Vísir - 05.05.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 5. maí 1943.
Ritstjórar
Blaöamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
99. tbl.
KOTHRIB
Formaður Herforingja-
ráðs Eisennhowers.
kormaður herforiugjaráðs
Eisenhowers í Norður-Afrílcu
er Walter B. Smitli, hershöfð-
ingi, sem hér ,hirtisl mynd af.
Hann var meðal förunauta
Marshalls yfirhershöfðingja,
þegar hann kom liingað á sið-
asfa sumri.
Svlar ftðfð iiissl 223

Nðrðmenn 278, Danir 108
og Finnar 43.
Síðan styrjöldin hófst hafa
Svíar misst 188 skip, sem sökkt
hefir verið fyrir þeim og- fórust
með þessum skipum 1145 menn.
Auk ]>essa skipastóls hafa
Svíar misst allmörg skip af
vmsum styrjaldarorsökum.
Sum, liafa i-ekizt á, þegar siglt
jiefir verið i skipalestum, önnur
hafa strandað og enn önnur
verið gerð upptæk. Telur sænslca
hlaðið Sydsvénska Dagbladet,
sem birtir þessa fregn, að Svíar
muni Jiafa misst alls 223 skip
af völdum stríðsins til apríl-
loka. Allur þessi slcipastóll er
samtals 890.000 smálestir.
Blaðið telur, að Norðmenn
hafi misst alls 278 skip, sem
liafi verið rúmlega liálf önnur
milljón smálesta að stærð. Með
þeim hafa farizt 1896 menn.
Tjón Dana telur blaðið nema
108 skipum, tæplega 350.000
smálestir, og tjón Finna 43 skip,
sam,tals rúmlega 176.000 smál.
700 manns teknir
fastir í Sofia.
Fregn frá Istanbul hermir,
að um 700 manns hafi verið
handteknir i Sofía í Búlgaríu
1. maí.
Kom til svo mikilla óeirða í
lrorginni, segir í þessari fregn
að lögreglustjórinn örvænti um
að geta lialdið uppi reglu og réð
þessvegna Boris kóngi til að
hverfa á brott úr borginni. Fór
Boris að ráði hans.
I borg eánni í Þrakíu kom til
óeirða og voru það bæði Búlg-
arar og Grikkir, sem, stóðu að
þeim. Varð herlið að lokum að
skjóta á mannfjöldann og biðu
60 manns bana.
ISi'etar og Ilan«larík|amenii
sspkja að Tebourba úr
hrim attuin.
Hvíldarlausai* árásip á veg-
inn til Tunis.
MÖNDULHERINN i Túnis heldnr undán á sex-
tíu kílómetra víglínu og' fyrir sunnan Garaet
Achkel-vatnið cru fremstu hersveitir Banda-
rík jamanna komnar svo nærri Bizerta, að þær eru þeg-
ar byrjaðar stórskotahríð á þá borg og smáborg þar
rétt hjá, þar sent möndulveldin hafa stóran flugvöll.
Þó að bandamenn sé koinnir svona nærri Bizerta, er
gert ráð fyrir, að þeir verði að leggja mikið í sölurnar
til að ná borginni, því að Þ jóðver jar inuni ver jast með-
an þess sé nokkur kostur.
Fregnum her ekki saman um það, livað Bandaríkjamenn
eigi langa leið eftir lil horginnar, en þeir munu vera um tutt-
ugu kílómetra á hrott. Getur sá spotti orðið torsóttur, því að
fjö.11 eru á leiðinni og hægl um vik til varnar. Frakkar sækja
einnig til Bizerta og ern þeir milli Bandaríkjamanna og sjáv-
ar, fýrir norðan Garaet Achkelvatnið. Þeir voru í gærkveldi
sagðir álíka langt frá Bizerta og Bandaríkjamenn.
Meðal þeirra mannvirka, sem
Bandaríkjamenn skjóta á hjá
Bizerta, er flugvöllurinn þar.
Með því móti cr liann gerður
ónothæfur, og er það mikill
lmekkir fyrir varnarlierinn.
Um Iielgina var veður held-
ur óhagstætt til lofthernaðar
í Túnis, en batnaði aftur, þeg-
ar liða tók á mánudaginn. Fvr-
ir bragðið var lieldur minna um
loflárásir nokkra daga, en í
fyrradag fóru þær aftur að
nálgast ]>að, sem þær voru áð-
ur.
Eitt af þeim mörkum, sem
í'Iuglið bandamanna sækir nú
helzt að, er vegurinn milli Biz-
erta og Tunis. Um hann verður
nú að fara öll umferð milli
þessara tveggja horga, sem fer
ekki í lofti eða á sjó. Sprengju-
i'lugvélar varpa í sífellu
sprengjuin á veginn, en orustu-
flugvélar gera lágflugsárásir og
láta yélbyssuhrið dynja á öllu,
sem um hann fer.
Árásir eru líka gerðar í sí-
fellu á flugvelli möndulveld-
anna. Yerða árásirnar æ tíð-
ari og þvngri, eftir þvi sem
bandamenn úthúa fleiri flug-
velli og nær vígstöðvunum.
SÓTT AÐ TEBOURBA
ÚR TVEIM ÁTTUM.
Þegar Bandarikjamenn voru
búnir að taka Mateur, var ein
sveit send beint suður á hóg-
inn til Tebourba. Höfðu mönd-
ulsveitirnar þá vfirgefið flest-
ar varnarstöðvar sínar og kom
lengi vel ekki til bardaga. Þeg-
ar Bandaríkjamenn áttu tæpa
20 km. ófarna til borgarinnar,
komu þeir að stöðvum Þjóð-
verja.
Bretar sóttu líka aíj bænum
að sunnan og eru álíka langl
þaðan.
FLUGVÉLATJÓNID
í TÚNIS í APRÍL.
Herstjóm Bandamanna hef
ir gefið út skýrslu um flugvéla-
tjónið i Túnis í aprílmánuði.
Segir herstjórnin að Bretar,
Bandaríkjaménn og Frakkar
liafi misst alls 195 flugvélar
í síðasla mámi'ði yfir Túnis,
en á sama tímabili hafi banda-
menn skotið niður 630 flugvél-
ar fyrir Itölum og Þjóðverjum.
Flugvélar frá Malta gerð'u
skyndiárás á flugvöllinn á
Lampedusa í fyrradag. Þann
dag kveiktu flugvélar banda-
inanna í itölsku skipi, sem var
á ferð undan ströndum ílahu,
en aðeins eins skips varð vart
undan ströndum Túnis þann
dag. Var því sökkt.
Mikið manntjón
í Tunis.
Hermálaritari Li/indúnablaðs-
ins Sunday Times, Scrutator,
liefir rilað grein í hlaðið þar
sem hann segir, að bardögum
hafi vcríð lýst þannig í Tunis
að undanförnu, að það verði að
gera ráð fyrir því, að mánntjón
Iiafi verið mikið á liáða hóga.
Segir hann jafnframt, að banda-
menn mundu ekkert liafa kom—
izl áfram, ef þeir liefðu ekki
niikl uöflugra stórskoatlið og
vfirráð i lofti.
Hann hendir einpig á það, að
þvi minna Iandsvæði,sem mönd-
ulherinn ráði yfir, því verri
verði aðstaða lians, enda þótt
hann þufi þá ekki að flytja lið
sitt cins langar vegalengdir og
i áður.
| Loftárás á Dortmund.
I
• Bretar gerðu í nótt stórkost-
lega loftárás á iðnaðarborgina
Dortmund í Westfalen, sem er
um 40 km. fyrir austan Essen.
Var loftárásin gerð með fjölda
fjórhreyfla flug-véla og fór svip-
að fram og hinar ægilegu loft-
árásir á Essen. Skyggni var gott.
| 30 brezkar flugvélar vantar úr
árásarferðinni.
Dortmund er, ásaml Dússel-
I dorf, Köln og Essen, ein af þýð-
ingarmestu borgum þungaiðn-
aðarins í Vestur-Þýzkalandi.
Franco hélt ræðu í Iluelva
í gær. Hann sagði, að Spánn
væri andvígur lýðræðinu, enda
hefði verið skapað þar skipu-
lag, sem byggt væri á kristi-
legri siðfræði.
Russel-eyjar, 100 km. norð-
vestur af Guadalcanal, eru nii
algerlega á valdi Bandaríkja-
manna. Þeir réðust á land á
eyjunum i febrúar, um líkt leyti
og Japanir fóru frá Guadal-
eanal.
•
Japanir segjast hafa skotið
niður rúnilega 1550 flugvélar
fyrir Bandarikjamönnum vfir
Nýju-Guineu og Salomonseyj-
um, síðan í ágústmánuði, en þá !
réðust bandamenn á land á Gua- |
dalcanal og fleiri evjar þar í
grennd.
•
Síðustu' fregnir frá Guadal-
canal virðast hera það með sér,
að japanskir herflokkar sé enn
jiar á eynni. Bandarikjaiuenii
hafa tilkynnt, að þeir hafi upp-
rætt slíkan flokk, j>egar hann
var að reyna að komast á brott
á laun.
©
Brétar liafá misst rúmlega
1800 flugvélar yfir Burma, að
sögn Japana.
•
Himmlcr er staddur i Aust-
urríki. Er það talið merki ]>css,
að þar bóli á óánægju.
•
Fregnir frá Hollandi liernia, 1
að hollenzkir ættjarðarvinir
hafi rænt dóttur Seyss-Inquarts
landstjóra, og sé henni haldið
í gislingu. Hollenzkir ættjarð-
arvinir eru einnig sagðir liafa j
„svarlan lista“ yfir Quislinga,
en 14 hafi verið drepnir.
9
Rússar hafa tekið Krimskaja,
32 km. frá Novorossisk. Þjóð-
verjar urðu fyrri til að skýra
frá falli borgarinnar.
6 japönskum
skipum sökkt.
3 herskip löskuð.
Flotamálai’áðuneytið í Banda-
ríkjunum hefir tilkynnt, að, kaf-
bátar þess hafi undanfarna daga
sökkt sex japönskum skipum á
■ Kyrrahafi.
Meðal skipa þessara voru 2
tundurspillar, en hitt vom
flutningaskip.
Þá hefir flotamálaráðuneytið
einnig skýrt frá úrslitum sjóor-
ustu viá Aleuteyjar fyrir 5 vik-
um. Japanir sendu 2 herflutn-
ingaskip til eyjanna undir vernd
2ja stórra og 2ja lítilla heiti-
skipa og 6 tundurspilla. Amer-
iskir tundurspillai- réðust á
skipaléstina og höfu skothríð á
hanna á löngu færi. Stóð viður-
eignin í 3 tima, en þá stefndu
Japanir aftur suður á hóginn.
Bæði stóru beitiskipin urðu fyr-
ir skemmdum og annað litla
beitiskipið.
Amerísku skipin urðu einnig
fyrir tjóni.
ilmérískur hershöfðingi
ferst á Islandi.
I gærkveldi var það tilkynnt í aðalstöðvum -Bandarikja-
inanna í Bretlandi, að yfirmaður alls hers Bandarikjanna
i Evrópu, Frank M. Andrews hershöfðingi, hefði farizt í flug-
siysi á afskekktum stað á íslaiuli siðdegis á mánudag. Hafa
ekki verið gefnar nánari upplýsingar um þetta ennþá. — Mynd-
in sýnir Andrews hershöfðingja við skrifhorð sitt i aðalstöðv-
unum í Bretlandi. Eins og sést af vængjunum á vinstra hrjósti
Andrews var hann sjálfur útlærður flugmaður.
Sokkou §kipi
bjars'ad.
Línuveiðarinn „Húginn“, sem
sökk hér á höfninni 30. janúar
í vetur, var dreginn í slipp í
niorgun, og nnin viðgerð hefj-
ast í dag eða næstu daga. Skipið
náðist upp 20. april, eftir að
kafarar frá Hamri -og Reykja-
vikurhöfn höfðu unnið að þvi
að ]>étta það. Eftir jiað var sjó
dælt úr því með sterkum dæl-
um, sem fengust að láni hjá
hjörgunarliði brezka flotans.
Það voru Rieykjavíkurhöfn
og h.f. Ilamar, sem önnuðusl
hjörgunina í sameiningu fyrir
reikning Sjóvátryggingarfélags
íslands, vátryggjenda skipsins.
Skákþingið.
Fjói’ða umferð var tefld i
gærkvöldi og fóru leikar þannig:
Bajldur Möller vann Ásmund
Ásgeirsson, Magnús G. Jónsson
vann Hafslein Gislason, en bið-
skákir urðu milli Gálfers og
Árna Snævars og milli Steingi-.
Guðm. og Sig. Gizurarsonar.
Fimmta umferð fer fram í
kvöld.
Þýzkar flagvélar
yfir Atisturlandi.
Tvær þýzkar flugvélar
í'lugu inn yfir Austurland
seinni hluta dags í gær í mik-
illi hæð. Engum sprengjum
ar varpað.
Gúmmínotkun Breta
minnkar um helming
Bretar nota nú ekki nema
tæplega helming af því gúmmí-
mágni, sem þeir notuðu áður en
Japanir tóku Malakkaskagann.
Lord Porter, ráðherra opin-
herra framkvæmda, skýrði frá
því á fundi i efri málstofunni í
gær, að nú safnaðist svo mikið
gamalt gúmmí í landinu, að það
nægði næstum því til allra þarfa
landsins, vegna þess live neyzl-
an liefði minnkað mikið að
undánförnu.
Þá sagði Porter lávarður frá
þvi, að árlega söfnuðust nærri
því fimm milljónir og þrjú
hundruð þúsund smálestir af
brotajárni í landinu og girðing-
ar umliverfis liús og garða hefði
Bandaríkjamenn tilkynna, að
strandvarnaskip hafi sökkt
þýzkum kafbáti. 33 menn voru
teknir til fanga af áhöfn bátsins.
M.s. Skeijungur
hætf kominn.
i>Ægir« dró hann til
Vestmannaeyja
í morgun.
í fyrrinótt barst Skipaút-
geröinni skeyíi frá „Skelj-
mgí“, þar sem tilkynni var,
að vél skipsins væri biluð og
að það væri statt í nökkurri
hættu. Óttaðist skipstjóri, að
skipið myndi reka á land við
Selvog. Skipaútgerðin sendi
þegar „Ægi“ á vettváng, en
sökum dimmviðris gekk
„Ægi“ mjög illa að finna
„Skeljung“.
Skipverjum á „Skeljung“
tókst nú að koma vélinni í
lag að einhverju leyti, en þó
varð það úr, að „Ægir“ tók
skipið í drátt, og kom með
það til V estmannaey ja í
morgun. Nánari fréttir voru
ókomnár, þegar blaðið fór í
pressuna.
Níðustu frcttir
TUNIS: Frönsku hersveitirn-
ar nyrzt í Tunis eru aðeins 16
km. frá Bizerta.
Norðaustur af Medjes el Bab
voru 12 skriðdrekar eyðilagðir
af 17, sem Þjóðverjar tefldu
fram í gagnárás.
Frakkar hafa veginn milli
Pont du Fahs og Enfidaville.
Blaðamenn síma, að möndul-
veldin muni ekki geta komið sér
upp neinum varanlegum stöðv-
um nyrst í Tunis