Vísir - 08.08.1944, Blaðsíða 1

Rltstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofun
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
34. ár.
Ritst)órar ] Blaðamenn Slmii
Auglýsingar ' 1660
Gjaldkerl 5 ilnur
Afgreiðsla
Reykjavík, þriðjudaginn 8. ágúst 1944.
176. tbl.
HAFIN
Þjóðverjargera
mikil gagri'
áhlaup í átt
til Avranch-
es.
Höfðu Mortain
um tíma.
Jpjóðverjar hófu í gær ör-
væntingarþrungin áhlaup,
til þess að kljúfa heri banda-
manna í norðvesturhluta
Frakklands.
Áhlaup þessi eru gerð milli
borganna Mortain og St. Poi á
11 km. breiðu svæði og stefna
Þjóðverjar að því að brjótast til
sjávar hjá Avranches, en á þess-
um slóðum koma herir Banda-
rikjamanna og Breta saman og
á slíkum samskeytum er venju-
lega helzt að finna veika bletti.
Taka Mortain.
Þjóðverjar drógu að sér
skriðdrekasveitir úr fjórum
bryndeildum, hátt á annað
Bundrað skriðdreka og mörg
hundruð flutningabíla fulla af
herliði. 1 fyrstu unnu Þjóðverj-
ar talsvert á, því að þeim tókst
að ná Mortain úr höndum
Bandaríkjamanna og sækja 6,5
km. vestur fyrir borgnia.
59 skriðdrekar
eyðilagðir.
Bandaríkjamenn sendu nú
boð eftir flugvélaaðstoð og
Thypoon-vélar, búnar rakettu-
sprengjum, voru sendar á vett-
vang. Þjóðverjar nutu engrar
flugvélaverndar, svo að Ty-
phoon-vélarnar voru einráðar.
Þegar þrír tímar voru enn til
sólarlags, höfðu flugvélarnar
eyðilagt 59 skriðdreka, 15 höfðu
laskast og reyk lagði úr 14 að
auki. Auk þess var 101 her-
flutningabíli eyðilagður.
Síðari fregnir herma, að alls
hafi 135 skriðdrekar verið eyði-
lagðir eða laskaðir þama í gær.
Missa Mortain.
Loftárásirnar urðu til þess, að
Þjóðverjar hopuðu og misstu
Mortain aftur. En bardagar
voru þó enn mjög grimmilegir
þegar kvöldaði og var harðast
barizt hjá bænum Juvigny, sem
er um 25 km. uppi í landi frá
Avranches.
Veður var þarna með bezta
móti allan daginn í gær og hitar
svo mikilir, að hreinasta kvöld
var fyrir skriðdrekaliða að berj-
ast.
J
Mikið hættuspil.
Þessi gagnsókn Þjóðverja er
hið mesta hætluspil. Allt var
undir því komið, aS hún bæri
árangur og tafarlaust. Færi hún
út um þúfur urSu ÞjóSverjar aS
gera ráS fyrir því, aS sóknin til
Parisar yrSi handamönnum
mun léttari á eftir, er þeir hefSi
fækkaS skriSdrekum ÞjóSverja
aS mun og væru enn vígreifari
en áSur eflir sigurinn.
Tveir ungir þýzkir hermenn, sem héldu því fram, að þeir væru
18 ára, en virðast vera yngri, bíða á Frakklandsströnd, ásamt
mörg hundruð þýzkum hermönnum, sem teknir hafa verið til
fanga, eftir því, að verða fluttir til Englands. Sá, sem stendur til
hægri, er særður á höfði.
Lokaárásin hafin
á Riga í Latviu.
Bá§sar 50 km. frá Krakow.
Fregnir frá Svíþjóð herma, að
Rússar sé nú byrjaðir úrslita-
áhlauþ sitt á Riga og standi yfir
stórorusta fyrir utan borgina.
Bardagar eru harðir á öllum
vígstöðvunum frá Riga og norð-
ur að finnska flóa, en Þjóðverj-
um hefir tekizt að hrinda af
höndum sér öllum árásum
Rússa.
Sókn Rússa inn í Lithauen
hefir miðaS hægt áfram, en þar
hafa ÞjóSverjar lagt allt í vörn-
ina. í gærkveldi áttu Rússar um
105 km. ófarna til Tilsit og að-
eins lengra til Memel.
Alger hervæðing
í Austur-Prússlandi.
ÞjóSverjar skýra frá því, að
síðan Rússar nálguðust svo
ískyggilega A.-Prússland liafi
alger hervæðing átt sér stað þaf
í landi, svo að annað eins liafi
ekki þekkzt í Þýzkalandi. Hver
einasti maður, sem vettlingi gat
valdið, bauð hernum þjónustu
sina í hvaða mynd sem væri.
Rússar eru þögulir um har-
dagana við Varsjá, en ljóst er að
Þjóðverjar haaf stöðvað þá þar.
Tvær borgir
við Karpatafjöll.
í gær tóku Rússar tvær mikil-
vægar borgir við rætur Karpata-
fjalla. önnur var Borislav, mik-
ilvæg olíuvinnsluborg, og hin
Sambor, meðal stærri borga í
Galisíu.
Manncrkeim
hvctiir Finna
tii haráttn.
Mannerheim hefir sent
finnska hernum dagskipan, hina
fyrstu síðan hann varð forseti.
Segir Mannerheim í dagsldp-
aninni, að nú verði hvér finnsk-
ur hermaður að sýna alla ])á
lireysti og hugprýði, sem hann
eigi i fórum sínum, því að bar-
áttan haldið áfram. — Engin
breyting er því sýnileg á stefnu
Finna.
Tyrklr lervslast
Konur sem karlar læra
vopnabarð.
Þingið í Tyrklandi hefir sam-
þykkt að bjóða borgurum lands-
ins út til landvarnaæfinga.
Allir karlar á aldrinum 16—
60 ára og konur á aldrinum
20—45 verða látin læra vopna-
hurð og verður sú kennsla liafin
umsvifalaust. Jafnframt hefir
mjTkvun verið fyrirskipuð i
þrem stærstu borgum landsins,
Istambul, Ankara og Smyrnu
og jafnvel er í ráði að flytja íbúa
þeirra borga á brott að nokkuru
leyti.
Sögur ganga um það í An-
kara, að sendiherra Vichy-
stjórnarinnar sé á förum þaðan,
því að Laval ætli sér að slíta
stjórnmálasambandinu við
Tyrki.
Akurnesingar unnu
1. flokk Vals.
KnattspjTnufélagið Valur
bauð úrvalsflokki knattspvrnu-
manna frá Akranesi að koma
til Jiæjarins nú um helgina og
þreyta keppni við 1. fl. Vals.
Þágu Akurnesingar hoðið og
komu til bæjarjns á sunnu-
dagsmorgun.
Kl. 3 fór kappleikurinn fram
og lauk honum þannig, að
flokkur Akurnesinga vann með
1 :ö. Um kvöldið fór svo flokk-
urinn heim.
Kn a ttspyrnuflokkur þessi
hefir ákveðið að taka þátt í
landsmóti 1. flokks, sem háð
verður liér um miðjan þennan
mánuð.
Franskur her tek-
ur brátt þátt í
orustum í
Frakklandi.
Maqui-herinn vinnur
ósleitilega að baki '
Þjóðverjum.
Jranskur her mun mjög
bráðlega hefja þátttöku í
orustunum í Frakklandi.
De Gaulle hershöfðingi hélt
útvarpsræðu í Alsír í gærkveldi
og tilkynnti frönsku þjóðinni,
sem hann beindi orðum sínum
til, að innan skamms myndi
mjög öflugur franskur her fara
að berjast í Frakklandi, til að
hjálpa bandamönnum til að losa
landið undan Þjóðverjum.
De Gaulle skýrði og frá því,
að her þessi mundi verða mjög
vel vopnum búinn og hafa öll
nýtízku tæki.
Það hefir verið vitað lengi,
að mikið franskt lið hefir verið
við æfingar í N.-Afríku undan-
farið hálft annað ár.
Afrek frelsisvina.
1 ræðu sinni skýrði De Gaulle
frá því, að franskir frelsisvinir
— Maqui-herinn — ættu í bar-
dögum við Þjóðverja í öllum
hlutum landsins og framganga
þeirra væri t. d. svo góð
fyrir austan Rín-fljót, að þar
hefði 6000 Þjóðverjar verið
vegnir síðustu tvo mánuðina.
1 Bretagne hafa frelsisvinir
einnig gengið mjög hart fram
Búlgarar sagðir
ieita fyrir sér um
sættir.
Tyíkir milligöngu-
menn.
Áreiðanlegar fregnir hafa
borizt um það til Ankara, að
Búlgaría leyti nú fyrir sér um
sættir við bandamenn.
Búlgarar óska eftir að
landamærin frá 1939 verði ó-
breytt og stjórn Bagrianovs
er fús til að ræða um, að her-
sveitir Búlgara verði fyittar á
brott frá Grikklandi og Júgó-
slavíu.
Jafnframt kveðst búlg-
arska stjórnin vera fús til að
leyfa sprengjuflugvélum
bandamanna að fljúga yfir
búlgarska grún, án þess að á
þær verði skotið.
Búlgarski sendiherrann í
Ankara hefir farið þess á
flot við tyrknesku stjórnina,
a?5 hún hleri hjá bandamönn-
um, hvernig þessu verði tekð-
ið.
að baki Þjóðverjum og unnið
margvísleg skeinmdarverk, sem
hafa gert það að verkum, að
varnir Þjóðverja hafa víða far-
ið í handaskolum.
1 lok ræðu sinnar hvatti De
Gaulle alla Frakka til að ganga
í Maqui-herinn, til að flýta þeim
tíma, er land þeirra yrði með
öllu frjálst.
Forseti heimsækir Siglufjörð, Hólmavik,
Isafjörð og Patreksfjörð.
Bandaríkjamenn hafa misst
27 kafbáta síðan í stríðsbyrjun.
Siglufirði á sunnudag.
Frá fréttaritara Vísis.
Forseti lslands kom til Siglu-
f jarðar í gær klukkan f jögur.
Meðan skipið var að leggjast
að bryggju, söng karlakórinn
Visir, undir stjórn Þormóðs
Eyjólfssonar, en er forseti hafði
stigið á land, gekk Guðmundur
Hannesson bæjarfógeti fram og
heilsaði honum og hauð hann
velkominn til Siglufjarðar með
ræðu.
Mikill mannfjöldi var saman-
kominn á bryggjunni og flögg
dregin að hún um víðan bæ.
Einnig á skipum, er voru í hþfn,
var fáni við hún.
Á mótum Hafnarbryggju og
Siglufjarðareyrar hafði verið
reist hlið vafið voðum í fánalit-
um, en yfir lokað með feldi í
fánalitum, cr á var letrað: „Vel-
kominn l'orseti Islands", en ]>ar
yfir var héraðsmerki SiglufjarS-
ar vafið lynai, en merkið eru
! þrjár síldar á hvítum skildi.
j Að ávarpi bæjarfógeta loknu
! ávarpaði forseti mannfjöldann
nokkrum orðum og gal þcss in.
a., að Siglufjörður væri hjarta
landsins um sumarmánuðina,
vegna hins mikla atvinnurekstr-
ar og framleiðslu, er þar væri.
Þá hélt forseti i fylgd bæjar-
J fógeta upp bryggju og heilsaði
bæjarstjórn og bæjarstjóra, en
j að því búnu var haldið heim til
1 bæjarfógeta, og fylgdi mann-
fjöldi forseta þangað heim.
Er þar hafði verið dvalið um
stund ók forseti í fylgd bæjar-
! fógeta og bæjarstjórnar upp í
Siglufjarðarskarð. Var dvalizt
þar um stund og notið útsýnar-
innar, er var mjög fögur, þvi
skyggni var gott. Sáust
Strandafjöll og austur út til
Grimseyjar.
Frá Skarði var ekið að Síld-
arverksmiðju ríkisins, en þar
voru fyrir stjórn og fram-
kvæmdastjóri verksmiðjanna og
tóku á móti forseta, en formað-
ur verksmiðjustjórnar, Sveinn
Benediktsson, skýrði frá til-
drögum að stofnun og rekstri
verksmiðjanna til þessa dags.
Að því búnu skoðaði forseti
verksmiðj urnar.
Kl. 7,15 var forseti í kvöld-
verðarboði bæjarstjórnar Siglu-
fjarðar, ásamt bæjarfulltrúum,
embættismönnum ríkis og bæj-
ar og forráðamönnum ríkis-
stofnana hér í bæ. Var boð
þetta í húsakynnum formanns
Framh. á 3. síðu.
Bandar íkjamenn
geysast til Le
Mans.
Skriðdrekasveitir þeirra
eru óstöðvandi.
J|ókn bandamanna til Parísar
er hafin af miklum krafti,
áður en þeir hafa enn gefið
sér tíma til að yfirbuga Þjóð-
verja á Bretagne og uppræta
herflokka þeirra þar.
Jafnskjótt og Bandaríkja-
menn höfðu tekið Rennes, tóku
sumar skriðdrekasveitir þeirra
nýja stefnu og héldu austur á
bóginn til Parísar. Var farið
eftir tveim leiðum, sem eru með
um það hil 65 km. millibili og
stefnt fyrst og fremst til Le
Mans, sem er mikilvæg sam-
göngumiðstöð, um það bil 180
km. frá París í loftlínu.
I lierstjórnartilkynningu
bandamanna í gær var frá þvi
skýrt, að farið hefði verið yfir
Mayenneána, sem rennur á
löngum kafla beint suður í
Loire. Var farið yfir ána á fimm
stöðum samtímis og haldið við-
stöðulaust áfram austur á bóg-
inn, - js/
Síðan hefir ekkert verið látið
uppi um stöðu hersveita þess-
ara, aðeins sagt, að framsveitir
þeirra nálgist Le Mans, en ef
hraði þeirra er óbreyttur er ekld
ósennilegt, að horgin verði tek-
in í kveld eða á morgun. Flug-
vélar sjá þessum hraðsveitum
fyrir öllum nauðsynjum.
Yfir Orne
hjá Caen.
Snemma í morgun gerðu um
1000 brezkar flugvélar árásir á
stöðvar Þjóðverja skammt frá
Caen, þar sem víglína þeirra
liefir ekki enn gefið eftir fyrir
bandamönnum. Varpað var nið-
ur 6000 smálestum sprengja.
— Um 20 kílómetra fyr-
ir sunnan Caen hafa Bretar far-
ið jTir Orne-ána á tveim stöð-
um og komið sér örugglega fyrir
á eystri bakka hennar.
Vígvöllur —
ekki víglína. I
Það er ekki hægt að tala um
að bandamenn berjist á viglínu
í Frakklandi, nema rétt á næstu
grosum við Caen. Allt norðvest-
urhorn landsins er orðinn vig-
völlur í gömlum stíl, þar sem
óvinaherirnir blandast saman
og reyna að gera út af hvor við
annan í hópum, smærri eða
stærri.
Bandamenn eiga enn eftir að
uppræta stóra þýzka herflokka
víða á Bretagne, en þeir eru eklci
þannig í sveit settir, að þeir geti
sameinazt og myndað her. En
búizl er við því, að þeir reyni að
safnazt saman í stærstu horgun-
um, eins og í Brest og Lorient
og verjast þar.
Sjötugur
er í dag Sveinbjörn Kristjánsson
kaupmaður frá Isafirði. Er hann
staddur hér í bænum og dvelur á
heimili tengdasonar síns, Hafliða
Halldórssonar, forstjóra Gamla Bíó.