Vísir - 02.09.1944, Blaðsíða 1

Hltstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (X.baéð)
Ritstjórar
Btaðamenn Stmii
Auglýsingar 1660
Gjaidkerl S linur
Atgreiðsla
34. ár.
Reykjavík, laugardaginn 2. september 194.
198. tbl.
Bandamenn nálgast Saar-héraðið þýzka
Islaiids kom
tieiiii í morgrim.
Föpíjx tólcst ppýdilega
í aila staöi.
Viðtal viö Bjarna Guðmundsson,
blaöaf ulltrúa.
„Og hvernig var veðrið við
ykkur ?“
„Það var prýðilegt og þótt
forseti lenti i stórkostlegri rign-
ingu, meðan liann dvaldist i
Maine, þótti honum aðeins gam-
an að þvi að sjá liöfuðskepnurn-
ar i þeim ham líka.“
Yísir býður forseta íslands, j
herra Svein Björnsson, velkom- !
inn heim aftur úr þessari fyrstu
för íslenzks þjóðhöfðingja til
annara landa og hlaðið veit, að
allir landsmenn taka undir þær ,
kveðjur. För forseta hefir aukið
veg og virðing íslenzku þjóðar-
innar meðal stærstu lýðræðis-
þjóðar heimsins.
porseti íslands, herra Sveinn
Björnsson, kom heim úr
Bandaríkjaförinni snemma í
morgun, ásamt föruneyti sínu.
— Á flugvellinum tóku á móti
honum Björn Ölafsson og frú,
IVIr. Dreyfus sendiherra og frú
Hans, auk forsetafrúar og frúa
fylgdarmanna hans.
Vísir liafði tal af Bjarna Guð-
mundssyni blaðafulltrúa, sem
var í föruneyti forseta, áður en
haldið var á brott af flugvellin-
um og spurði hann lielztu frétta
úr förinni.
„Hún gekk prýðilega í alla
staði og var livergi snurða á,“
svarar Bjarni. „Við fylgdum al-
veg þeirri áætlun, sem gerð
hafði verið.
„Það er þá bezt að þú segir
mér ferðasöguna i aðalatriðum,
þvi að eg býst við, að þú getir
sagt miklu meira, en rúmast í
dagblaði, ef allt væri tínt til.“
„Við fórum liéðan loftleiðis
miðvikudaginn 23. ágúst,
og vornm næstu nótt í Ný-
fundnalandi, en síðan héldum
við áfram suður til Washington.
Er þangað kom fóru þeir iierra
Sveinn Björnsson forseti og
Vilhjálmnr Þór utanríkisráð-
herrá rakleitt til Hvíta hússins,
þar sem Boosevelt forseti tók á
móti þeim. Sátu þeir síðdegis-
tedrykkju með lionum og síðan
kveldverðarboð (dinner). Voru
þeir síðan í Hvita húsinu um
nóttina. Við P<jtur Eggerz, for-
setaritari, fórum hinsvegar til
Blair House og fluttust forseti
og utanríkisráðherra þangað
daginn eftir.“
„Hvaða bygging er Blair
House?“
„Það telst næst-virðulegasta
bygging Bandaríkjanna, á eftir
Hvíta húsinu. Það var reist
fyrir talsvert meira en öld og
var gefið ríkinu af manni þeim,
sem átti það á forsetatímum
Lincolns forseta. Var eigandinn
góður vinur Lincolns. Síðan hef-
ir það verið notað til íbúðar fyr-
ir gesti Bandaríkjaforseta.“
„Hvernig var svo tímanum
varið eftir að þið voruð komnir
vestur?“
„Það mun nú flestum kunn-
,ugt úr blöðum og útvarpi, en eg
vil aðeins bæta því við, að við
nutum alls staðar hirinar mestu
góðvildar og fölskvalausrar al-
úðar, hvar sem við fórum. Þeg-
ar við höfðum verið fáeina daga
í New York, fór forseti með rit-
ara sínum norður í Maine-fylki
— nyrzta fylki landsins og voru
þeir þar i tvo daga — en utan-
rikisráðherra var í New York
og vann þar að ýmiskonar utan-
rikismálaafgreiðslu. Var eg þar
með honum.“
Ummæli í New York
Times.
Þann 29. ágúst s.k, er forseta
íslands var veitt móttaka í ráð-
húsi New York borgar, hirtist
í blaðinu „Nöw York Times“
forjrstugrein undir fyrirsögn-
inni „President Björnson“.
Þar segir:
„Sveini Björnssyni forseta
íslands verður veitt opinber
móttaka í ráðhúsi New Yorlc-
horgar í dag. En móttakan
verður ekki eingöngu fyrir
siðasakir eða forms vegna.
Hann er þjóðhöfðingi hins
nýja lýðveldis, sem hin þúsund
ára gamla þjóð hefir stofnað.
ísland átti eitt sinn merka bar-
dagamenn og skörunga, á vor-
um dögum bænda- og fiski-
mannaland frjálsrar og óháðr-
ar þjóðar, svipað og Nýja-
England til forna.“
Þá var í greininni rakin saga
sjálfstæðismálsins í aðalatrið-
um, og getið um ártölin 1874,
1918, 1941 og 1943. Ennfremur
er starfsferill Sveins Björns-
sonar forseta rakinn í höfuð-
atriðum og drepið á sögu her-
náms Breta og herverndar
Bandaríkjanna.
Greinin heldur áfram á þessa
Ieið:
j „Islendingar, sem eru tor-
Frh. á 3. síðu.
100 skipum sökkt
fyrir bandamönnum
í ágóst,
segja Þjóðverjar.
Þjóðverjar segjast hafa sökkt
samtals 100 skipum banda-
manna, af öllum gerðum, í síð-
asta mánuði.
Tæpur helmingur, eða 45
skipanna, var kaupför og voru
þau samtals 246,500 smálestir
að stærð, að sögn Þjóðverja.
Auk þess segjast þeir hafa lask-
að 28 kaupför og sum svo mjög,
að telja megi þau af.
Herskipatjónið skiptist þann-
ig: 1 hjálparflugstöðvarsldp, 2
beitiskip, 23 tundurspillar, 2
léttiskip, 2 kafbátar, 14 hrað-
bátar og 11 varðskip. Auk þess
löskuðust 2 orustusldp, 5 beiti-
skip, 14 tundurspillar og ýmis
smærri skip.
Japönisknni mkíp-
um iökkt.
Flugvélar bandamanna hafa I
enn gert árásir á skip Japana í
grennd við Celebes og Halma- .
hera.
Einu japönsku flntningaskipi
var sökkt hjá Celebes, en annað
laskaðist. Árangnr varð meiri
í árásinni á skipin við Halma-
hera, því að þar var tundur-
spilli sökkt og 4 smáskipnm að
auki.
Þýzk skip hraöa sér
austur Ermarsund.
Þýzk skip streyma nú austur
Ermarsund og hófu Bretar skot-
hríð á þau í nótt.
Skothríðinni var haldið uppi
talsvert lengi, því að skotið var
alls 230 skotum og um tima
svöruðu Þjóðverjar skothríð-
inni.
1 fyrrinótt hófu Þjóðverjar
skothríð yfir til Dover og
nágrennis. Segja Bretar, að
slcytturnar séu að nota skotin,
meðan enn sé tækifæri.
RooseveU í meiri
blnta.
Gallup-siofnunin hefir rann-
sakað, hvernig atkvæði muni
i falla við forsetakosningarnar
í Bandaríkjunum 7. nóv.
Samkvæmt seinustu rann-
sókn stofnunarinnar, fær
Boosevelt meirihlnta i 28 fvlkj-
um af 48. Hvert ríki kýs vissa
tölu kjörmanna, sem velja síð-
■ an forsetann og eru 286 kjör-
! menn 1 þeim fylkjum, sem
Gallup-stofnunin telur að kjósa
mnni demókrata, en 245 í hin-
um, þar sem Dewey er í meiri-
hlnta.
Ungverjar leita
friðarkosta.
Útvarpið í Tyrklandi hefir
fullyrt, að Ungverjar séu nú
farnir að leita fyrir sér um frið.
Engin staðfesting hefir feng-
izt á þessu í Budapest, þótt
horfur sé nú orðnar slíkar fyr-
ir Þjóðverja, að bandamönnum
þeirra sé hætt að lítast á blik-
una. Þýzka útvarpið hefir hins-
vegar borið fregnina til baka,
samkvæmt ungverskum heim-
ildum i Sviss.
Moskito-vélar gerðu árás á
Bremen í NV-Þýzkalandi í nótt.

Myndirnar hér að ofan eru frá Normandie og Bretlandi. Efri
myndni sýnir þýzka fanga fara um borð í eitt af innrásarskip-
um bandamanna, sem á að flytja þá yfir til Englands, en neðri
myndin er af þeim, þegar jæir stíga út úr lest í Englandi og eiga
að hefja gönguna í fangabúðir.
900 til 950 manns
Um 700 manns úr Iðju,
Eftir því sem næst verður
komist munu verkföll
þau, sem nú standa yfir, ná
til um 900 til 950 manna, en
ekki er hægt að segja með
neinni vissu, hver tala þess-
ara manna er nákvæmlega.
Um 700 manns eru skrá'ðir
meðlimir Iðju, félagi verk-
smiðjuiólks, en ekki er með
öllu vist, hversu margir aí þess-
um meðlimum eiga nú í verk-
falli, þar eð líkur eru til, að
nokkrir stundi nú vinnu annars
staðar, heldur en hjá verk-
smiðjum i bænum og vera má,
að sumir þeir, sem nú vinna hjá
verksmiðjunuin séu meðlimir í
öðrum félögum, sem eru í Al-
þýðusamhandinu.
Skipasmiðir, sem eiga í verk-
falli eru 30 talsins, en annars
flokks klæðskerar um 50 til 60.
Þá mun láta nærri að járniðn-
aðarmeun séu um 120 til 130
alls.
Auk þess sem að framan er
getið eru nú um 30—40 í verk-
falli lijá oliufélögunum hér í
bænum.
Verldýðsfélág Akraness liafði
sagt upp samningum og ætlaði
að hefja verkfall þann 5. sept. n.
k„ en allar likur benda til ]>ess
að ekki verði neitt af verkfalli
þar, enda eru Akranesingar og
liafa verið fyrirmynd annara
bæjarbúa um allt, sem snertir
samkomulag og samlieldni.
Þá hafa og nokkur félög sagt
upp- samningum frá 1. okt. og
eru það Verkalýðsfélag Norð-
firðinga, sem telur um 200 með-
limi, Verkalýðsfélagið Vörn á
Bíldudal og prentarar og bólc-
bindarar hér í bæ.
Verklýðsfélagið Baldur á ísa-
firði hætti við að gera verkfall.
vegna þess að þátttaka í at-
kvæðagreiðslunni var svo litil,
að eldd þótti ástæða til þess að
Tvær fylkingar
nálgasf landa-
mærin þar.
eiga nú í verkfalli.
iélagi verksmiðjuíólks.
segja upp samningum. Voru
það aðeins 72 ménn sem greiddu
atkvæði af 525, sem höfðu
heimild til þess og sögðu 43 já
en 28 nei.
Nýlega hefir verið stofnað
nýtt verklýðsfélag á Stöðvar-
firði, að tilhlutun Alþýðusam-
bands Austfjarða. Stofnendur
voru 24 að tölu, en fleiri liafa
sótt um inntöku í félagið frá
stofnfundi þess. Á stofnfundin-
um var samþykkt að sækja um
npptökn i Alþýðusamband Is-
lands og Austfjarða. Stjórn
þessa félags er þannig skipuð:
Kristinn Helgason, formaður,
Jón Kjartansson, ritari o^ Ivrist-
ján Jónsson, gjaldkeri.
2000 rakettustöðvar
í Frakklandi.
Þjóðverjar munu hafa byggt
um 2000 rakettilsprengjustöðv-
'ar í Frakklandi.
Einn af fréttariturum Unit-
ed Press í Norður-Frakklandi
hefir ferðazt um strandhéruð-
in, sem bandamenn hafa náð,
og segir hann, að margar stöðv-
ar hafi verið reistar milli Búðu-
horgar og Le Haver, en sumar
virtust einungis vera til vara.
En fréttaritarinn gekk einnig
úr skugga um það, að rakettu-
sprengjurnar eru engan veginn
orðnar fullkomnar, því að þrjár
af hverjum fjórnm hröpuðu til
jarðar, áður en þær komust út
yfir Ermarsund.
Það er skoðun manna i
Frakklandi, að Þjóðverjar hafi
alls komið sér upp nm 2000
rakettusprengjustöðvum, enda
þótt þær hafi ekki allar verið
notaðar.
Amerískar flugvélar gerðu
árás á Formósa í gær.
í Rón-dalnum versna
horfur fyrir Þj.ó.9-
JJÆGRI fylkingararmur
bandamannahersins tók í
gær tvær borgir, sem eru
mjög mikilvægar í sókn
þeirra til landamæra Þýzka-
lands.
• /• .* f -
Borgir þessar eru Verdun og
Comercy. Áttatíu kílómetrar
eru milli þeirra og er Comercy
fyrir suðaustan Verdun, en nm
borgirnar liggja vegir, sem
skerast í Metz, síðustu stórborg-
inni, sem er á vegi bandamanna
,á þessari leið austur lil Þýzka-
lands. Frá Comerce eru 60 km.
til Metz.
Þarna stefna bandamenn til
Saarliéraðsins í Þýzkalandi, sem
Þjóðverjar fengu aftur með
þjóðaratkvæðagreiðslu, skömmu
eftir að Hitler tók við völdum,
en það liafði verið undir stjórn
Þjóðabandalagsins frá þvi á
stríðsárunum.
Stutt til Abbeville.
Kanadamenn sóttu hratt
fram með norðurströndinni í
gær. Tóku þeir borgirnar
Dieppe og Le Tréport, en síðast
í gær vár tilkynnt, að þeir ætti
fimm km. ófarna til Abbeville
við Sommeósa. Þjóðverjar hafa
enn talsvert lið þarna, en það er
nú farið að gera alvarlegar til-
raunir til að liætta bardögum og
komast norðaustnr til Niður-
landa.
FlóS í Belgíu
og Hollandi.
Þjóðverjar hafa nú.gripið til
þess ráðs, sem húizt var við af
þeim, nefnilega að rjúfa stíflu-
garða í strandliéruðum Belgíu
og Hollands til að stöðva banda-
menn með því móti. Það verður
bandamönnum til nokkurs ó-
hagræðis, en þeir geta samt lagt
til atlögu við Þýzkaland sjálft á
mörg hundruð kílónietfa víg-
línu og mun það nægja þeim,
þegar „orustan um Þýzkaland"
hefst.
Voiron tekin.
Hersveitir Bandaríkjamanna,
sem tóku Grenoble, hafa sótt
fram þaðan a. m. k. 30 km. og
tekið borgina Voiron, sem er við
járnbrautina til Lyons. Þjóð-
verjar sækja norður til Lyons
eftir Róndalnum, að baki þeim
eru Bandarikjamenn en á hin-
mn bakkanum fara Frakkar,
svo að þýzku hersveitirnar eiga
sér engrar undankomu auðið,
nema þær geti sigrazt á her-
sveitum föðurlandsvina í Lyons,
áður en liðið frá Grenoble
kemur þeim til hjálpar.
liðustu Iréttsr.
Herstjórn bandamanna við
Miðjarðarhaf tilkynnir, að got-
neska línan hafi verið rofin.
Áttundi herinn brezki brauzt
í gegnum hana á 30 km. breiðu
svæði við Adriahaf og sótti
fram marga kílómetra.