ann-
ara skjóli, setji á hana óorð
og Iækki liana í áliti góðra og
greindra erlendra manna. Von-
andi veírðum við þó metnir eftir
J)ví, sem bezt finnst í fari okk-
ar, en ekki ömurlegustu og ó-
siðlegustu fyrirbærunum, sem
mest kann að bera á og hæst
kann að vera hampað af sum-
um.
Handknattleiksmótið.
í kvöld kl. io keppa Kv.fl. Ár-
manns—Haukar, i. fl. Víkingur—
ÍR og KR—Ármann. Þetta eru úr-
slitaleikir. Kvennafl. til úrslita. i.
fl.-leikurinn ræður úrslitum um,
hvort Víkingur eða ÍR eiga að
keppa til úrslita viS Val.
IIá§kólafýrirle§trar
uiiB iiiitmia-iiiálaraBist.
Hjörvaröur Árnason flytup 3 erindi
fypip almenning, á ensku.
Vestur-íslenzki listfræðingurinn Hjörvarður Árna-
son hefir orðið við tilmælum háskólaráðs um að flytja
á næstunni þrjá almenna fyrirlestra um málaralist
seinni alda og nútímalist.
Fyrsti fyrirlesturinn verður lialdinn í næstu viku,
að öllu forfallalausu.
„Þessi fyrsti fyrirlestur minn
verður ahneuns eðlis, enda inn-
gangsfyrirlestur“, sagði Hjör-
varður Árnason í sámtali við
mjg. „Eg kalla fyrirlesturinn
„Hvernig skoða beri myndir“
og mun ræða grundvallaratriði
listarinnar og þær meginreglur,
sem almennt er farið eftir um
liiat á málaralist. Kemur J)á til
álita, fyrst og fremst, livað fyrir
málaranum hefir vakað og liver
sjónarmið hans hafi verið. Verð-
ur J>á og gefið yfirlit um megin-
hugtök og heíti, og merking
Jieirra skýrð, eftir því sem föng
verða á.
„Ánnar fyrirlesturinn verður
um franska málaralist á 19. og
20. öld. Eins og kunnugt er, eru
allar meginstefnur í nútíma
málaralist annaðhvort upp-
runnar í Frakkfandi, eða til
orðnar fyrir áhrif frá franskri
mvndlist. Fyrst verður sagt frá
David, málaranum, sem málaði
iiinar miklu myndir úr frönsku
byltingunni, sem sjálfur stóð
framarlega í flokki Jakobína,
og sem síðar málaði liinar glæsi-
legu myndir af Napóleon og
hirð hans. I því sambandi ve'rð-
ur rætt um J)á ný-klassisku
stefnu, sem með Iionuin náði
hámarki síuu. Þá verður talað
nm Delacroix og rómantísku
stefnuna, síðan um Courbet og
raUnsæisstefnu miðrar 19. ald-
arinnar, og loks um impressjón-
istana og lærisveina þeirra.
Verður að j)vi loknu reynt að
greina í stuttu máli hinar ýmsu
stefnur í franskri málaralist
fram á vora daga“.
„Þriðji og seinasti fyrirlest-
urinn verður um ameríska mál-
aralist, aðallega á 19. og 20. öld.
Þó mun í stuttu máli verða gerð
grein fyrir uppliafi amerískrar
málaralistar og sérstaklega
þeim áhrifum, sem í henni gæt-
ir frá málaralist Evrópu, eink-
um franskri. Efni fyrirlestrar-
ins verður að rekja og útskýra,
að liverju og live miklu leyti
ameríska málaralistin er sér-
stæð og J)jóðleg. Af 19. aldar
málurum verður aðallega rælt
um Winslow Iiomer, Albert
Ryder og James A. M. Whistler,
sem varð fyrir miklum áhrifum
af Edouard Manet liinum
l'ranska og listarskoðunum
,,pre-Rafaelíta“, J>eirra sem
leituðu listinni endurfæðingar í
verkum hinna ítölsku snillinga,
sem uppi voru á undan Rafael.
Þó má segja, að Whistler liafi
crðið fyrir öllu meiri áhrifum
af bókmenntastefnu J>essa
„skóla“ heldur en málaralisl
unnenda hans. Sargent og Pren-
dergast eru einnig í fremstu
röð l>eirra amerískra málara,
sem orðið liafa fyrir djúpum
’áhrifum af listastefnum Norð-
urálfu“:
„Það er eklci fyrr en með
John Steuart Curry, Tliomas
Benton og Grant Wood, að telja
má að upp komi algerlega J>jóð-
leg amerísk málaralist. Þessir
málarar beita allir nýrri tækni
og gamalli, en þeir komast burt
frá inum beinu áhrifum Norð-
urálfunnar og túllca, ef svo
mætti, ségja, algerlega amer-
ískt sjónarmið. — Að lokum
inun eg svo reyna að gefa álieyr-
endum nokkra hugmynd um
straumhvörf í amerískri mál-
aralist, því að eg tel ekki full-
nægjandi að slcýra efingöngu!
frá, hvaðan málaralistin kem-
ur, lieldur vil eg reyna að leiða
að J>ví getum, eftir líkum, livert
lialdið muni í nánustu framtíð.
Amerísk málaralist stendur nú
á eigin fótum, að svo miklu
levti, sem nokkur list getur
staðið ein. Auðvitað gætir er-
lendra áhrifa, alveg eins og
amerískra áhrifa gætir í er-
lendri málaralist. En áður fyrr
voru erlendu áhrifin augljós og
hefðbundin. En aldrei fyrr hef-
ir málaralist vor staðið jafn-
nærri sjálfu þjóðlífinu — verið
jafn-amerísk“.
— Ætlið þér að tala á ensku
eða íslenzku?
„Eg ætla að tala á ensku. Um
J>essa sérgrein mína liefi eg
aldrei talað á íslenzku. Mig
skortir J>ví orð og hugtök. En
til skilningsauka mun eg láta
prenta útdrátt úr erindunum á
islenzjku, svo og nöfn þeirra
málara og mynda, sem eg nefni
og sýni, J>ví að skuggamyndir
verða að fylgja fyrirlestrunum.
Eg er viss um, að áhugamenn
munu hafa J>eirra full not, J)ótt
J>eir sé óvanir að hlýða á enskt
mál“.
— llvernig lízt yður á ís-
lenzka málaralist?
„Eg get að svo komnu ekki
rætt um íslenzka málaralist af
neinni verulegri þekkingu. Eg
hef emi ekki getað kynnt mér
nema lítið eitt af íslenzkum
málverkum. En tvennt liggur í
augum uppi. Það fyrst, að J>að
stappar nærri stórlygum, hversu
margir góðir málarar eru uppi
með svo fámennri l>jóð. Hitt er
hinn mikli og almenni áliugi
fyrir málaralist og hin miklu
málverkakaup almennings. —
Það er undravert, að næstum
hvert einasta heimili skuli eiga
eitt eða fleiri góð málverk eftir
merka málara. Þegar J>etta
tvennt lielzt í hendur: Áliugi
og darfleikur meðal málaranna
og eftirspurn almennings eftir
verkurn Jieirra, er óhætt að spá
íslenzkri málaralist glæsilegri
framtíð“.
„Eg mun eftir fremsta megni
reyn að kynna mér íslenzka
málaralist, meðan eg stend hér
við, enda er það ætlun mín að
rita um þessi efni í amerísk
tímarit, Jiegar eg hef liaft tæki-
færi til að rannsaka það“.
Eg Jiakkaði Hjörvarði samtal-
ið. Ef dæma skal eftir hinum
mikla áhuga almennings fyrir
íslenzkri málaralist og Jieirri
staðreynd, að erlendar mynda-
hækur um málaralist liafa und-
anfarið selzt ákaflega vel í
hókabúðum bæjarins, J>á er
áréiðanlega mikill fjöldi fólks,
sem mun taka fræðslu hans
fegins hendi.
Hjörvarður er fæddur í
Winnipeg 1909, sonur hjónanna
Sveinbjarnar Árnasonar* og
Maríu Björnsdótlur, sem ættuð
voru úr Lundareykjadal í Borg-
arfirði og fluttust vestur 1895.
Hann er yngstur sex systkina,
fjögurra bræðra og tveggja
systra. Hann lauk námi á North-
western University í Evanston
nálægt Chicago árið 1931 í ensk-
urn hókmenntum og saman-
burðarbókmenntafræði. Litlu
síðar lauk liann meistaraprófi
í bókmenntafræði og listasögu.
Gekk síðan á Princeton-liáskóla
og lauk þaðan meistaraprófi
hinu meira (Master of Fine
Arts) í listarsögu og fornfræði.
Kenndi listarsögu við North-
HVAÐ BER
"GÓMA

&
Influenza, mislingar og skar-
latssótt hafa stungið sér niður
hér i hænum að undanförnu,
og Taunar náð J)ó nokkurri út-
breiðslu að J>vi er virðist,- Þann-
ig skýrir liéraðslæknir frá því
að eins skarlatssóttar tilfe'ilis
verði vart til jafnaðar á degi
hverjum, en infiuenzan er J>egar
orðin J>að útbreidd að á ýmsum
vinnustöðvum eru J>að margir
menn fjarverandi, að erfitt er
um allar framkvæmdir. Sama
er að segja um skólana. Þar er
fjöldi barna íjarverandi — jafn-
vel J)riðjungur J)ar sem fjarvist-
ir eru mestar.
Ýmsir hafa vakið máls á því
við Vísi, að blaðið hæri fram
þau tilmæli, að til J>ess ráðs yrði
gripið að loka skólum og.
skemmtistöðum um hálfsmán-
aðar’ skeið, ef vera mætti að
unnt reyndist að hefta út-
breiðslu faraldra Jæssara. Er
ekki að efa að heilbrigðisyfir-
\öldin eru vel á verði í Jæssu
efni, J>ótt þau að sjálfsögðu
hlifizt við róttækum ráðstöfun-
um, þar til bein ástæða er til
J)eirra. Influenzan mun liafa
lagst létt á fólk yfirleitt, þannig
að það er rúmfast 2—3 daga.
Sem sagt, — Jæssar raddir
hafa komið víða að, hvort sem
J>eim verður sinnt eða ekki.
Sí
Xokkrir menn liafa kornið
að máli við ritstjórn blaðsins
varðandi annað-efni, sem geng-
ur \ JjveröTúga ált við lokun
samkomustaða. Þejr telja að
mjög sé J>að aðkomumönnum
lil ama, að korni þeir hingað
til bæjarins hraktir og hrjáðir
að morgni dags, eigi Jieir Jiess
engan kost að fá sér hressingu
á stærstu veitingastöðum bæj-
arins, með J>ví að þar sé ekki
opnað til afgreiðslu fyr en um
hádegisbil, en einmitt þar sé
helzt unnt að fá einhverja lieita
liressingu, t. d. kaffi.
Þá eru J>að enn aðrir menn,
sem grátt eru leiknir vegna
J>essa. Hér áður og fyrr liittust
góðír og gamlir Rey’kvíkingar
til skrafs og ráðagerða við
„Batteríið“, niðri við Stein-
J>ryggjuna eða á öðrum sam,-
bærilegum stöðum, og var þar
rabbað um daginn og veginn
og helztu tíðindi bárust þar
mann frá manni. I erli dagsins
og vegna stórbreydinga og örrar
J)róunar eiga J>essir menn og
arftakar J>eirra nú livergi frið-
land á morgnana, nema inni á
kaffihúsunum, enda hafa mynd-
ast þar fastir klúbhar í góðum
og gömlum stíl. Æfa menn J>ar
ræðusnilld yfir rjúkandi kaff-
inu, og þótt 10—20 menn séu
samankomnir við eitt tiltölulega
lítið borð, fylgja J>eir J>eim góða
og gamla, isleíizka sið, að engir
eru þar sanxmála um nokkurn
slcapaðan lilut, og eru þó allir
allsgáðir, en flestir margra ára
good-templarar. Þarna mætasl
allra flokka menn og allra stétta
og svo ríkur þáttur er J>essi
morgundrykkja í lífi sumra
J)eirra, að fái J>eir ekki lialdið
Jæssum vana sínum, er lífið
autt og gleðisnautt þann daginn.
Ekki er vitað livaða ástæður
liggja til J>ess að veitingahúsin
opna svona seint á morgnana,
en vafalaust mætti koma því svo
fyrir að þeir menn gætu feng-
ið J>ar morgunkaffið, sem þess
þarfnast, hvort sem um er að
ræða „vanadrykkjumenn“, ut-
anbæjarmenn eða heimilislausa
menn, sein borða á veitingahús-
um að jafnaði.
*
Minkarnir valda mörgum all-
mildum áhyggjum sem sumar-
hústaði liafa í nágrenni bæjar-
ins. Er villiminkar koniust liér
fyrst á kreik fullyrtu ,fagmenn‘
að aðein ein minkalijón hefðu
tekið sér aðsetur við Elliðaárn-
ar, og þetta væru svo dæma-
western University í tvö ár, en
liefir undanfarin fimm ár ver-
ið listasafnsvörður og fyrirles-
ari um listarsögu við The Frick
Art Collection í New York City,
auk J>ess sem hann hefir haldið
fyrirlestra urn, listarsögu við
Hunter College í New York City.
B. G.
laust J>ægileg dýr, að af J>eim
stafaði engin hætta. En við Ell-
iðaárnar sjálfar veiddust J>á
j)egar miklu fleiri minkar, pg
hrátt skutu þeir upp höfði víðs-
vegar um landið, enda herast
nú kvartanir að sunnán, norð-
an, vestan og jafnvel austan
vegna ófagnaðar J>essa.
Yið Silungapoll sáust í sum-
ar 7 dýr í einu, og gera þaú sig
þar heimakomin. Yeiði kvað
vera að mestu Jx>rrin í vatninu,
og ræflar af öndum og andar-
ungum liggja víðsVegar um
Iiraunið. Minkarnir synda i
vatnsbólum bæjarins og leika
J>arna eins lausum, liala og þeir
geta frekast á kosið. Telja ýms-
ir vafasamt að unnt reynist úr
því sem komið er, að útrýma
minkunum, en allt verði J)ó til
J>ess að vinna, ef bjarga eigi
æðarvarpi, lax- og silungsveiði
og öðrum slíkum lilunnindum.
Hafa ýmsir komið að máli við
blaðið og látið J)á von í ljós,
að Alþingi bregðist nú vel við
og hanni minkaeldi með öllu
i landinu. Pétur Ottesen liefir
J>egar gerst hvatamaðaur Jæssa
innan AlJ)ingis, og Guðbrand-
ur Isberg sýslumaður ritað um
málið langar álitsgerðir, en þá
er eftir að vita hvað hinir segja,
sem atvinnu hafa af minka-
eldinu. I fornum lögum mun
innflutningur loðdýra liáfa ver-
ið bannaður, enda þá talið að
af l>eim myndi lítil blessun
hljótast,, — eða^te. t. v. álíka og
taíið er að stafað liafi af inn-
flutningi karakúlhrúta nú á
dögum.
2000 smálestir af
kartöflum vænt-
anlegar.
Eftirfarandi tilkynning frá
ríkisstjórninni barst Vísi í gær:
Unnið hefir vei’ið að því síð-
astliðna tvo mánuði, að útvega
kartöflur til landsins. Hafa ver-
ið lögð drög fyrir kaupum á
2000 smál. af matarkartöflum
og nokkru af útsæðiskartöflum.
Eru allgóðar líkur fyrir að mat-
arkartöflumar fáist frá Bret-
Jandi innan mjög skamms.
,Svanur‘ kominn fram.
Vélbáturinn „Svanur“ frá
Grundarfirði, sem menn voru
farnir að óttast um, er kominn
fram, og var ekkert að bátnum.
Var hann að biða eftir lóðinni,
er ofviðrið skall á, og komst
því ekki að landi um nó.ttina.
Voru menn farnir að óltast um
hann, en þá heyrðist til lians
gegnum talstöð, og síðan öðru
hverju um nóttina. Daginn eftir
komst hann til lands, en hafði
J>á ekki náð Ióðinni. Þannig vav
það líka með flesta báta þar
vestra, að ]>eir misstu lóðirnar,
en í gær höfðu þeir upp á nokkru
af þeim aftur.
Uppgripaafli er í verstöðvun-
um vestra j>egar gefur, en gæfta-
ieysið afar mikið.
1 gær var vélbátnum „Snæ-
felli“. frá Ólafsvik lileypt af
stokkunum í Skipasmíðastöð
Stykkishólms. Fór fram gagn-
gerð breyting á bátnum, og var
hann að mestu smíðaður upp
að nýju, sett í liann ný vél o. s.
frv. „Snæfell“ er nú 18 tonn
að stærð.
Okkur vantar
nú þegar
BAKARASVEIN og STÚLKU
til afgreiðslu.
G. ðlafsson
NaiifllioU
Lærið ad matbúa!
V I S I l\
liann er kominn út úr bænum
að einhverju ,fiskivatninu veiði-
sæla‘ eða laxánni, þá er hann
fvrst í sínu rétta „elimenti“, þvi
veiðimaður er hann góður og
hefir glöggt auga fyrir fegurð
náttúrunnar, bæði í byggð og
óbyggðum.
Bæjarfélag sem á marga
starfsmenn og borgara líka
Arna, er vel á vegi statt, og væri
óskandi, Reykjavík og landinu
öllu til lianda, að það eignaðist
sem flesta þegna honum lika.
Að lokuin óska eg Árna til
hamingju með j>e'ssi tímamót
í æfi lians og óska þess jafn-
framt að bæjarfélagi okkar
megi auðnast að njóta starfs-
lcrafta hans, enn um langt ára-
bil. S. M.
Arni J. I. Arnason
fimmtugur.
Arni .1. I. Árnason er fæddur
hér í Reykjavík, enda er hann
Reykvíkingur í J>ess orðs heztu
merkingu. Er honum einkar
annt um hag og heiður fæðing-
r.rhæjar sins. Þetta er skiljan-
legt, því auk J>ess að vera fædd-
ur hér og upp alinn, hefir hann
nú í full 20 ár verið starfsmaður
bæjarfélagsins, alltaf hjá sömu
stofnun, Gasstöðinni, og J>að
með ágætum.
Meðal margs sem henda
mætti á um hug Árna til bæjar-
ins, vil eg aðeins minna á til-
lögur hans um stofnun Minja-
safns, og að liann sendi hæjar-
ráði fyrstu gjöfiná, Vaktara-úr
frá fyrri öld. Þessi hugmynd
er sannarlega tímabær, og ætti
nú þegar að komast í fram-
lívæmd. Verði J>að gert, munu
margvísleg menningarverð-
mæti bjargast frá glötun, sem
eftir skamma stund verða ekki
lengur til.
Þegar eg kynntist Árna í Gas-
stöðinni fyrst, árið 1925, var
liann innheimtumaður. Virtist
mér það áberandi, hvað allir
báru hlýjan liug til lians, sem
hann átti einhver skipti við.
Mun hið hlýja, glaða og vin-
gjarnlega viðmót hans, hafa átt
mestan þátt í J>ví. Er sagt að
jnnheinitumannsstarfið sé síð-
ur en svo til J>ess fallið að auka
mönnum vinsældir, en Árni
gerði á því engan greinarmun,
livort i hlut átlu ríkfr eða fá-
lækir. Var hann alllaf jafn
glaður og viðmótsþýður, hvort
sem aurarnir fyrir „gasinu“
voru við hendina eða ekki. Nú
er Árni orðinn fulltrúi hjá Gas-
stöðinni, og er maldega að því
kominn.
Á liinu gestrisna og aðlaðandi
heimili Árna er gott að dvelja,
enda er þar oft gestkvæmt.
Dregur ekki úr fúsleik manna
að dvelja J>ar, hin aðlaðandi og
slórmyndarlega húsmóðir —
Helga Guðmundsdóttir, sem er
manni sinum samhent um að
gera lieimilið lieimsóknarvert.
Þau lijónin eiga tvo mannvæn-
lega syni, Guðmundur, sem nú
dvelur i Ameríku við verzlunar-
störf og Árna, námsmann heima
í föðurgarði.
Árni er hinn mesti hagleiks-
maður enda ber heimili J>eirra
hjóna J>ess glögg merki, J>ví
flestir innanstokksmunir eru
eftir húsbóndann sjálfan. Vil eg
staðhæfa að mörgum útlærðum
lmsgagnasmið væri sómi að
handbragði þvi, sem á þeim er.
Allá tíð hefir Árni haft mik-
inn áhuga fyrir lands-, bæjar-
og félagsmáluni, enda kann
hann á þeim góð sk.il. Iiann er
frumlegur í hugsun, rökvís og
laginn að láta skoðanir sínar í
Ijós á skýran og einfaldan Iiátt,
bæði í rituðu máli og í samræð-
um. Ekki er honum tamt að
þræða troðninga almennings-
álitsins, lieldur að mynda sér
sínar eigin skoðanir, bæði á
mönnum og málefnúm. Hann
er að vísu nokkuð ör í lund, og
getur orðið hvassyrtur ef svo
ber undir, en liann er líka við-
kvæmur, hreinskilinn, vinfast-
ur og hjálpfús, J>egar hjálpar
er þörf. Ilann er maður sem
flestir munu kjósa að liafa
fremur með sér en móti. Sjálf-
stæðismaður er hann af lífi og
sál og hefir starfað í félagssam-
tökum Sjálfstæðismanna. Hann
liefir og teldð mikinn J>átt í öðr-
um félagsmálum hér í bænum
og unnið J>ar, sem annarsstað-
ar, gott starf.
í hópi kunningja og vina er
Árni lirókur alls fagnaðar.
Góðlátlega fyndinn og á l>að til
að varpa fram glettnum en
græskulausum stökuin, sem
auka skemmtunina, en þegar
Hagkvæm sala á gærum
til
Síld endurkeypt af Svíum.
Utanríkismálaráðherra skvrði frá því á Alþingi í eftirmiðdag,
að gengið hefði verið frá samningum við Bandaríkjastjómina
um sölu á gærum.
HID NYJfi
handarkrika
CREAMDEODORANT
stöðvar svitann örugglega
l.Skaðar ekki föt eða karl-
mannaskyrtur. Meiðir ekki
liörundið.
2. Þornar samstundis. Notast
undir eins eftir rakstur.
3. Stöðvar begar svita. nœstu
1—3 dasa. Eyðir svitalvkt.
heldur handarkrikunum
hurrum.
4. Hreint, hvítt. fitulaust. ó-
mengað snyrti-krem.
5. Arrid hefir fenfiið vottorð
alh.ióðlesrar hvottarann-
sóknarstofu fyrir hví. að
vera skaðlaust fatnaði.
Arrid er svita-
stöðvunarmeðal-
ið, sem selst mest
- reynið dós í dae
ARRID
Fæst í öllum betri búðum
MJólkin.
Þrettán bílar komu að aust-
an í gær, og er Þingvallaleiðin
nú sæmilega fær, svo að mjólk-
urflutningar ættu að ganga
sæmilega.
Mjólkin kom ’í búðirnar milli
kl. 4 og 5 í gær, og var það til
mikils liagræðis fyrir heimilin.
Bandarikjasljórnin kaupir
allar útflulningsgærur af fram-
leiðslu ársins 1942 fyrir verð
sem sparar ríkissjóði um eina
og eina Jiriðju milljjón króna.
Er verið að undirbúa útskipun
Jieirra.
—o—
Arerð það seni fengizt hefir,
er svo mikið fyrir ofan mark-
aðsverð, sem reiknað var með
í janúar síðastliðnum, J>egar
áætlun var gerð um útgjöld rik-
issjóðs vegna uppbóta á J>essa
Hitaveitan liggur
niðri vegna
i
óveðra og klaka.
Hitaveituvinnan hefir nú Ieg-
ið niðrj um all-langan tíkna,
vegna óhagstæðrar veðráttu og
djúps klaka í jörð.
Að J>ví er Helgi Sigurðsson
verkfræðingur liefir tjáð Vísi,
mun vinna við Iiitaveituna ekki
hefjast fyrr en veður batna og
klakinn hefir J>iðnað að meira
eða minna leyti úr jörð.
Þá skýrði Helgi blaðinu frá
l>ví, að hitinn í horliolunni við
; Rauðará hefði enn aukizt og'
| væri hann nú 99 stig í botni.
Boruninni er stöðugt lialdið á-
| fram og er liolan nú orðin á 5.
húndrað metra djúp.
Bílfært er nú frá Borgarnesi
til Fornalivámms. Yfir Holta-
vörðuheiði ganga snjóbílar, en
frá Grænumýrartungu áætlun-
arbílar allar leiðir norður að
Æsustöðum í Laugadal.
1111111.
Gert við bilanir.
Unnið er lcappsamlega að því,
að gera vð bilanir og hrotna
staura á Suðurlandslínunni og
landlínunni til Vestmannaeyja.
& talið líklegt að takast megi
að koma linunum í lag fyrir eða
um helgina.
• Reglur um farþega-
flutning á skipum.
Atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneytið hefir gefið út reglur
um farþegaflutning annarra
skipa én farþegaskipa.
Segir þar, að opnir bátar megi
ekki flytja fleiri farjæga en
þrjá, auk formanns og véla-
manns, nema að fengið hafi ver-
ið sérstakt leyfi til J>ess, en þau
veita aðejns skipaskoðunar-
menn, sýslumenn eða hrepp-
stjórar.
Þilfarsskipum, yfirleitt er
bannað að flytja farj>ega, nema
skipaskoðunarmaður hafi gef-
ið leýfi til J>ess og J>á aldrei fleiri
en tiu. Bjargbelti slculu vera
fyrir alla á skipinu og þau liöfð
þar sem hægt er að grípa til
l>eirra fljótlega. En sé skipið
yfir 20 rúmlestir brúttó og fari
út fyrir takmörk innfjarðasigl-
inga, skal áuk þess, hafa bát og
bjargfleka, er rúmi alla á skip-
inu.
Standi J>annig á, að ekki sé
unnt að flytja fólk á mannfundi,
nema með J>ví að slrip flytji*
fleiri farj>ega en að ofan getur,
J)á skal J>að gert, en ekki nema
að leyfi liafi verið' fengið til
þess lijá slripaskoðunarstjóra,
en liann setur nánari skilyrði
eftir stærð skipsins og leið J>eii*ri
sem það á að fara.
Brot gegn þessum reglum
varða sektum, er nema frá 50
' lil 5000 krónum.
vöru, að um 1.350.000 kr spar-
azt frá því, sem J)á var áætlað.
Jafnframt hefir Bandaríkja-
stjórn, eftir tilmælum, undir-
gengizt að flytja gærumar með
skipum Eimskipafélagsins, en
ekki með herstjómarskipum
sínum, og nemur farmgjalds-
greiðslan til Eimskipafélagsins
væntanlega um 5—600.000 kr.
Samningar við Bandaríkja-
stjórn standa enn yfir um sölu
á frosnu kjöti, og er Jæim nú
svo langt komið, að ástæða er
til að búast við góðum árangri
af J>eim samningum innan fárra
daga.
Einnig skýrði sami ráðherra
frá J>ví, að stjórnin hefði keypt
rúmlega 19.000 tunnur af salt-
síld, sem liggja á Norðurlandi.
Þessi sild, ásamt miklu meira
magni, keyptu Svíar fyrir 2 ár-
um með það fyrir augum, að
flytja liana til Sviþjóðar, en
J>essi liluti síldarinnar fékkst
ekki fluttur.
Ct af J>essari sild hafa staðið
samningaumleitannir milli rík-
isstjórna Svíþjóðar og íslands,
með þeim árangri, sem að fram-
an getur. Síldin er nú boðin
til sölu lil fóðurbætis og er talin
mjög góð vara. Síldarútvegs-
nefnd sér um sölu síldarinnar.
Sendiráð Svia hefir í dag fyr-
ir hönd sænsku ríkisstjórnar-
innar fært íslenzku ríkisstjórn-
inni þakkir fyrii- úrgreiðslu
J>essa máls.
Útvarpið í kvöld.
20.30 Útvarpssagan: Kristín
Svíadrottning, IX (Sig. Grímss.).
21.00 Strokkvartett útvarpsins!
Kvartett nr. 15 í B-dúr eftir
Mozart. 21.15 Erindi: Sálarlíf
kvenna, II (dr. Símon Jób. Ágústs-
s'on). 21.40 Hljómplötur: íslenzk
sönglög. 22.00 Symfóníutónleikar
(plötur): Symphonie fantastique
eftir Berlioz.
Næturlæknir
■ Bjarni Jónsson, Reynimel 58,
sími 2472. Næturv. Lyfjab. Iðunn.
Næturakstur
BifreiðastöSin Hekla.
Uppgripaafli í
Sandgerði
— þegar gefur á sjó.
S.l. mánudag öfluðu bátar
frá Sandgerði meira en nokk-
urru sinni áður á þessari vertíð.
öfluðu 24 bátar nærri 700 skip-
pund og komu 11 bátar inn
með 30 skippund hver eða meira
Þrátt fyrir uppgripaafla að
undanförnu er vertíðin enn ekki
orðin meðal-vertíð hvað afla
snertir. Liggja til J>ess tvær
ástæður, önnur sú hve bátarnir
urðu síðbúnir í vetur, en hin
ástæðan er óvenjulegt gæfta-
leysi í febrúar og það sem af
er marzmánuði. Hjá J>eim bát-
unum, sem fyrst byrjuðu veið-
ar, er J>ó sæmilegur afli orð-
inn, um 5—600 ski'ppund á bát,
eða 5—6000 króna hlutur.
Bridge-keppnin.
Þriðju umferð laulc í gær-
kveldi, og eru *þessar sveitii’
liæstar að henni lokinni (talið
eftir foringjum.):
Lúðvík Bjarnaosn 254 stig.
Lárus Fjeldsted 241 stig.
Axel Böðvarsson 240 stig.
Keppninni verður haldið á-
fram á mánudagskvöld.
Timlbnrliiis
í miðbænum er til sölu. Nokkuð af hús'MU er laust
til íbúðar. Nánari uplýsingar giéfur
OnðlaDgfnr Þorlák§§on
Austurstræti 7. — Sími 2002,„
BEZT AÐ AUGLÝSA I VÍSL
Sútunarverksmiðjan li.f.
Veghúsastíg 9. Sími 4753.
Seljum í heildsölu og smásölu: Gæmr (hvítar og
mislitar). Svefnpoka, kerrupoka, vesti og sokka úr '
sútuðum gærum. Höfum einnig lambskinn og kan-
ínuskinn o. fl.
Kaupum lambskinn, kanínuskinn, selskimn og gærur. f
Auglýsing
uin Ifiáiiiai'k^silagfiiliigii.
Yiðskiptaráð hefir sett eftirfarandi ákvæði uin Iiámarksálagn-
ingu á rafmagnsvörum:
I. Hreyflar, vindrafstöðvar, eldunar- hitunar- og lækningatæki.
I heildsölu ........................... ......... 13%
I smásölu:
a. Þegar keypt er af innlendum heildsölubírgðum .. 28%
b. Þegar keypt er beint frá útlöndum .... ....... 35%
II. 1. Öll rafknúin tæki til lieimilisnotkunar, önnur en
eldavélar, liitunartæki og hreyflar.
2. Rafknúin tæki til iðju og iðnaðar, önnur en
hreyflar.
3. Rör og leiðsluvírar.
I heildsölu ..................................... 18%
í smiásölu:
a. Þegar kejq>t er af innlendum lieildsölubirgðum .. 40%
b. Þegar keypl er beint frá útlöndum
50%
ú
111. 1. Ljósakrónur, lampar, mælitæki og i>erur,
2. Innlagningar- og viðgerðarefni allskonar, önnur
en x-ör og leiðsluvirar.
3. Aðrar rafmagnsvörur en nefndar eru að framan.
í heildsölu .................................. 25%
í smásölu:
a. Þegar keypt er af innlendum heildsölubirgðum 50%
b. Þegar keypt er beint frá útlöndum ......... 64%
Ofangreind ákvæði ganga í gildi frá og með þriðjudegi 23.
þessa mánaðar.
Reykjavík, 17. marz 1943.
VERÐLAGSSTJÓRINN.
Á
1
Bæ j arskrifstofur
eru lokaðar á mopgun,
laugardag.
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda sarnúð við hið sviplega
fi’áfall og jarðai’för sonar míns,
Griiðbjartar Bjarna Guömundssonar
frá ísafirði.
Séi’staklega vil eg þakka hr. Sveinjóni Ingvarssyni, Hring-
braut 156 og konu lians alla þá miklu aðstoð, sem þau
veittu mér.
Sólborg Jensdóttir.