Vísir - 10.06.1944, Síða 3

V ISIR
Kærkomið minningarrit um Jón Sigurðsson.
Viðtal við Vilhjálm Þ. Gíslasoit, sem
hefir tekið það saman.
P»rá því hefir verið sagt, að von væri á nýrri bók, sem fjall-
* aði um Jón Sigurðsson. Það er Bókaútgáfan Norðri h.f., j
sem gefur bókina út og heitir hún „Jón Sigurðsson í ræðu og
riti“, og eru í henni úrvalsrit forsetans og ritgerðir um hann
eftir Vilhjálm Þ. Gíslason.
Þar sem þetta er í fyrsta
sinn, sem rit Jóns Sigurðsson-
ar eru þannig gefin út, en nú
eru liðin hundrað ár frá því að
liann var fyrst kosinn á þing,
hefir blaðið spurt Vilhjálm Þ.
Gíslason um bókina:
„Eg hefi fátt um hana að
segja, svona fyrirfram“, segir
hann, „eg held að hún komi
næstu daga. Eg hefi safnað i (
hana úrvali úr ræðum Jóns Sig- meira að segja. En bókina getið
urðssonar og allskonar ritgerð- i þér svo sjálfur séð.“
um hans um stjórnmál og ís- j------------Og bólcin er stór og
lenzk fræði, skólamál, búnað, falleg, hátt á fjórða hundrað
um allra, sem geta gengið beint
að verkum sjálfs hans nógu
fjölbreyttum. Það er ekki nóg
að sjá einstök verk út af fyrir
sig, pólitíska grein, bréf eða
slíkt, menn þurfa að geta fellt
þetta allt saman og séð það í
samhengi. Þetta hefi eg reynt
í bókinni, bæði í úrvalinu og í
þvl, sem eg hefi skrifað með
])ví. Ja, svo hefi eg helzt ekki
Pípulagningamenn.
Vatns- og Hitavoitan mun á næstunni ráða til sín
nokkra menn vana pípulögnum (þurfa ekki að hafa íðn-
réttindi).
Hér er um fastar stöður að ræða, og eru laun sam-
kvæmt Vni. flokld launasamþykktar Reykjavíkurbæjar.
Umsóknir með upplýsingum um hvað og hve lengi við-
komandi hafi unnið að pípulögnum, sendist skrifstofu
Vatns- og Hitaveitunnar, Austurstræti 10, IV., fyrir 14.
þessa mánaðar.
Frekari upplýsingar má fá á skrifstofunni, sími 1520
og 1200 (forstjórinn).
VATNS- OG HITAVEITA REYKJAVIKUR.
sjávarútveg, hagfræði og ýmis-
legt fleira. Það er margt, sem
ber á góma, því að áhugamál
Jóns Sigurðssonar voru mörg
og þekking hans víðtæk. Allir
tala um Jón Sigurðsson, en eig-
inlega virðast þeir ekki hafa
veríð margir, sem lesið hafa rit
eða ræður sjálfs hans. Það er
eðlilegt, því þetta hefir verið
á víð og dreif í óaðgengilegum
eða illfáanlegum ritum, þó að
um æfi hans hafi verið ritað
vel og rækilega. Eg byrjaði á
þessari bók fyrir átta eða níu
árum. Eg var einu sinni að
hugsa um heildarútgáfu á rit-
unum, í sambandi við ýmis-
legt, sem eg hal'ði dregið sam-
an um hann og tímabil hans.
Slík heildarútgáfa yrði bæði
mjög mikið verk og dýrt og
vandfarið með ýmislegt al' því
sem óp,rentað er, t. d. skrár
ýmsar, þar sem aðrir hafa
seinna unnið samskonar verk
og gefið út. Slík útgáfa yrði
aldrei til almenningslesturS eða
nota, en hún gæti orðið verð-
ugt minnismerki hins merkasta
manns, en bíður nú að sinni
betri tíma. Eg held að í þessari
nýju bók hafi eg fleytt rjóm-
ann ofan af öllum beztu verk-
um forsetaans. Auðvitað get-
ur sitt sýnst hverjum um það,
hvað taka á, þegar úr miklu
er að velja. Eg hefi reynt að
sleppa engu, sem máli skiptir
og láta bókina sýna sem bezt
öll viðfangsefni hans, rithátt og
ræðumennsku, opinbera fram-
komu og agitation og veizlu-
ræður og einkamál í gamni og
alvöru í viðræðum eptir því
sem kunnugt er. Eg forðast það
að búa til neina glansmynd af
Jóni Sigurðssyni. Eg hefi reynt
að varpa á hann ljósi frá öllum
hliðum og láta hann koma fram
í öllum mætti síns skemmti-
lega og fjölskrúðuga persónu-
leika. Það hefir verið skemmti-
legt og mjög fróðlegt að fást
við þetta verk. Eg held að Jón
Sigurðsson hljóti að vaxa í aug-
lierrann því næst nefnd s.l. sum-
ar til að undirbúa inálið. Áttu
sæti i henni fulltrar frá stjórn-
málaflokkunum fjórum, einn
frá hverjum, tveir frá Banda-
lagi starfsmanna rikis og bæja,
en formaður nefndarinnar var
skrifstofustjóri fjármálaráðu-
neytisins. Nefnd þessi skilaði
störfum í marz s. 1. og liefir rík-
isstjórnin álit hennar lil atliug-
unar.
Vissulega færi vel á því, að
fyrsta löggjafarþing hins ný-
stofnaða lýðveldis, leysti þetta
vandasama og þýðingarmilda
mál þannig af höndum, að rétt-
læti kæmi í stað ranglætis, sain-
ræmi í stað ringulreiðar og
sómi í stað vanvirðu. Þvilík
lausn á launalöggjöf ríkisins
mundi ekki einungis verða mik-
ils metinj af starfsmönnum liins
opinbera, heldur einnig hafa ó-
metanlegt liagrænt og siðferði-
legt gildi fyrir ríkisheildina.
síður með myndum. Hún byrj-
ar á alllangri ritgerð eftir Vil-
hjálm Þ. Gíslason um Jón Sig-
urðsson, dæmi hans og áhrif.
Seinasti kaflinn heitir Menn og
málefni og er safn af smágrein-
um um margskonar efni. Ann-
ars er ræðunum og ritunum
skipt í átta aðra höfuðkafla
eptir efni og aldri.
Það er eiginlega einkennilegt,
að svona bók skuli ekki hafa
verið til fyrr. Hún bætir úr þörf
og verður sjálfsagt mörgum
kærkomin.
Útboð á jaiðsímalagningu.
Tilboð óskast í lagningu jarðsíma frá Reykjavík
til Hafnarfjarðar. Verklýsingar má vitja í skrif-
stofu bæjarsímastjóra gegn 50 króna skilatrygg-
ingu. Tilboðum ber að skila fyrir kl. 14, föstu-
daginn 23. júní næstkomandi.
Reykjavík, 9. júní 1944.
BÆJARSÍMASTJÓRINN.
Hættulegasti flugforingi bandamanna.
Hann „óf’1 Tedder-áhreiðuna.
„Stríð eru ægileg og því fyrr
sem við ljúkum þessu, því
betra.“
Maðurinn, sem mælti þetta,
er lágvaxinn, bláeygur og góð-
legur, venjulega með pípu í
munninum. Hann heitir Sir
Arthur Tedder, flugmarskálk-
ur og það er. hann, sem Eisen-
iiower kaus að liafa við lilið sér
í yfirstjórn stórkostlegustu
hernaðarframkvæmda, sem
heimurinn hefir enn séð.
Setningin, sem tekin er upp
hér að framan, er skoðun þess
manns á striðinu, er hefir misst
son sinn i loftárás á Þýzkaland
og konu sína í flugslysi i N,-
Afriku, en hún er alls ekki tákn
um kveifarmenni. Tedder
lítur svo á, að til þess að ljúka
striðinu sem skjótast, verði að
neyða fjandmanninn til skilyrð-
islausrar uppgjafar með
miskunnarlausum árásum ofur-
eflis flughers.
Það var slys og tilviljun, sem
réð því, að Tedder var fengið
hið vandasama verk að stjórna
flugher Breta við Miðjarðar-
haf, en það táknar engan veg-
inn, að hann njóti ekki hins
fyllsta trausts allra, sem til
lians þekktu.
Þó var það svo, að fyrir rúm-
lega hálfu þriðja ári, þekktu
hann aðeins fáir menn utan
flugmálaráðuneytsins í Lon-
don og þar var liann þekktast-
ur fyrir að vera óragur við að
segja skoðun sina og heimta
endurbætur og nýjungar.
Árið 1914 gerðist hann sjálf-
boðaliði í brezka liernum og
barðist í Frakklandi, en 1916
var hann að eigin ósk gerður
að flugmanni. Gat liann sér
góðan orðstír i bardögum og
þegar stríðinu lauk . gegndi
hann um árabil mörgum mik-
ilsverðum stöðum.
Hann vann að fullkomnun
brezka flugliersins með Beaver-
brook lávarði, er Boyd flug-
marskálkur lagði af stað til N.-
Afríku til að taka þar við flug-
stjórn. En liann komst ekki alla
leið, flugvél hans var neydd til
að lenda á Sikiley. Það vantaði
flugforingja til Egiptalands.
Tedder var sendur. Hann kom
| til Kairo i nóvember 1940, þeg-
! ar Bretar áttu í vök að verjast,
| höfðu lítið annað en gamlar tvi-
þekjur og Malta hafði aðeins
þrjár orustuvélar til að verjast
loftflotum Þjóðverja og Itala.
I júnímánuði næsta ár var
Tedder sleginn til riddara, en
uþphefðin liafði ekki þau álirif
á hann, að hann drægi að sér.
Hann lieimtaði flugvélar, fór að
fá Spitfire og Hurricane-vélar
8. hernum braut frá Alamein
til Ortona. Á leiðinni vestur
eyðimörkina fullkomnaði hann
banvænustu loftsóknaraðferð,
sem nokkur maður hefir getað
hugsað upp.
Þ. 6, maí 1943 gerði Tedder
stærstu tilraun sína — liann
reyndi árásaraðferðina, sem
siðan hefir verið kölluð Tedder-
„ábreiðan“. Hann sendi hvern
flugvélahópinn af öðrum vfir
stöðvar von Arnims. Flugvél-
arnar flugu í fyrirfram ákveðn-
um fylkingum og þegar fremsta
flugvélin lét sprengjur sínar
falla, gerðu allar hinar slíkt
hið sama. 2000 flugferðir voru
farnar og árásirnar sprengdu
geil í stöðvar Arnims — 1000
m. breiða og 6 km. langa. Fót-
göngulið og skriðderkar rudd-
ust fram og sigurinn í Tunis var
raunverulega unninn, þvi að á
árásarsvæðinu var ekki nokkur
fermetri, sem hafði ekki bók-
staflega umturnazt af sprengj-
um bandamanna.
ARTHUR TEDDER.
og vann dag og nótt.að því að
kenna mönnum þá hernaðar-
list, sem hann taldi sigurinn
mundu byggjast á. Hann ferð-
aðist milli flugstöðvanna, gekk
eins og óbreyttur flugmaður
milli manna sinna, spurði þá
um alla hluti og þeir svöruðu,
eins og þeim bjó i brjósti, því
að þeir vissu ekki, að það var
foringi þeirra, sem var að á-
varpa þá. Hann lærði margt í
þessum ferðum og hagnýtti allt,
sem gott var.
Þegar 8. herinn lét til skarar
skríða undir stjórn Montgo-
merys við Alamein, var Tedd-
er viðbiúnn að veita honum
betri flugvernd, en noklcur ann-
ar landher hafði nokkuru sinni
notið. Hann hafði búið í tjaldi
með „Monty“ og hvor þeldcti
huga hins.
Tedder hefir verndað og rutt
Nestispahkai.
Tek við pöntunum á
nesti í smærri og stærri
ferðalög. Pantið í tíma
fyrir 17. júní. Sími 5870.
STEINUNN VALDIMARS.
Lyklakippa
tapaðist fyrir rúmum mán-
uði. — Sá, sem hefir fundið
hana, er beðinn að hringja í
síma 5380 eða 3341.
Dömublússur,
.fallegt úrval.
01 y m p i a,
Vesturgötu 11.
QOQQQDCÖOÖGQCÖQCXÍJCDOOQD
05 Cö Oö Ö5CÖ Ö5 ÖC5 QtXtp Öt5 ÍI5 Cf3
æ æ
æ æ
gg ÞAÐ BORGAR SIG Qg
gg AÐ AUGLtSA gg
æ æ
OD Qö ÖQ QQOD Qö Qö QÖQÖ QQ QQ QO
wíDw wwHA/wxXXaPwwW
Grasfræið
er komið.
GARÐASTR.2 SÍMI I899
Aðalf undur
Bólunenntafélagsins verður haldinn iniðvikudaginn 21. júní
næstkomandi, kl. 9 síðdegis, í lestrarsal Landsbókasafnsins.
D a g s k r á:
1. Skýrt frá hag félagsins og lagðir fram til úrskurðar og sam-
þylcktar reikningar félagsins fyrir 1943.
2. Skýrt frá úrslitum kosninga.
3. Kosnir tveir endurskoðunarmenn.
4. Rætt og ályktað um önnur mál, er upp kunna að verða borin.
Föstudaginn 16. júní, kl. 4 síðdegis, lieldur stjórn félags—
ins kjörfund í lestrarsal Þjóðskjalasafnsins, samkvæmt 17. gn
félagslögunum. Að þeim fundi eiga allir félagsmenn aðgang
sem áheyrendur.
MATTHIAS ÞÓRÐARSON
p. t. varaforseti.
Tilkynning frá Þjóðhátíðarnefndinni.
Að gefnu tilefm vill ÞjóðhátíSarnefndin láta þess
getið, að aðgangur að Þjóðhátíðarsvæðinu á Þing-
völlum 17. júní er ókeypis og öllum heimill.
Tjaldstæði á Þingvöllum, sem pöntuð eru hjá
nefndinni, eru einnig ókeypis. Eftirlitsmenn
nefndarinnar munu vera á Þingvöllum frá og með
15. júní, með hsta yfir þá, sem gert hafa pant-
amr a tjaldstæðum hjá nefndinm. Ber mönnum,
er þeir koma til Þingvalla, að snúa sér til þeirra
viðvíkjandi tjaldstæðunum.
Þjóðhátíðarneíndin.
Ferðir til Þingvalla þjoðhátíðardagana
verða þannig:
Frá Reykjavík: ’
16. júní kl. 9, 13, 17 og 21.
17. júní kl. 7.30 og 10.30,
Frá Þingvöllum:
17. júní kl. 18, 22 og kl. 1 (um nóttina),
18. júní kl. 13, 17 og kl. 21.
Farseðlar verða seldir í Iðnskólanum frá 10.—14. júní
daglega kl. 10—12 og 13—19, á kr. 40.00 sætið báðar
leiðir. Lagt verður af stað frá Fríkirkjuvegi. Farseðlarnir
gilda aðeins fyrir þá ferð, sem þeir hljóða á.
Nauðsynlegt er, að almenningur sýni lipurð við ferm-
ingu bifreiðanna. Að hópar, sem ekki komast í sömu bif-
reiðina, skipti sér, og sömuleiðis, að fólk hafi* farseðla
sína við hendina og afhendi þá bifreiðarstjóra viðkomandi
bifreiðar.
_____________________ Þ JÓÐHÁTÍÐARNEFNDIN.
\
Ubwjllmb
vantar til að bera VÍSI um
Kleppsholt
Dagrblaðið VÍSIIt
Faðir minn,
Guðmundur Guðjónsson skósmiður,
andaðist í Landspítalanum 9. þ. m.
Fyrir hönd aðstandenda,
Oliver Guðmundsson..