Vísir - 08.11.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Biaðamenn Slml:
Auglýsingar 1660
Gjaldker) 5 ilnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, mánudaginn 8. nóvember 1943.
254. tbl.
liathálnliu'ltnii ár SÓkll RÚSSa ÍXB. KjftV.
Ko^iiiiin næsta hanit
llættan vex fyrlr þýzka lierinn
í Ilnfepr-bng'ðunni.
40 verksmiðjur, sem strídsrekstur Þýzka-
lands stendur og fellur með.
Bandamenn eru orðnir vongóðir um að kafbátahættan
verði úr sögunni á Atlantshafi næsta haust, og jafn-
vel strax á næsta vori. Er það loftsóknin frá Bretlandi,
sem á að koma þessu í kring.
Sir Arthur Harris, yfirmaður
sprengjuflugsveita Breta, gat
þessa i ræðu, sem hann liélt á
laugardag, þegar Bretar tóku
við fyrsta flugvellinum, sem
Bandaríkjamenn hafa komið
upp fyrir brezka flugherinn.
Harris sagði, að skipasmíða-
stöðvar Þjóðverja hefði orðið
fyrir gífurlegum skemmdum
og hið sama væri að segja um
verksmiðjur þær, er smíða vél-
ar og aðra hluti i kafbátana.
„Það er ekki ósennilegt, að
kafbátafloti Þjóðverja verði
brotinn á bak af.tur, þegar
sumrar á ný,“ sagði Iiarris, „og
áreiðanlega áður en tré fella
blöð sín á næsta hausti.“
Þá sagði Harris, að hrezki
flugherinn liefði á „minnis-
hlaði“ sinu 100 þýzkar verk-
smiðjur, sem ætlunin væri að
jafna við jörðu. „Fjörutíu þeirra
eru svo mikilvægar,“ sagði
Harris, „að styrjaldarrekstur
Þjóðverja stendur og fellur
með þeim, en hinar eru mjög
mikilvægar lika.“
Að lokum sagði Harris, gð
hver smálest sprengja, sem
varpað væri á Þýzkaland mundi
forða 10 hermönnum frá bana,
þegar innrás yrði hafin frá
Bretlandi.
Vatikan-árásin:
8. herinn norðan
við Trigno á 30
km. svæði.
NjosDasveitir 5. hersin§ fara oft
yfir €rnarig:liano-ána.
Brezki áttundi herinn hefir nú fært svo út kvíarnar fyrir
norðan Trigno-ána á austurströndinni, að hann hefir
30 km. svæði á norðurbakaknum á valdi sínu, allt frá
sjó og upp til fjalla.
" Síðustu dagana liefir 8. herinn
lialdið uppi mjög öflugum á-
hlaupum, sem hafa meðal ann-
ars borið þann árangur, að hann
hefir tekið Vasto, en þar hefst
vegur, sem liggur þvert yfir
skagann til Rómaborgar. Hefir
8. herinn á valdi sinu um 15 km.
kafla af þessum vegi og hefir
tekið fjórar borgir við eða
skammt frá veginum. Þær heita
Palmoli, Cupello, Trufillo og
Bagnoli.
Blaðameim búast við þvi, að
Þjóðverjar komi sér upp. næstu
varnastöðvum sínum á austur-
ströndinni meðfram ánni San-
gro, sem er i allmikilli fjarlægð,
en þó getur verið, að þeir reyni
að tefja bandamenn við Sinello-
ána, sem er miðs vegar milli
Trigno óg Sangro.
Við Guarigliano.
Njósnasveitir 5. liersins fara
mjög oft yfir Guarigliano-ána,
segir i herstjórnartilkynningu
bandamanna, en aðalstyrkur
hersins mun ekki hafa freistað
að brjótast yfir liana ennþá.
Hann tók á laugardag nokkrar
hæðir, sem gnæfa yfir bæinn
Mignanö, en þar reyna Þjóð-
verjar að hindi*a það með harð-
fylgi, að hann geti náð á vald
£Ítt kafla af veginum frá Capua
og norður til Rómaborgar. 1
morgun fréttist, að 5. herinn
hefði tekið Mignano.
Þjóðverjar skýrðu frá þvi i
gær, að þeir hefði gert snörp á-
hlaup á fimmta herinn og hefði
hann verið hrakinn niður í
Voltumo-dalinn aftur.
*
Yfirmaður OVRA tekinn.
Blöðin i London birtu í morg-
un mynd af handtöku og yfir-
lieyrslu Alfonsos nokkurs Fus-
cos í Neapel. Hann var yfirmað-
ur itölsku leynilögreglunnar
OVRA. Við rannsókn á málefn-
um hans kom i ljós, að hann
liafði dregið sér mikið fé með
ólöglegum hætti.
6000 flugvélar eyði-
lagðar eða teknar.
Á einu ári í Afríku.
Síðan bandamenn gengu á
land í nýlendum Frakka í N.-
Afríku hefir flugherinn þar eyði-
lagt eða teklð 6000 flugvélar
Þjóðverja og ítala.
Um lielmingur þessa flugvéla-
mergðar var skotinn niður í loft-
hardögum, en liinar voru flestar
eyðilagðar á jörðu. Allálitlegur
hópur var þó tekinn herfangi ó-
skemmdur.
Á þessu sama tíinabili liafa
flugvélar bandamanna sökkt
185 skipum, samtals 173.000
smál. að stærð, en laskað skip,
sem voru samtals hálf milljón
smálesta.
Landskjálftar í Japan.
Landskjálftamælar í Bombay
sýndu í gær snarpa landskjálfta
í mikilli f jarlægð.
Við rannsókn þykir sýnt, að
landskjálftarnir hafi orðið i
7000—7500 km. fjarlægð frá
Bombay og er gizkað á, að þeir
hafi orðið í Japan eða þar i ná-
grenninu. Hafa orðið land-
skjálftar í Japan nokkurum
sinnum undanfarna mánuði.
roi
Herstjórnin í Alsir hefir birt
sérstaka tilkynningu um þá
fregn Þjóðverja, að flugvélar
bandamanna hafi varpað
sprengjum á Páfagarð.
Segir herstjórnin, að rann-
sókn'hafi verið látin fram fara
í þessu máli og hafi verið gengið
úr skugga um það, að engin af
flugvélum bandamanna liafi
verið nálægt Róm á föstudags-
kvöldið, þegar árásin átti að
hafa verið gerð.
Bandámenn Iiöfðu áður varað
fnenn við að leggja trúnað á
þessa fregn Þjóðverja, því að
þeir liefði komizt yfir allmikið
áí brezkum sprengjum, sem
þeir muni sjálfir hafa varpað á
borgina, til þess að ófrægja
Breta.
8. íloti Japana
óvígur.
Bandamenn munu hafa eyði-
lagt 8. flota Japana í árásunum
á Rabaul í s.l. viku, eða að
minnsta kosti gert hann óvígan
í langan tíma.
Er þetta skoðun flotasérfræð-
ingá bandamánna i Ástralíu og
víðar í löndum bandamanna, en
8. japanski flotinn hafði hæki-
stöð í Rabaul. Hefir sézt til
mikilla skipaferða þangað frá
Truk, sem er 800 m. norðar og
er J>að sett í samband við hið
mikla tjón Japana. Telja flug-
menn MacArthurs, að Jfeir liafi
sökkt tveiin beitiskipum, en
laskað 8 meira eða minna.
Verða J>au að fara til Truk til
viðgerðar og koma því ekki við
sögu fyrst um sinn.
Það er einnig slcoðun banda-
manna, að skipasmíðastöðvar
Japana, sem eru fáar og smáar,
hafi ekki byrjað siníði neins or-
ustuskips siðastliðin 2 ár, Jivi að
Jiær sé einkum látnar fást við
smíði smærri skipa, sem meiri
þörf er fyrir.
Japanir telja sig hafa sökkt
á (5 dögum tveim flugstöðvar-
skipum bandainanna — öðru
stóru —■, 4 beitiskipum og 50
lendingarbátum og skotið niður
250 flugvélar, en misst aðeins 3
fíugvélar sjálfir.
Russar vinna á hjá Kerch.
íðan Rússar tóku Kicv svo skyndilega á laugar-
dagsmorgun, hafa þeir sótt frá borginni í
þrem höfuðfylkingum og fara mjög geyst,
svo að Jiað er gi'einilegt, að Þjóðver jar veita þeim mjög
litla mótspyrnu. Eru Rússar komnir lengst í suðvestur,
en þar hafa þeir tekið Fastov. Er sú borg um 60 lcm.
suðvestur af Kiev.
Fastov er mikilvæg borg að þýí leyti, að um liana liggja járn-
hrautin aUstur til Krivoi Rog og Dnjeprbugðunnar. Með J>vi að
rjúfa þá járnbraut hafa Rússar slitið sambandið milli þýzku
hersveitanna austur í bugðunni og umhverfis Kiev. — Her-
sveitirnar, sem tóku Fastov, sóttu fram 20 km. í gær og segja
lréttir, að lítil regla sé á flótta Þjóðverja.
Skákkeppni:
Vesturbær vann
Austurbæ,
Kínvarjar stöðva
sókn.
Japanir haí'a undanfarnar vik-
ur verið í sókn í Mið-Kína, fyrir
sunnan Jangtse-fljót.
Kínverska herstjórnin lil-
kynnti í gær, að hersveitir henn-
ar liefði stöðvað Japani sums-
staðar og tekið eina borg af
Jieim.
Sókn Japana er fyrir suðvest-
an horgina Shasi, en J>ar er
mikið af skipaskurðum og skip-
gengum ám og vötnum, svo að
liéraðið er mjög mikilvægt.
Rússar sækja einnig eftir
Jíjóðveginum vestur á bógíiin til
Zitomir og voru i gærkveldi
komnir 40 km. áleiðis til þeirr-
ar borgar. Loks sækja þeir með-
fram, járnbrautinni, sem liggur í
norðvestur til Korosten.
Sókn þeirrar fylkingar, sem
liefir tekið Fastov, er Þjóðverj-
um langsamlega hættulegust,
J>vi að með henni stefna Rúss-
ar að Jiví, að króa inni allt
þýzka liðið, sem er fyrir sunn-
an og suðaustan Kiev í Dnjepr-
bugðunni. Eru J>eir J>egar búnir
að ná nokkurum árangri i þá
átt með.þvi að taka Fastov.
>
Kiev var brennd.
Rússar skýra frá því, að Kiev
hafi verið i hjörtu báli, Jægar
þeir tóku borgina og liafi ekki
verið hægl að slökkva í stórum,
hverfum, J>vi að Þjóðverjar
gerðu J>að sitt síðasta verk, er
þeir fóru, að sprengja upp vatns-
leiðslur borgarinnar.
Þjóðverjar sendu sérstakar
sveitir um borgina siðustu dag-
ana og létu Jrá kveikja i liúsun-
um, líkt og J>eir gerðu i Neapel.
Þeir sinöluðu líka öllum ó-
breyttum borgurum, sem J>eir
náðu til, og sendu J>á i járn-
brautarlestum vestur á bóginn.
Héldu Jiessar ferðir áfram. allt
til fimmtudags. Rússar fundu
stórliópa af konum og hörnum
i úthverfum liorgarinnar. Ilafði
Þjóðverjum eklci gefizt tóm til
að flvtja J>au á brott.
Sigur eða ósigur?
Þýzka fréttaslofan liefir sent
frá sér Jmu ummæli hernaðar-
sérfræðings síns, að taka Kiev
sýni enn, liversu aðdáanlega
þýzka herstjórnin sé leikin i J>vi,
rð haga sér eftir aðstæðum. Hún
hafi vikið liði sínu undan í Kiev
og neytt Rússa lil að sækja fram,
og J>eir hafi vonazt til að vinna
sigur, en J>að hafi verið tálvon.
Kerch.
Rússar liafa nú loks tilkynnt,
að J>eir hafi sett lið á land á
Kerch-tanga á Krim-skaga. Eru
j íiðmr nokkrir dagar, síðan Þjóð-
verjar skýrðu frá þessu. Nú
segjast Rússar lial’a komið sér
fyrir á tveim, stöðum á tang-
anum, fyrir sunnan'og norðan
Kercli. Syðra liðið er 10—15
km. frá borginni, en tiitt er
komið fast að úthverfunum.
Þýzka herstjórnin skýrir einn-
ig frá J>ví, að Rússar geri áköf
áhlaup á Perekop-eiði.
Árás á Diiren.
Amerískar flugvélar fóru í
árás á Vestur-Þýzkaland í gær-
morgun.
Aðalárásin var á Diú*en, 40
km. frá Iíöln. Engra þýzkra
llugvéla varð vart og loftvarna-
skothríð var lítil. Engin amer-
isku flugvélanna fórst.
Veður var óvenjulega kalt og
var -f- 40° C. Jiegar flugvélarn-
ar voru komnar inn yfir Þýzka-
land.
Franskar, enskar og amerisk-
ar flugvélar réðust á ýmsar
stöðvar í N.-Frakklandi.
Síðastliðinn sunnudag var
háð kapptefli milli Vesturbæjar
og Austurbæjar. Sigruðu Vest-
urbæingar með 5‘/2 gegn 4>/2
vinning. Úrslit milli einstakra
keppenda urðu þannig (Vestur-
bæingarnir taldir á undan:
1. Baldur Möller %, Magnús
G. Jónsson %• 2. Einar Þor-
valdsson 1, Sig. Gissurarson 0.
3. Brynjólfur Stefánsson 1,
Steingr. Guðmundsson 0. 4. Haf-
steinn Gíslasón 0, Guðmundur
Guðmundsson 1. 5. Sturla Pét-
ursson 0, Guðm. Ágústsson 1.
6. |Óli Valdimarsson 1, Áki Pét-
ursson 0. 7. Pétur Guðmundsson
0, Kristján Sýlveríússón 1. 8.
Lárus Johnsen 1, Áðálst.'Hall-
dórsson 0. 9. Ólafúr Einarsson
0, ívar Þórarinsson 1. 10. Þórð-
ur Þórðarson 1, Jón Ágústsson 0.
Margir áhorfendiir voru og
fór keppnin hið bezta fram. —
Innanfélagsmöt Taflfélags
Reykjavikur liefst næstkomandi
föstudag. Keppendur eru um
30 alls.
Læknablaðið.
3. tbl. 29. árg. flytur: Bólusetn-
ingar gegn kíghósta 1942 (Níels
Dungal, Skúli Thoroddsen og
HreiÖar Ágústsson), Snorri Hall-
dórsson héraðslæknir (minningar-
orð), Víruslungnabólga (Björn
Sigurðsson og Theódór Skúlason),
Vöðvagigt (Kristján Hannesson),
Úr erlendum læknaritum, Stéttar-
og félagsmál o. fl.
Linuveiðarinn „Björn aust-
ræni“, 72 smál., eign Friðriks
Guðjónssonar útgerðarmanns i
Siglufirði, strandaði á föstudags-
morgun við Gjögur. Diinmt var
og veður slæmt. Skipshöfnin
bjargaðist í land. Björgunar-
skútan Sæbjörg fór frá Siglu-
firði og fann skipið. Er það tals-
vert brotið, og mun erfitt að
ná því út, eftir }>vi sem Pálmi
Loftsson, forstjóri Skipaútgerð-
ar rikisins tjáði Vísi i morgun.
Húsbruni á
Um kl. 3 í gær kom eldur upp í húsinu Blómsturvellir við
Hólsveg á Kleppsholtinu. Hlauzt af eldinum tilfinnanlegt tjón
og skemmdist mikið af þakhæð hússins.
Þegar slökkviliðið kom á
vettvang var eldurinn orðinn
svo magnaður að slökkviliðinu
fannst lítil von iil að unnt væri
að bjarga húsinu og J>eim mun
fremur sem örðugt var að ná i
vatn.
Þó rættist miklu hetur úr
þessu en á horfðist í fyrstu og
tókst slökkviliðinu að ráða nið-
urlögum eldsins á tiltöhflega
skömmum tíma. En skemmdir
urðu miklar, einkum á þakhæð-
nin, sem brann að meira eða
minna leyti. Auk J>ess urðu
skemmdir af völdum elds í
einu herhergi á neðri liæð, en
þar mun eldurinn hafa komið
upp. Þá munu og töluverðar
skemmdir hafa orðið af völdum
vatns og reyks.
Eigandi Blómsturvalla er En-
ok Ingimundarson.
Rannsóknarlögreglan hefir
skýrt Vísi Jiannig frá um upp^
lök eldsins og tildraganda:
Húsið Blóinsturvellir við
Ilólsveg er timhurhús, ein liæð
með lofti. Á hæðinni bjó eigandi
liússins, Enok Ingimundarson,
með konu sinni og 7 hörnum.
í einu herbergi á sömu hæð bjó
Páll Þórðarson með könu sinni,
og var hann, }>egar eldurinn
ko;m upp, að sækja hana á
Landspitalann. Á þakhæðinni
bjó Hörður Guðmundsson með
konu sinni og tveimur itngbörn-
um.
Áður en Páll fór að sækja
konu sina á sjúkrahúsið liafði
liann beðið fólkið í húsinu að
kveikja upp í ofni i 'herbergi
sínu, svo að }>að væri hlýtt,
þegar hann kæmi aftur. Þetta
var gert, en skömmu síðúr varð
etdsins vart niður við gólf hjá
öfninurii í lierhergt Páls.
Skammt frá ofninum lá férða-
taska með fatnaði i óg yfir tösk-
tma voru líka hreidd föt. I þessi
föt ög tösku komst eldurinn til
að hyrja með.
Húsið er mikið brunnið og
skemmt. Innbú Páls og'Harðar
var óbátryggt. Bjargaðist eitt-
hvað af innbúi Páls, en ekkert
frá Herði og hafa J>eir báðir orð-
ið fyrir tilfinnanlegu tjóni. Inn-
bú Enoks var vátryggt og
skemmdist það allt meira og
minna af vatni og reyk, en ekki
af eldi.